________________
આત્મસ્વરૂપને જાણો કે તમારી પાસે કેવી ગુણ સંપત્તિ છે. તમે શા માટે આવા દરિદ્રી બનો છો?
ભલે થયું તે થયું હવે જાગો અને વૈરાગ્યભાવના - આત્મભાવના કેળવો, દ્વેષના એક એક સૈનિક કે સૈન્યના સામે ગુણોનું સૈન્ય કામે લગાડો. તે સૌ બહારના છે. તમારી ગુણ સંપત્તિ નિજી છે, તેથી તે દ્વેષનું સૈન્ય ટકી નહિ શકે તમે વિજય પ્રાપ્ત ક્રી પ્રશમરસનું સુખ પ્રાપ્ત કરશો. (IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII : ૫. સુખનો સ્વામી કલેશવાળો કેમ થયો? કયારે થયો? IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
હવે ગ્રંથકારશ્રી જણાવે છે કે હે ભવ્યાત્મા, તું સ્વભાવે શુદ્ધ છતાં કષાયી કેમ છું? અને કયારે કષાયી થાય છે?
આત્માના મૂળ સ્વરૂપમાં ક્રોધાદિ કષાયો, આર્તિ આદિ ધ્યાન, મિથ્યાભાવ છે નહિ પરંતુ પોતાની જ નબળાઈથી નિમિત્તાધીન થઈ રાગાદિ ભાવ પોતે જ કરી કષાયી બને છે. તેમાં કેટલાક પ્રકારોની વિશેષતાઓ દર્શાવી છે.
જીવને કષાયના રંગે રંગવામાં મુખ્ય તો રાગ દ્વેષરૂપી બે યોદ્ધાઓ છે, રાગનો વિસ્તાર તે લોભ અને માયા છે. અને દ્વેષનો વિસ્તાર તે ક્રોધ અને માન છે. જીવના ભાવ કાજળઘેર્યા કષાયી રંગથી રંગાઈ જાય છે ત્યારે શુદ્ધાત્માને ક્રોધી, માની, માયાવી અને લોભીનું કલંક લાગે છે.
આ કષાયને આધીન જીવ આ જન્મમાં બીજી અનેક આપત્તિનો ભોગ બને છે. અને એ નિમિત્તે બાંધેલ કર્મો સાથે ભવાંતરે બીજા જન્મમાં પણ દુઃખ જ પામે છે.
ક્રોધનું દારૂણ પરિણામ જેમ કે ક્રોધથી પ્રીતિનો, અન્યના સભાવનો નાશ થાય છે. અને વેરભાવનો અનુબંધ થાય છે, અધોગતિ પામે છે. વર્તમાન આત્મશાંતિ ગુમાવે છે, અને મુક્તિથી તે ઘણો દૂર ફેંકાઈ જાય છે. આ તારા દેહ દેવળમાં શુદ્ધ તત્ત્વ વિલસે છે ત્યાં તું આવી મલિનતા શું કામ ધારણ કરવા ઈચ્છે છે ? તેમાં ભારે અહિત છે. એમ જાણી તે શત્રુને સત્વરે ત્યજી દે. તેમાં તે કંઈ મેળવ્યું નહિ. મિત્રો પણ શત્રુ બન્યા, પરિવાર તારાથી નારાજ રહેશે. પરિજન તો તારું મોં જોવા માગશે નહિ. કદાચ તું શ્રીમંત હશે તો તારી સાથેના સ્વાર્થના કારણે તારી ખુશામત કરશે પણ તારી પાછળ તો તું જ સમજી જા કે શું કહેતા હશે. પરિણામે પ્રશમરતિ
૧૦૧ સુખનો સ્વામી કલેશવાળો કેમ થયો?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
