________________
36. SHRI GAMBHU TIRTHA (SHRI GAMBHIRA PARSHVANATH BHAGAVAN)
This tirtha is situated in the middle of the Gambhu village at a distance of 16 kms. from Mehsana. In the Jaina works, the village is known by two names-Gambhu and Gambhota. There was a time when Gambhu was the central place of Jainas. It was again the capital in the midst of a group of 144 villages. There are references to the existence of so many temples here in ancient times. The history of the village is stated to go to as early as the ninth century of the Vikrama era. The village is earlier in its existence than Patan. The broken remnants on the spot are an ample proof of the remote past of the place. The idol of Shri Gambhira Parshvanath Bhagavan is considered to be of the times of King Samprati. Many idols belonging to the times of the King are found here; many of these are sent elsewhere. In V.S. 919Acharya Shri Shilankacharya wrote a commentary on the “Acharanga Sutra'. The ancient work “Sushruta" was composed here. It was again in this village that in V.S. 1228 Parshvanaga, the pupil of Saiddhanti Yakshadeva wrote commentaries on "Shravaka Pratikramana Sutra" on palm-leaves under his patronage. Just the same way in V.S. 1305 the commentary on “Upangapanchaka' was composed here. So many other works are also written here. Again, there are clear indications that this town must have been the very centre, and an important one, of so many religious activities of the Jainas and the several Jain temples must have been built here. The art of the idol of MULANAYAKA Shri Parshvanatha Prabhu over here is so very unique as if Shri Prabhu himself is present with a smiling face before the devotees. Such is the experience of the devotees. The group of idols too is very large.
૩૬. શ્રી ગાંભૂ તીર્થ (શ્રીગંભીરા પાર્શ્વનાથ ભગવાન)
મહેસાણાથી ૧૬ કિ.મી. દૂર આવેલા ગાંભુ ગામની મધ્યમાં તીર્થ આવેલું છે. જૈન ગ્રંથોમાં ગાંભુને ગંભુતાએવા એના નામોનો ઉલ્લેખ મળે છે. એક સમયે આ ગાંભૂ ગામ જૈનોનું કેન્દ્રસ્થાન હતું. વળી ૧૪૪ ગામના જૂથમાં આવેલું મુખ્ય નગર હતું. પ્રાચીન કાળમાં અહીં અનેક જૈનમંદિરો હોવાનો ઉલ્લેખ છે. આ ગામનો ઇતિહાસ વિ.સં. નવમી સદી પૂર્વેનો મનાય છે. પાટણ નગર પૂર્વે આ નગર આવેલું હતું. અહીંના ભગ્ન અવશેષો આ સ્થળની પ્રાચીનતાનું પ્રમાળ આપે છે. શ્રીગંભીરા પાર્શ્વનાય ભગવાનની પ્રતિમા રાજા સમ્મતિ કાળની મનાય છે. આ સ્થળેથી મહારાજા સમ્પતિકાલીનઅનેક પ્રતિમાઓ પ્રાપ્ત થઇ હતી જેને અન્યત્ર મોકલવામાં આવી છે. વિ. સં. ૯૧૯માં આ. શ્રી શીલાંકાચાર્યજીએ અહીં ‘આચારાંગ સૂત્ર’ની ટીકાની રચના કરી હતી. પ્રાચીન વૈદકરા ‘સુન’ની રચના પણ નગરમાં થઇ હતી. વિ. સં. ૧૨૨૮માં સૈદ્ધાંતિ ક્ષદેવના શિષ્ય પાર્શ્વનાગઆ ગામમાં જંબુ નામના શ્રાવકના જિનાલયમાં તેની સહાયતાથી ‘શ્રાવક પ્રતિક્રમણસૂત્ર’ પરની વૃત્તિ તાડપત્ર પર લખી હતી. એવી જ રીતે વિ.સં. ૧૩૦૫માં ‘ઉપાંગ-પંચક’ની વૃત્તિઓ પણ અહીં જ લખાઇ હતી. આ સિવાય અન્ય કેટલાક ગ્રંથોઅહીં રચાયા હોવાની હકીકત પ્રાપ્ત થાય છે.આ રીતે પ્રાચીન કાળમાં આ નગર જૈન ધર્મની પ્રવૃત્તિઓનું એક મહત્વનું કેન્દ્ર હોવું જોઇએ અને અનેક જિનમંદિરો હોવાં જોઇએ. આ તીર્થના મૂળનાયક શ્રીપાર્શ્વનાથ પ્રભુની કલા એવી અનુપમ છે કે જાણે પ્રભુ સાક્ષાત હસના હોય તેવી ભકતને અનુભવ થાય છે. એના શિખરની કળા પણ નિરાળી છે અને એ જ રીતે આ મંદિરમાં મૂર્તિઓનો પરિવાર ઘણો મોટો છે.
તીર્થવંદના - ૩૬
અમારા પિતાશ્રીના ચોસઠ્ઠ પહોરી પૌષધ તથા અઠ્ઠાઇ નિમિત્તે (૧) અ.સૌ. કલ્પના રમણીકલાલ મોતા - બારામતી તથા (૨) અ.સૌ. મૃદુલા નરેન્દ્ર શમજી મોતા - બારામતી
Jain Education International
(૩) અ.સૌ. ગીતા પ્રફુલ રામજી મોતા – બારામતી (૪).અ.સૌ. અરુણા મહેન્દ્ર રામજી મોતા - બારામતી (પ) અ.સૌ. જ્યોતિ સંજય લખમશી દેઢીયા- બારામતી
85
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
