Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66666666666666666666666666666666666 // sahajatmasvarUpAya nama: || svAdhyAya sudhA 25R99799899999999999999999999 RRR RRBRRRRRRRRG * saMkalana 0 bra. ni. rasikabhAI zAha prakAzaka sva. amRtabena lAlajIbhAI doDhIyA parivAra nairobI - laMDanA C/0. 12, Hall farm close, Stan More, Middlesex, London, U.K. ( 799999999999999999 | - ' ' ' ane
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ || OM || | sahajAnmasvarUpAya nama: // svAdhyAya sudhA * saMkalana 0. bra. ni. rasikabhAI zAha prakAzaka sva. amRtabena lAlajIbhAI doDhIyA parivAra, nairobI - laMDana C/O. 12, Hall farm close, Stan More, Middlesex, London, U.K. For Personal & Private Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapAvI prasiddha karanAra : sva. amRtabena lAlajIbhAI doDhIyA parivAra naiirobI - laMDana prathama AvRtti : 25 Disembara, 2007 prata : 1000 | phakta AdhyAtmika sAdhako mATe mudraka : naiSadha prinTarsa nAraNapurA gAma, amadAvAda - 380013. phona : 2749 16 27 For Personal & Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmika mArgadarzaka 5. pU. AYNa (zrI dA''yaM mAyojyaME porA) 4.5 hai 5854panA 1801 mata 35 217 RATE(27 (24 1112-1, 64K4 22.5 2-1 nayA ||2-jmaa - 1824 mAmA For Personal & Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sva. lAlajIbhAI sAmata doDhIyA janma tA. 11-3-1923 svargavAsa : tA. 13-9-1965 sva. amRtabena doDhIyA janma I.sa. 1924 svargavAsa tA. 3-6-2000 sva. mahendrabhAI lAlajIbhAI doDhIyA janma tA. 5-6-1945 svargavAsa : tA. 1-1-2004 vAtsalyasabhara dharmaparAyaNa ane sevAbhAvI pitA, mAtA tathA bhAInA smaraNArthe amRtabahena lAlajIbhAI doDhIyA parivAra zobhanAbahena mahendrabhAI doDhIyA aMjanabahena ramaNIkalAla harIyA rAjulAbahena hitezabhAI doDhIyA mInAbahena vIpInabhAI guDakA jyotibahena azvinabhAI zAha taraphathI bheTa For Personal & Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ For Personal & Private Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( prastAvatA)) vyAkhyAna sAra-1 ane vyAkhyAna sAra-ramAM mukhyatve graMthibheda zuM che ? te kema thAya ? temaja karma siddhAMtanuM mukhyatve varNana che. ane te paNa saMkSepamAM hovAthI sAdhakane samajavAmAM muzkelI paDe che. tethI laMDananA mumukSuo taraphathI tenuM vivecana tathA patrAMka-80nuM vivecana karIne chapAvavA mATe 5.pU.bhAIzrIne vinaMtI karavAmAM AvI hatI. A vinaMtI mukhyatve A zobhanAbena doDhIyAe pa.pU.bhAIzrI pAse rajU karela ane te kAma karavA mATe pa.pU.bhAIzrIe bra.ni.rasikabhAIne kahyuM. te vivecana taiyAra thatAM tene vAMcavA mATe ane sUcano ApavA mATe pa.pU.bhAIzrIne ApavAmAM AvyuM. teozrIe bra.ni. minaLabenane te vAMcI sUcanA ApavA kahyuM temaja A parimala ke. baMdhArane paNa vAMcIne sUcana mATe ApavAmAM AvyuM. teo baMne pAsethI sUcano AvI jatAM te pramANe jarUrI sudhAro karavAmAM Avyo. A pustaka AdhyAtmika sAdhako potAnI sAdhanAmAM upayoga karI zake te arthe chapAvavAmAM AvI rahyuM che. A pustakane mumukSuo sudhI pahoMcADavA mATe Arthika sahAya sva. amRtabena lAlajIbhAI doDhIyA parivAra taraphathI ApavAmAM AvI che. jayAM jayAM zAstrIya AdhAranI jarUriyAta jaNAI tyAM tyAM teno upayoga karavAmAM Avyo che. temaja pa.pU.bApujInA svAdhyAya tathA pU.bhAIzrInA svAdhyAyanI noTa eka sAdhake taiyAra karela teno paNa AdhAra levAmAM Avela che. zAstra viruddha ke jJAnIonA upadezathI viparIta lakhAyuM hoya to chabasthatAne lIdhe te thayuM gaNI kSamya gaNazo. A pustaka jemaNe AdhyAtmika sAdhanAnA mArga upara caDhAvyA tevA pa.pU.bApujI (zrI lADakacaMda mANekacaMda vorA)nAM caraNakamaLamAM arpita karIe chIe. temaja pa.pU.bhAIzrIe paNa A pustaka vivecanarUpe chapAvavAnI AjJA ApI te mATe temanA ame khUba khUba RNI chIe. je mAtA-pitA-bhAInA sathavAre ame dharmamAM AgaLa vadhyA temane yAda karavA ja rahyA. A pustakarUpe amArI zraddhAMjali emane arpIe chIe. je mAtApitAe chellA zvAsa sudhI dharmamaya jIvana jIvI, saMsAranI pharajo nibhAvI, susaMskAronuM siMcana karI amAruM ghaDatara karyuM ane dharmano pAyo majabUta karavAmAM sahAyarUpa banyA, evA mAtApitAnuM RNa cUkavavA mATe temanA mATe game teTaluM karIe te paNa ochuM ja paDe. bhUlo bhale bIjuM badhuM, paNa mA-bApane bhUlazo nahi, agaNita che upakAra enA, eha visarazo nahi. AvAM vaDIla mAtuzrI amRtabena, pitAzrI lAlajIbhAI ane AtmArthI bhAI mahendrabhAIne A zraddhAMjalI ApatAM amAruM lkaya prasannatA anubhavI rahyuM che. mAtA ane pitA banne khUba ja mAyALu, saraLa svabhAvI ane mahenatu sajjana hatA. duHkhane For Personal & Private Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekhADyuM nahi ane sukhane chalakAvyuM nahi evuM AnaMdamaya jIvana jIvI gayA. AMgaNe Avela atithino premathI satkAra karatA, pachI te saMbaMdhI hoya ke ajANyA. nirdhanane paNa AdarapUrvaka vadhAvatA ane temanI jarUriyAta pramANe tana, mana ane dhanathI banatI sevA bajAvatA. AvA saguNothI bharapUra mAtApitAnI chatrachAyA nIce Ucharela mahendrabhAIne bacapaNathI satya, dayA, viveka, vinaya, hiMmata, bhakti, vAtsalyatA, sevAbhAvanA, lAgaNIzIlatA, mAyALutA, premALa svabhAva jevA susaMskArono vAraso maLela. je temaNe potAnA vyavahAru jIvanamAM vaNI lIdhela. emanA paricayamAM Avela dareka vyaktino A anubhava che. bhaNavAmAM kuzaLa, nAIrobI "A' Levels sudhIno abhyAsa pUro karI AgaLa abhyAsa mATe pitAe laMDana bhaNavA mokalyA. paNa kudaratane kaMI juduM ja maMjUra hatuM. laMDana jatAMnI sAthe pitAzrInuM avasAna thayuM. yuvAna vaye kuTuMbanI javAbadArI mAthe AvI eTale laMDana choDI nAIrobI pAchA pharyA. pitAjInA vyavasAyamAM joDAI AgaLano abhyAsa pUro karyo ane B.A. Degree meLavela. saMsAratApanI vacce rahI kuTuMbamAM zItaLatA laherAvI mAtA ane nAnAM bhAI-bahenone kyAMya ochapa AvavA nA dIdhI, evuM temanuM vAtsalya. A ja batAve che ke nAnI uMmarathI ja temanAmAM samarpaNa bhAva khIlela hato. snehALa ane maLatAvaDA svabhAvathI saunAM dila jItI letA. emanI hAjarImAM duHkhI jIva paNa potAnuM duHkha kSaNavAra mATe bhUlI jato ane ullAsa pAmato. sadA hasamukho cahero ane lAgaNIthI bharapUra, te jayAM jAya tyAM premanAM ane AnaMdanAM phUlo pAtharatA. vizALatA to kevI ke nAnA-moTA, amIra-garIba, nAta-jAtanA bheda vagara sahune ekasarakhuM sanmAna ApatA. nokaro sAthe paNa kuTuMbIjano jevo vyavahAra, sevAbhAvI jIva eTale jarUriyAtavALAonI jarUrata pUrI pADatA. AMgaNe Avela koIne nirAza na karatA. bhUkhyAne anna ApatA, khAlI hAthe Ave tene bharelA hAthe pAchA vALe. temanuM AcaraNa ja batAve che ke pUrva bhavamAM ja susaMskAronuM bIja ropAyela, A mArgamAM AvI te guNone vikasAvavA vega maLyo. satagurunI AjJAnuM pAlana karI potAnA AtmAnuM kalyANa karI gayA, kaeNnsara jevI bhayAnaka bimArInA samaye paNa hasatuM mukhaDuM rAkhI dehanA dardane AvakAratA. dharmane AcaraNamAM mUkI saune dharmano marma samajAvI gayA. aMta samaye gurunI sAthe vAta karI pachI potAmAM samAI gayA. e samayanI temanI praphullatA ane hasatuM mukhaDuM to Aje paNa najara sAme tare che. ame bhAgyazALI ke AvA camakatA sitArA sAthe amAro yoga thayela. saMyamanA guNonI maheka Aje paNa amArA parivAramAM prasarI rahI che. ApanAmAM rahelA A saguNo amArAmAM paNa vikase ane Apa jyAM ho tyAM mokSamArganA sopAne AgaLa vadhI dhyeya sudhI jaladI pahoMco evI amArA aMtaranI abhyarthanA saha. amRtabena lAlajIbhAI doDhIyA parivAranA AtmabhAve vaMdana. li. For Personal & Private Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA || OM || patraka - 60 nirAbAdhapaNe jenI manovRtti vahyA kare che; saMkalpa-vikalpanI maMdatA jene thaI che; paMca viSayathI virakta buddhinA aMkuro jene phUTyA che; klezanAM kAraNa jeNe nirmULa karyA che; anekAMta | dRSTiyukta ekAMtadaSTine je sevyA kare che, jenI mAtra eka zuddha vRtti ja che; te pratApI purUSa jyavAna varto. ApaNe tevA thavAno prayatna karavo joIe. 1. nirAbAdhapaNuM te zuM ? 2. te pramANe manovRtti vahyA karavI te kevI rIte ? 3. te nirAbAdhapaNuM kyAre Ave ane Take ? 1. nirAlApaNAno sAmAnya artha-bAdhA na pahoMcADI zakAya evI dazA. nirAlApaNAnI vyAkhyA :- huM kartA, huM manuSya, huM sukhI, huM duHkhI e vagere prakArathI raheluM dehAbhimAna, te jenuM gaLI gayuM che ane sarvottama padarUpa paramAtmAne jeNe jANyo che, tenuM mana jayAM jayAM jAya che tyAM tene samAdhi ja che. tene vizeSatAthI samajavAno prayatna karIe. jagatanA jIvone je saMsAranA prasaMgomAM mAhAtmaya varte che, jemAM temane harSa, AnaMda ane khuzI vedAya che ane te sarva prasaMgo, padArthomAM jenI vRtti skUlanA pAmatI nathI, tyAM sukha mAnIne rokAI jatI nathI, tenAthI upara UThI tenI vRtti aMtara AnaMdamAM sthira che ane mAtra bAhya pratibhAsa pratye jenuM mana uparane upara taratuM rahe che te nirAbAdhapaNuM che. karmano vipAka thatAM jyAM azubha udaya AvatAM jagatanA jIvonA mana te duHkhane dUra karavAnA prayatnamAM lAgelA rahe che, teonuM mana temAM ja coTeluM rahe che ane te Adhi-vyAdhi ke upAdhirUpa vedanamAM AkuLa vyAkuLa bane che tevA prasaMgomAM paNa jenuM mana vyAdhi ke duHkhathI kSobha pAmatuM nathI, kevaLa zAMtadazAmAM varte che, nirAkuLa rahe che te nirAbAdhapaNuM che. 2. nirAbAdhapaNe manovRtti vahyA karavI te kevI rIte ? sarva jIvo karmabaMdhanathI baMdhAyelA che ane tethI je pramANe karmano udaya Ave te pramANe jIvonI manovRtti satatapaNe ArtadhyAnarUpa thatI hoya che paNa te udayane anulakSIne je je paristhiti jIvanamAM nirmANa thatI hoya che te dareka paristhitimAM mana temAM na joDAtA aMtaramAM pragaTela je AnaMda tenI sAthe satatapaNe vahyA kare tevI manovRtti nirAbAdhapaNAmAM rahela che tema kahI zakAya. For Personal & Private Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 3. nirAbAdhapaNuM kyAre Ave ane Take? a. paMca viSayathI virakta buddhinA aMkuro jene phUTyA che ane tema thavAthI b. saMkalpa vikalpanI maMdatA jene thaI che. c. klezanA kAraNo jeNe nirmULa karyA che. d. anekAMta dRSTiyukta ekAMtadaSTine je sevA kare che. te nirAlApaNAne pAme che. paMca viSayathI virakta buddhinA aMkuro kyAre phUTe? pAMca IndriyanA viSayone bhogavavAthI ja sukha prApta thAya evI mAnyatA sarva jIvonI hoya che. paNa te IndriyanA viSayothI prApta thatuM sukha kSaNika che, vaLI te bhAvI duHkhanuM kAraNa bane che evI samajaNa jayAre jIvane thAya che tyAre te pAMca IndriyanA sukhano bhogavaTo karavAnA bhAvathI, te pratyenI Asakti toDavAnA bhAvathI temAMthI pAcho phare che. saMkalpa-vikalpanI maMdatA jene thaI che. prathama saMkalpa-vikalpanI vyAkhyA joIe. 1. saMkalpa-koI kArya karavA mATeno nirNaya karavo. 2. saMkalpa-udayane anulakSIne je vicAra UThavo te (ahIM A artha levo) vikalpa-je saMkalpa UThyo tene anulakSI bIjA navA vicAro karavA te vikalpa. jayAre pAMca IndriyanA viSayo taraphanI vRtti moLI paDe che tyAre tene bhogavavA mATenA sAdhano-padArthone bhegA karavAnA vikalpanI maMdatA thAya che. saMsArabhAvane anulakSIne UThatI vRttio zAMta paDe che ane tethI udaya pramANe UThatA saMkalponI sAthe vikalpo joDAtAM nahIM hovAthI navIna karmabaMdha paNa ghaTe che. c. klezanA kAraNo jeNe nirmULa karyA che : jyAM sudhI Indriya viSayane bhogavavAnA bhAva che tyAM sudhI klezanA kAraNo UbhA rahevAnA che. jayAre koIpaNa Indriya viSayane bhogavavAnA bhAva thAya che tyAre jIva te meLavavA prayatna kare che. jyAre tenA puNyodaye te temAM saphaLa thAya to te rAgarUpa kaSAya kare, gamavApaNAnA bhAva kare, potAnuM dhAryuM thayuM hoya tethI mAnarUpa kaSAya paNa kare. jayAre te nathI maLatAM to breSa-aNagamAnA bhAva vyakta karI, krodharUpa kaSAya bhAvamAM rAce che. Ama jayAM sudhI viSayAsakti che tyAM sudhI klezakaSAya che paNa jema jema te bhAvothI para thavAya che ane viraktatA pragaTe che tema For Personal & Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA . tema klezanA kAraNo ghaTatAM jAya che, ane aMte nirmULa kare che. AvI rIte klezanA kAraNo nirmULa karyA che tevA mahApuruSo jayavAna varte. ApaNe tevA thavA prayatna karIe. anekAMtadeSTiyukta ekAMtadaSTine je sevyA kare che :jema jema viSayAsakti ghaTe che tema tema klezanA kAraNo ghaTe che ane te mana zAMta | thAya che. have te mana AtmavicAra karavA mATe sUkSma bane che. je AtmAne saMsArabhAvathI choDAve che te AtmabhAva che ane je AtmAne nukasAnakartA bhAva che te anyabhAva che. te viSenI heya-upAdeyanI vicAraNA dvArA AtmabhAvane grahaNa karavA lakSe tenI vRtti rahe che ane parabhAva pratye tenI udAsInavRtti thAya che. para pratyenI udAsInavRtti thavAthI AtmAne alaga-alaga apekSAe eTale syAdvAda zailI dvArA-AtmA kaI rIte kartA che, bhoktA che evI vicAraNA potAnA zuddha svabhAvane pragaTa karavA mATe kare che. Ama anekAMtadaSTi vaDe Atmatattvane samajIne potAno eka AtmA ja upAsavA yogya che evI daSTi khUle che. Ama AtmatattvanI upAsanA karatAM karatAM AtmAno anubhava thAya che. Atmaanubhava thavAthI tarata ja nirAbAdhapaNuM pragaTa thatuM nathI. te nirAbAdhapaNuM pragaTa karavA mATe jema bane tema parasparicayathI pAchA pharavuM jarUrI che. haLave haLave paraparicayathI nivRtta thavAnAM kAraNo upara bhAra nahIM detAM je prakAre tvarAe nivRtti thAya te vicAra kartavya che ane tema karavA jatAM azAtAdi Apattiyoga vedavAM paDatAM hoya to vedavAnI taiyArI rAkhavI joIe paNa paparicayathI zIdhrapaNe dUra thavAno prakAra karavo joIe. jema jema paraparicayathI nivRttabuddhi thatI jAya tema tema Atmatattva je anubhavamAM AvyuM che tenI sthiratA vadhatI jAya ane parabhAvanA prasaMgo pratye saheje udAsInavRtti rahyA kare. pachI te te prasaMgomAM temane hitabuddhi thaI pratibaMdha thato nathI ane manovRtti have bAhyabhAvamAM rokAI jatI nathI ane sahajapaNe aMtarmukhapaNe varyA kare che. ahIM paNa nirAbAdhapaNuM pragaTa thayA chatAM mahAjJAnI puruSo eTale kevaLajJAnI bhagavaMtoe satata jAgRta rahevuM evI bhalAmaNa jJAnI puruSone paNa karI che; kAraNa nirAbAdhapaNuM te avyAbAdhapaNAne pragaTa karavA mATenI eka bhUmikA che. te nirAbAdhapaNuM pragaTa thayA bAda temAM ja sthiratA vadhatAM, cAritra mohano kSaya thatAM avyAbAdhapaNuM pragaTe che. jayAM saMpUrNa rAga-dveSano kSaya thayo hovAthI mAtra eka zuddhavRtti ja rahe che. AvI jenI sthiti che tevA pratApI puruSa jayavaMta varto. For Personal & Private Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA A pramANe pratApI puruSa thavAno mArga samajIne temanA jevA thavA puruSArthI banIzuM to sadgurunA mArgadarzana vaDe jarUra ApaNe tevA banI jaIzuM. pUrvakarmanA kAraNe jayAre zArIrika vedanA udayamAM Ave che tyAre te vedanA kevI rIte vedavI joIe ke jethI nirAbAdhapaNAne prApta karI zakAya ane nirAdhAdhapaNuM pragaTa thayuM hoya to temAM sthiratA TakI rahe te mATe paramakRpALudevanA vacano vicArIe. - yathArtha joIe to zarIra e ja vedanAnI mUrti che. samaye samaye jIva te dvArAe vedanA ja vede che. kavacit zAtA ane prAye azAtA ja vede che. mAnasika azAtAnuM mukhyapaNuM chatAM te sUkSma samyagdaSTivAnane jaNAya che. zArIrika azAtAnuM mukhyapaNuM sthULa dRSTivAnane paNa jaNAya che....ajJAnadaSTi jIvo khedathI vede topaNa kaMI te vedanA ghaTatI nathI ke jatI rahetI nathI. satyadeSTivAna jIvo zAMtabhAve vede to tethI te vedanA vadhI jatI nathI, paNa navina karmabaMdhano hetu thatI nathI. pUrvanI baLavAna nirjarA thAya che. AtmArthIne e ja kartavya che. (927) samyak prakAre vedanA ahiyAsavArUpa paramadharma parama puruSoe kahyo che. tIkSNa vedanA anubhavatAM svarUpabhraMzavRtti na thAya e ja zuddha cAritrano mArga che. upazama ja je jJAnanuM mULa che te jJAnamAM tINa vedanA parama nirjarA bhAsavA yogya che. (939) * * * vyAkhyAna sAra-1 1. pahele guNasthAnake graMthi che tenuM bhedana karyA vinA AtmA AgaLanA guNasthAnake jaI zakato nathI. jogAnujoga maLavAthI akAmanirjarA karato jIva AgaLa vadhe che, ne graMthibheda karavAnI najIka Ave che. ahIM AgaLa graMthinuM eTaluM badhuM prabalapaNuM che ke, te graMthibheda karavAmAM moLo paDI jaI asamartha thaI jaI pAcho vaLe che; hiMmata karI AgaLa vadhavA dhAre che; paNa mohanIyanA kAraNathI rUpAMtara samajAI pote graMthibheda kare che ema samaje che; ane UlaTuM te samajavArUpa mohanA kAraNathI graMthinuM nibiDANuM kare che. temAMthI koIka ja jIva jogAnujoga prApta thaye akAmanirjarA karatAM ati baLavAna thaI te graMthine moLI pADI athavA pocI karI AgaLa vadhI jAya che. je aviratisamyaphadRSTinAmAM cothuM guNasthAnaka che; jyAM mokSamArganI supratIti thAya che. AnuM bIjuM nAma "bodhabIja' che. ahIM AtmAnA anubhavanI zarUAta thAya che, arthAt mokSa thavAnuM bIja ahIM ropAya che. 2. A bodhabIja guNasthAnaka'-cothA guNasthAnakathI teramA guNasthAnaka sudhI Atmaanubhava ekasarakho che; paraMtu jJAnAvaraNIya karmanI nirAvaraNatA anusAra jJAnanI | vizuddhatA ochI adakI hoya che, tenA pramANamAM anubhavanuM prakAzavuM kahI zake che. For Personal & Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 30. jIva pahelA guNasthAnakamAM graMthibheda sudhI avaMtIvAra Avyo che ne tyAMthI pAcho vaLI gayo che. 140. graMthi pahele guNasthAnake che tenuM bhedana karI AgaLa vadhI cothA sudhI saMsArI jIvI pahocyA nathI. koI jIva nirjarA karavAthI UMcA bhAve AvatAM, pahelAmAMthI nIkaLavA vicAra karI, graMthibhedanI najIka Ave che, tyAM AgaLa gAMThanuM eTaluM badhuM tenA upara jora thAya che ke, graMthibheda karavAmAM zithila thaI jaI aTakI paDe che; ane e pramANe moLo thaI pAcho vaLe che. A pramANe graMthibheda najIka anaMtI vAra AvI jIva pAcho pharyo che. koI jIva prabaLa puruSArtha karI, nimitta kAraNano joga pAmI kareDiyAM karI graMthibheda karI, AgaLa vadhI Ave che, ane jyAre graMthibheda karI AgaLa vadhyo ke cothAmAM Ave che, ane cothAmAM Avyo ke vahelomoDo mokSa thaze, evI te jIvane chApa maLe che. 141. A guNasthAnakanuM nAma "aviratisamyakaSTi' che, jyAM viratipaNA vinA samyajJAna-darzana che. 144. samyakatva prApta thayela jIvanI dazAnuM svarUpa ja juduM hoya che. pahelA guNasthAnakavALA jIvanI dazAnI je sthiti athavA bhAva che tenA karatAM cothuM guNasthAnaka prApta | karanAranI dazAnI je sthiti athavA bhAva te judAM jovAmAM Ave che, arthAt judI ja dazAnuM vartana jovAmAM Ave che. 145. paheluM moLuM kare to cothe Ave ema kahevAmAtra che; cothe AvavAmAM je vartana che te viSaya vicAravAjoga che. 153. jIvane potAnAM DahApaNa ane marajI pramANe cAlavuM e vAta managamatI che, paNa | te jIvanuM bhUMDuM karanAra vastu che. A doSa maTADavA sAruM prathama to koIne upadeza devAno nathI, paNa prathama upadeza levAno che, e jJAnano upadeza che. jenAmAM rAgadveSa na hoya, tevAno saMga thayA vinA samyakatva prApta thaI zakatuM nathI. samyakatva AvavAthI-(prApta thavAthI) jIva phare che, jIvanI dazA phare che; eTale pratikULa hoya to anukULa thAya che. jinanI pratimAne | (zAMtapaNA mATe) jovAthI sAtamA guNasthAnake vartatA evA jJAnInI je zAMta dazA che tenI pratIti thAya che. 156. mithyAtvaprakRti khapAvyA vinA, samyakatva Ave nahIM. samyakatva prApta thAya tenI dazA adbhuta varte. tyAMthI 5,6,7 ane 8me jaI be ghaDImAM mokSa thaI zake che. eka samyakatva pAmavAthI kevuM adbhuta kArya bane che ! AthI samyakatvanI camatkRti athavA mAhAsya koI aMze samajI zakAya tema che. 161. alpamAM alpa evI nivRtti karavAmAM paNa jIvane TADha vachUTe che, tevI anaMta For Personal & Private Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA pravRttithI karI je mithyAtva thAya che, tethI nivartavuM e keTaluM durdhara thaI paDavuM joIe? mithyAtvanI nivRtti te ja "samyakatva'. 167. yathApravRttikaraNa, anivRttikaraNa, apUrvakaraNa uparAMta muMjanakaraNa ane guNakaraNa che. yujanakaraNane guNakaraNathI kSaya karI zakAya che. 168. yujanakaraNa eTale prakRtine yojavI te. AtmaguNa je jJAna ne tethI darzana ne tenAthI cAritra, evA guNakaraNathI yujanakaraNano kSaya karI zakAya che. amuka amuka prakRti je AtmaguNa rodhaka che tene guNakaraNe karI kSaya karI zakAya che. 184. mithyAtva vaDe karI mithyAtva moLuM paDe che, ane te kAraNathI te jarA AgaLa cAlyo ke tarata te mithyAtvaguNasthAnakamAM Ave che. - 186. mithyAtvamAMthI sAva khasyo na hoya paNa thoDo khamyo hoya to paNa tethI mithyAtva moLuM paDe che. A mithyAtva paNa mithyAtve karIne moLuM paDe che. mithyAtvaguNasthAnake paNa mithyAtvano aMza kaSAya hoya te aMzathI paNa mithyAtvamAMthI mithyAtvaguNasthAnaka kahevAmAM Ave che. 199. saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra, krodha, mAna, mAyA, lobhanI cokaDIrUpa kaSAya che, tenuM svarUpa paNa samajavA yogya che. temAM paNa anaMtAnubaMdhI kaSAya che je anaMta saMsAra rakhaDAvanAra che. te kaSAya kSaya thavAno krama sAmAnya rIte krodha, mAna, mAyA, lobha e pramANe che, ane teno udaya thavAno krama sAmAnya rIte mAna, lobha, mAyA, krodha e pramANe che. 200. A kaSAyanA asaMkhyAta bheda che. jevA AkAramAM kaSAya tevA AkAramAM saMsAraparibhramaNane mATe karmabaMdha jIva pADe che. kaSAyamAM moTAmAM moTo baMdha anaMtAnubaMdhI kaSAyano che. je aMtarmuhUrtamAM 40 koDAkoDi sAgaropamano baMdha pADe che, te anaMtAnubaMdhInuM svarUpa paNa jabarajasta che; te evI rIte ke mithyAtvamoharUpI eka rAjAne barAbara jALavaNIthI sainyanA madhyabhAgamAM rAkhI krodha, mAna, mAyA, lobha, e cAra tenI rakSA kare che ane je vakhate jenI jarUra paDe che te vakhate te vagara bolAvyA mithyAtvamohanI sevA bajAvavA maMDI paDe che. A uparAMta nokaSAyarUpa bIjo parivAra che, te kaSAyanA AgaLanA bhAgamAM rahI mithyAtva mohanI cokI bhare che, paraMtu e bIjA saghaLA cokiyAto nahIM jevA kaSAyanuM kAma kare che. rakhaDapATa karAvanAra kaSAya che ane te kaSAyamAM paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA cAra yoddhAo bahu mArI nAMkhe che. A cAra yoddhAo madhyethI krodhano svabhAva bIjA traNa karatAM kAMIka bhoLo mAlUma paDe che; kAraNa ke tenuM svarUpa sarva karatAM vaheluM jaNAI zake che. e pramANe jenuM svarUpa vaheluM jaNAya tyAre tenI sAthe laDAI karavAmAM khAtarI thayethI laDavAnI hiMmata thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA vizeSArtha :- anaMta kALathI jIva saMsAramAM tenI avaLI mAnyatA ke samajaNane kAraNe paribhramaNa karI rahyo che. ajJAnarUpa, eka gAMTha paDI gaI che, je graMthi che. A graMthi jayAM sudhI na chedAya eTale ke graMthibheda na thAya tyAM sudhI jIva mokSamArgamAM pravezI zakato nathI. graMthi chedavAno puruSArtha-e samyagdarzanarUpI phaLane ApanAra che. paNa sadgurunI nizrA vagara A zakya banatuM nathI. A duSamakALanI asaranA kAraNe jIva dizA pakaDavAne badale dizA batAvanArane ja vaLagI paDe che ! kharekhara to dizA batAvanAranI AMgaLI joI, dizA tarapha najara karavI, emAM ja sAdhakanuM zreya-kalyANa samAyeluM che. jene jJAnI sadgurunI AjJA sivAya satpuruSamAMthI sat kheMcatA AvaDe che, te satpuruSanA yamAM pragaTela "satno vArasadAra che. anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobha e cAra tathA mithyAtvamohinI, mizramohinI, samyakatvamohinI-e traNe ema sAta prakRti jyAM sudhI kSayopazama, upazama ke kSaya thatI nathI tyAM sudhI samyaphaSTi thavuM saMbhavatuM nathI. sAta prakRti jema jema maMdatAne pAme che tema tema samyakatvano udaya thAya che. te prakRtionI graMthi chedavI parama durlabha che. jenI te graMthi chedAI tene AtmA hastagata thavo sulabha che. tattvajJAnIoe e ja graMthine bhedavAno pharI pharIne bodha karyo che. je AtmA apramAdapaNe te bhedavA bhaNI dRSTi Apaze te AtmA Atmatvane pAmaze e niHsaMdeha che. (va.pa.kra.-47) anAdi kALathI A jIvane potAnI anukULatA pratyeno gADha rAga ane pratikULatA pratyeno gADha vaiSa che. AvA pariNAmane jJAnIo graMthi kahe che. paNa mArA nimitta lakSe rAgadveSa thavA tenuM nAma graMthi nathI; paNa rAgadveSa sAthe nimittamAM ekatva karavuM, tenA saMyoge sukhI ane viyoge duHkhIpaNuM mAnavuM tevI viparIta zraddhAnA ekatvapaNAnA atyaMtara pariNAmanuM nAma graMthi che. tethI viparIta mAnyatA te graMthi nathI, paNa viparIta mAnyatAne dUra karavAnI koziSa karavA chatAM, tene samajAvavA chatAM te na samaje ane huM samajyo chuM te ja sAcuM che.' tevI viparIta mAnyatAnI pakkaDa rAkhe tevA atyaMtara pariNAma te graMthi che. koIpaNa vastune tathArUpa svarUpamAM jovI te graMthi nathI, paNa te vastune pratyakSa joyA vinA eTale anubhavyA vinA, mAtra oghasaMjJA rUpa zraddhAe tenA khoTA-sAcAno abhiprAya Apavo ane temAM potAnI mAnyatAno ekAMte Agraha rAkhavo ane sAmAvALAne samajavAno prayatna na karavo tevA atyaMtara pariNAmanuM nAma graMthi che. mohanIyanI sthiti eka koDAkoDa sAgaropamathI nyUna thatAM graMthi bhedavAnI anukULatA thAya che. jema vRkSa kApyA pachI mULane chedavAmAM na Ave to te pharIthI tevuM ja ghaTAdAra thaI jAya che tema mohanIyanI sthiti ghaTI hoya te vakhate taratamAM graMthi bhedavAno puruSArtha na thAya to tenI sthiti pharIthI 70 kaDAkoDi sAgaropama jeTalI thaI For Personal & Private Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA zake che. mohanIyanuM mULa baLa te graMthi che. tevI graMthi nabaLI paDe to mohanIyanuM mULa baLa ghaTe ane kaSAyo paNa moLA paDe ane ghaTe. tethI graMthi cheDAya to ja mohanIyanuM baLa ghaTe ane teno upazama thAya ke kSaya thavA mAMDe eTale ke mohanIyanI upazama thavAnI ke kSaya thavAnI je prakriyA che te to graMthibhedanA puruSArthamAM ja samAyelI che. graMthi be prakAre che-bAhya ane atyaMtara. bAhya sukhadu:khanA prasaMgomAM te nimitto ne sukhadu:khanA javAbadAra ke kartA gaNavAM te bAhya graMthi che. ane atyaMtara graMthimAM sukhaduHkhanA prasaMgomAM ATha karmane kAraNe thatA vipAka-udayanA nimittane sukhadu:khanA javAbadAra gaNavA te atyaMtara graMthi che. Ama bAhya-abhyatara banne graMthio eka sAthe cheDAya to graMthibheda thayo kahevAya ane enA phaLarUpe samyakadarzana pragaTI jAya. A bAhya-abhyatara graMthi eka kSaNa mATe paNa bhUdAI jAya to tenuM nAma ja graMthibheda che. tethI 5.kR.deva kahe che ke-tenuM bhedana karyA vinA AtmA AgaLanA guNasthAnake jaI zakato nathI. jogAnujoga maLavAthI akAma nirjarA karato jIva AgaLa vadhe che. te graMthibheda karavAnI najIka Ave che. jo gAnujoga eTale AzcaryakAraka ane Akasmika rIte thayelAM milana samaye jIva akAma nirjarA to karato ja hoya che, paNa graMthibheda karavo hoya to jogAnujoganI mukhyapaNe jarUrIyAta rahelI che. graMthine toDavA mATe, DhIlI pADavA mATe, temAM kAma nirjarAnA aMzo bhaLavA jarUrI che. sakAma nirjarAnA aMzo bhaLavA eTale dRSTinuM aMze samyak pariNamana thavuM ane tevA samyak pariNamana thavA mATe evA koI Akasmika viziSTa prakAranA jogane pa.kR.deve jogAnujoga kahyo che jenAthI akAma nirjarA karato jIva AgaLa vadhe che ane graMthibheda najIka Ave che ane ati baLavAna thaI graMthibheda karI zake che. mokSamArgamAM mukhyatA to sakAma nirjarAnI che, paNa akAma nirjarAnI mukhyatA eTalA mATe rAkhI che ke temAM sakAma nirjarAnA aMzo to mAtra nAmanA ja che. tethI baLa akAma nirjarAnuM ja cAle che. jayAM sudhI samyakdarzana thatuM nathI, tyAM sudhInA tamAma puruSArthamAM, samyaphaaMzo ja kAma kare che chatAM akAma nirjarA karato ema kahevAya che. AgaLa vadhavAmAM samyaphaaMzo ja kAma kare che. chatAM akAma nirjarAnuM baLa vadhAre hovAthI, samyaphaaMzonI mahattA na batAvatAM, akAma nirjarAnuM mahatva cAlu rAkhyuM che, paNa kArya to akAma nirjarA sAthe sakAma nirjarAnA aMzo bhaLavAthI ja thayuM che, ekaluM akAma nirjarAthI nahIM. paranA ekatvane moLuM pADavuM athavA paramAM ekatra thavAnuM kAraNa samajaNamAM AvavuM For Personal & Private Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA tenuM nAma AgaLa vadhavuM che. graMthi eTale mithyAtvane kAraNe jJAnamAM thayelI bhrAMti ane viparIta mAnyatAnI majabUta pakkaDa te graMthi. bheda paDavo eTale viparIta pakkaDanuM chUTavuM. gerasamaja dUra thaI savaLI samajaNa thavI. pa.kR.deva zrImad rAjacaMdrajIe kahyuM che ke, 'yogAnuyoga' maLatAM akAma nirjarA karatAM, jIva graMthibhedanI najIka Ave che, tyArabAda graMthibhedanI prabaLatA batAve che. te prabaLatAmAM jIvane pUrva taiyArIrUpe baLavAna puruSArtha na hoya to, tyAM jIva aTakI jAya athavA nAsIpAsa thaI jAya che. te samaye bAjumAM ja tAkIne UbheluM mohanIyanuM baLa temAM praveza karI sAcAmAM khoTAnI mAnyatA karAvI, tene avaLA mArge caDAve che. A avaLA mArge caDelAne mohanIyanA kAraNe rUpAMtara samajAya che, ane tethI jeTalo avaLA mArge AgaLa cAle teTaluM graMthinuM nibiDapaNuM thayuM kahevAya che. paNa je graMthibheda tarapha sIdho ja AgaLa vadhI jaI prabaLa graMthimAM praveza karI pAcho paDato nathI, tene graMthibhedanI bhUmikA kahI che. 2 A jogAnujoga AzcaryakAraka eTalA mATe che ke akAma nirjarA karatAM, koIka jIvane yogAnuyoga thatAM, potAmAM sakAma nirjarAnA aMzo pragaTa thavAthI, tenI samyavicAraNA pragaTatAM, bhrAMti-ajJAna-tuTatAM jAya che. tene graMthibhedanI najIka javuM kahe che ane puruSArtha baLavAna hoya to graMthimAM praveza karI, graMthi pocI karI, graMthibheda karI le che. A rIte samyak vicAraNA thavA mATe yogAnuyoganuM mahatva batAvela che. graMthibhedanA puruSArthanuM lakSa cUkatAM, bahAra upayoga jatAM, labdhi ane tenA kAraNe loka prasiddhinuM AkarSaNa pragaTa thatAM, temAM kheMcAI javuM ane mULamArganuM bhAna bhUlI javuM, te mohanIyanA kAraNe rUpAMtara samajAyuM tema kahevAya. temAM kheMcAyA pachI avaLI samajaNa hovA chatAM, huM graMthibheda karuM chuM-tema mAnI temAM AgaLa vadhavuM te graMthinuM nibiDapaNuM karavArUpa che ane ajJAna tenuM vAstavika kAraNa che. jogAnujoga na maLe to mAtra akAma nirjarAthI jIva graMthinI najIka Ave che paNa graMthibheda sudhI AvI zakato nathI. paNa jogAnujoga maLavAthI-akAmanirjarAmAM sakAma nirjarAnA aMzonuM bhaLavApaNuM thavAthI akAma nirjarA karato jIva AgaLa vadhI graMthibheda najIka Ave che ane tenA baLavAnapaNAthI prabaLa graMthimAM praveza karI graMthi pocI pADI, graMthibheda karI zake che. prabaLa graMthimAM praveza ane graMthine pocI pADavAnA puruSArthane karaNalabdhimAM praveza karyo kahevAya. jene karaNalabdhi pragaTa thaI che tene prathama darzana pariSaha vedAya che. darzana pariSaha e samyakdarzana pahelAMnI sthiti che. jema kAMI banavAnuM hoya ane For Personal & Private Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 svAdhyAya sudhA pariNAma na Ave tyAM sudhI tenI AturatAmAM vyAkuLatA thAya che, tema ahIM jIvane vArevAre, eTale kSaNekSaNe satata TakelI evA prakAranI vyAkuLatA hoya che ke zuM thaze ? tenI khabara nathI, paNa tenA prakAramAM "mane A zuM thAya che ?' huM koI pariNAmathI najIka chuM, paNa zuM che ? tenI spaSTatA thatI nathI. hamaNAM koI camatkAra thaze, jarUra koI pariNAma najIkamAM che ane vAre vAre sthiratAno prayoga karavAno bhAva thAya che. sthiratAno prayoga AtmalakSe vArevAre karavAno bhAva thavo, te darzana pariSadanuM mukhya lakSaNa che. hamaNAM koI siddhi pragaTaze. hamaNAM je apratyakSa ane aspaSTanA kAraNe, je vyAkuLatA che, te spaSTa thaze, paNa te spaSTatA kevI haze, teno khyAla na AvavAthI je | vyAkuLapaNuM che tenuM nAma darzana pariSaha che. (AkuLatA-vyAkuLatA ane vyAkuLatAno taphAvata e che ke AkuLatA-vyAkuLatA saMsAra lakSanI hoya che, tyAre vyAkuLatA mAtra paramArtha lakSanI hoya che.) jogAnujogathI dizAsUjha thayA pachI te dizA tarapha gati karavI ane te mArga upara vizvAsa karavo, tenuM nAma graMthibheda taraphanuM prayANa che athavA AgaLa vadhavuM che. jema jema sakAma nirjarAnA aMzo baLavAna bane che tema tenuM pramANa vadhe che ane tema tema te graMthibheda tarapha AgaLa vadhato jAya che. A rIte graMthibheda najIka Ave che. graMthibhedanI vAstavikatA eTale zuM ? yogAnuyoga maLatAM, akAma nirjarA karatAM graMthibhedamAM AgaLa vadhavuM, najIka javuM tene graMthibheda karavAnI pAtratA ke graMthibhedanI najIka Avyo kahevAya. tyArabAda prabaLa graMthimAM praveza karavo, graMthi pocI pADavI te graMthibhedano puruSArtha che. bhedajJAnanI pUrNatAne graMthibheda kahe che. ane tenA kramaza: puruSArthane graMthibhedanI vAstavikatA kahe che. ghaNA jIvo graMthibhedanI najIka Ave che, paNa koIka ja jIva te prabaLa graMthimAM praveza karIne tene pocI pADI, graMthibheda karI zake che ane samyakdarzanane pAmI zake che. graMthinuM sarvathA tuTavuM te graMthibheda che, kaSAyone graMthi kahI nathI, paNa paranA ekatvapaNAne graMthi kahI che. kaSAyone kAraNe paramAM je mArApaNuM thayuM che eTale ekatvapaNAthI chUTavuM tene graMthibheda kahyo che. kaSAyo hovA chatAM graMthibheda thaI zake che paNa bhrAMti-paramAM ekatva buddhi hoya tyAM sudhI graMthibheda thayo kahevAto nathI. vaibhava sAmagrI hovI e graMthi nathI, paNa temAM ekatvapaNuM e graMthi che. vaibhava sAmagrI hovA chatAM temAM ekatva na thavuM te graMthibheda che. ajJAnane kAraNe viparIta mAnyatA te graMthi che. te graMthi-bhrAMti TaLatAM eTale jJAna thatAM dUra thAya che. tenuM nAma graMthibheda thayo ema kahevAya. For Personal & Private Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 11 - yogAnuyoga (jogAnujoga) eTale zuM?-koIpaNa asvAbhAvika rIte nimitta pAmIne athavA tevA nimittanI hAjarImAM jIvanI potAnA upAdAna tarapha je dRSTi jAya che, tevA AMtaradaSTi thavAnA nimitta jo ganuM nAma yogAnuyoga che. akAma nirjarAmAM sakAma nirjarAnA aMzonuM pariNamana thavuM te yogAnuyoga che. bahiMbhAvanA nimitta vakhate svabhAvabhAvanuM pariNamana thavuM tema thavAnA nimittanA jogane jogAnujoga kahe che. AMtaradaSTi thavA mATe jIvane je anukULatA thavI joIe, tevI anukULatAnA nimitta jogane yogAnuyoga kahe che. athavA bahidaSTi jIvane Avo yoga thavAthI upAdAnanI jAgRti thatAM, nimitta bhAvamAM udAsInatA thavI, tevA joganuM nAma yogAnuyoga che. - yogAnuyoga e kArya nathI, paNa tevA nimittano joga thatAM, sAme upAdAnamAM tevo pharaka thAya che. AvA yogAnuyoganA joga jIvane ghaNI vakhata prApta thayA che, paNa tenuM mahatva na samajAtAM ane mohanIyanuM jora vadhAre hovAthI tene baLavAna thavAnI taka maLatI nathI. je nimittanI hAjarI vakhate ja jIva potAnI vRttio aMtarmukha kare che. te nimittanI hAjarI yogAnuyoga che. yogAnuyoga te samyak aMzo pragaTa thavAnuM eka nimitta che. athavA je samaye mithyAtvanA aMzomAM samyapha aMzo bhaLe che, te bhaLavAnI je yogyatA thaI che te vakhate nimittanI hAjarI te yogAnuyoga kahevAya che. mATe graMthibheda karavA mATe jogAnujoga thavo jarUrI che. ajJAnI jIvane, anAdikALathI akAma nirjarA cAlu che, tethI akAma nirjarA karatAM koI veLA temA sakAma nirjarAnA aMzo bhaLe athavA akAma nirjarAnA aMzo palaTAI aMtarmukha thaI, sakAma nirjarAnA aMzonuM kAma kare to, te Azcarya kahevAya. Avo joga, ApaNI IcchAthI nathI banI zakato mATe Ane jogAnujoga thayo kahevAya. je nimittanI hAjarImAM eka kSaNa mATe paNa, potAnI svabhAva pariNati utpanna thAya tevA nimitta jo gane paramArtha lakSe yogAnuyoga thayo tema kahevAya. athavA tathAbhavyatvano paripAka thayo tema kahevAya athavA tathAbhavyatvanI prApti te ja yogAnuyoganI prApti che tema kahevAya. ahIM AgaLa graMthinuM eTaluM badhuM prabaLapaNuM che ke, te graMthibheda karavAmAM moLo paDI jaI asamartha thaI pAcho vaLe che. nizcayathI jayAM sudhI AMtaradaSTi thaI nathI tyAM sudhI dareka jIva mATe graMthinuM prabaLapaNuM ja che. graMthinuM prabaLapaNuM eTale saMsAranA padArthomAM sukha buddhinuM ekatvapaNuM jANavuM. jeTalI jeTalI parapadArtho uparanI sukhabuddhi tUTe teTaluM graMthinuM prabaLapaNuM ghaTe tema For Personal & Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 svAdhyAya sudhA mAnavuM. jeTalI AMtara upayAganI lInatA teTalo baLavAna puruSArtha jANavo. aMtarmukha lInatA ochI hoya to te prabaLa banelI graMthimAM praveza karI zakato nathI. samyakdarzana thatAM pahelAM pAMca labdhio pragaTa thAya che. (dezanA labdhi, prAyogyalabdhi, karaNalabdhi Adi). temAM cAra labdhio graMthibheda na thayo hoya to paNa thAya che. paNa pAMcamI karaNa labdhi to jene graMthibheda thavAno che, tene ja thAya che. tenA paNa traNa bheda che. (1) adhakaraNa (ra) apUrvakaraNa ane (3) anivRttikaraNa. eka ja karaNanA traNa bhAga hovAthI ane madhyabhAga apUrvakaraNa hovAthI graMthibheda karavAmAM apUrvakaraNa zabda mukhyapaNe vaparAya che. apUrvakaraNa eTale prabaLa banelI graMthine kAbumAM levI athavA kabaje karavI. Ama thavA mATe zarUthI ja prabaLa puruSArthanI jarUra che. jeNe prathamathI ja prabaLa puruSArtha upADyo che, tenuM nAma ja apUrvakaraNa che ane tenuM bIjuM nAma pa.kR.deva zrImadjIe ati baLavAna thaI AgaLa vadhI jAya che tema kahyuM che. jene A karaNa labdhi pragaTa thAya te ja prabaLa graMthimAM praveza karI zake che ane tene ja graMthi pocI pADavI ke moLI pADavI kahyuM che. kAraNa ke je prabaLa graMthimAM praveza karavA jAya che, temAM mohanIyanA kAraNe rUpAMtara samajAvavAthI te pheMkAI jAya che. tethI graMthinuM nibiDapaNuM thAya che. paNa je prabaLa puruSArtha dvArA AgaLa vadhI jAya che, teNe graMthi pocI pADI kahevAya che ane krame krame graMthimAM AgaLa vadhI graMthi bheda kare che. graMthibheda TukaDe TukaDe thato nathI jene thAya che tene eka jhATake ja thAya che ane nathI thato to te pAcho paDe che. chatAM hiMmata karI AgaLa vadhavA dhAre che, paNa mohanIyanA kAraNathI rUpAMtara samajAI pote graMthibheda kare che, tema samaje che ane UlaTuM te samajavArUpa mohanA kAraNathI graMthinuM nibiDapaNuM kare che. hiMmata be prakAranI che. sAMsArika kAryanI ane pAramArthika kAryanI. sAMsArika kAryamAM hiMmata karavI eTale potAnI tamAma tAkAtane bhegI karI ekI sAthe humalo karavo. paNa pAramArthika kAryamAM hiMmata bhegI karavAnuM lakSa ane humalo karavAnuM lakSa, te ja dizA cUkI javI te che. sAMsArika hiMmata Avezayukta hoya che ane temAM potAnI tAkAtanuM bhAna rahetuM nathI. paNa pAramArthika hiMmata eTale samabhAva-samatAne dhAraNa karavI te che. mATe hiMmata karI AgaLa vadhavuM eTale samatAbhAvane dhAraNa karI AgaLa vadhavuM te che. mArga sahaja hovAthI, temAM utAvaLa ke Aveza cAlato nathI. jyAM baLa vAparavAno bhAva ke jora karavAno bhAva che tyAM kaSAya ane mohanIyanuM baLa vadhAre hovAthI dizA cUkI javAya che. pote to ema ja mAne che ke huM puruSArthamAM AgaLa vadhu chuM, paNa sahajatA cUkI javAthI eTale mohanIyanuM baLa vadhavAthI te bhUlo paDe che tenuM bhAna rahetuM nathI For Personal & Private Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 svAdhyAya sudhA - temAMthI koIka ja jIva, jogAnujoga prApta thaye, akAmanirjarA karatAM ati baLavAna thaI te graMthine moLI pADI athavA pocI karI AgaLa vadhI jAya che. akAma nirjarAthI jIva graMthi najIka AvI zake che; paNa graMthibhedanI najIka javA mATe athavA graMthibheda karavA mATe to yogAnuyoganuM maLavApaNuM ja kAma kare che. koIka ja jIva zarUAtathI prabaLa puruSArtha karI AgaLa vadhI zake che. graMthibheda karavAnI durlabhatA batAvavA mATe ja "koIka ja" zabda vAparyo lAge che. anaMtakALathI jIvane cAra gatinuM bhramaNa akAma nirjarAthI thaI rahyuM che. te akAma nirjarAnI hAjarImAM jyAre koI jIvane yogAnuyoganI prApti thAya che, tethI temAM sakAma nirjarAnA thoDA ghaNA aMzo bhaLe che tyAre paNa akAma nirjarA to cAlu ja hoya che; paNa yogAnuyoganI hAjarImAM akAma nirjarAthI jIvane graMthibhedanI AgaLanI bhUmikAonI prApti thAya che. eTale ke graMthibhedanI najIka javuM, ati baLavAna thavuM, graMthine pocI pADavI ane graMthino bheda karavo-A pAtratAnI prApti thAya che. tethI paramArtha mArgamAM akAma nirjarAne jogAnujoganI prApti thayA pachI paNa zarUAtamAM jarUrI gaNI che. paNa yogAnuyoganI prApti thatAM sakAma nirjarAnI zarUAta thaIne pachI sakAma nirjarA mukhyapaNe bhAga bhajave che ane akAma nirjarAnuM baLa kramekrame kSINa thatuM jAya che. ati baLavAna thavuM eTale paramArtha mArgamAM koI karavAnI kriyA te puruSArtha nathI, paNa jeTalI sahajatA-vItarAgatA pragaTe teTalo puruSArtha kahevAya. tene ja baLavAnapaNuM kahyuM che. svasvarUpanA avalaMbanathI ane paranI vismRti thavAthI svasaMvedananA AkarSaNa rUpe je sthiratA TakelI che, tenuM nAma ati baLavAnapaNuM che. sahajatAnA puruSArtha vaDe ja graMthibheda thaI jAya che. svasvarUpanA avalaMbanathI ane paranI vismRti thavAthI, vasaMvedananA AkarSaNa rUpe je sthiratA TakelI che, tenuM nAma ati baLavAnapaNuM che. graMthi eTale ajJAnanI-mithyAtvanI-viparIta mAnyatAnI gAMTha, graMthimAM bheda karavo eTale te mAnyatAmAM taraDa paDavI, mAnyatAnI pakkaDa DhIlI paDavI, bIjI mAnyatA svIkAravA vicAraNAne sthAna ApavuM. jema gAMTha DhIlI thaI, paNa gAMTha dekhAya che tyAM sudhI gAMTha nIkaLI nathI tema kahevAya. tevI rIte graMthi game teTalI nabaLI ke pocI paDe to paNa teno sarvathA bheda na thAya, graMthi nAza na pAmI jAya tyAM sudhI graMthibheda thayo kahevAya nahi. graMthino bheda thatAM graMthinuM astitva rahetuM nathI. mohanIyanA kAraNe mULa lakSa cUkI javuM te mohanIyanuM rUpAMtara samajAvuM che. mohanIyanA kAraNe rUpAMtara samajAyA pachI tene sAcuM mAnIne AgaLa vadhavuM te graMthina For Personal & Private Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 svAdhyAya sudhA nibiDANuM che. jIva jayAre gathibheda karavAno puruSArtha karI rahyo hoya tyAre mohanIya to rAha joIne beThuM ja che. thoDI paNa ghUsavAnI jagyA maLatAM, te praveza karI jAya che ane puruSArthane kAM to avaLA mArge caDAvI de che. athavA graMthi bheda thaI gayo che tevA bhUlAvAmAM nAMkhI de che. jenI lAMbA samaya sudhI khabara na paDavI te graMthinuM nibiDapaNuM thayuM kahevAya. jIva jayAre graMthibhedanI sAdhanA karI rahyo hoya che tyAre jIvane zubhabhAva ane samatAnA kAraNe labdhirUpe keTalAka camatkAro najaramAM AvatAM hovAthI ane mAna-kaSAyanA | lobhI, A jIvane thoDuM paNa nimitta maLatAM, temAM AkarSAI jAya che. ane upayoga te tarapha jatAM graMthibhedano puruSArtha maMda paDI jAya che AtmalInatA ghaTI jAya che tethI graMthino bheda thavAne badale graMthi baLavAna banI jAya che, saMsAra vadhI jAya che. A graMthinuM nibiDapaNuM che. paNa je zarUAtathI ja baLavAna thaI graMthibheda karavAno puruSArtha karI rahyo che te potAnI pUrepUrI zaktino upayoga karI graMthibheda karI jAya che. tene ja ati baLavAnapaNuM kahe che. jeNe graMthi bhedavAnI samarthatA keLavI che, tenA bhAvamAM graMthi nAmanI koI vastuno vikalpa nathI. siddhi AdinAM pralobhano dekhAvA chatAM je temAM kheMcAtA nathIAja atibaLavAnapaNuM che. akAma nirjarA-te moha rAjAnA sainyanI bhedI tAkAta che ane sakAma nirjarA-te dharmarAjAnA sainyanI bhedI tAkAta che. A banne tAkAta koI jANabhedu-sapuruSa-sivAya koInI samajaNamAM Ave tema nathI. mATe AnI jANakArI sapuruSa pAsethI meLavIne ja saMgrAma karavAmAM Ave to ja graMthi bhedI zakAya tema che. pa.ka.deva A vAtane A pramANe jaNAve che.-"je chUTavAno kAmI che tene koI bAMdhI zake tema nathI; ane je baMdhAvAno kAmI che tene koI choDI zake tema nathI." - Ano artha e che ke-je moharAjAnA tAbAmAM che ane temane "hAjI hA' kahe che, tene dharmarAjA choDAvI zakatA nathI. ane je dharmarAjAnA tAbAmAM che ane tenAM ja guNagAna kare che, tene moharAjA choDAvI zakatA nathI. eTale ke jene aMtaHkaraNamAM saMsAra ja che. IndriyonuM sukha ja joIe che, te game teTalI mokSamAM javAnI vAto kare ane kriyAo kare to paNa tene mokSamArgamAM praveza maLato nathI. paramArtha lakSa hiMmata karavI eTale karavApaNAnuM abhimAna choDI devuM te paramArthe sAcI hiMmata che. paramArtha mArgamAM "samatAne dhAraNa karIne rahevuM te sAcI hiMmata che, graMthibhedanI najIka javuM, tyAM sudhInA puruSArthane sAmAnya puruSArtha kahevAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 svAdhyAya sudhA ane prabaLa graMthimAM praveza karI gathine pocI pADavI, tene prabaLa puruSArtha kahevAmAM Ave che. prabaLa puruSArthanuM bIjuM nAma apUrvakaraNa che. karaNalabdhimAM praveza karyA pachI jIva avazya graMthibheda karI samyakdarzana prApta kare che. - pratyakSa jJAnIno jo ga to ghaNIvAra jIvane thayelo che, paNa hajI sudhI jJAnInA nimittamAM tathArUpa joga banyo nathI. (1) tathArUpa joga eTale potAnI svarUpa pAtratA thavAno avasara ane sAme jJAnInI athavA tevA ja koIpaNa nimittanI hAjarI, (ra) jyAre jJAnIno pratyakSa joga thAya, tyAre jJAnIne jotAM ja temanA darzanathI, darzana mohanIyanuM nabaLuM paDavuM thAya te paNa tathArUpa joga kahevAya. (3) jJAnIno pratyakSa joga thatAM, temanAM pratye paramArthanI apUrva rUci ane apUrvabhAva uchaLe to te paNa tathArUpa joga thayo kahevAya. (4) pratyakSa jJAnIno joga thayA pachI, temanAthI chUTA paDatAM temanI smRti, temanI vANI ane temanI jIvanadazA aMtaramAMthI khasatI na hoya to, tevI aMtarabheda jAgRttinuM nAma tathArUpa jo ga thayo tema kahevAya. 5) jIva potAnA mohanIyanA kSayopazamanI avasthAmAM vicAraNA karato hoya ane keTaluMka samAdhAna svayaM thaI zakatuM na hoya athavA te Ama ja che tema khAtrI thatI na hoya, te vakhate koI pratyakSa jJAnIno joga thAya ane potAnuM samAdhAna temanA thakI thAya to, te paNa tathArUpa joga thayo tema kahevAya. (6) pratyakSa jJAnIno joga thatAM, jIvane mokSamArga aMgenI potAnI je mAnyatA hatI te avaLI hatI, tema samajaNamAM AvatuM jAya, tene paNa tathArUpa joga thayo kahevAya. (7) pratyakSa jJAnInI vANI sAMbhaLatAM, vANImAM apUrvatA jaNAya. apUrvatA eTale Aja sudhI je sAMbhaLyuM che, tenAthI kaMIka judA prakAranI A vAta che, chatAM samajaNamAM AvatI nathI ane tene samajavAno bhAva thAya te paNa tathArUpa joga kahevAya. (8) koIpaNa pratyakSa jJAnInA jogamAM, bhUtakALanI samaja pheravavI paDe ane zraddhA paNa te mujaba badalAtI jAya, te paNa tathArUpa joga thayo kahevAya. sapuruSanA nimittathI ke koIpaNa nimittathI jene aMtarabheda jAgRtti thAya, tene mokSa vizeSa dUra nathI kAraNa ke AvI aMtarabheda jAgRti te ja samyagadarzananuM kAraNa che. jema dhorI mArga para AvyA pachI gAma dUra nathI, tema mArgaprApti thayA pachI mokSa dUra nathI. je aviratisamyadRSTinAmAM cothuM guNasthAnaka che; jyAM mokSamArganI supratIti thAya che. AnuM bIjuM nAma bodhabIja che. ahIM AtmAnA anubhavanI zarUAta thAya che, arthAt mokSa thavAnuM bIja ahIM ropAya che. 2. A "bodhabIja guNasthAnaka'-cothA guNasthAnakathI teramA guNasthAnaka sudhI | Atmaanubhava ekasarakho che; paraMtu jJAnAvaraNIya karmanI nirAvaraNatA anusAra jJAnanI For Personal & Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 svAdhyAya sudhA vizuddhatA ochI adakI hoya che, tenA pramANamAM anubhavanuM prakAzavuM kahI zake che. jIva anubhava dvArA cothA guNasthAnake Ave che tene bodhibIjanI prApti thaI ema kahevAya che. bodhivRkSa-kevaLajJAna pragaTAvavA mATenuM e bIja che. anubhavanI apekSAe (darzana apekSAe) cothA guNasthAnakathI teramAM guNathAnaka sudhI Atmaanubhava eka sarakho che. paraMtu jJAnAvaraNIya karma jeTalAM aMze kSaya thatuM jAya teTalA aMze jJAnanI tAratamyatA vadhatI jAya che ane teramA guNasthAnake zuddha kevaLajJAna-kevaLadarzana pragaTe che, tyAre AtmA AtmaghAtI karmothI nirAvaraNa banI gayelo hoya che. bAkInA cAra AyuSyane AdhArIta aghAtI karmone ja bhogavavAnA bAkI che. paNa mohanIyakarmano kSaya thayelo hovAthI janmamaraNanA pherA karAvI zake tevA karmanuM baMdhana have thaI zakatuM nathI. je aghAtI karmono bhogavaTo bAkI che te pUro thatAM jIva saMpUrNa nirAvaraNa thaI avyAbAdha sukhano vettA banI jAya che. je pramANe jJAnAvaraNIya karmanI nirAvaraNatA thatI jAya che te pramANe jIvAtmA anubhavane kahI zake che. 30. jIva pahelA guNasthAnakamAM graMthibheda sudhI anaMtIvAra Avyo che ne tyAMthI pAcho vaLI gayo che. ghaNIvAra jIva yathApravRttikaraNa karI graMthibheda sudhI Avyo che paNa e graMthibheda karatI vakhate ene ghaNI aDacaNo Ave che. vaLI ghaNA prakAranA anubhava paNa thAya che ane emAM rokAya jAya che ane mAnI bese che ke mane AtmAno anubhava thaI gayo ane tenA puruSArthanuM baLa tUTe che. to A vAtano khAsa khyAla rAkhavAno che. sAdhako dhyAna kare, to kAMIka anubhavo thatAM hoya, koIne mUrti dekhAya ke zAMtino anubhava thAya che paNa e eTaluM ja darzAve che ke tame mArga para cAlI rahyA cho, bahAra nIkaLI gayA nathI. paNa sAdhaka ema mAnI le ke mAruM kAma pUruM thaI gayuM to pachI puruSArtha tUTI jAya che ane AgaLa vadhI zakato nathI. (140) AnI samajaNa (1)mAM vistArathI AvI gaI che. teno pharIne vistAra karavAnI jarUra nathI. (141) cothA guNasthAnakanuM nAma avirati samyadRSTi che kAraNa ke ahIMyA hajI jIva viratibhAvamAM Avyo nathI. (144) ahIMyA darzAvela bhAva yathAvat che. samajAya tema che tethI vistAra karavAnI jarUra nathI. (145) AnI spaSTatA paNa (1)mAM AvI gaI che. (153) lokarUDhi, lokavyavahAra ane tenuM ja mAhAlya hoya te AgaLa vadhI zake nahi. jIva svacchede pravarte che tyAM sudhI te potAnuM hita karI zakato nathI. jIvane svacchede cAlavuM che je jIvane rakhaDAvanAra che. sadgaranA saMga vinA samyakatvanI prApti thatI nathI. jinanI pratimAne jJAnInI apramatta guNasthAnake vartatI je zAMta-dazA che, tenuM bhAna karAvavA mATe che. (156) mithyAtva prakRti khapAvavA mATe-anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokaDIno prathama kSaya thatAM For Personal & Private Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhI ja mithyAtvanI prakRtino kSaya thAya che ane kSayopazama samyaktva ke kSAyika samyaktva pragaTa thAya che. jo samakita mohanIyano kSaya na thAya to kSayopazama samyaktva thAya che ane eno paNa kSaya thaI jAya to kSAyika samyaktva pragaTa thAya che. kSAyika samyaktvavALo e ja bhave athavA trIjA bhave mokSe jAya che. samyaktva pragaTa thatAM ja adbhutadazA pragaTe che. tyAMthI AgaLa vadhatAM 5,6,7 ane 8mAM jaI be ghaDImAM mokSa thaI zake che. eka samyakdarzananI prApti thavAthI kevuM adbhUta kArya thAya che. te ja tenuM mAhAtmya che. (161) jIvane nAnAmAM nAnI pravRttinI nivRtti karavAmAM paNa muzkelI lAge che, to evI nAnI nAnI anaMta pravRttithI mithyAtva gADha thayeluM che. tenI nivRtti karavI keTalI badhI muzkela lAge paNa mithyAtvanI nivRtti thaye ja samyakdarzana pragaTa thAya che. (167) AnI samajaNa 168-pAnA naM.-163 upara juo. (168) muMjanakaraNa sivAyanA badhA guNakaraNamAM gaNAya che. guNakaraNa vaDe ja jIva saMsArabhAvathI chUTIne mokSamArga tarapha jaI zake che ane nirvANane prApta kare che. (184) yathApravRttikaraNa karavA mATe jarUrI samajaNa ApI che. yathApravRttikaraNa karyA bAda ja jIva prathama guNasthAnaka-mithyAtva guNasthAnakamAM Ave che. azuddhabhAva e gADha mithyAtva che tene moLu pADavA mATe zubhabhAvamAM rahevAthI te moLuM paDe che. jyAre Ama thAya che tyAre azubhabhAvamAM ghaTADo thAya che. zubhabhAvamAM vadhAro thAya che. jethI mithyAtva moLuM paDe che. mithyAtva moLuM paDatAM jIva mithyAtva guNasthAnaka (prathama guNasthAnaka)mAM Ave che. (186) 184mAM je kahevAmAM AvyuM che temaja ahIM AgaLa kahevAmAM AvyuM che. mithyAtva guNasthAnake paNa mithyAtvano aMza kaSAya hoya che. te aMzathI paNa mithyAtva guNasthAnaka kahevAya che. mithyAtva guNasthAnaka eTale anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokaDI moLI paDI rahI che. tethI mithyAtva paNa moLuM thAya che ane kaSAyanI maMdatA thaI rahI hoya che. (199) anaMtAnubaMdhI kaSAya ja mukhyatve saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra che. tenI spaSTatA karavAmAM AvI che. (20) kaSAyanA mukhyapaNe cAra bheda che-anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana. te darekanA cAra prakAra-krodha, mAna, mAyA, lobha-ema 16 prakAra mukhyapaNe. tenA sahAyaka nava nokaSAya che. paNa jIva jevA pariNAma kaSAyarUpa kare tevA prakAre jIva saMsAra paribhramaNane mATe karmabaMdha pADe che. A uparAMta patrAMka-613,622,47,459mAM paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM svarUpa kevuM che te samajAvela che tenA para suvicAraNA karIne tene kSaya karavAno puruSArtha karavo.'astitva' guNano ahesAsa hajI sudhI thayo nathI. 'astitva' jaNAya to te ja samyakdarzana che ema kahevAno bhAvArtha che. (220) 17 For Personal & Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 svAdhyAya sudhA 3. jJAnAvaraNanuM sarva prakAre nirAvaraNa thavuM te kevaLajJAna" eTale "mokSa'; je buddhibaLathI kahevAmAM Ave che ema nathI; paraMtu anubhava-gamya che. ahIM jJAnAvaraNIya karmano nAza kahyuM che paNa enI sAthe darzanAvaraNIya-karma tathA aMtarAyakarma 12mAM guNasthAnake nAza pAme che ane jevA te nAza thAya eTale AtmA sarva prakAre nirAvaraNa thAya-zuddha dazAne pAme-kevaLajJAna pAme jene "mokSa' nAma ApyuM che. mohanIyakarma che te 10mAM guNasthAnakanA cheDe nAza pAme che. A je vAta kahevAmAM AvI che te buddhibaLathI kahevAmAM AvI che ema nathI paNa jema jema jIva AgaLa vadhe ane je pramANe nirAvaraNa thAya te pramANe anubhavagamya thAya che ema kahyuM che. paramakRpALudeve ghaNI jagyAe kahyuM che ke jo zaMkA thatI hoya athavA jo na samajAtuM hoya to anubhava karIne joI le. 4. buddhibaLathI nizcaya karelo siddhAMta tethI vizeSa buddhibaLa athavA tarkathI vakhate pharI zake che; paraMtu je vastu anubhavagamya (anubhavasiddha) thaI che te traNe kALamAM pharI zakatI nathI. koI paNa nirNaya buddhi-matinA AdhAre thayelo hoya te ja nirNaya buddhi-mati tIvra thatAM athavA tarkathI pharI zake che, paraMtu je vastuno anubhava thayelo che temAM anumAna nathI mATe traNekALamAM pharI zake nahIM. 5. hAlanAM samayamAM jainadarzanane viSe avirati samyagdaSTinAmAM cothA guNasthAnathI apramattanAmA sAtamAM guNasthAnaka sudhI Atmaanubhava spaSTa svIkArela che. hAlamAM avasarpiNI kALanA covIsamAM tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmInuM zAsana pravartI raheluM che ane hAlamAM kevaLajJAnInI hAjarI bharatakSetramAM rahelI nathI ane amuka bolo viccheda gayA che topaNa hajI paNa jIva puruSArtha dvArA avirati samyagurdaSTinAmAM cothA guNasthAnakathI sAtamA apramatta guNasthAnaka sudhI pahoMcI zake che. sAtamA apramatta guNasthAnake pahoMcelo jIvAtmA te ja sthitimAM dehano tyAga kare to tene pachI eka ja manuSyano bhava karavAno bAkI rahe tema zAstra praNAlI kahe che. mATe A kALamAM mokSa nathI te vAta nahIM mAnatAM, AtmA je vaDe mukta banI zake tevA puruSArthane sahAro laIne AgaLa vadhavA puruSArthI banavAnuM che. cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhI paNa jIva pahoMcI jAya to tene anaMtakALa rakhaDavAnuM rahetuM nathI. thoDAka ja samayamAM te siddha sukhane prApta karI zake che. 6. sAtamAthI sayogIkevaLInAmA teramA guNasthAnaka sudhIno kALa aMtarmuhUrtano che. teramAno kALa vakhate lAMbo paNa hoya che. tyAM sudhI Atmaanubhava pratItirUpa che. For Personal & Private Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 19 sAtamAM apramata guNasthAnakathI sAdhaka AgaLa vadhe che ane te 13mAM guNasthAnake pahoMce tyAM sudhIno kALa aMtarmuhUrtano che. aMtarmuhUrta-eTale ochAmAM ochA 9 samaya ane vadhAremAM vadhAre 48 miniTanI aMdara 1 samaya ocho. jayAre sAdhaka zreNI mAMDe tyAre te 12mAMnA cheDe ghAtikarmano kSaya karI 13me pahoMce che. temAM zreNI be prakAranI che. (1) upazama zreNI (2) kSapaka zreNI. upazama zreNIvALo mohane zAMta karIne AgaLa vadhe che ane 11 me guNasthAnake Ave che. tyAM tene riddhi-siddhinA yoga pragaTe che jayAM te anaMta zAtAnuM vedana kare che jemAM te lapeTAya che ane pAcho paDe che. jo teNe gurunI gerahAjarImAM athavA AjJA vagara upazama zreNI mAMDI hoya to avazya pAchuM AvavuM paDe. paNa jo gurunI hAjarI hoya ane upazama zreNIe caDe to guru tene jAgRta rAkhe che. 11me thI pAcho nIce lAve che ane pharI pAcho kSapaka zreNIe caDAve che. kSapaka zreNI che temAM sAdhaka, guNasthAnaka apekSAe je prakRtio kSaya karavAnI hoya te kSaya karI AgaLa vadhe che. te 10mAM guNasthAnake mohanIya karmanI badhIja prakRtino kSaya karI kevaLajJAna pragaTa kare che. kSapaka zreNIvALo 11mu guNasthAnaka sparzato nathI. kevaLajJAnadarzana utpanna thayA pachI badhA sAdhakano mokSamAM javAno kALa judo judo hoya che. koI sAdhakane kevaLajJAna utpanna thAya ane tarata ja AyuSya pUruM thatuM hoya to te sIdho mokSa jAya che jyAre koI AtmA lAMbA kALa sudhI kevaLajJAnInI paryAyamAM rahe che. RSabhadeva bhagavAna 1 lAkha pUrva varSamAM kAMIka nyUna varSa sudhI kevaLajJAnI tarIke vicAryA hatA. - have jayAM sudhI teramA guNasthAnakane sparzato nathI tyAM sudhI tenI sAdhanA matizruta-jJAnanA AdhAre cAlatI rahe che. mati ane zrutajJAna parokSajJAna che. eTale tene je anubhava thAya che te pratItirUpa hoya che. eTale pratyakSapaNe AtmAnA pradezo jovAmAM AvatAM nathI. paNa AtmA ane zarIra banne judA judA dravyo che evI pratIti rahyA kare che eTale Atma anubhava pratItirUpa che ema kahyuM che. 7. A kALane viSe mokSa nathI ema mAnI jIva mokSahetubhUta kriyA karI zakato nathI, ane tevI mAnyatAne laIne jIvanuM pravartana bIjI ja rIte thAya che. ghaNA loko kahe che ke A kALamAM mokSa nathI to pachI mokSalakSI kriyA karIne zuM kAma che ? to AvI vAto koNa kare che ? je lokone puruSArtha karavo nathI teo AvI vAtonuM avalaMbana laIne kAMI karatA nathI. A kALanI apekSAe saMpUrNa mokSa nathI ema kahevAmAM AvyuM che kAraNa ke saMpUrNa mokSanuM dAna ApI zake tevA kevaLajJAnIonI gerahAjarI che. paNa mokSanI khUbaja najIka pahoMcI zakAya teTalo puruSArtha jIva atyAre paNa karI zake tema che tema zAstromAM kahevAmAM AvyuM che. samyakdarzanane aMze kevaLajJAna kahyuM che. samyakdarzana che tyAM aMze AtmAno prakAza che. 4thA guNasthAnake aMze che, pame For Personal & Private Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA tethI vadhAre, 6ThThA guNasthAnake tethI vadhAre ane 7mA guNasthAnake AtmAnA anubhavanuM vizeSa prakAzavuM thAya che je A kALamAM thaI zake che. mATe mokSa nathI evI vAto upara dhyAna na ApatAM puruSArtha upara lakSa rAkhI AtmAne karmothI haLavo banAvavAno puruSArtha karavo. je jIvone te puruSArtha nathI karavo te A kALamAM mokSa nathI evI vAto kare che ane tenuM tethI viruddha dizAmAM pravartana thAya eTale ke tenuM pravartana saMsAra paribhramaNa vadhe e prakAranuM hoya che. saMpUrNa mokSa nathI thato eno dAkhalo nIce Apela che. 20 8. pAMjarAmAM pUrelo siMha pAMjarAthI pratyakSa judo che, topaNa bahAra nIkaLavAne sAmarthyarahita che. temaja ochA AyuSyanA kAraNathI athavA saMghayaNAdi anya sAdhanonA abhAve AtmArUpI siMha karmarUpI pAMjarAmAMthI bahAra AvI zakato nathI ema mAnavAmAM Ave to te mAnavuM sakAraNa che. siMha baLavAna prANI che, paNa pAMjarAmAM pUrI devAthI tenuM baLa cAlatuM nathI ane pAMjarAthI judo hovA chatAM pAMjarAmAMthI bahAra AvI zakato nathI tema zarIra e AtmAne maLela pAMjaruM che. paNa atyAre ochuM AyuSya tathA saMghayaNa-saMsthAnAdi je nAmakarmanI prakRti che te evA nathI ke jenAthI ApaNe zukla dhyAna dhyAvIne saMpUrNa mokSa sudhI puruSArtha karI zakIe. jema siMha jyAM sudhI pAMjaruM khUle nahIM tyAM sudhI bahAra nIkaLI zakato nathI tema A zarIrarUpI pAMjaruM je maLyuM che te evuM nathI ke jenI madada vaDe saMpUrNa sAdhanA karI judA thaI zakIe. mATe saMpUrNa karmakSaya na thAya to e mAnavuM barAbara che. paNa aMze anubhava nathI thato evuM nathI. e mArga A kALamAM hajI khullo che. pote mokSamArgane anulakSIne sAdhanA karI thoDA bhava bAkI rahe eTalo puruSArtha karI na zake evuM nathI. 9. asAra evA saMsArane viSe mukhya evI cAra gati che; je karmabaMdhathI prApta thAya che. baMdha vinA te gati prApta thatI nathI. abaMdha evuM je mokSasthAnaka te baMdhathI thanArI evI je cAragati te rUpa saMsArane viSe nathI. samyaktva athavA cAritrathI baMdha thato nathI e to cokkasa che; to pachI game te kALamAM samyaktva athavA cAritra pAme tyAM te samaye baMdha nathI; ane jyAM baMdha nathI tyAM saMsAra nathI. saMsArane asAra kahyo che. jemAM koI sAra nathI evA saMsArane viSe cAragati chenaraka, deva, tiryaMca ane manuSya. temAM naraka ane tiryaMcagatimAM javA mATe azubhatama ane azubhatara karmabaMdha javAbadAra che ane deva temaja manuSyagati mATe zubhatama ane zubhatara ke zubha karmabaMdha javAbadAra che. have jIva jo A azubhatamathI mAMDI zubhatama karmono kSaya karavAno puruSArtha kare to mokSabhAvane-mokSane pragaTa karI zake che. vaLI game For Personal & Private Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA te kALamAM samyaktva athavA cAritra pAme te samaye karmano baMdha thato nathI ane jayAM baMdha nathI tyAM saMsAra nathI. karmabaMdhane Avato aTakAvavAno upAya karmanA udayane dRSTApaNe jovAno puruSArtha karavo te che. jo deSTA thaI javAya to navA karmanuM baMdhana thaI zakatuM nathI. daSTAbhAva e udAsInatA ja che ane udAsInatA che te ja asaMgANAmAM laI jAya che, je karmabaMdhane aTakAve che. karmabaMdha thato nathI to saMsAra TakI zakato nathI, te paNa nAza pAmI jAya che. 10. samyakatva ane cAritramAM AtmAnI zuddha pariNati che, tathApi te sAthe mana, vacana, zarIranA zubha joga pravarte che. te zubha jogathI zubha evo baMdha thAya che. te baMdhane laIne devAdi gati evo je saMsAra te karavo paDe che. paraMtu tethI viparIta je samyakatva ane cAritra jeTale aMze prApta thAya che teTale aMze mokSa pragaTa thAya che, tenuM phaLa devAdi gati prApta thaI te nathI. devAdi gati je prApta thaI te upara batAvelA, mana, vacana zarIranA zubha jogathI thaI che; ane abaMdha evuM je samyakatva tathA cAritra pragaTa thayuM che te kAyama rahIne pharI manuSyapaNuM pAmI pharI te bhAgane joDAI mokSa thAya che. atyAre ApaNA pariNAmo kevA che ? atyAre ApaNA pariNAmo vibhAvabhAvane kAraNe azuddha che, malina che, kaluSatAvALA-rAgadveSa kaSAyavALA pariNAmo che. jayAre aMze anubhava thAya teTalA aMze cAritranI prApti kahevAya ane teTalA aMze zuddha pariNati thAya. samyagadarzana prApta thayA pachI tenA mana, vacana, kAyAnA yoganuM pravartana zubha hoya che. samyagudarzana pragaTa thAya eTale tenA badhA karmo nAza thaI jAya ane zarIra chUTI jAya tema banatuM nathI. paNa samyaktva ekavAra pragaTa thayuM tethI have te AtmA jANe che ke kayA bhAvo mane phAyadAkAraka che ane kayA bhAvo nukasAnakartA che eTale kayA bhAvo heya-chAMDavA yogya che tathA kyA bhAvo upAdeya-AdaravA yogya che. te AtmA 24 kalAka svaanubhavasthitimAM rahI zakavAno nathI. tethI bAkInA samayamAM tenA yoganuM pravartana zubhamAM rAkhavA prayatnazIla hoya che. - te zubha jogathI zubha evo baMdha thAya che. te baMdhane laIne devAdi gati evo je saMsAra te karavo paDe che. samyaktva thayA pachI enuM pravartana zubhabhAvo tarapha hoya che tethI tene zubha evo baMdha paDe che. te baMdha ucca koTinA deva-vaimAnika deva tathA AryakULa sAtheno manuSyabhava (puruSaveda)no thAya che. samyakatva pragaTa thayA pachI mokSe na pahoMce tyAM sudhI tene 6 prakAranA baMdha paDatA nathI ema zAstramAM kahyuM che. te cha prakAramAM-strIveda-1, napusaMkaveda2, tiryaMcagati-3, narakagati-4, anAryakULa-5, mAThIgatinA deva-6. For Personal & Private Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA - paraMtu tethI viparIta je samyakatva ane cAritra jeTale aMze prApta thAya che teTale aMze mokSa pragaTa thAya che, tenuM phaLa devAdi gati prApta thaI te nathI. jeTalA aMze samyaktva prApta thayuM teTalA aMze te ahIM mokSanA sukhanI anubhUti kare che ane teTalA aMze mokSa pragaTa thayo kahevAya paNa devAdigati to te anubhUti sivAyanA kALamAM zubha pravartanane kAraNe prApta thAya che, samyaktvane kAraNe nahIM. - devAdi gati je prApta thaI te upara batAvelA, mana, vacana zarIranA zubha jogathI thaI che; ane abaMdha evuM je samyakatva tathA cAritra pragaTa thayuM che te kAyama rahIne pharI manuSyapaNuM pAmI pharI te bhAgane joDAI mokSa thAya che." ahIM samyakdarzana pragaTa thayA pachI sAdhanA karatAM deha chUTI gayo, to te jJAna AtmAnI sAthe ja jAya che ane eTale sudhI te mArgamAM AgaLa vadhyo che tyAMthI pharI manuSyapaNuM pAmI tenI sAdhanA mokSa tarapha AgaLa vadhe che. 11. game te kALamAM karma che, teno baMdha che; ane te baMdhanI nirjarA che, ane saMpUrNa nirjarA tenuM nAma "mokSa che. karmanA mukhyatve be bheda che. (1) dravya karma ane (ra) bhAva karma. jayAM sudhI jIva vibhAvabhAva karato nathI tyAM sudhI te dravyakarmanuM upArjana karato nathI. je vibhAvabhAva rAga-dveSa kaSAya che e bhAvakarma che. jIva jayAre vibhAvabhAva kare che to e bhAvakarma kahevAya che ane tyAre AtmA sAthe raheluM kAmaNa zarIra pudgalone grahaNa kare che te dravyakarma kahevAya che. A dravyakarmanA AtmA sAthenA joDANane baMdha kahe che. jIva jayAre samajaNanA gharamAM Ave tyAre navA karmane AvatA roke che eTale ke saMvara Adare che ane tethI junA karma je udayamAM AvyA tenI nirjarA kare che. jayAre saMpUrNapaNe AtmA parathI karma nirjarI jAya, kharI jAya tyAranI jIvanI te sthitine mokSa kahe che. 12. nirjarAnA be bheda che; eka sakAma eTale sahetu (mokSanA hetubhUta) nirjarA ane bIjI akAma eTale vipAka nirjarA. 13. akAmanirjarA audayika bhAve thAya che. A nirjarA jIve anaMtIvAra karI che, ane te karmabaMdhanuM kAraNa che. 14. sakAmanirjarA kSAyopathamika bhAve thAya che. je karmanA abaMdhanuM kAraNa che. eTale aMze sakAmanirjarA (lAyopathamikabhAve) thAya teTale aMze AtmA pragaTa thAya che. jo akAma (vipAka) nirjarA hoya to ta audayika bhAve hoya che; ane te karmabaMdhanuM kAraNa che. ahIM paNa karmanuM nirjaravuM thAya che; paraMtu AtmA pragaTa thato nathI. For Personal & Private Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 23 15. anaMtI vAra cAritra prApta karavAthI je nirjarA thaI che te audayika bhAve (je bhAva abaMdhaka nathI) thaI che; kSAyopathamika bhAve thaI nathI. jo tema thaI hota to A pramANe rakhaDavuM banata nahIM. karmanI nirjarA be prakAre thAya che. (1) sakAma ane (2) akAma-vipAka nirjarA. nirjarA eTale karmanuM Atmapradezo uparathI kharI javuM. akAma nirjarA audayikabhAve thAya che eTale ke zarIra pratye bhAvo rahelA che ane je karma udayamAM Ave che e karmano bhogavaTo huM zarIra chuM e bhAva sAthe thAya che tethI karmanI nirjarA thAya che te kAma nirjarA kahevAya ane te pharI navA karmabaMdhanuM kAraNa bane che. akAma nirjarA kSAyopathamikabhAve ke kSAyikabhAve thatI nathI. - sakAmanirjarA lAyopathamika bhAve thAya che. je karmanA abaMdhanuM kAraNa che. jeTale aMze sakAma nirjarA (kSAyopathamikabhAve) thAya teTale aMze AtmA pragaTa thAya che. sakAma nirjarA e mokSahetubhUta nirjarA che. e nirjarA lAyopathamika bhAve kyAre thAya ? jIvane samyakdarzana thAya pachI e prakAranI nirjarA thAya. samyakdarzana traNa prakAranA che. upazama samyakdarzana, kSAyopathamika samyakdarzana ane kSAyika samyakdarzana. jayAre jIva sadgarano Azraya-zaraNa grahaNa kare ane temanA vacanamAM zraddhA che tene kAraNamAM kAryanA upacArathI upazama samyaphadarzana kahevAya. jIva jayAre aMze AtmAno anubhava kare te kSAyopathamika samyakdarzana kahevAya. graMthinI sAteya prakRtino kSaya thAya tyAre kSAyika samyagadarzana kahevAya. A traNe samyakdarzanamAMthI koIpaNa prakAranuM samyakdarzana prApta thayuM hoya ane tethI je udaya AvatAM karmomAM jIva samabhAve rahe tyAre te navA karma bAMdhato nathI ane udaya AvelA karma nirjarI jAya che. A sakAma nirjarA kahevAya. jeTale aMze sakAma nirjarA thAya teTale aMze AtmAnA anubhava tarapha jAya che. - jo akAma (vipAka) nirjarA hoya to te audayika bhAve hoya che, ane te karmabaMdhanuM kAraNa che. ahIM paNa karmanuM nirjaravuM thAya che; paraMtu AtmA pragaTa thato nathI. akAma nirjarA zArIrikabhAvamAM rahIne thAya eTale tyAM junA karmane nAza to thAya che paNa sAthe navA karmanuM baMdhana thAya che. tethI AtmAno anubhava thato nathI, AtmasvarUpanI prApti thatI nathI. - anaMtIvAra cAritra prApta karavAthI je nirjarA thaI che te audayika bhAve (je bhAva abaMdhaka nathI) thaI che; kSAyopathamika bhAve thaI nathI. jo tema thaI hota to A pramANe rakhaDavuM banata nahIM. ahIMyA bAhya cAritra anaMtavAra levAthI karmanI nirjarA thaI che paNa te For Personal & Private Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 svAdhyAya sudhA audayikabhAve thaI che tema kahyuM che. audayikabhAve eTale zarIrapaNAmAM ja huM paNAnI, mArApaNAnI bhAvanA sahita zarIrathI para thaIne cAritranuM pAlana karyuM nathI. je cAritra lIdhA te AtmasvarUpanI prApti mATe upayogI thayA nathI, temAM te rIte puruSArtha karyo nathI ke jethI paribhramaNa TaLI jAya. eTale je kAMI karyuM che te zarIrabhAve rahIne ja karyuM che. audayikabhAva che te baMdhanuM kAraNa che. audayikabhAve eTale zarIra ane zarIrane kAraNe UbhA thayelA saMbaMdhomAM ja ramaNatA, rAgadveSa tathA ajJAnamaya ja sthitimAM rahIne cAritra pALyuM che tethI rakhaDapaTTI aTakI nathI. samakti sAthe cAritra pALe to rakhaDapaTTI aTakI jAya. janmamaraNanA pherA tUTI jAya. 16. mArga be prakAre che : eka laukikamArga ane bIjo lokottara mArga, je ekabIjAthI viruddha che. 17. laukika mArgathI viruddha je lokottara mArga te pALavAthI tenuM phaLa tethI viruddha evuM je laukika te hoya nahI. "jevuM kRtya tevuM phaLa." laukika mArga-je mArganuM ArAdhana saMsAra paribhramaNa karAve che. lokottara mArga-je mArganuM ArAdhana mokSanI prApti athavA saMsAra paribhramaNano nAza kare che. samajaNa vagara loko je karatAM hoya te pramANe-gatAnugatika rIte koIpaNa prakAranA vicAra vagara, zA mATe karavuM, A karavAthI mane zuM phAyado thaze, bApadAdA karatA AvyA eTale karavuM-to e laukikamArga che. samajaNa sAthe je kriyA-AcaraNa karavuM te lokottaramArga che. laukikamArgamAM kriyA gatAnugatika pramANe thAya che, jethI nirjarA akAmapaNe thAya che, kadAca puNya maLe che to paNa te audayikabhAve nirjarArUpa pariName che tethI navA karmabaMdhanuM kAraNa bane che. jyAre lokottaramArgamAM jJAnI puruSanI AjJAmAM rahIne sAdhanA thAya che ane jJAnInI AjJA pramANe cAlavAthI karmanI nirjarA sakAmapaNe-kSAyopathamika bhAve thAya che jethI AtmA pragaTa thAya che ane krame karIne saMpUrNa nirAvaraNa thaIne mokSamAM jIva cAlyo jAya che. - pUrve jIvane jJAnIpuruSano bheTo paNa thayelo che, paNa jJAnIne lokadaSTi e joyA che eTale tene sAcI oLakhANa paDI nathI. oLakhANa nahIM paDavAthI enI kriyAo paNa laukika prakAranI rahI che ane paribhramaNano aMta Avyo nathI. jIvane be prakAranA abhiniveza ADA AvI UbhA rahetA hovAthI, jIva mithyAtvano tyAga karI zakato nathI. eka che laukika ane bIjo che zAstrIya For Personal & Private Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 svAdhyAya sudhA abhiniveza. jo jIva satsamAgamayoge abhiniveza choDe to 'mithyAtva'no tyAga thAya ane AtmA nirAvaraNarUpe pragaTa thavAno joga bAjhe. AtmArtha sivAya zAstranI je je prakAre jIve mAnyatA karI kRtArthatA mAnI che, te sarva zAstrIya abhiniveza che....AtmA samajavA arthe zAstro upakArI che ane te paNa svacchaMda rahita puruSane; eTalo lakSa rAkhI satzAstra vicArAya to te zAstrIya abhiniveza gaNavA yogya nathI. Ama laukika dRSTi ane alaukika dRSTimAM moTo bheda che. laukika dRSTimAM vyavahAranuM mukhyapaNuM che, ane alaukika dRSTimAM paramArthanuM mukhyapaNuM che. (5-704) 18. A saMsArane viSe anaMta evA koTi jIvonI saMkhyA che. vyavahArAdi prasaMge krodhAdi vartaNUMka anaMta jIvo calAve che. cakravartI rAjA Adi krodhAdi bhAve saMgrAma calAve che, ane lAkho manuSyano ghAta kare che to paNa teomAMnA koI koIno te ja kALamAM mokSa thayo che. 19. krodha, mAna, mAyA ane lobhanI cokaDIne kaSAyanA evA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A kaSAya te atyaMta krodhAdivALo che. te jo anaMta saMsArano hetu hoIne anaMtAnubaMdhI kaSAya thato hoya to te cakravartyAdine anaMta saMsAranI vRddhi thavI joIe ane te hisAbe anaMta saMsAra vyatIta thayA pahelAM mokSa thavo zI rIte ghaTe ? e vAta vicAravA yogya che. krodhAdi vartaNUMka anaMta jIvo calAve che. temAM cakravartI che tene 6 khaMDanuM rAjya jItavAnuM hoya che. tethI te yuddha krodhAdibhAve kare che, 6 khaMDa jItavA mATe saMgrAma calAve che jemAM ghaNA manuSyonI ghAta thAya che ane emAM pAchA keTalAka te ja bhave mokSe gayA. to vicAra thAya ApaNA kaSAyomAM ane teonA kaSAyomAM phera rahelo che. ApaNA udayane anusarI kaSAya UbhA thAya che ane tene anusarI kaSAya karIe chIe. te kaSAya thavAnuM ApaNA jevA mATe karmabaMdhanuM kAraNa bane che, kAraNa ke moTe bhAge ApaNAmAM udbhavatAM krodhAdi-potAnA mAnabhaMga thavAnA kAraNe udbhave che ane tethI navA karmanA baMdhanarUpa thAya che. jyAre, cakravartI Adi rAjAo potAnA pUrvanA puNyanA yoge rAjya calAve che ane laDAI paNa kare che topaNa teo ema samaje che ke A je kAMI mAre karavuM paDe che te mArA mATe hitanuM kAraNa nathI mATe jAgRtapaNe rahIne kare che. te pravRtti pUrI thaye kaSAyAdirUpa karma kharI jAya che ane tethI navA karmanuM baMdhana thatuM nathI. sAmAnyapaNe cakravartI rAjAo ekatva ane anyatva bhAvanAnuM ciMtana satata karatA hovAthI te ja bhavamAM prAyaH mokSe gayA che. A avasarpiNI kALamAM be cakravartI sivAya badhA te ja bhavamAM mokSe gayA che. be nathI gayA tenuM kAraNa che ekane tIvra lobha kaSAya udayamAM rahevAthI ArtadhyAnamAM rahyA che jyAre bIjAne 'nidAna doSa'ne kAraNe rakhaDavuM paDyuM che. prathamamAM che subhUma cakravartI ane bIjA brahmadatta cakravartI. For Personal & Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 20. je krodhAdithI anaMta saMsAranI vRddhi thAya te anaMtAnubaMdhI kaSAya che, e paNa niHzaMka che. te hisAbe upara batAvelA krodhAdi anaMtAnubaMdhI saMbhavatA nathI. tyAre anaMtAnubaMdhanI cokaDI bIjI rIte saMbhave che. upara 18 ane 19nA anusaMdhAne ja A vAta kahevAmAM AvI che. cakravartI rAjAone krodhAdi kaSAya thayA che to te pUrvanA karmanA yoge thayA che, paNa te vakhate jAgRta rahyA che tethI chUTI gayA che. jayAre ApaNe nAnI nAnI vAtomAM kaSAyarUpa pariNamI jaIe chIe ane tene vAgoLyA karIe chIe. bIju teo sadaiva-sadguru ane satkarmano Adara karanArA hoya che. jethI temanA kaSAya anaMtAnubaMdhI rUpa thatA nathI. anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokaDI bIjI rIte saMbhave che. 21. samyakajJAna, darzana ane cAritra e traNenI ekyatA te "mokSa' te samyakajJAna, darzana ane cAritra eTale vItarAga jJAna, darzana ane cAritra che. tenAthI ja anaMta saMsArathI muktapaNe pamAya che. A vItarAgajJAna karmanA abaMdhano hetu che. vItarAganA mArge cAlavuM athavA temanI AjJA pramANe cAlavuM e paNa abaMdhaka che. te pratye je krodhAdi kaSAya hoya tethI vimukta thavuM te ja anaMta saMsArathI atyaMta mukta thavuM che; arthAt mokSa che. mokSathI viparIta evo je anaMta saMsAra tenI vRddhi jenAthI thAya che tene anaMtAnubaMdhI kahevAmAM Ave che; ane che paNa tema ja. vItarAganA mArge ane temanI AjJAe cAlanArAnuM kalyANa thAya che. Avo je ghaNA jIvone kalyANakArI mArga te pratye krodhAdibhAva (je mahA viparItanA karanArA che) te ja anaMtAnubaMdhI kaSAya che. rara. joke krodhAdibhAva laukike paNa aphaLa nathI, paraMtu vItarAge prarUpela vItarAgajJAna athavA mokSadharma athavA to sadharma tenuM khaMDana athavA te pratye krodhAdibhAva tIvramaMdAdi jeve bhAve hoya teve bhAve anaMtAnubaMdhI kaSAyathI baMdha thaI anaMta evA saMsAranI vRddhi thAya che. AMka 18, 19, 20nA anusaMdhAne anaMtAnubaMdhInI samajaNa ApI che. - samyakajJAna, darzana ane cAritra e traNenI aikyatA te "mokSa'. te samyakajJAna, darzana ane cAritra eTale vItarAga jJAna, darzana, cAritra che. tenAthI ja anaMta saMsArathI muktapaNuM pamAya che. A vItarAgajJAna karmanA abaMdhano hetu che. vItarAganA mArge cAlavuM athavA temanI AjJA pramANe cAlavuM e paNa abaMdhaka che. te pratye je krodhAdi kaSAya hoya tethI vimukta thavuM te ja anaMta saMsArathI atyaMta mukta thavuM che; arthAt mokSa che. samyajJAna, darzana, cAritro abhedapaNe pariName te mokSa kahevAya che. ene ja vItarAga jJAna-darzana-cAritra kahevAmAM Ave che. temanI AjJA pALavAthI aMte mukta thavAya che. vItarAga dvArA prarUpavAmAM AvelA jJAnano samyak upayoga karavo te karmabaMdhathI For Personal & Private Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA chUTavAno hetu che. temaja vItarAge darzAvelA mArge cAlavuM ke temanI AjJA pramANe cAlavuM te paNa abaMdhakarUpe pariName che eTale navA karmanu baMdhana thatuM nathI. te vItarAga jJAna pratye krodhAdibhAvothI vimukta thavAthI anaMta saMsArathI muktapaNe thAya che eTale ke mokSa che, eTale ke potAnA svarUpamAM sthita thAya che. - mokSathI viparIta evo je anaMta saMsAra tenI vRddhi jenAthI thAya che tene anaMtAnubaMdhI kahevAmAM Ave che; ane che paNa temaja. vItarAganA mArge ane tenI AjJAe cAlanArAnuM kalyANa thAya che. Avo je ghaNA jIvone kalyANakArI mArga te pratye krodhAdibhAva (je mahA viparItanA karanArA che) te ja anaMtAnubaMdhI kaSAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya kevI rIte che te samajIe. je kaSAya pariNAmathI anaMta saMsArano saMbaMdha thAya te kaSAya pariNAmane jina pravacanamAM "anaMtAnubaMdhI" saMjJA kahI che. je kaSAyamAM tanmayapaNe aprazasta-mAThA pariNAme-bhAve, tIvra upayoge AtmAnI pravRtti thAya tyAM anaMtAnubaMdhIno saMbhava che.... sadeva, sadguru ane sadharmano je prakAre droha thAya, avajJA thAya tathA vimukhabhAva thAya, e pravRttithI temaja asadeva asataguru tathA asadharmano je prakAre Agraha thAya, te saMbaMdhI kRtakRtyatA mAnya thAya, e pramANe pravartatA anaMtAnubaMdhI kaSAya saMbhave che..... jJAnInA vacanamAM strIputrAdibhAvone je maryAdA pachI IcchatAM nirdhvasa pariNAma kahyA che, te pariNAme pravartatA paNa anaMtAnubaMdhI hovA yogya che. (patra-6 13). udayathI athavA udAsabhAva saMyukata maMdapariNatabuddhithI bhogAdine viSe pravRtti thAya tyAM sudhImAM jJAnInI AjJA para paga mUkIne pravRtti thaI na saMbhave, paNa jyAM bhogAdine viSe tIvra tanmayapaNe paNa pravRtti thAya tyAM jJAnInI AjJAnI kaMI aMkuzatA saMbhave nahIM, nirbhayapaNe bhoga pravRtti saMbhave. je nirdhvasa pariNAma kahyA che; tevA pariNAma varte tyAM paNa anaMtAnubaMdhI saMbhave che. temaja "huM samaju chuM" "mane bAdha nathI" evAne evA baphamamAM rahe ane bhogathI nivRtti ghaTe che ane kaMI paNa mithyAjJAnathI jJAnadazA mAnI bhogAdikamAM pravartana kare tyAM paNa anaMtAnubaMdhI saMbhave che. (patra-darara) khoTI pratItimAM rahevuM e anaMtAnubaMdhImAM samAya che. (upadezachAyA) jIvane aMtarAya karanAra (1) huM jANuM chuM e prakAranuM abhimAna. (2) kuLadharmane karatAM AvyA chIe te kriyAne kema tyAgI zakAya evo lokabhaya. (3) sapuruSanI bhakti Adi viSe paNa laukikabhAva (sAMsArika vaiibhava. vi. prApta karavAnA bhAvo) (4) koI paMca viSayAkAra evA karma jJAnIne udayamAM dekhI tevo bhAva pote ArAdhavo. A ja anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha eTale ke mithyAtvarUpI Asrava AvavAnuM kAraNa che. (patra-parara) paramArthane nAme, bhrAMtigata pariNAme, asadgara, asadaiva, asadharmane bhaje che, te jIvane ghaNuM karIne anaMtAnubaMdhI For Personal & Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 28 kaSAya UbhA thAya che. (1) aparamArthane paramArtha jANI Agrahe jIva bhajyA kare te paramArthajJAnI evA puruSa pratye, deva pratye, dharma pratye, nirAdara pramANe varte che tema kahevAya. (2) asadguAdikanA AgrahathI, viparIta bodhathI sadaiva, sadguru pratye AzAtanAe, upekSAe varte evo saMbhava che. (3) asat gurvAdikanA mAThA saMgathI saMsAra vAsanA pariccheda nahIM pAmatI hovA chatAM te pariccheda thAya che tema mAnI paramArtha pratye upekSA kare tene anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha Ubho thavAno saMbhava che. (patra-459nA AdhAre) mithyAtva saMbaMdhI je prakRtiono Asrava thAya che teno Asrava karAvavA vALA anaMtAnubaMdhI kaSAyanI sAthe yoganuM pariNamana thaI rahyuM che te che. je samaye anaMtAnubaMdhI kaSAyano abhAva thaze te samaye jo mithyAtvano udaya rahyo haze to paNa mithyAtva saMbaMdhI prakRtiono Asrava thato nathI kAraNa ke ahIMyA kaSAyanI gerahAjarI che. mithyAtva darzanamohanIyamAM Ave che ane kaSAya cAritra mohanIyamAM Ave che. yogane pAriNAmikabhAva mAnavAmAM Ave che. Ama mithyAtva yogamAM paNa gaNAtuM nathI, mATe mithyAtvathI DaravAnuM nathI, DaravAthI teno nAza thavAno nathI. paNa tenA upara kAbu meLavavA mATe anaMtAnubaMdhI kaSAyanI sAthe rahevAvALI je lezyA (pariNati) che tene haThAvavI paDaze. zubha lezyA jIvAtmAne mATe upAdeyarUpa pariNita che. jIvAtmAe karelA puruSArthanA phaLarUpe che. zubha pariNatine zuddhatA tarapha laI javAno puruSArtha karavAno che. have mithyAtvano jyAM sudhI udaya rahe che tyAM sudhI te jIvanuM jJAna ajJAnarUpa ja kahevAya che. jyAre jIva anaMtAnubaMdhI kaSAyane moLA pADI darzana mohanIyane kSaya karavA tarapha AgaLa vadhe che tyAre darzana mohanIyanA traNa bhAga thaI jAya che ane mithyAtva prakRtino upazama ke kSayopazama thatAM aupamika athavA kSAyopazamika samyagdarzanane prApta karI le che. ane jo darzana mohanIyanI prakRti temaja anaMtAnubaMdhI cokaDIno kSaya kare che to kSAyika samyagdarzana prApta kare che. AmAM pahelA anaMtAnubaMdhIno kSaya thAya che. te ja samaye darzana mohanIyanI prakRti kSaya pAme che ane samyakdarzana pragaTe che. samyakdarzana sAthe darzana mohanIyanI samyak mohanIya prakRti udayamAM hoya to paNa samyagdarzana jemanuM tema rahe che. paNa jo koI kAraNasara cAritra mohanIyanI anaMtAnubaMdhI saMbaMdhI koI eka kaSAya paNa udayamAM AvI jAya to samyakdarzana nAza pAmI jAya che eTale ke samyakdarzana mATe khataranAka anaMtAnubaMdhI kaSAya che mATe tenI takedArI vizeSarUpathI rAkhavI jarUrI che. For Personal & Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 29 ApaNe mithyAtvane haThAvavA mAgIe chIe ane sAthe ja viSaya kaSAyomAM ApaNI pravRtti thatI rahe to mithyAtva kyAreya nAza nahIM pAme. kaSAya-anaMtAnubaMdhI kaSAya mithyAtvanuM rakSaNa karavAvALo che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanA sadUbhAvamAM ja mithyAtva prakRtino Azrava thato rahe che. jayAM sudhI anaMtAnubaMdhI kaSAyano udaya rahe che tyAM sudhI mithyAtva hAjara che. - je vyakti mithyAtvane kaSAyanI sAthe rAkhIne mithyAtvane haThAvavAne mATe ciMtana kare che, te javA AvavA mATe sAmeno daravAjo baMdha kare che paNa pAchaLano daravAjo khullo rAkhI de che. anaMtAnubaMdhIthI raMjAyamAna yoga mithyAtvanuM kAraNa che. eTale ja anaMtAnubaMdhI kaSAyanI maMdatA thavAthI ja tattva ciMtananI dhArA ane mithyAtvane haThAvavAnI zakti AtmAmAM jAgRta thAya che. mithyAtva have kahe che ke, "huM jaI rahyo chuM." Ama mithyAtva zaktihina che, paNa anaMtAnubaMdhInI hAjarImAM ja te puSTa bane che. 23. anubhavano koIpaNa kALamAM abhAva nathI. buddhibaLathI mukarara karela vAta je apratyakSa che teno kavacit abhAva paNa thavo ghaTe. anubhavano koI kALamAM abhAva thato nathI. paNa buddhithI ke matithI je vAta kahevAmAM AvI hoya te apratyakSa hoya che tene kyAreka abhAva thaI zake athavA nAza paNa thaI zake. 24. kevaLajJAna eTale jenAthI kaMI paNa jANavuM avazeSa rahetuM nathI te, ke Atmapradezano je svasvabhAva che te ? 'kevaLajJAna' eTale saMpUrNa badhA padArthonuM yathArtha jANapaNuM ane "AtmasvarUpapaNe saMpUrNa jJAnamaya sthiti, te sivAya kAMI nahIM. AtmAnA pradezono pUrNa svabhAvabhAva pragaTavo te kevaLajJAna. (a) AtmAe utpanna karela vibhAvabhAva ane tethI jaDa padArthono thayelo saMyoga te rUpe thayelA AvaraNe karI je kaMI dekhavuM, jANavuM thAya che te IndriyanI sahAyatAthI thaI zake che, paraMtu te saMbaMdhI A vivecana nathI. A vivecana kevaLajJAna' saMbaMdhI che. IndriyonI sahAyatAthI je kAMI jANI ke dekhI zakAya te jJAnanI A vAta nathI, A to saMpUrNa nirAvaraNa jJAnanI vAta che. (A) vibhAvabhAvathI thayelo je pulAstikAyano saMbaMdha te AtmAthI para che. tenuM tathA jeTalA pudgalano saMyoga thayo tenuM yathAnyAyathI jJAna arthAt anubhava thAya te anubhavagamyamAM samAya che, ane tene laIne lokasamastanA je pula teno paNa evo ja nirNaya thAya te buddhibaLamAM samAya che. jama, je AkAzapradezane viSe athavA to tenI najIka For Personal & Private Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3) svAdhyAya sudhA vibhAvI AtmA sthita che te AkAzapradezanA keTalA bhAgane laIne achagha abhedya evuM je anubhavAya che te anubhavagamyamAM samAya che; ane te uparAMta bAkIno AkAza jene kevaLajJAnIe pote paNa anaMta (jeno aMta nahIM evo) kahela che, te anaMta AkAzano paNa te pramANe guNa hovo joIe evu buddhibaLe nirNata karela hovuM joIe. potAnA AtmAno anubhava thavo ane yathArthapaNe padArthonuM jJAna thavuM te anubhavanI vAta che. buddhibaLanI vAta anubhavamAM AvI zake nahIM. anubhavathI je jaNAya te bhale thoDAka ja AkAzapradezanA bhAga jeTaluM hoya, paNa tenA AdhAre bAkInA AkAzane paNa te pramANe buddhinA AdhAre anumAnathI kahI zakAya. (I) AtmajJAna utpanna thayuM athavA to AtmajJAna thayuM, te vAta anubhavagamya che. te AtmajJAna utpanna thavAthI Atmaanubhava thavA uparAMta zuM zuM thavuM joIe ema je kahevAmAM AvyuM che te buddhibaLathI kaheluM, ema dhArI zakAya che. AtmajJAna utpanna thAya te anubhavathI jANI zakAya che. te jJAna pragaTavAthI tenA sivAya zuM zuM jANI zakAya, zuM zuM karI zakAya ? teno vicAra anubhavane AdhAre buddhi (mati) vaDa thaI zake che te anumAna kahevAya. (i) IndriyanA saMyogathI je kaMI dekhavuM jANavuM thAya te joke anubhavagamyamAM samAya che kharuM, paraMtu ahIM to anubhavagamya Atmatattvane viSe kahevAnuM che, jemAM IndriyonI sahAyatA athavA to saMbaMdhanI jarUra che nahIM, te sivAyanI vAta che. kevaLajJAnI sahaja dekhI jANI rahyA che; arthAt lokanA sarva padArthane anubhavyA che ema je kahevAmAM Ave che temAM upayogano saMbaMdha rahe che, kAraNa ke kevaLajJAnInA teramA ane caudamA guNasthAnaka evA be vibhAga karavAmAM AvyA che, temAM teramA guNasthAnakavALA kevaLajJAnIne yoga che ema spaSTa che, ane jyAM e pramANe che tyAM upayoganI khAsa rIte jarUra che, ane jyAM khAsa rIte jarUra che tyAM buddhibaLa che ema kahyA vinA cAle tema nathI ane jyAM e pramANe Thare che, tyAM anubhava sAthe buddhibaLa paNa Thare che. IndriyothI je jaNAya te paNa anubhavagamya gaNAya che. paNa ahIMyA je jJAnanI vAta che te to IndriyonI sahAya vinA thaI zake tema kahyuM che. temAM guNasthAnakavALAne mana, vacana, kAyAnA yoga UbhA che chatAM upayoganI khAsa jarUra rahetI nathI hotI ane jayAM khAsa jarUra che tyAM buddhibaLanI jarUra paDe che eTale ke anubhava sAthe buddhibaLanI AvazyakatA rahe che. (1) A pramANe upayoga TharavAthI AtmAne je jaDa padArtha najIka che teno to anubhava thAya che; paNa je najIka nathI arthAt jeno yoga nathI teno anubhava thavo ema kahevuM e For Personal & Private Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 svAdhyAya sudhA muzkelIvALuM che; ane tenI sAthe cheTenA padArthano anubhavagamya nathI ema kahevAthI kahevAtA kevaLajJAnanA arthane virodha Ave che, tethI tyAM buddhibaLathI sarva padArthanuM, sarva prakAre, sarva kALanuM jJAna thAya che ema Thare che. kevaLajJAna pragaTa karavAmAM koIpaNa padArthanA mAdhyamanI jarUrIyAta rahetI nathI. jo koI mAdhyamanI jarUrIyAta paDe to te kevaLajJAna nathI, paNa vaccenI sthiti che ema kahI zakAya. 25. eka kALanA kalpelA samaya je anaMta che, tene laIne anaMtakALa kahevAya che. temAMnA vartamAnakALa pahelAMnA je samaya vyatIta thayA che te pharIthI AvavAnA nathI e vAta nyAyasaMpanna che; te samaya anubhavagamya zI rIte thaI zake e vicAravAnuM che. 26. anubhavagamya je samaya thayA che tenuM ja svarUpa che te tathA te svarUpa sivAya tenuM bIjuM svarUpa thatuM nathI, ane te ja pramANe anAdi anaMtakALanA bIjA je samaya tenuM paNa tevuM ja svarUpa che; ema buddhibaLathI nirNata thayeluM jaNAya che. 24 ane 25mAM kahelI vAta kevaLajJAnIne jaNAya che te sivAyanA mATe anubhavagamyanA AdhAre anumAna ke buddhibaLathI nakkI karyuM che tema kahI zakAya. - 27. A kALane viSe jJAna kSINa thayuM che ane jJAna kSINa thavAthI matabheda ghaNA thayA che. jema jJAna ochuM tema matabheda vadhAre, ane jJAna vadhu tema matabheda ochA, nANAMnI peThe. jyAM nANuM ghaTyuM tyAM kaMkAsa vadhAre ane jyAM nANuM vadhyuM tyAM kaMkAsa ochA hoya che. A kALamAM jJAna kSINa thatuM jAya che, kSINa thaI rahyuM che ane jJAna kSINa thavAne kAraNe ja matabheda vadhatA gayA che. jema jema jJAna ochuM tema matabheda vadhatAM jAya ane jJAna vadhu tema matabheda ochA thatA jAya che. dA.ta. jema dhana che e dhana ghaTe te kaMkAsa vadhe, dhana vadhe to kaMkAsa ghaTe. 28. jJAna vinA samyakatvano vicAra sUjhato nathI. matabheda utpanna nathI karavo evuM jenA manamAM che te je je vAMce athavA sAMbhaLe te te tene phaLe che. matabhedAdi kAraNane laIne zrutazravaNAdi phaLatAM nathI. - jJAnanI tAratamyatA ghaTavAthI vAtavAtamAM matabheda UbhA thayelA che. ene kAraNe kalezo paNa vadhatA jaNAya che. paNa samyakajJAna samajAya to tenA AdhAre samyakatva viSe vicAra thaI zake. je matabhedane bAjue mUkIne jJAnInA vacano sAMbhaLe che te tene phaLavAna thAya che eTale ke tenA lakSarUpa pariNAmane pAmI zake che. paNa matabheda jayAM sudhI rahelAM che tyAM sudhI zrutanuM zravaNa vagere upayogI thatA nathI. For Personal & Private Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 29. "vATe cAlatAM eka phALiyuM kAMTAmAM bharAyuM ane rastAnI musApharI hajI che, to banI zake to kAMTA dUra karavA, paraMtu kAMTA kADhavAnuM na banI zake to teTalA sAru tyAM rokAI rAta na rahevuM; paNa phALiyuM mUkI daI cAlI nIkaLavuM. tevI ja rIte jinamArganuM svarUpa tathA tenuM rahasya zuM che te samajyA vinA athavA teno vicAra karyA vinA alpa alpa zaMkAo mATe besI rahI AgaLa na vadhavuM te ucita nathI. jinamArga kharI rIte jotAM to jIvane karmakSaya karavAno upAya che, paNa jIva potAnA matathI gUMcAI gayela che. - jinezvaranA mArganuM athavA jinezvaranuM svarUpa jayAM sudhI yathArtha samajAtuM nathI athavA to teno vicAra karyA vagara nAnI nAnI zaMkAomAM aTavAI javuM e sAdhaka mATe ucita nathI. jinezvara dvArA prarUpavAmAM Avelo mArga samyapaNe joIe, vicArIe to jIvane potAne karmakSayano upAya maLI jAya che paNa jIva potAnA matathI gUMcavAyelo che. 30. jIva pahelA guNasthAnakamAM graMthibheda sudhI anaMtIvAra Avyo che ne tyAMthI pAcho vaLI gayo che. AMka (1) sAthe samajAvela che. tyAM jovuM. 31. jIvane evo bhAva rahe che ke samyaktva anAyAse AvatuM haze; paraMtu te to prayAsa (puruSArtha) karyA vinA prApta thatuM nathI. sAdhaka ema mAne ke vAMcI laIza, AjJAbhakti karIza eTale samyakatva AvI jaze. gurunA zaraNe chIe eTale samyakatva AvI jaze paNa ema mAnI levAthI samyaktva AvI jatuM nathI. enA mATe puruSArtha karavo ja paDe che. puruSArtha na kare to je pAMca samavAya kAraNo che te AvIne maLatA nathI kAraNa ke e badhA puruSArtha para ja AdhArita che ane emAM puruSArtha mukhya che. 3ra. karmaprakRti 158 che. samyakatva AvyA vinA temAMnI koIpaNa prakRti samULagI kSaya thAya nahIM. anAdithI jIva nirjarA kare che, paraMtu mULamAMthI eka paNa prakRti kSaya thatI nathI ! samyakatvamAM evuM sAmarthya che ke te prakRtine mULamAMthI kSaya kare che te AvI rIte ke :- amuka prakRti kSaya thayA pachI te Ave che, ane jIva baLiyo thAya to Aste Aste sarva prakRti khapAve che. AtmA jeTalA prakAre vibhAvabhAva karI zake teTalA prakAranAM karmo che eTale ke tenA anaMta prakAra thaI jAya che. anaMta prakAra kahevAthI kAMI yathArthapaNe samajaNamAM AvI zake nahi tethI tenuM vargIkaraNa karI 158 prakAra kahyA che. te paNa yAda rAkhavA ke samajavA muzkela paDe eTale tenA paNa mukhyapaNe ATha prakAra karavAmAM AvyA. tenA nAmajJAnavaraNIya-(5), darzanAvaraNIya-(9), mohanIya-(28), AyuSya- (4), nAma-(103), gotra-(2), aMtarAya-(5). A karmamAMthI mohanIyakarma ane tenI 28 prakRti khAsa samajavI For Personal & Private Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 svAdhyAya sudhA joIe. kAraNa mohanIyakarmanI prakRti sivAya bIjA koI karma jIvane rakhaDAvI zakatA nathI. mohanIyakarmanA be bhAga-darzanamoha, ane cAritramoha, darzanamohanI traNa prakRti-mithyAtva mohanIya. mizra mohanIya ane sabhyatva mohanIye. A traNamAM paNa mukhya mithyAtva mohanIya che. jayAM sudhI mithyAtva zuM che te samajIe nahIM to tene kADhavAno puruSArtha kevI rIte thaI zake ? to mithyAtva zuM che ? sAcI vAta mAnavI nahIM, UMdhI samajaNa (zarIra te huM), gurunA vacanamAM seLabheLa karavI athavA umero karI sAdhanA karavI e paNa mithyAtvanuM aMga che. jayAM sudhI mithyAtva kADhe nahIM tyAM sudhI jIva mohanIyakarmanI ekapaNa prakRti kSaya karI zakato nathI. kadAca jIva,AtmAnI jAgRtipUrvaka koI peTA prakRti khapAvI de to paNa jo mULa prakRti UbhI che tenA kAraNe je prakRti khapAvI che te pAchI UbhI thavAnI zakyatA rahelI che. - anAdithI jIva nirjarA kare che, paraMtu mULamAMthI eka paNa prakRti kSaya thatI nathI ! | mithyAtvamoha e rAjA che. e jayAM sudhI moLu paDe nahIM ane samyakRtva pragaTa thAya nahIM tyAM sudhI ekapaNa prakRti kSaya thAya nahIM. anAdithI jIvane je karma udayamAM Ave che tenI nirjarA thAya paNa mULa prakRti nAza thaI na hovAthI badhI ja prakRtio emanI ema UbhI rahe che. -samyatvamAM evuM sAmarthya che, ke te prakRtine mULamAMthI kSaya kare che te AvI rIte ke :amuka prakRti kSaya thayA pachI te Ave che ane jIva baLiyo thAya to Aste Aste sarva prakRti khapAve che." jIvamAM samyaktva pragaTa thayA pachI enuM baLa evuM che ke mULathI karmanI prakRtino nAza kare che. eno puruSArtha saphaLatAne pAme che. pachI jIva puruSArtha dvArA AgaLa vadhato vadhato anukrame badhI ja prakRtino kSaya karIne saMpUrNa nirAvaraNa dazAne zuddha dazAne prApta thAya che. 33. samyakatva sarvane jaNAya ema paNa nahI, tema koIne paNa na jaNAya ema paNa nahIM vicAravAnane te jaNAya che. samyakdarzana che enI khabara kevI rIte paDe ? e jaNAya paNa kharuM ane na paNa jaNAya. ghaNIvAra jIvane graMthibheda thayo hoya-aMze anubhava thayo hoya che paNa bIjI prakRtionuM jora eTaluM badhuM hoya ke pote anubhava karyo hoya e ene samajato na hoya, temaja khyAla AvI zakato na hoya ema banatuM hoya che paNa vicAravAnane te jaNAya che. 34. jIvane samajAya to samajavA pachIthI bahu sugama che; paNa samajavA sAruM jIve Aja divasa sudhI kharekharo lakSa Apyo nathI. samyakatva prApta thavAne jIvane jyAre jyAre | For Personal & Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 34 joga banyA che tyAre tyAre barAbara dhyAna ApyuM nathI, kAraNa ke jIvane aMtarAya ghaNA che. jo jaNAvanAra maLe topaNa aMtarAyanA jogathI dhyAnamAM levAnuM banatuM nathI. keTalAka aMtarAyo to avyakta che ke je dhyAnamAM AvavA ja muzkela che yathArtha vAta samajavAnI zakti Ave to rasto bahu sugama che paNa samajavA mATe je samaya Apavo joIe, e samaya ApatA nathI, eTale samajAtuM nathI, lakSa kendrita thatuM nathI. samyaktva prApta thavAnA jIvane jyAre jyAre jAga banyA che tyAretyAre barAbara dhyAna ApyuM nathI, kAraNa ke jIvane aMtarAya ghaNA che. jyAre jyAre jIvane sadguruno yoga maLyo che athavA jyAre mArganI prApti temanI pAsethI thaI tyAre jIve kyAMka ne kyAMka bhUla karI che, e kArya sAdhavA tarapha lakSa kendrita karyuM nathI ane enuM kAraNa ke jIvane ghaNA aMtarAya naDatA hoya che. vaLI potAne aMtarAya naDatA hovA chatAM A aMtarAya mane naDe che evuM e jANato nathI. jo jaNAvanAra maLe topaNa aMtarAyanA jogathI dhyAnamAM levAnuM banatuM nathI. keTalAka aMtarAyo to avyakta che ke je dhyAnamAM AvavA ja muzkela che. keTalAka aMtarAya evA che ke je bIjA dvArA jANavA maLe eTale ke jaNAvanAra maLe (sadguru jaNAve)topaNa te tIvra aMtarAyanA joge te aMtarAya para jIvanuM lakSa jatuM nathI. 35. samyaktvanuM svarUpa mAtra vANIyogathI kahI zakAya; jo ekadama kahevAmAM Ave to tyAM AgaLa jIvane UlaTo bhAva bhAse; tathA samyaktva upara UlaTo abhAva thavA mAMDe; paraMtu te ja svarUpa jo anukrame jema jema dazA vadhatI jAya tema tema kahevAmAM athavA samajAvavAmAM Ave to te samajavAmAM AvI zakavA yogya che. ahIMyA paNa samyakdarzana prApta karavA mATe jJAnI eka sAthe mArga kema khullo karatA nathI tenuM kAraNa jaNAvela che. jema jema mumukSu-sAdhakanI dazA vadhe tema tema guru tene AgaLano mArga batAve. eka sAthe Akho mArga kahetA nathI. jo ApaNuM pAtra ja taiyAra na hoya to vastu kevI rIte Take. jo pAtra tUTeluM hoya to vastu nIce DhaLI paDe mATe jeTalI pAtratA thAya te pramANe kahevAmAM Ave che ane to sAdhaka samajI zake ane to ja te pramANe puruSArtha karI zake. 36. A kALane viSe mokSa che ema bIjA mArgamAM kahevAmAM Ave che. jainamArgamAM A kALane viSe amuka kSetramAM tema thavuM ke joke kahevAmAM AvatuM nathI; chatAM te ja kSetramAM A kALane viSe samyaktva thaI zake che, ema kahevAmAM AvyuM che. For Personal & Private Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 35 atyAre paNa mahAvidehakSetramAM saMpUrNa mokSamArga khullo che. jayAre A bharatakSetramAM saMpUrNa mokSamArga khullo nathI. chatAM jIva samyakatvane prApta karI zake che. A kALamAM 7mAM apramattaguNasthAnaka sudhI jIva pahoMcI zake-eTalI zakti tenI pAse rahelI che. jo samyaktva prApta thayuM to anaMtabhavanI sAme 15 bhavanA bhAMgAmAM AvI jAya che. ane jo kSAyika samyakatva prApta thayuM to 3 bhava bAkI rahe eTale pachI anaMtakALanI sAme ene thoDA kALamAM ja A sthitimAM rahevAnuM che. vaLI samyakatva prApta thayuM hovAthI aMze mokSanA sukhanuM vedana paNa kare che ke jenA AdhAre te AgaLa vadhato vadhato saMpUrNa dazAne pAmI zake che. 37. jJAna, darzana, cAritra e traNe A kALane viSe che. prayojanabhUta padArthanuM jANapaNuM te "jJAna", tene laIne supratIti te 'darzana', ane tethI thatI kriyA te "cAritra' che. A cAritra A kALane viSe jainamArgamAM samyakatva pachI sAtamAM guNasthAnaka sudhI prApta karI zakavAnuM svIkAravAmAM AvyuM che. - paramakRpALudeve samyaphajJAna-darzana-cAritranI vyAkhyA "mULamArga rahasya'mAM A pramANe ApI che. che dehAdithI bhinna AtmA re, upayogI sadA avinAza, mULa. ema jANe sadguru upadezathI re, kahyuM jJAna tenuM nAma khAsa. mULa. 6 je jJAna karIne jANiyuM re, tenI varte che zuddha pratIta, mULa. kahyuM bhagavaMte darzana tehane re, jenuM bIjuM nAma samakita. mULa.7 jema AvI pratIti jIvanI re, jANyo sarvethI bhinna asaMga, mULa. tevo sthira svabhAva te Upaje re, nAma cAritra te aNaliMga mULa.8 samyakajJAna, samyakdarzana, samya cAritra A traNenuM astitva A kSetre A kALamAM raheluM che. prayojanabhUta padArthanuM jANapaNuM te "jJAna' tene laIne supratIti te "darzana ane tethI thatI kriyA te cAritra' che. A cAritra A kALane viSe jainamArgamAM samyakatva pachI sAtamA guNasthAnaka sudhI prApta karI zakavAnuM svIkAravAmAM AvyuM che. prayojanabhUta padArtha kone kahevAya ? potAno AtmA e prayojanabhUta padArtha che. to enuM jANapaNuM, enA guNa, lakSaNone oLakhavA, e kevI rIte baMdhAya che, kevI rIte chUTI zake, ene chUTavA mATe kayA kayA aMtarAyo naDe che, A vAto jANavI tenuM nAma jJAna ane e jANyA pachI te pramANe puruSArtha karI AtmAnI oLakhANa thAya-enI supratIti thAya enuM nAma darzana. A samyakajJAna-samyakdarzanane anulakSIne je kAMI kriyA For Personal & Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 36 kare te samyakcAritra. samyakcAritra eTale samyagdarzanajJAnamAM ja rahevArUpa sthiti. e potAnA svabhAvamAM jeTalo samaya rahe eTalo e potAnA cAritramAM che. A samyakUcAritranI sthiti jIva A kALamAM sAtamA guNasthAnaka sudhI prApta karI zake ema zAstramAM svIkAravAmAM (kahevAmAM) AvyuM che. 38. sAtamA sudhI pahoMce topaNa moTI vAta che. A sAtamuM apramatta guNasthAnaka che. apramatta eTale zuM ? A sthitimAM saMsArabhAvanI lezamAtra paNa asara thAya nahIM. saMsAranI koI paristhati bAdha karI zake nahIM. jo jIva 7mAM guNasthAnakamAM rahIne deha choDe to eno trIjA bhave mokSa nakkI che eTale kahyuM ke 7mAM sudhI pahoMce to moTI vAta che. 39. sAtamA sudhI pahoMce to temAM samyaktva samAI jAya che; ane jo tyAM sudhI pahoMce to tene khAtarI thAya che ke AgalI dazAnuM kevI rIte che ? paraMtu sAtamA sudhI pahoMcyA vinA AgalI vAta khyAlamAM AvI zakatI nathI. 4thuM-avirati samyagdaSTi nAmanuM guNasthAnaka che tyAMthI samyaktvanI zarUAta thAya che eTale sAtamA guNasthAnakamAM samyaktva samAI jAya che. 1lA guNasthAnakavALo jIva 4thA guNasthAnakavALAnI dazAno vicAra kare to tene kAMIka samajaNamAM AvI zake paNa jo te 7mAM guNasthAnakavALAno vicAra kare to tene samajamAM na AvI zake, jo e dazAnuM varNana vAMce to paNa te na samajI zake. paNa jo 4thA guNasthAnakavALo jIva ke jene aMze anubhava thayo che te jo 7mAM guNasthAnakavALAnI dazA vAMce to e buddhipUrvaka nirNaya karI zake ke je kahevAmAM AvyuM che te temaja che. tevI ja rIte jo 7mAM guNasthAnakavALo sAdhaka buddhithI vicAra kare ke 13mA guNasthAnakavALAnI zuM sthiti che to eno khyAla tene AvI zake athavA te dazAnuM varNana vAMce to e nirNaya karI zake ke je kahyuM che te barAbara che. jema jema potAnI dazA vadhatI jAya tema tema samajaNamAM AvatuM jAya ane jo samajaNamAM Ave to e mATe puruSArtha kare ane ema karIne e AgaLa vadhI zake che. 40. vadhatI dazA thatI hoya to tene niSedhavAnI jarUra nathI; ane na hoya to mAnavA jarUra nathI. niSedha karyA vinA AgaLa vadhatA javuM. A vAta sAdhake barAbara dhyAnamAM rAkhavA jevI che. dazA vadhatI hoya to teno AnaMda levAno che. paNa dazA thaI na hoya ane mAnavAmAM Ave to jIvane ulaTo paribhramaNano hetu banI jAya che. mATe koI rIte niSedha na karatAM puruSArtha dvArA AgaLa vadhavuM e ja zreya che, kalyANa che. For Personal & Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 37 41. sAmAyika, cha ATha koTino vivAda mUkI dIdhA pachI nava vinA nathI thatuM, ane chevaTe nava koTi vRttiye mUkyA vinA mokSa nathI. 42. agiyAra prakRti khapAvyA vinA sAmAyika Ave nahIM. sAmAyika thAya tenI dazA to adbhuta thAya. tyAMthI cha, sAta ane AThamA guNasthAnake jAya; ne tyAMthI be ghaDImAM mokSa thaI zake che. sAmAyika eTale Atmazaktino prakAza karanAra, samyajJAnadarzanano udaya karanAra, zuddha samAdhibhAvamAM praveza karAvanAra, nirjarAno amUlya lAbha ApanAra, rAgadveSathI madhyasthabuddhi karanAra. sAmAyika zabdanI vyutpati-sama+Aya+Ika e zabdothI thAya che. "sama' eTale rAgadveSarahita madhyastha pariNAma, "Aya' eTale te samabhAvanAthI utpanna thato jJAnadarzanacAritrarUpa mokSamArgano lAbha, ane Ika' kahetAM bhAva ema artha thAya che eTale ke je vaDe karIne mokSanA mArgano lAbhadAyakabhAva Upaje te sAmAyika. sAmAyikabhAvane pariNamAvavAthI jIva Artaradra e be prakAranA azubha ane heya dhyAnano tyAga sahelAIthI karI zake che. (zikSApATha-37) e vAta sAvadhAnIpUrvaka karavAthI parama zAMtinI prApti thAya che. anaMtAkALacakramAM bhamatAM je sArthaka na thaI zakyuM tene be ghaDInI vizuddhi sAmAyika sArthaka karI Ape che. (zikSApATha-39) sAmAyika eTale samatAbhAvamAM rahevuM. sAmAyika che koTi tathA 8 koTie karavAmAM Ave che. cha koTi eTale zuM ? manathI, vacanathI, kAyAthI pApakarma karu nahi, karAvavuM nahi. 8 koTi eTale zuM? vacanathI, kAyAthI pApakarma karuM nahi, karAvavuM nahi, anumodana ApuM nahi tathA manathI karuM nahi, karAvavuM nahi. paNa sAcI sAmAyika 9 koTie thAya che eTale manathI, vacanathI, kAyAthI pApakarma karuM nahi, karAvavuM nahi tathA anumodana. ApavuM nahi. emAM AgaLa vadhatAM navakoTithI paNa para thaI javAnuM rahe che tyAre sAcA arthamAM samatA eTale udAsInatA ane tenA phaLasvarUpa asaMgatAnI prApti thAya che. asaMgatA jeTalA aMze pragaTe eTalA aMze AtmA zuddha thato jAya ane saMpUrNa asaMgapaNuM thatAM kevaLajJAnasvarUpa AtmA banI jAya. 5.kR.deva paNa kahe che ke "ekavAra AtmAnI sAmAyika karo to pharIne na karavI paDe." guNasthAna apekSAe vicArIe to mohanIya karmanI darzana mohinIyanI traNa ane cAritra mohanIyanI anaMtAnubaMdhI ane apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyano kSaya thAya tyAre sAmAyika thaI gaNAya. A AtmAnI sAmAyikanI zarUAta gaNAya. AvI sAmAyika jenI thAya tenI to dazA abhUta-Azcaryajanaka, ullAsapUrNa, AhalAddha, AMtarika For Personal & Private Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 svAdhyAya sudhA zAMtirUpe pragaTa thAya, tyAMthI AgaLa vadhI che, sAta, AThamAM guNasthAnake AgaLa vadhI jAya to te pachI be ghaDImAM mokSa thaI jAya. mokSa thaI jAya eTale ke kevaLajJAnakevaLadarzananI prApti thaI jAya. 43. mokSamArga karavALanI dhAra jevo che, eTale ekadhAro (eka pravAha rUpe) che. traNe kALamAM ekadhArAe eTale ekasarakho pravarte te ja mokSamArga vahevAmAM khaMDita nahIM te ja mokSamArga. karavALa eTale karavALu ke jemAMthI pravAhI nALacAvaDe bahAra Ave tyAre eka sarakhI dhAra vaDe bahAra paDatuM rahe. eka ja sarakho pravAha vahyA kare. mokSamArga paNa Avo ja karavALanI dhAra jevo che. traNe kALamAM ekadhArAe ja pravarte eTale ke eka sarakho pravarte te mokSamArga kahevAya che. je mArga khaMDita thaI jAya te mokSamArga kahevAya nahi eTale ke samaya sAthe temAM badalAva Ave to te mokSamArga na kahevAya. koIpaNa kALamAM eka sarakho ja pravahyA kare te mokSamArga. 44. agAu be vakhata kahevAmAM AvyuM che chatAM A trIjI vakhata kahevAmAM Ave che ke kyAreya paNa bAdara ane bAhya kriyAno niSedha karavAmAM Avyo nathI, kAraNa ke amArA AtmAne viSe tevo bhAva koI divasa svapnaya paNa utpanna thAya tema che nahIM. paramakRpALudevane koIe bAhyakriyA karavI ke na karavI tenA viSe pUchyuM haze. teo jaNAve che ke pahelAM paNa be vakhata jaNAvyuM che ke bAhya kriyAno niSedha karavo tema kahyuM ja nathI. "bAhya kriyAthI ja mokSa che." ema mAnyatAnA Agrahane choDAvavA mATe bAhya kriyAno niSedha kahyo hoya paNa loko pUruM samaje, sAMbhaLe nahIM to goTALo karI nAkhe. bAhya kriyA paNa AMtarakriyAnA baLavAnapaNA mATe jarUrI jaNAya tyAM karavAnI ja che ema sarva jJAnIoe kaheluM che. phakta bAhya kriyAno ja Agraha, tenAthI ja mokSa thaI jaze e ekAMtanA pakaDAI javA jevuM thAya che. jayAM ekAMtapaNe mAnyatA thAya tyAM Agraha AvI jAya, temAMthI haThAgraha, kadAgraha jevA dUSaNo pesI jAya. Agraha toDAvavA vAta kahevAmAM AvI hoya to te barAbara che. paNa kriyAno niSedha amArA AtmAmAMthI uThe evo bhAva svapnaya thAya tevI sthiti ja nathI. 45. rUDhivALI gAMTha, mithyAtva athavA kaSAyane sUcavanArI kriyAnA saMbaMdhamAM vakhate koI prasaMge kAMI kahevAmAM AvyuM hoya, to tyAM kriyAnA niSedhaarthe to nahIM ja kahevAmAM AvyuM hoya; chatAM kahevAthI bIjI rIte samajavAmAM AvyuM hoya, to temAM samajanAre potAnI bhUla thaI che, ema samajavAnuM che. For Personal & Private Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 39 uparanI vAtanA anusaMdhAnamAM ja kahe che. rUDhi rUpe thaI paDelI, mithyAtvane poSaNa ApatI athavA jenAthI kaSAya UbhA thAya evI kriyAnA saMbaMdhamAM koI prasaMge bAhya kriyAno niSedha karavAnuM kahevAmAM AvyuM hoya to te kriyAno niSedha karavA mATe kahevAmAM AvyuM ja nahIM hoya. paNa e vAta karatAM sAMbhaLanAre samajavAmAM bhUla karIne ame bAhya kriyAno niSedha karyo che ema samajayo hoya to te samajanAranI bhUla che. amAro AtmA AvI niSedhAtmaka vAta kyAreya kare nahIM. je jagyAe je yogya hoya te ja karavAnuM kahetA samajaNa phera thaI hoya to te kADhI nAkhavA jevI che. kAraNa ke "jJAna-kriyAbhyAm mokSa :- jJAna ane kriyAno samanvaya e ja mokSa che. A si. zAstramAM kahyuM che ke : jyAM jyAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. (8) 46. jeNe kaSAyabhAvanuM ucchedana kareluM che te kaSAyabhAvanuM sevana thAya ema kadI paNa kare nahIM. jeNe pote kaSAyabhAvone potAnA aMtaramAMthI kADhI nAkhyA che te pAcho kapAyabhAva utpanna kare evI vAtonuM sevana athavA evuM kArya kare ja nahi ane jo ema thAya to je choDavAnuM hatuM te choDI dIdhA pachI pAchuM aMgIkAra karavA jevI vAta thAya, je AtmAne to nukasAna ja kare. 47. amuka kriyA karavI evuM jyAM sudhI amArA taraphathI kahevAmAM nathI AvatuM tyAM sudhI ema samajavuM ke te kAraNasahita che; ne tethI karI kriyA na karavI ema TharatuM nathI. ame koIne koI kriyA karavA mATe kahIe nahIM to tyAM sudhI ema samajavuM joIe enI pAchaLa kAMIka kAraNa haze paNa tethI karIne te kriyA na karavI ema TharatuM nathI. sadAcArI vartanarUpa kriyA karavAnI to jJAnInI sadAya AjJA rahelI ja hoya che. mATe jenAthI ApaNAmAM sadAcAra vadhe te kriyA karavI ja joIe. jenI asara bAhya rIte sArI thAya che. tenuM kAraNa 48-AMkamAM Ape che. 48. hAla amuka kriyA karavI ema kahevAmAM jo Ave ane pAchaLathI dezakALane anusarI te kriyAne bIjA AkAramAM mUkI kahevAmAM Ave to zrotAnA manamAM zaMkA ANavAnuM kAraNa thAya ke, eka vakhata Ama kahevAmAM AvatuM hatuM, ne bIjI vakhata Ama kahevAmAM Ave che; evI zaMkAthI tenuM zreya thavAne badale azreya thAya. paramakRpALudeva kAraNa Ape che. ame nathI kahetA kAraNa jayAM sudhI sAmenA jIvamAM saMpUrNa yogyatA na hoya athavA e kriyA karavAnuM kahetAM te kriyAmAM koI muzkelI UbhI thAya tema hoya athavA to kahevAmAM Ave ane te yathArtha na karI zake tema hoya, mATe For Personal & Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) svAdhyAya sudhA jayAre sAmenA jIvanI yogyatA thAya tyAre ja kahevAmAM Ave che ane eka vakhata jo eka kriyA karavAnuM kahevAmAM AvyuM hoya ane pachI ema lAge ke e kriyAthI ene nukasAna thAya to e kriyA badalavI paDe ema hoya ane tyAM te jIvane zaMkA thAya ke thoDA vakhata pahelA Ama kIdhuM hatuM ane have Ama kahe che to ene gurunA vacanamAM zaMkA thaI jAya tethI enuM zreya thavAne badale azreya thAya mATe ame koI kriyA viSe kAMI paNa kahetA nathI. 49. bAramA guNasthAnakanA chellA samaya sudhI paNa jJAnInI AjJA pramANe cAlavAnuM thAya che. temAM svacchaMdapaNuM vilaya thAya che. jIvane kevaLajJAna utpanna na thAya tyAM sudhI gurunI AjJAnuM pAlana karavAnuM che. jo e AjJAmAMthI bahAra nIkaLI jAya to aTakI jAya. Ama jovA jaIe to 7mAM guNasthAnaka pachI koI bAhya kriyA karavAnI rahetI nathI. phakta vicAradhArA upara ja mArga rahelo che. 7mAM guNasthAnakathI 13mAM guNasthAnaka sudhI pahoMcavA mATenI je vicAradhArA che te guru pAsethI prApta thayelI hovI joIe. guru pAsethI je zruta prApta thAya e mRtanA avalaMbana vaDe ja 13mAM guNasthAnake pahoMcavAnuM che. jo e zrutanuM avalaMbana choDI de to tene aTakavAnuM thAya che. eTale bAramA guNasthAnakanA chellA samaya sudhI jJAnInI AjJA pramANe cAlavAnuM che ema kahyuM. tema karatAM potAno svachaMda che te vilaya thAya che. huM jANuM chuM, huM samajuM chuM AvA je bhAvo che te svacchaMda. jyAM sudhI jIva jJAnInI AjJA pramANe cAlavAno puruSArtha karato nathI tyAM sudhI svaccheda nAza pAmato nathI. AnA mATe zukadevajIno dAkhalo purANomAM Apela che. zukadevajIne AtmajJAna to thayuM hatuM paNa je AtmazAMtinuM vedana thavuM joIe e thatuM nahotuM. eTale emanA pitAzrI vedavyAsa bhagavAna pAse jaIne kahyuM ke he bhagavanmane AtmajJAna to thayuM che paNa zAMtinuM vadana te huM satata karI zakato nathI. to mAre zuM karavuM ? tethI vedavyAsajIe emane je kahevAnuM hatuM te kahyuM eTale zukadevajIe kahyuM ke A to huM jANuM chuM, A mane khabara che. eTale vedavyAsajIe kahyuM ke AnAthI vadhAre huM jANato nathI. eka vyakti vizeSa jANe che. te tenI pAse jA. tethI rAjA janaka pAse mokale che. janakarAjAnA tyAM jaIne daravAnane kahe che ke tuM jaIne rAjAne kahe ke zukadevajI AvyA che. janakarAjA daravAnane kahe che tuM tyAM emane UbhA rAkha, huM mAruM kAma patAvIne bolAvuM chuM. janakarAjA jANatAM hatAM ke zukadevajI zA mATe AvyA che. pachI janakarAjA sAta divasa sudhI yAda nathI karatAM, 7 divasa pachI te daravAnane pUche che ke "zukadevajI AvyA hatA te UbhA che ke nahIM ?" daravAne kIdhuM ke UbhA che, eTale For Personal & Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 41 janakarAjAe daravAnane kahyuM ke temane tuM mArA mahelanA bIjA daravAje lAvIne UbhA rAkha. pharI pAchA 7 divasa bhUlI jAya che. pAchA tyAMnA daravAnane bolAvIne pUche ane kahe che ke tuM emane rANIvAsa-aMtapuramAM laI jaIne tyAM UbhA rAkha huM hamaNAM jAuM chuM. paNa te pAchA 7 divasa bhUlI jAya che. Ama 21 divasa pUrA thayA eTale ke daravAnane bolAvIne pUche che ke zukadevajIe zuM pravRtti karI ? tyAre traNe daravAne eka ja javAba Apyo ke, "jyAM UbhA rAkhyA che tyAM ja UbhA che, nathI khAdhuM ke nathI pANI pIdhuM, nathI UMcu joyuM ke nathI AMkhanuM maTakuM mAryuM." pachI daravAnane kahe che ke mArI pAse mokalI Apo. janakarAjA jANavA chatAM zukadevajIne AgamananuM kAraNa pUche che, tamAre zA mATe AvavuM thayuM che ? eTale zukadevajI kahe che ke mane AtmajJAna to thayuM che paNa zAMtinuM vadana thatuM nathI eTale je bhagavAna vedavyAsajIe kahyuM hatuM e ja janakarAjAe kahyuM. tethI zukadevajI bolyA ke A to mane khabara che, huM jANuM chuM. janakarAjAe kahyuM ke have pachInI je vAta che e hamaNAM kahevAya tema nathI. pahelA tame huM jANuM chuM e bhAva kADhIne Avo. eTale zukadevajI tyAMthI pAchA vaLI jAya che ane guphAmAM jaIne 10 hajAra varSa sudhI tapa karyuM, tyAre huM jANuM chuM-samajuM chuM e bhAva nIkaLe che ane zAMtinuM vadana zarU thAya che. pachI emane janakarAjA pAse javuM paDyuM nathI. A huM jANuM chuM, samajuM chuM e bhAva Ave to game te dazAe (sTeje) aTakavAnuM kAraNa bane che. mATe svacchaMdano nAza karavA gurunI AjJA pramANe cAlavuM jarUrI che. 50. svacchede nivRtti karavAthI vRttio zAMta thatI nathI, paNa unmatta thAya che, ane tethI paDavAno vakhata Ave che; ane jema jema AgaLa gayA pachI jo paDavAnuM thAya che, to tema tema tene pachATa vadhAre lAge che, eTale ghaNo te UMDo jAya che; arthAt pahelAmAM jaI kheMce che, eTaluM ja nahIM paraMtu tene tyAM ghaNA kALa sudhI joranI pachATathI kheMcyA rahevuM paDe che. svacchaMdapaNe koIpaNa vastuno tyAga karavAthI ke tenA bhAvano tyAga karavAthI thoDA samaya kadAca TakI javAya che. paNa tema karavAthI ApaNI vRttio kAyama mATe zAMta (nivRtta)thaI jatI nathI. moTA bhAge tevI rIte karavAthI vRttio unmata thaIne vadhAre parezAna kare che ane tema thatAM AgaLa vadhavAne badale paDavAI thavAno vakhata Ave che. jeTale UMce caDI paDavAI thAya teTalA ja pramANamAM vadhAre UMDe khUMcI javAya che eTale ke prathama guNasthAnaka sudhI paDavAI thaI ghaNAM lAMbAkALa sudhI tyAM rahevAnuM thAya che. - 51. haju paNa zaMkA karavI hoya to karavI; paNa eTaluM to cokkasapaNe zraddhavuM ke jIvathI mAMDI mokSa sudhInA je pAMca pada (jIva che, te nitya che, te karmano karyA che, te karmano bhoktA che, mokSa che) te che; ane mokSano upAya paNa che; temAM kAMI paNa asatya nathI. Avo nirNaya karyA pachI temAM to koI divasa zaMkA karavI nahIM; ane e pramANe nirNaya thayA pachI ghaNuM For Personal & Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 svAdhyAya sudhA karIne zaMkA thatI nathI. jo kadAca zaMkA thAya to te dezazaMkA thAya che, ne tenuM samAdhAna thaI zake che. paraMtu mULamAM eTale jIvathI mAMDI mokSa sudhI athavA tenA upAyamAM zaMkA thAya to te deza zaMkA nathI paNa sarvazaMkA che; ne te zaMkAthI ghaNuM karI paDavuM thAya che, ane te paDavuM eTalA badhA joramAM thAya che ke tenI pachATa atyaMta lAge che. zarUAtamAM zaMkA thatI hoya to karI levI paNa cokkasapaNe eTalI to zraddhA rAkhavI ke "AtmA che thI mAMDI AtmAno mokSa che ane teno upAya che temAM zaMkA UbhI na thaI jAya tevI jAgRti rAkhI AgaLa vadhavA puruSArtha karavo. jo yathAtathya potAno nirNaya thayelo haze to zaMkA ja UbhI nahIM thAya ane kadAca thaze to te "dezazaMkA' rUpe haze ke jenuM samAdhAna karI zakAya che. paraMtu jo "AtmA' viSenA cha padamAM zaMkA thAya to te deza zaMkA nathI paNa sarvazaMkA che ne ema thaI jAya to paDavAI thavAno moTA bhAge samaya Ave che ane e pachaDATa evI joradAra hoya che ke tene atyaMta duHkhadAyI thaI paDe che. para. A je zraddhA che te be prakAre che : eka "odhe ane bIjI "vicArapUrvaka'. zraddhA be prakAranI kahevAmAM AvI. eka "odhe' eTale potAnI samajaNapUrvakanI nahIM paNa bIjAnA kahevAthI, tenA para vizvAsa rAkhI karavAmAM Ave te "odhe zraddhA', jayAM sudhI jIva viparIta AcaraNamAM na AvI jAya tyAM sudhI TakI rahe paNa lAMbo samaya TakI na rahe. paNa ekavAra 'othe' paNa zraddhA karI hoya to paNa pachI pote je zraddhA karI che tenA para vicAraNA calAvIne potAno AtmA temAM sAkSI pUrato thaI jAya to te "zraddhA' aTala banI jAya che. pachI temAMthI pAchA pharavAno vakhata Avato nathI ke temAMthI bahAra nIkaLI javAnuM banatuM nathI. guru pratyenI zraddhA-AvA vicArapUrvakanI hovI jarUrI che. to ja temanA vacanone ApaNAmAM pariNamAvI zakIe. eTale ke gurue kahyA pramANe zraddhAthI AcaraNa karavAthI ApaNA lakSyane sahelAIthI prApta karI zakIe. sAdhanAno A mArga ja sahelo che. 53. matijJAna ane zrutajJAnathI je kaMI jANI zakAya che temAM anumAna sAthe rahe che, paraMtu tethI AgaLa ane anumAna vinA zuddhapaNe jANavuM e mana:paryavajJAnano viSaya che; eTale mULa to mati, zrata ane mana:paryavajJAna eka che, paraMtu mana:paryavamAM anumAna vinA matinI nirmalatAe zuddha jANI zakAya che. pAMca jJAna kahyA che-mati jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna. emAM matijJAna ane zrutajJAna che temAM mana temaja jJAnendriyonI jarUra paDe che. tethI je kAMI nirNaya thAya che te anumAnapUrvaka hoya eTale e nirNaya sAco paNa hoya athavA khoTo paNa hoya. je jJAnIguru pAsethI sAMbhaLavA maLe e zrutajJAna kahevAya. For Personal & Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 svAdhyAya sudhA ane je zrutajJAna sAMbhaLavA maLyuM e vicArapUrvaka buddhimAM sthiratA pAme to te matijJAna kahevAya. atyAre huM bolI rahyo chuM te mArA matijJAnapUrvaka bolI rahyo chuM ane tame sAMbhaLI rahyA cho te tamArA mATe zrutajJAna che. paraMtu tethI AgaLa ane anumAna vinA zuddhapaNe jANavuM e mana:paryavajJAnano viSaya che; trIjuM avadhijJAna ane cothuM mana:paryavajJAna che. A banne jJAna AtmA pote potAnI rIte karato hoya che temAM mana tathA IndriyonI jarUra hotI nathI. mana:paryavajJAna che e jene utpanna thAya che e potAnA mananA paryAyane jANe ane bIjAnA mananA paryAyane paNa jANe che. eTale mULa to mati, zruta ane manaHparyavajJAna eka che, paraMtu manaHparyavamAM anumAna vinA matinI nirmaLatAe zuddha jANI zakAya che. upara je traNe eka kahyA che e traNe jJAna ja che e apekSAe eka kahyA che. mana:paryavajJAnamAM anumAna karavAnuM rahetuM nathI paraMtu matinI nirmaLatA-zuddhithI AtmA pote ja jANe che. 54. matinI nirmalatA thavI e saMyama vinA thaI zake nahIM; vRttine rokavAthI saMyama thAya che, ane te saMyamathI matinI zuddhatA thaI zuddha paryAyanuM je jANavuM anumAna vinA te mana:paryavajJAna che. 55. matijJAna e liMga eTale cihnathI jANI zakAya che; ane mana:paryava jJAnamAM liMga athavA cihnanI jarUra rahetI nathI. 56. matijJAnathI jANavAmAM anumAnanI AvazyakatA rahe che, ane te anumAnane laIne jANeluM pheraphArarUpa paNa thAya che. jyAre manaHparyavane viSe tema pheraphArarUpa thatuM nathI, kemake temAM anumAnanA sahAyapaNAnI jarUra nathI. zarIranI ceSTAthI krodhAdi pArakhI zakAya che, paraMtu tenuM (krodhAdinuM) mULasvarUpa na dekhAvA sAru zarIranI viparIta ceSTA karavAmAM AvI hoya to te uparathI pArakhI zakavuM, parIkSA karavI e durghaTa che; tema ja zarIranI ceSTA koI paNa AkAramAM na karavAmAM AvI hoya chatAM, taddana ceSTA joyA vinA tenuM (krodhAdinuM) jANavuM te ati durghaTa che, chatAM te pramANe parabhAruM thaI zakavuM te manaHparyavajJAna che. jJAna sAthe buddhinI nirmaLatA thavI eTale prAjJapaNAne pAmavuM tene saMyama kahyo. ApaNI je vRttio che te barhimukha che, e bahAranA bhAvomAM phare che ene rokavAmAM Ave to e vRttio saMyamamAM Ave. jo e vRtti saMyamamAM Ave to buddhi nirmaLatAne pAme. e nirmaLatA thavAthI bIjAnA mananI vAta jANI zakAya ane e jANapaNAne mana:paryavajJAna kahevAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 " svAdhyAya sudhA matijJAnamAM anumAna vaDe baddhithI jANI zakAya che. koI vAta mATe buddhi nakkI kare che ke Ama che to Ama haze athavA Ama nathI to Ama nahIM hoya. matijJAnathI jAyuM hoya e AgaLa vadhe eTale mana:paryavajJAna thAya tyAre khyAla Ave ke pahelAM je jANyuM hatuM ke je samajaNa hatI te khoTI hatI, ane mana:paryavajJAna thavAthI yathArtha samajAya che eTale mana:paryavajJAna thavAthI pheraphArane avakAza raheto nathI kAraNa AtmAnA zuddhatAnA aMzo khIlyAthI jANapaNuM thAya che eTale anumAna raheluM nathI. anubhavajJAnanI sahAyathI thAya che. 57. lokomAM ghasaMjJAe ema mAnavAmAM AvatuM ke 'ApaNane samyakatva che ke zI rIte te kevaLI jANe, nizcaya samyakatva che e vAta to kevaLIgamya che, cAlatI rUDhi pramANe ema mAnavAmAM AvatuM, paraMtu banArasIdAsa ane bIjA te dazAnA puruSo ema kahe che ke amane samyakatva thayuM che, e nizcayathI kahIe chIe. 58. zAstramAM ema kahevAmAM AvyuM che ke "nizcaya samyakatva che ke zI rIte te kevaLI jANe'te vAta amuka nayathI satya che; tema kevaLajJAnI sivAya paNa banArasIdAsa vageree moghamapaNe ema kahyuM che ke "amane samyakatva che, athavA prApta thayuM che', te vAta paNa satya che; kAraNa nizcayasamyakatva' che te dareka rahasyanA paryAyasahita kevaLI jANI zake che, athavA dareka prayojanabhUta padArthanA hetu ahetu saMpUrNapaNe jANavA e kevaLI sivAya bIjAthI banI zakatuM nathI; tyAM AgaLa "nizcayasamyakatva' kevaLIgamya kahyuM che. te prayojanabhUta padArthanA sAmAnyapaNe athavA zULapaNe hetuahetu samajI zakAya e banavA yogya che, ane te kAraNane laIne mahAna banArasIdAsa vageree potAne samyakatva che ema kaheluM che. pa9. "samayasAramAM mahAna banArasIdAse karelI kavitAmAM 'amAre hRdayane viSe bodhabIja thayuM che' ema kaheluM che; arthAt potAne viSe samyakatva che ema kahyuM che. - ogha saMjJAe loko ema mAne che ke "samyakatva thayAnI jANa kevaLIgamya che." paNa bhagavAna mahAvIra pachI thayelA ghaNA mahApuruSoe potAne samyakdarzana che tema temaNe lakhelA vacano parathI jANI zakAya che. nizcayathI samya kudarzananA dareka rahasyanA paryAyasahita kevaLI jANI zake che athavA dareka padArthanA hetu ahetu to kevaLI ja jANI zake. paNa ghaNI vyaktio potAnA jAtismaraNa jJAnanA AdhAre sAdhanA karIne nizcaya samyakdarzana prApta kare che. te vAta to hAlamAM paNa zakya rahelI che, eTale je thoDA samaya pUrve thayelA ane hAlamAM vicarI rahelA puruSoe kahyuM che ke "amane samyagadarzana che', pragaTa thayuM che, bhale saMpUrNapaNe rahasyabhUtapaNe badhA paryAyo samajavAmAM na Ave to paNa banArasIdAsajI kahe che ke "amAre dayane viSe bobIja thayuM che." arthAt potAne samyakdarzana ke samyakatva che tema kahyuM che. For Personal & Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 60. samyakatva prApta thayA pachI vadhAremAM vadhAre paMdara bhavanI aMdara mukti che, ane jo tyAMthI te paDe che to ardhapudgalaparAvartanakALa gaNAya. ardhapudgalaparAvartanakALa gaNAya topaNa te sAdisAMtanA bhAMgAmAM AvI jAya che, e vAta niHzaMka che. ' upazama, kSayopazama ke kSAyika-A traNa sabhyatvamAMthI koIpaNa samyakdarzana jIvane prApta thayuM hoya to te jIvanI vadhAremAM vadhAre 15 bhavanI aMdara mukti che. jo baLiyo banI puruSArtha kare to te ja bhave mokSa pAme athavA trIjA bhave mokSa pAme. jo ekavAra samya kudarzana prApta thayA pachI paDavAI thaI jAya to teno niveDo ardhapudgalaparAvartanakALamAM AvI jAya che. te paNa sAdisAMtanA bhAMgAmAM AvI jAya che. eTale ke ekavAra samyakdarzana prApta thayA pachI jIvane anaMtakALa mATe paribhramaNa karavAnuM rahetuM nathI ke hotuM nathI. A samyakdarzanano mahimA che. 61. samyatvanA lakSaNo : (1) kaSAyanuM maMdapaNuM athavA tenA rasanuM moLApaNuM. (2) mokSamArga tarapha valaNa. (3) saMsAra baMdhanarUpa lAge athavA saMsAra khAro jhera lAge. (4) sarva prANI upara dayAbhAva; temAM vizeSa karI potAnA AtmA tarapha dayAbhAva. (5) sadaiva, sadharma, sadguru upara AsthA. (1) kaSAyanuM maMdapaNuM athavA tenA rasanuM moLApaNuM-eTale 'zama-krodhAdika kaSAyonuM samAI javuM, udaya AvelAM kaSAyomAM maMdatA thavI, vALI levAya tevI AtmadazA thavI athavA anAdikALanI vRttio samAI javI te "zama'. game te prakAre paNa udaya AvelA ane udaya AvavAnA kaSAyo zamAvavA te "zama'. (2) mokSamArga tarapha valaNa te saMvega-mukta thavA sivAya bIjI koIpaNa prakAranI IcchA nahIM, abhilASA nahIM-sarva prakAranI abhilASAnI nivRtti karyA karavI te saMvega. (3) saMsAra baMdhanarUpa lAge athavA saMsAra khAro jhera lAge-nirveda-jayArathI ema samajAyuM ke bhrAMtimAM ja paribhramaNa karyuM. tyArathI have ghaNI thaI; are jIva! have thobha. ATalA kALa sudhI je karyuM te badhAMthI nivRtta thAo, te karatAM have aTako te nirveda. (4) sarva prANI upara dayAbhAva; temAM vizeSa karI potAnA AtmA para dayAbhAvasvapadayA-anukaMpA. sarva jIvomAM svAtmabuddhi te anukaMpA-ApaNe paripUrNa sukhI chIe ema mAnavuM ane bAkInAM prANIonI anukaMpA karavI jethI svapara dayArUpa sthiti banI rahe. (5) sadeva, satvaguru ane satudharma upara AsthA-mAhAbhya jenuM parama che evA For Personal & Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhI niHspRhI puruSonA vacanamAM ja tallInatA te 'zraddhA-AsthA'. koI eka satpuruSa zodho ane tenA game tevA vacanamAM paNa zraddhA rAkho. 46 A pAMcano abhyAsa karavAthI yogyatA-pAtratA prApta thAya che. pAMcamA padamAM prathamanAM cAra samAveza pAmI jAya che. game te kALe paNa e pAMcamuM prApta thayA vinA A paryaTana (saMsAra paribhramaNano) kinAro AvavAno nathI. bAkInAM cAra e pAMcamuM meLavavAnA sahAyaka che. dhairyatAthI A bhAvo pragaTAvavAnA upAyamAM lAgI rahevuM. dhIrajathI ane zAMtithI AgaLa vadhavA puruSArtha karavo. utAvaLa karavAthI kacAza rahI jaze to khaTAza (khATApaNuM) AvI javA saMbhava che eTale ke joItuM pariNAma meLavavAmAM niSphaLatA maLavAnI saMbhAvanA rahelI che. mATe dhairyane dhAraNa karI A lakSaNone AtmasAta karavAno puruSArtha karavAthI Icchita pariNAma-samyagdarzananI avazya prApti karI zakIzuM. 62. AtmajJAna athavA AtmAthI para evuM je karmasvarUpa, athavA pudgalAstikAya vagerenuM je svarUpa judA judA prakAre, jude jude prasaMge, ati sUkSmamAM sUkSma ane ati vistAravALuM jJAnIthI prakAzavuM thayuM che, temAM kaMI hetu samAya che ke zI rIte ? ane samAya che to zuM ? te viSe vicAra karavAthI sAta kAraNo temAM samAyelAM che, ema mAlUma paDe che H saddhRtArthaprakAza, teno vicAra, tenI pratIti, jIvasaMrakSaNa, vagere. te sAte hetunuM phaLa mokSanI prApti thAya te che. tema ja mokSanI prAptino je mArga te A hetuthI supratItarUpa thAya che. AtmA, tenuM jJAna, AtmAthI para karmasvarUpa, pudgalAstikAya vagerenuM svarUpa aneka prakAre ane aneka prasaMgamA ati sUkSmapaNe ane vistArathI jJAnI dvArA prakAzavAmAM AvyA che. temAM kaMI hetu samAyelo che ke kema ? samAya che to zuM che ? AnA viSe vicAra karavAmAM Ave to temAM sAta kAraNo samAyelA jaNAya che. sadbhuta-artha-prakAza, teno vicAra, tenI pratIti, jIvasaMrakSaNa, saMvarabhAva, nirjarAbhAva ane mokSanI prApti. sadbhUta eTale kAyama rahevAvALo padArtha. artha eTale tenA prayojanarUpa artha. prakAza eTale yathAtathya te zuM che tenuM jANapaNuM. tyArabAda tenA para vicAraNA, vicAraNAne aMte pratItibhAva, ane pratItibhAva AvavAthI bIjA jIvonA rakSaNa-temanA pratyenA ahiMsaka bhAvano ArvibhAva eTale ke potAnA AtmAne saMvarabhAvamAM rAkhI karmanI nirjarA karavArUpa sthitimAM rahevuM ane saMpUrNa karmothI mukti eTale ke mokSa. A sAta hetune yathAvat jANavAthI, samajavAthI ane AcaraNa karavAthI mokSanI prApti thAya che ane mokSa prAptino mArga tenI supratIti paNa thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 47 63. karma anaMta prakAranA che. temAM mukhya 158 che. temAM mukhya ATha karmaprakRti varNavavAmAM AvI che. A badhAM karmomAM mukhyatve prAdhAnya evuM mohanIya che; jenuM sAmarthya bIjAM karatAM atyaMta che; ane tenI sthiti paNa sarva karatAM vadhAre che. 64. ATha karmamAM cAra ghanaghAtI che. te cAramAM paNa mohanIya atyaMta prabaLapaNe ghanaghAtI che. mohanIyakarma sivAya sAta karma che, te mohanIyakarmanA pratApathI prabaLapaNe thAya che. jo mohanIya khase to bIjAM nirbaLa thaI jAya che. mohanIya khasavAthI bIjAono paga TakI zakato nathI. - 204. anaMta prakAranA karmo mukhya ATha prakAre ane uttara ekaso aThThAvana prakAre prakRti'nA nAmathI oLakhAya che. te evI rIte ke amuka amuka prakRti amuka amuka guNasthAnaka' sudhI hoya che. AvuM mApa toLIne jJAnIdeve bIjAone samajAvavA sAru skUla svarUpe tenuM vivecana karyuM che, temAM bIjAM keTalI eka jAtanAM karma arthAt karmaprakRti' samAya che. arthAt je prakRtinAM nAma "karmagraMtha'mAM nathI AvatAM, te te prakRti upara batAvelI prakRtinA vizeSa paryAya che; athavA te upara batAvelI prakRtimAM samAya che. A ATha karmamAM mukhya mohanIya kahevAya che. je badhA karma karatAM prabaLa che ane tenuM sAmarthya paNa bIjA karatAM atyaMta raheluM che. ema kahI zakAya ke mohanIyakarma pote potAno khorAka meLavI le che ane bIjA karmo tenA paropajIvI che, enA para AdhAra rAkhe che. tenI sthiti eTale darzanamoha karmanI sthiti 70 kaDAkoDi sAgaropamanI ane cAritramohanI 40 kaDAkoDi sAgaropamanI rahelI che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAya e ghanaghAtI karmo che eTale ke AtmAnI ghAta karanArA che. AtmAne UMdhA pATA baMdhAvI phasAvanArA che. emAM paNa mohanIya atyaMta prabaLapaNe ghanaghAtI che. avaLe pATe caDAvanAra che. mohanIya sivAyanA je sAta karma che te mohanIyakarmanA pratApathI prabaLa thAya che. jo mohanIya moLuM paDI jAya che to pachI bAkInAnuM jora cAlatuM nathI. mohanIya cAlavA mAMDe eTale bAkInA karmo paNa cAlavA mAMDe, te TakI zakatA nathI. bAkInA cAra aghAtI karmo che te zarIra AzrayI che paNa te paNa moLA paDI jAya che ane zarIrano nAza thatAM teno nAza thaI jAya che. kevaLIne paNa te bhogavavA paDe che. teno kALa pUro thAya tyAM sudhI zarIramAM rahevuM paDe che. ATheya karmano svabhAva kevo che ? te kevI rIte jIvane AvaraNa kare che te joIe. 1. jJAnAvaraNIya-AtmAnI jJAna saMbaMdhInI je anaMtazakti che tene AcchAdana kare te; For Personal & Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 2. darzanAvaraNIya-AtmAnI je anaMtadarzana zakti che tene AcchAdana kare te; 3. vedanIya-dehanimitte zAtA-azAtA be prakAranA vedanIyakarmathI avyAbAdha sukharUpa AtmAnI zakti jenAthI rokAI rahe te. 48 4. mohanIya-AtmacAritrarUpa zakti rokI rAkhe te; 5. nAmakarma-amUrta divyazaktine rokavAnuM kArya kare te; 6. gotrakarma-aTala avagAhanArUpa Atmazakti rokAI rahe te. 7. Ayukarma-akSaya sthitino guNa rokAI rahe te. 8. aMtarAyakarma-thI anaMta dAna, lAbha, vIrya, bhoga, upabhoga zakti rokavAnuM kArya kare che. (mokSamALA, zikSApATha-10ranA AdhAre) A badhAmAM mohanIyakarmanI prabaLatA rahelI che. tene badhA karmono rAjA kahevAmAM Avyo che. tenI hAjarImAM ja bIjA karmonuM baMdhana thAya che te jema moLuM paDe tema bIjA karmo paNa maMda thatA jAya che. karmagraMthamAM ATha mULa prakRti A pramANe jaNAvela che H 1. jJAnAvaraNIya. 2. darzanAvaraNIya. 3. vedanIya, 4. mohanIya. 5. AyuSya. 6. nAma. 7. gotra. ane 8. aMtarAya. tene kramamAM samajavAM prayatna karIe. upara jaNAvela vAtone ApaNe ATha mULakarma temaja tenI uttara prakRtio kevI rIte baMdhanamAM Ave che ? kema choDI zakAya ? tenA viSe eka eka mULa prakRti ane tenI uttara prakRti viSe samajavA prayatna karIe. (1) jJAnAvaraNIya karmanuM vivecana :- je karma AtmAnA jJAnane Avarita kare che, je karma AtmAnA vizeSa-bodha para AvaraNa kare che athavA jenAM kAraNe AtmAnI sahajapaNe jJAnanI prApti thatI nathI te jJAnAvaraNIya karma che. A karma jJAnane, jema vAdaLo sUryane DhAMkI de che tema AvaraNamAM laI jAya che. jJAnAvaraNIya karmanA udayathI AtmAnuM anaMtajJAna rokAI jAya che. jJAnAvaraNIya karma AtmAnA jJAna guNane AvaraNamAM laI jAya che, paNa teno nAza karI zakatuM nathI. game teTaluM AvaraNa AvI jAya to paNa aMze to jJAna haMmezAM khulluM ja rahe che. jJAnAvaraNIya karmabaMdhanA kAraNo :- (1) jJAnIpuruSa sAthe zatrubhAva rAkhavAthI (2) jJAnane chupAvavAthI (3) jJAnamAM doSa kADhavAthI (4) jJAna ane jJAnIno avinaya karavAthI ke anAdara karavAthI. (5) jJAnI sAthe vyartha visaMvAda karavAthI. Aja vAtane For Personal & Private Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 svAdhyAya sudhA vivecana karatAM jJAnAvaraNIya karmabaMdhanA cha kAraNa batAvavAmAM AvyA che. (1) jJAnanuM apamAna karavAthI (2) jJAnInuM apamAna karavAthI (3) jJAnane chupAvavAthI (4) jJAnadAtAno upakAra oLavavAthI. dA.ta. saMnyAsIe potAnA guruno upakAra oLavavAthI tenI vidyA nAza pAmI gaI hatI. (5) jJAna meLavI rahyA hoya temAM vighna UbhuM karavAthI ke aDacaNa UbhuM karavAthI. (6) jJAnano durupayoga karavAthI. jJAnAvaraNIya karmano prabhAva : jJAnAvaraNIya karmabaMdhano duSprabhAva A pramANe kahyo che. (1) je mUDha mana, vacana, kAyAthI jJAna ane jJAnInI AzAtanA kare che, te durbuddhi moDhAnA rogavALo tathA mUMgo thAya che. (2) upayogahIna thaIne kAyA dvArA jJAnanI virAdhanA kare che, tenA zarIramAM koDha Adi roga utpanna thAya che. (3) jJAnano avinaya karavAthI AgalA janmamAM putra, putrI ane mitro maLatA nathI athavA acAnaka smRti nAza pAmI jAya che. athavA dhanya-dhAnyano nAza thAya che ane Adhi-vyAdhi utpanna thAya che. (4) keTalAke je yAda karyuM hoya te jaladI bhUlI jAya che. dA.ta. jJAnAvaraNIya karmano prabhAva 'mASa-tuSa' muninA jIvanamAM jovAmAM Avela che. jJAnAvaraNIya karmano anubhAga-phaLano bhogavaTo :- jJAnAvaraNIya karmanA udayathI AtmA jANavA yogya viSayane jANI zakato nathI. tenuM jJAna AvaraNamAM AvI jAya che. jJAnAvaraNIya karma jyAre udayamAM Ave che tyAre tenuM phaLa AtmAne daza prakAre bhogavavuM paDe che. (1) kAnathI sAMbhaLavAnI zakti maMda thaI javI, ochuM saMbhaLAya, saMpUrNa baherApaNuM paNa AvI jAya. (2) kAna dvArA thatA jJAnanI hAni thavI athavA sAMbhaLeluM jJAna bhUlAI javuM. (3) AMkhanI jovAnI zakti AvaraNamAM AvavI, ochuM dekhAya athavA AMdhaLApaNuM AvI jAya. (4) AMkha dvArA thanAra jJAnamAM ghaTADo thavo athavA te jJAnathI rahita thavuM. jovA chatAM samajAya nahI. joIne paNa anumAna khoTuM lagAvavuM. (5) nAka dvArA thavAvALuM jJAna AvRtta thaI javuM. sUMdhavAnI zaktimAM ghaTADo thavo ane jarApaNa sUMghI na zakAyuM. (6) nAka dvArA prApta thatI sugaMdha-durgaMdhanuM jJAna na thavuM. sUMghavA chatAM paNa samajavAmAM na AvI zake (7) rasanA-jIbhathI thavA vALuM jJAna na thavuM. svAda levAnI zaktimAM ghaTADo thavo. (8) jIbha dvArA thavAvALA svAdane samajI na zakavo. (9) sparzendriyathI thavAvALuM jJAna AvaraNamAM AvI javuM athavA sparza ja na karI zakAya. (10) sparzane samajI na zakavo, garama-ThaMDuM, bhAre-halako, lukho-cIkaNo Adi sparzano anubhava na thavo. jJAnAvaraNIya karmano anubhAga-be prakAranA nimitta meLavIne udayamAM Ave che. (1) svataH ane (2) parataH eTale bIjA dravyanI apekSA ke bAhyakAraNanI apekSAthI. For Personal & Private Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 svAdhyAya sudhA svataH eTale bAhya nimitta vagara. AtmA jJAnAvaraNIya karmanA udayathI jANavA Icche to paNa jANI na zake. kAraNa ke meLaveluM jJAna vismRta thaI jAya che ke jJAna-zakti kuMThita thaI jAya che athavA jJAna tirobhUta thaI jAya che. parataH eTale sApekSa rUpathI pudgala ane pula pariNAmanI apekSAthI phaLa prApta thavuM. jJAnAvaraNIya karma jayAre udayamAM Ave che tyAre pAMceya jJAnendriyo potAnI zakti khoI nAkhe che. tyAre jJAna prAptino mArga baMdha thaI jAya che. jJAnAvaraNIya karmanI uttara pravRtio :- jJAnanA mukhya pAMcabheda che. (1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna, (4) mana:paryavajJAna (5) kevaLajJAna. A dareka jJAnane AvaraNa karanAra karmaprakRtine uttara karmaprakRti kahevAmAM Ave che. tethI tenI uttara prakRti A pramANe che. (1) matijJAnAvaraNIya karma :- mana ane Indriyo mAraphata je vastuno nizcita bodha thavo ane vastunuM manana karavuM te matijJAna che. arthAt je buddhine jaDa ane kuMThita kare che tene matijJAnAvaraNIya karma kahevAmAM Ave che. matijJAnanuM bIjuM nAma abhinibodhika paNa che. matijJAnAvaraNIya karma jeTaluM tIvra, maMda ane madhyama prakAranuM haze, teno prabhAva paNa e prakAre tIvra madhyama ke maMda haze. matijJAnAvaraNIya karma maMda hoya to tenI buddhi sArI, tIvra ane spaSTa haze. jo matijJAnAvaraNIya karma tIvra udayamAM hoya to buddhi maMda haze. jayAre matijJAnAvaraNIya karma maMda thaI jAya che tyAre buddhinA camatkAra jovA maLe che. te buddhine bIjabuddhi, padAnusAriNI buddhi ane koi buddhi kahevAmAM Ave che. jenAmAM bIja buddhi hoya te tripadI sAMbhaLIne caudapUrvI banI jAya che ane samagra bAra aMganI racanA karI zake che. padAnusAriNI buddhivALA mahApuruSa evA gurunA mukhethI eka sUtra ke pada sAMbhaLe che, to bAkInA aneka pada tenI buddhimAMthI svayaM pragaTa thaI jAya che. koi buddhivALA mahApuruSa pAsethI sUtrArtha jANIne ke vAMcIne lAMbA kALa sudhI surakSita rAkhI zake che. jayAre koI ApaNI vAta samajato na hoya to krodha karIne tenI sAthe tuccha vyavahAra na karIe, te vyaktino matijJAnAvaraNIya karmano udaya cAlI rahyo che, tema jANIne tenA pratye dayAbhAva rAkhavo joIe. mati jJAnAvaraNIya karmabaMdhanuM kAraNa ane nivAraNa - mana ane Indriyo dvArA padArthonA prati rAgadveSa, moha-Asakti karavAthI, Indriyono durupayoga karavAthI ane azubha viSayomAM manane pravRtta karavAthI matijJAnAvaraNIya karmano baMdha thAya che. jenA kAraNe te ajJAnanA aMdhakAramAM bhaTakyA kare che. For Personal & Private Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA bhautikakSetra ho ke AdhyAtmika, saMsAranuM kArya ke dharmanuM, buddhinI jarUra badhe paDe che. buddhi vaDe ja manuSya kAryamAM saphaLatA pAme che ane yaza meLave che. mATe jenAthI matijJAnAvaraNIya baMdhAya che evI pravRttio na karavI e ja ekamAtra nivAraNano rasto che. (2) zrutajJAnAvaraNIya karma :- zabdane sAMbhaLatA arthanuM jJAna thAya che tene zrutajJAna kahevAmAM Ave che, athavA mana ane Indriya vaDe zAstro vAMcavAthI athavA sAMbhaLavAthI je bodha thAya che tene zrutajJAna kahevAmAM Ave che. A zrutajJAnarUpa Atmazaktine je karma AvaraNamAM laI jAya che te zrutajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. jyAre A karma ati gADha hoya che tyAre AtmAne akSarajJAna hotuM nathI. mati ane zrutajJAnanI utpattimAM Indriyo ane mananI sahAyatA jarUrI che, chatAM bannemAM bheda che. koIpaNa viSayanuM zrutajJAna karavA mATe pahelA tenuM matijJAna thavuM jarUrI che. zrutajJAna matijJAna pUrvaka hoya che. matijJAna zabdathI kahevAtuM nathI. zrutajJAnamAM zabdanI jarUra paDe che. matijJAna vidyamAna vastunuM thAya che. jyAre zrutajJAna bhUtakALa, bhaviSyakALa ane vartamAnamAM-traNe kALanA viSayomAM pravRtti kare che. 51 traNa varSanI uMmaramAM vajasvAmIe sAdhvIjInA mukhathI sAMbhaLI sAMbhaLIne 11 aMga moDhe karI lIdhA hatA. A che zrutajJAnAvaraNIya karmano tIvra kSayopazama. zrutajJAnAvaraNIya karmabaMdhanA kAraNa temaja nivAraNa :- (1) zrutajJAnanI niMdA karavAthI temaja tenI sAthe abhadra vyavahAra karavAthI. (2) jJAnanA upakaraNo phADI nAkhavAthI, pachADavAthI, krodha-lobha vaza thaI bALI nAkhavAthI (3) navuM jJAna meLavavAno puruSArtha na karavAthI. (4) bhaNavAmAM ke bhaNAvavAmAM pramAda karavAthI. (5) zakti hovA chatAM bIjAne ApavAmAM pramAda karavAthI. (6) jJAnanuM azuddha uccAraNa karavAthIzrutajJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. (7) koI jJAnInI hasI-majAka karavAthI paNa A karma baMdhAya che. Ane mATe aSTAvakranI vArtA prakhyAta che. A karmanuM nivAraNa A pramANe thaI zake che. (1) 'meM zrutajJAnAvaraNIya karma bAMdheluM che, eTale mAre teno kSaya karavAno che', tevo saMkalpa karavAthI A siddhi prApta thAya che. (2) zrutane vinaya ane bahumAnathI vAMcavA, vicAravAthI. (3) bIjAne zruta meLavavAmAM madada karavAthI. (4) jJAna ArAdhaka sAdhakone anukULatA meLavavAmAM sahAya karavAthI. dA.ta. mahAmaMtrI pethaDa zAha, rAjA kumArapALa temaja AcArya haribhadrasurIjInA zruta bhaktinA udAharaNo zAstromAM ApavAmAM AvyA che ke jeoe zrutabhakti karI hatI. For Personal & Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ para svAdhyAya sudhA (3) avadhijJAnAvaraNIya karma :- mana ane IndriyonI sahAyatA vagara kevaLa AtmA vaDe rUpI padArthanuM je jJAna thAya che, te avadhijJAna kahevAya che. avadhino artha che maryAdApUrvakanuM jJAna. te rUpI padArthone jANe che, arupIne nahIM temaja dravya, kSetra, kALa. bhAvanI maryAdAmAM rUpI padArthone pratyakSapaNe jANe che. avadhijJAnane AvaraNa karanAra karmane avadhijJAnAvaraNIya karma kahe che. A karmanA prabhAvathI AtmAnI atindriya jJAnanI kSamatAno abhAva thAya che. A karmanA baMdhanA kAraNo A pramANe che :- (1) AtmAnI atIndriya zaktino upahAsa karavAthI (2) tenI pratye azraddhA rAkhavAthI. (3) AtmAnI jJAna zaktino nirarthaka avinayaAzAtanA karavAthI (5) AtmajJAnanI prAptimAM bAdhA karavAthI, A karmanuM nivAraNa A pramANe thaI zake che. (1) mana-vacana-kAyAthI vAsanA rahita banavuM-traNa vedathI para thavuM. (2) alpa kaSAyI banavuM arthAt kaSAyonI maMdatA karavI. (4) mana:paryavajJAnAvaraNIya karma :- mana ane IndriyonI sahAyatA vagara dravya, kSetra, kALA ane bhAvanI apekSAthI je jJAna saMjJI jIvonA mananA bhAvone jANI le che, te mana:paryavajJAna kahevAya che. A jJAnane AvaraNamAM rAkhanAra karmane mana:paryavajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. A karmanuM nivAraNa A pramANe thAya che. (1) apramatta vizuddha saMyamavALo AtmA A karmano kSaya karI zake che. jayAM sudhI Indriyo svacchaMdapaNe varte che ane kaSAyonI prabaLatA che tyAM sudhI bIjAnA manogata bhAvone ke vicArone jANI zakAtA nathI. (5) kevaLajJAnAvaraNIya karma :- je karmanI zakti kevaLajJAnane AvaraNamAM rAkhe che, tene kevaLajJAnAvaraNIya karma kahe che. kevaLajJAna eTale je mana ane IndriyonI sahAyatA vagara trikALavartI samasta mUrta-amUrta ya padArthonuM eka sAthe hastAkamalavat pratyakSa jANavAnI zakti dharAve che te. A jJAna badhAthI vilakSaNa, pradhAna, uttama ane paripUrNa che. A samasta dravyonI samasta paryAyone jANe che. mohanIya karma kSaya thavAthI ane jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmonA kSaya thavAthI kevaLajJAna pragaTa thAya che. (1) utsAhapUrvaka tattvajJAnane prApta karavAthI (2) jJAna meLavavAnA sAdhano pratye atyaMta bahumAna karavAthI (3) niHsvArtha bhAvathI jJAnanI ArAdhanA karavAthI jJAnAvaraNIya karmano saMpUrNa kSaya thavAthI tenI sAthe bAkInA ghAtI karmono kSaya thavAthI kevaLajJAna pragaTa thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 53 kevaLajJAnI banavAno niraMtara puruSArtha karavo e ja jJAnAvaraNIya karmane samajavAno sAra che. (2) darzanAvaraNIya karma :- A karma AtmAnA darzanaguNa arthAt sAmAnya bodhane AvaraNa kare che. bodhanA be svarUpa che-sAmAnya ane vizeSa. vizeSa bodhane jJAna ane sAmAnya bodhane 'darzana' kahevAya che. arthAta sAmAnyarUpe jovuM te darzana che. Indriyo dvArA vastunA vizeSarUpane jANavA pahelAM sAmAnyarUpathI jovuM te 'darzana che. AtmAnI darzana zakti-sAmAnya bodha upara AvaraNa karanAra karmane darzanAvaraNIya karma kahevAya che. A karma 'darzana' zaktine roke che. eTale ke darzanane sAmAnya thavA detuM nathI. darzanAvaraNIya karmane dvArapALanI (cokIdAranI) upamA ApavAmAM AvI che. | darzanAvaraNIya karma AtmAnI darzana zaktine kevI rIte AvaraNa kare che ? tene bAMdhavAnA kayA kayA kAraNa che ? eno anubhAga kevo hoya che. Adi vAtonuM vizleSaNa jJAnAvaraNIya karmanI samAna jANavuM. kAraNa ke banne karma jJAnane AvaraNamAM laI jAya che. jJAna-darzana AtmAnA guNa che. eka vizeSa bodha kare che, bIjuM sAmAnya bodha kare che. tethI ja banne karmonI badhI vAto prAya: samAna-sarakhI che. paNa bannenI uttara prakRtionA bhedomAM aMtara jarUrathI che. darzanAvaraNIya karmano prabhAva :- A karmano udaya thavAthI mana ane IndriyothI thavA vALo ghaTa-paTAdi padArthone sAmAnya bodha kuMThita thaI jAya che. A karmanA prabhAvathI ekendriya, dvindriya ane trindriya jIvone janmathI ja AMkho prApta thatI nathI. A karmanA udayathI caturindriya ane paMcendriya jIvonI AMkho nAza pAmI jAya che athavA atyaMtapaNe ochuM dekhAya che; athavA motiyo AvavAthI jhAMkhapa vadhatI jAya che athavA ratAMdhaLApaNuM Ave che. vaLI A karmanA prabhAvathI prANIonI Indriyo-kAna, nAka, jIbha ane sparza Indriyo nAza pAmI jAya che athavA te mUMgA, baherA, apaMga thaI jAya che athavA te IndriyothI thavAvALo sAmAnya bodha paNa spaSTa thato nathI. janmathI kAM to mana hotuM nathI athavA hoya che to manana-vicAra-zakti ane smaraNazakti Adi ati maMda thaI jAya che. A karmanA udayathI pAMca prakAranI niMdrAomAMthI svakarmAnusAra niMdrA Ave che. jethI vastuno sAmAnya bodha paNa nathI thaI zakato. darzanAvaraNIya karmabaMdhanA kAraNo :- darzanAvaraNIya karmabaMdhanA 6 kAraNo A pramANe che : (1) samyaguSTi jIvanI niMdA karavI, doSa jovA, tenA pratye akRtajJa thavuM. (2) mithyA mAnyatAo tathA mithyAtva poSaka tattvonuM pratipAdana karavuM. (3) zuddha samyadarzananI prAptimAM aDacaNa UbhI karavI athavA viparIta matanA cakkaramAM phasAI For Personal & Private Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 svAdhyAya sudhA javuM. (4) samyagdaSTinuM yogya vinaya ane bahumAna na karavuM. (5) samyagadaSTi upara zreSa, vaira, virodha ane IrSyA vagere karavAM. (6) samyagdaSTi sAthe mithyAgrahapUrvaka vAdavivAda karavo. (7) baherA-mUMgA-lUlA laMgaDA ane AMdhaLI vyaktiono tiraskAra karavo. temane dhakko mArIne bahAra kADhavAthI, temanI sahAyatA na karavAthI, temanI mazkarI karavAthI ke upekSA karavAthI, dayAbhAva nahIM rAkhavAthI. (8) potAne maLela AMkha, kAna, nAka, jIbha ane tvacAno durupayoga karavAthI. darzanAvaraNIya karmano anubhAga (phaLaprApti) - anubhAga-jJAnAvaraNIya karmanI samAna be ' DArathI hoya che. svAbhAvika pudgala pariNAma paNa niMdrAmAM nimitta banI jAya che. jema ke AkAzamAM ghaTATopa vAdaLo chavAI gayA hoya athavA varasAda varasI rahyo hoya athavA atizaya ThaMDIno prakopa thayo hoya tyAre niMdrAmAM A kAraNo sahAyaka bane che. A parataH phalAnubhava che. | darzanAvaraNIya anubhAgano svataH(svaya)anubhAga A pramANe che-darzanAvaraNIyanA karma pudgalonA udayathI AtmA darzana yogya vastuone joI zakato nathI, teno sAmAnya bodha paNa thaI zakato nathI ane pUrve joyela vastunuM jJAna paNa nAza pAmI jAya che. darzanAvaraNIya karmano prabhAva - darzanane AvaraNa karanAra karma lAgavAthI tenA udaya vakhate AtmAne vikala zarIra ke aMgonI prApti thAya che. jema ke :- AMdhaLA, baherA, mUMgA banavuM. ane niMdrA, ALasa Adi kharAba phaLanI prApti thAya che. darzanAvaraNIya karmanI uttara pravRtio - darzanAvaraNIya karmane sugamatAthI samajI zakAya te mATe tenA nava bheda pADavAmAM AvyA che. te uttara pravRtio kahevAya che. (1) cakSudarzanAvaraNIya. (2) acakSudarzanAvaraNIya. (3) avadhidarzanAvaraNIya ane (4) kevaLadarzanAvaraNIya. bAkInI pAMca darzananA AvaraNarUpa niMdrAnI che. (5) niMdrA (6) niMdrA-niMdrA. (7) pracalA (2) pracalA-pracalA (9) thINaddhi athavA syAnagRddhi. (1) cakSudarzanAvaraNIya karma : AMkha dvArA rUpI padArthanuM je sAmAnya darzana athavA sAmAnya aMza jANavAmAM Ave che tene cakSudarzana kahevAya che. tene avarodhanAra karmane cakSudarzanAvaraNIya karma kahe che. AMdhaLApaNuM prApta thavAnuM mukhya kAraNa A karma che. A karma nIcenA kAraNothI baMdhAya che. (1) AMdhaLI vyaktiono tiraskAra karavAthI athavA kaDavA vacano kahevAthI. (2) AMdhaLI vyaktionI zakti hovA chatAM sevA-sakyoga na karavAthI. (3) bIjAnI suMdara For Personal & Private Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 55 AMkho joIne IrSyA karavAthI athavA tenI AMkho phUTI jAya to sAruM tevo bhAva manamAM lAvavAthI. (4) bIjA jIvonI AMkho phoDI nAkhavAthI. (5) roSavaza AkrozapUrNa vacana kahevAthI "zuM tArI AMkho phUTI gaI che ? zuM tuM AMdhaLo che ?-AvA vacanothI paNa A karma baMdhAya che. A karmanuM nivAraNa jevA jIvonI sahAyatA-tenI sevA karavAthI thaI zake. () acakSudarzanAvaraNIya karma :- cakSu Indriyane choDIne bAkInI cAra IndriyothI ane mana vaDe zabdAdi padArthonuM sAmAnyajJAna-bodha thavo te acakSu darzana che. A acakSudarzanane AvaraNa karavAvALuM karma acakSudarzanAvaraNIya karma kahe che. darzanAvaraNIya karmanA AvaraNathI mana ane IndriyothI vastuno sAmAnya bodha nathI thato. acakSudarzanAvaraNIya karmane kAraNe jIva AMdhaLo banI zake che, mUMgo banI zake che, suMghavAnI zakti jatI rahe che, sparzano anubhava thato nathI ane manathI pAgala athavA ardha pAgala banI zake che. manane asvastha ane vicAra zUnya banAvavAvALuM A karma che, jenA prabhAvathI manuSya nathI vicArI zakato ke nathI ciMtana-manana karI zakato. mananuM vikSiptapaNuM A karmane kAraNe che. jo A karma 'nikAcita hoya to auSadha athavA maMtrAdino prayoga saphaLa thato nathI. ane "anikAcita rUpathI bAMdhyuM hoya to auSadha ke ucita maMtro vaDe mana ane Indriyo svastha banI zake che. acakSudarzanAvaraNIya karma bAMdhavAnA kAraNo :- (1) baherI vyaktino upahAsa karavoavahelanA karavI. (2) koI ApaNI vAta na sAMbhaLato hoya to AkrozapUrvaka kahevuM ke zuM tuM bahero che ? sAMbhaLato nathI ? (3) jyAre koI ApaNI vAtano javAba na Ape tyAre krodhathI kahevuM ke "zuM tuM mUMgo che athavA "moDhAmAM jIbha nathI ke zuM?" (4) baherA ane mUMgA vyakti pratye hasavAthI, emane satAvavAthI, baherA athavA mUMgA hovAno abhinaya karavAthI, temanA pratye krodha karavAthI, tiraskAra karavAthI A karma baMdhAya che. A karmanA udayathI vyakti bahero mUMgo bane che. AvuM ja nAka ane zarIranI cAmaDInA viSayamAM paNa jANavuM. acakSudarzanAvaraNa karmano saMbaMdha mananI sAthe paNa che. tethI potAnI vizeSatAonuM abhimAna na karavuM. ane bIjAnI buddhino upahAsa paNa na karavo. 'tuM badhuM che' athavA 'tuM pAgala che athavA 'tArAmAM lAMbI buddhi ja nathI" athavA "tane sArI rIte vicAratA ke nirNaya karatA nathI AvaDato AvA zabdo kyAreya na bolavA. nivAraNa - jIvanamAM jyAM paNa baherA, mUMgA ane pAgala jovAmAM Ave to tene For Personal & Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 svAdhyAya sudhA sahAyatA karavA mATe tatpara rahevuM ane tenA acakSudarzanAvaraNIya karmano udaya jANIne tenA pratye haMmezAM karuNA sabhara rahI vyavahAra karavo. prema ane sanmAna ApIne hIna bhAvanAothI upara uThAvavAno prayAsa karavo. (3) avadhidarzanAvaraNIya karma :- avadhi darzanAvaraNIya karmanA kSayopazamathI mana ane IndriyonI sahAyatA vagara rUpI padArthonuM jJAna maryAdA sAthe je darzana thAya che, tene avadhidarzana kahe che. eTale ke AtmA dvArA dravya-kSetra-kALa-bhAvanI maryAdAmAM rUpI dravyono sAmAnya bodha avadhidarzana che. je ene AcchAdita kare che te avadhi darzanAvaraNIya karma che (4) kevaLadarzanAvaraNIya karma :- A karmano kSaya karavAthI AtmA dvArA saMpUrNa zuddhatAno anubhava thAya che. ane jagatanA badhA ja padArthonuM, traNe kALanuM eka sAthe ja sAmAnya bodha thAya che, tene kevaLadarzana kahe che. A ja karma kevaLadarzananI zakti ne paDadAnI jema DhAMkI de che. darzananA AvaraNa rUpa niMdrAnA pAMca prakAra :- sUI gayela vyakti sAmAnya bodha prApta karI zakatI nathI, kAraNa ke IndriyonA viSayo rokAI jAya che. ethI saMpUrNa darzana Avarita thaI jAya che. A kAraNathI pAMca prakAranI niMdrAne darzanAvaraNIya karmanA aMgarUpa mAnavAmAM Ave che. (1) niMdrA :- je karmanA udayathI manuSyane evI UMgha Ave ke sahelAithI uThADI zakAya. sAmAnya avAja karavAthI ke thavAthI tarata uThI jAya. AvI niMdrAne niMdrAdarzanAvaraNIya karma kahe che. A karmanA udayathI niMdrA Ave che, paraMtu te pragADha hotI nathI. AvI niMdrAvALAne sukhapUrvaka uThADI zakAya che. (2) niMdrA-niMdrA - je karmanA udayathI manuSyane evI UMgha AvI jAya ke tene uThADavo muzkela banI jAya che. tene niMdrA-niMdrA darzanAvaraNIya karma kahe che. (3) "pracalA' niMdrA :- UbhA UbhA ke beThA-beThI UMgha AvI jAya tene 'pracalApracalA" niMdrA kahevAya che. (4) pracalA pracalA :- jeTalI UMgha Avazyaka che eTalI UMgha pUrI na thaI hoya to tene jagADIne calAvavAmAM Ave to cAlatA cAlatA sUI jAya che. je karmanA udayathI AvI niMdrA AvI jAya tene 'pracalA-pracalA darzanAvaraNIya kahe che. (5) thINaddhi athavA cAnavRddhi niMdrA :- sthAnano artha che barphanI jema jAmelI athavA Rddhi-AtmAnI zakti athavA gRddhi eTale mananI ekatrita thayelI vikRta IcchAo. A kAraNathI tene tyAnaddhi-syAnagRddhi darzanAvaraNIya karma kahe che. For Personal & Private Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA pa7 "sarvArthasiddhi'mAM A niMdrAno traNa paribhASA karavAmAM AvI che. (1) je niMdrAnA udayathI niMdrita avasthAmAM vizeSa baLa pragaTa thaI jAya. (2) jenA udayathI AtmA suta avasthAmAM raudra karma karI nAkhe che. (3) je niMdrAmAM divase ciMtavela artha ane AMkAkSA ekatrita thaI jAya che. tene sthAnaddhi nidrA kahe che. A niMdrA bhayaMkara gaNAya che. A niMdrAmAM jIva badhA duSkRtya karIne pAcho potAnA sthAne AvIne sUI jAya che, paNa savAre tene tenuM koI bhAna hotuM nathI. Ane mATe ghaNA daSTAMta ApI zakAya. dA.ta. tarIke ratnano dAbaDo bahAra laI jaI dATI daI tenA upara eTalo moTo patthara mUkI de che sAmAnyapaNe mANasa upADI ke khaseDI zake nahI. A pAMceya prakAranI niMdrAno hetu mukhyapaNe pramAdane batAvyo che. jevo pramAda tene anusarIne A darzanAvaraNIya karma baMdhAya che. ati alpa pramAdathI nidrA, alpa pramAdathI niMdrA-niMdrA, vadhAre pramAdathI pracalA, ati pramAdathI pracala-pracalA ane tIvra pramAdathI syAnadhdhi nidrA rUpa darzanAvaraNIya karma baMdhAya che. tyAnadhdhi niMdrAvALAnA pariNAma tIvra hiMsAnA hoya che. tethI te mRtyu pAmIne narakamAM cAlyo jAya che. niMdrA manuSya jIvananuM mahatvapUrNa aMga che. ochI niMdrAvALo apramatta manuSya zreSTha puruSArtha karI zake che. niMdrAdarzanAvaraNIya karmanA kSayopazama mATe zreSTha upAya batAvela che-apramatta thaIne paramAtmAnI bhakti karavI ane zrutajJAnanI ArAdhanA satatapaNe karavI. dharma puruSArthamAM jAgRtti ane tIvratA AvavAthI darzanAvaraNIya karmano kSaya thaI jAya che, thaI zake che. (3) vedanIya karma :- je karma AtmAne sukhadu:khano anubhava karAve che te vedanIya karma kahevAya che. sAMsArika prANIonuM jIvana ekAMte sukhamaya ke ekAMte duHkhamaya hotuM nathI. AtmAnA sukha-duHkhane UbhuM karanAra karmane vedanIya karma kahevAya che. vedanIya karmanA prabhAvathI AtmAne sukha ane duHkhano anubhava thAya che te sAMsArika, bhautika, kSaNika ane paudgalika hoya che. AtmAnA akSaya, anaMta ane avyAbAdha Atmika sukha sAthe ene koI saMbaMdha nathI. A viSayonuM sukha sukhAbhAsa che ane mana dvArA mAnavAmAM AveluM che, jemAM duHkha joDAyeluM ja rahe che. "anukUlana vedanIya sukham, pratikula vedanIya duHkham" arthAt anukUla ke manojJa vastunI prAptithI je vedanano anubhava thAya che, te sukha che ane jenAthI pratikULa-amanojJanuM vedana-ke anubhava thAya che te duHkha che. A ja kAraNathI vedanIya karmane madhanA lepavALI taravAra sAthe sarakhAvavAmAM Avela che. taravAranI dhAra upara lagADela madhane cATavAthI sukha anubhavAya che, tevI rIte zAtA vedanIya karmanA udayathI sukhano anubhava thAya che. sAthe ja madhathI kharaDAyelI taravArane cATatAM, jIbha kapAI javAthI duHkhano anubhava thAya che; tevI rIte azAtA vedanIya karmanA udayathI duHkhano anubhava thAya che. jo ke prANIonI anubhava dhArA For Personal & Private Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 svAdhyAya sudhA asaMkhya che, to paNa karmanA jANanAra jJAnIoe vedanIya karmane zAtA vedanIya ane azAtA vedanIya-ema be uttara pravRtiomAM vaheMcela che. - zAtA-azAtAvedanIya karmano prabhAva :- zAtAvedanIya karmanA prabhAvathI AtmAne zarIra ane mana saMbaMdhI sukhano anubhava thAya che, jayAre azAtA vedanIya karmanA prabhAvathI AtmAne narakAdi gatiomAM aneka prakAranI kAyika, vAcika temaja mAnasika tathA priya viyoga, apriya saMyoga, vadha, baMdhana, ciMtA AdithI thatA duHkhano anubhava thAya che. zAtAvedanIya karmano prabhAva moTAbhAge devagati ane manuSyagatimAM jovAmAM Ave che. jayAre azAtA vedanIyanA udayathI prApta duHkhano anubhava vizeSapaNe naraka ane tiryaMca gatimAM jovAmAM Ave che. zAtA vedanIyanA udayathI sAdhananI anukULatA, saMskArI parivAra ane evI sukhada paristhitinI prApti thAya che, jemAM ciMtA, tanAva, bhaya ane vipattinuM astitva hotuM nathI. tathA azAtA vedanIyanA prabhAvathI A ja padArtho ke bhAvo aniSTa lAgavAthI duHkhano anubhava thAya che. duHkha-sukhano abhiprAya gati, sthAna, saMyoga ane paristhiti anusAra judo judo jovAmAM Ave che. jema ke eka prANI eka vastumAM sukhano anubhava kare che to bIjo prANI te ja vastunI prAptimAM duHkhano anubhava kare che, aruci Ave che. pAMca IndriyonA viSayonA bhogomAM bhogIne sukha anubhavAya che, to rogIne te viSayonA bhogavaTAmAM duHkhano anubhava thAya che. eTalA mATe zAtA ke azAtAvaMdanIya kamano udaya prANInA anubhavanA AdhAra para samajavo joIe. dA.ta. jema ke, zAtAvedanIyanA udayathI maLelA dhana, strI, putra, mitra, suvarNa, sAdhanonI prAptimAM sukhano anubhava thAya che. paraMtu jo te dhana corIthI maLeluM hoya, putrAdi udaMDa che. strI Adi karkaza che, survaNanI prApti anyAya-anItithI thaI che, bhavya baMgalAmAM bhUtano vAsa che ane gADI durghaTanAmAM phasAI jAya che. to AvI sthitimAM zuM te badhA sAdhano sukharUpa thaze ? tene zAtA vedanIya karmano udaya samajAze ? sArAMza e che ke, koIpaNa sajIva-nirjIva vastu athavA bhAva pote potAmAM sukhaduHkhanA kAraNa nathI; paNa vyaktinA zubhAzubha vedananA bhAva ja sukha-duHkhanA kAraNa che. anukULa-pratikULa saMyogomAM, ISTa-aniSTa saMyogomAM, sukhada-du:khada paristhitimAM jo sukhanuM vadana thAya che to te pUrve bAMdhela zAtA vedanIyano udaya jANavo ane jo duHkhanuM vadana thAya che to tene pUrve bAMdhela azAtA vedanIyano prabhAva samajavo joIe. zAtA-azAtA vedanIyano phaLa anubhava-vipAka :- azAtA vedanIya ke zAtA vedanIya jayAre udayamAM AvIne phaLa ApavA taiyAra thAya che tyAre ATha prakArathI AtmAne phaLa prApta thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA azAtA vedanIyathI phaLa 1. amanojJa zabda prApti 2. apriya rupa prApti 3. apriya gaMdha prApti 4. amanojJa rasa prApti 5. apriya sparzanI prApti 6. durbhAvavALA mananI prApti 7. apriya vacana prApti 8. amanojJa zarIra prApti zAtA vedanIyathI phaLa manojJa zabda prApti 2. priya rupa prApti 3. manojJa gaMdha prApti 4. manojJa rasa prApti 1. 5. priya sparzanI prApti 6. manojJa mananI prApti 7. sukhamaya (priya) vacananI prApti 8. manojJa zarIra prApti-zArIrika sukha prApti. saMkSepamAM je karmanA prabhAvathI AtmAne manapasaMda viSayonI prApti ane anukULatA maLe che te zAtAvedanIya karma che. je karmanA prabhAvathI AtmAne pratikULa viSayonI prApti thAya che. temAM duHkhano anubhava hoya che te azAtA vedanIya karma che. Adhi-vyAdhi ane upAdhimAMthI koI ekano udaya thavAthI jIvane je duHkhano anubhava thAya che te azAtAvedanIyano prabhAva samajavo joIe. 59 azAtA vedanIyanA baMdhanA kAraNo H- Aje moTAbhAge manuSyonA jIvanamAM azAMti, azAtA tathA mAnasika ciMtA adhika jovAmAM Ave che. enuM kAraNa e che ke svArthaaMdhatAnI bolabAlA che athavA dharmamAM daDhatA nathI athavA gurujano pratye vinaya, bhakti tathA zraddhAno abhAva che. Aje anyAya-anItinA mArganI ja bolabAlA che jenAthI azAtAvedanIyano baMdha thaI rahyo che. 'bhagavatI sUtra'mAM bha.mahAvIre azAtA vedanIya kAraNono ullekha karatAM kahyuM che ke-'bIjAne duHkha ApavAthI, bIjAne zoka utpanna karAvavAthI, bIjAne mAravAthI temaja satAvavAthI tathA bIjAne asaMtoSa pahoMcADavAthI AtmA azAtAvedanIya karmano baMdha kare che. azAtA vedanIyano ATha prakAre baMdha thAya che. (1) gurujanonI abhakti (2) akSamA bhAva (3) krUratAnA bhAva (4) avratIpaNuM (5) ayoga pravRtti-yogane viparIta bhAvamAM pravartAvavA (6) kaSAya yukta thavuM. (7) dAna vRttino abhAva (8) dharma para draDhatA na thavI. zAtAvedanIya karmabaMdhanA kAraNo H- AtmAno svabhAva avyAbAdha sukhasvarUpa ane AnaMdamaya che. paraMtu vedanIyakarmanA baMdhane kAraNe AtmA avyAbAdha sukhane choDIne kSaNika vaiSayika sukhaduHkhamAM racyo pacyo rahe che. zAtAvedanIya karmathI sukha to maLe che. paraMtu For Personal & Private Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA jevuM pUrve bAMdheluM azAtA vedanIya karma udayamAM Ave che tevo ja duHkhano anubhava zarU thaI jAya che. "bhagavatI sUtramAM bhagavAne zAtA vedanIya karmabaMdhanA kAraNono ullekha karatAM kahyuM che ke prANIo para anukaMpA karavAthI, koIpaNa prakAre duHkha na pahoMcADavAthI, zAtAvaMdanIya karmabaMdhanA daza kAraNo batAvyA che. (1) gurubhakti (2) kSama bhAva (3) dayA (4) vratapAlana (5) zubhayogamAM pravartana (6) kaSAya para vijaya meLavavAthI (7) dAna ApavAthI (8) dharmabhAvamAM draDhatA rAkhavAthI (9) akAma nirjarAthI (10) mAtApitAnI sevA karavAthI. zAtA pachI azAtA, azAtA pachI zAtA-A krama jIvanamAM cAlato rahe che. saMsArI AtmA kevaLa sukhano anubhava karato nathI ke kevaLa duHkhano anubhava karato nathI. jIvana sukha-duHkhathI mizrita ja raheluM che. zAtA-azAtA vedanIya karmano anubhAga (phaLaprApti) :- vedanIya karmanI baMnne uttara prakRtiono anubhAga-phaLaprApti paNa svayaM ane nimittathI thAya che. bAhya nimitta vagara paNa AtmAne zAtA ke azAtA vedanIyanA udayathI sukha ke duHkhano anubhava thAya che, te anurUpa AtmAe phaLa to bhogavavuM paDe che. te svataH phaLabhoga kahevAya che. nimitta (parataH) anubhAga pudgala, pudgala-pariNAma tathA svAbhAvika pudgala pariNAmanA nimittathI sukhano anubhava thAya che te zAtA vedanIya che. tevI ja rIte azAtAvaMdanIyano anubhAga-phaLaprApti-viSa, kaDavA vacano, kAMTA vagere pudgalonuM nimitta pAmIne AtmA duHkha bhogave che, te pugala nimitta (parataH) phaLa bhoga che. vaLI AtmAne sukha athavA duHkhanI prApti thAya che, tene koI Izvara athavA khudA Ape che ema nathI. je sukha ke duHkha maLe che temAM AtmAe pUrve bAMdhelA zAtA ke azAtAvedanIya karmanuM phaLa che. A bannemAMthI eka to haMmezA udayamAM rahe che. vedanIyakarmanA prabhAvathI AtmAne kyAreka sukha to kyAreka duHkha to kyAreka sukhadu:kha banne sAthe bhogavavA paDe che. zAtA-azAtA vedanIya karmane jANavAno sAra e che ke te prasaMgo para sAvadhAna rahevAthI azAtA vedanIyano baMdha na thAya. jIvanamAM jayAre paNa koI duHkha, pratikULatA athavA zArIrika bimArI Ave tyAre potAnA ja azAtA vedanIya karmano prabhAva che ema mAnIne te vedanAne samabhAvapUrvaka sahana karavI joIe. kyAreka mAtA gusso kare ke pitA upAlaMbha Ape athavA ApaNA guru kaDavuM satya saMbhaLAve tyAre Ama vicArIne manane zAMta rAkhavuM ke-teo badhA mArA mATe pUjaya che, For Personal & Private Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 61 mArA hita mATe mane kahe che, emanA hdayamAM mArA pratye prema che. mAtA, pitA ane guru pratye evo bhaktibhAva utkRSTa zAtA vedanIya karmanA baMdhanuM kAraNa bane che. 'saMsAranA badhA ja prANIonuM badhA prakAranuM duHkha dUra thAo' evo maitrIbhAva rAkhavAthI mana zAMta rahe che, zArIrika ane mAnasika sukha devAvALo parivAra paNa prApta thAya che. je rogI che, glAna che, dardI che. pachI te gRhastha hoya ke saMta hoya, manuSya hoya ke pazu, bALaka hoya ke vRddha, badhAnI sevA karavAthI utkRSTa zAtAvedanIya karma baMdhAya che. zAtAvedanIyanA karmanA udayamAM paNa anAsaktabhAva-udAsInabhAva banAvI rAkhavo ane azAtAvedanIyanA udayamAM nirAkuLatA temaja 'samatAbhAva' banAvI rAkhavo. te ja vedanIya karmane jANavA-samajavAno sAra che. 4. mohanIya karmanuM nirUpaNa H je karma AtmAne mohamAM nAkhI mUDha banAvI de che te mohanIya karma che. je prakAre nazo caDe evI vastuonuM sevana karavAthI vivekazakti tathA vicAravAnI zakti kuMThita tathA avarodhatAne pAme che te pramANe je karma pudgala paramANuothI AtmAnI viveka-zakti, vicAra-AcAranI kAryakSamatA maMda thAya, kuMThita ane avarodhita thaI duSkRtamAM pariNamI jAya che ene mohanIya karma kahevAmAM Ave che. ATha karmomAM sarvathI adhika zaktizALI mohanIya karma che. mohanIya karma rAjA che ane bAkInA 7 karmo tenI prajA che. jyA sudhI mohanIya karmano prabhAva AtmA para rahelo che tyAM sudhI vItarAgatA pragaTatI nathI. bAkInA je ghAtIkarmo che te AtmAnI eka-eka zaktine AvRtta kare che, jayAre mohanIya karma AtmAnI aneka prakAranI zaktione mAtra AvaraNa kare che eTaluM ja nathI paNa sAthe sAthe vikRta kare che, mUcchita ane kuMThita paNa karI nAkhe che. jema ke jJAnAvaraNIya karmanA kAraNe AtmA samyaprakAre jJAnathI jANI zake nahi, darzanAvaraNIya karmanA kAraNe yathArthapaNe dekhI zake nahi ane aMtarAyakarmanA kAraNe vividha prakAranI zaktione pragaTa karI zake nahIM. tema mohanIya karmanA kAraNe AtmA potAnI zaktino upayoga karavAmAM samartha hovA chatAM vibhAvabhAvomAM eTalo phasAI jAya che ke samyak AcaraNa karI zakato nathI. mohanIya karmathI dRSTimAM vikAra utpanna thAya che. jethI AcaraNamAM vikRti pedA thaI jAya che. A saMsAramA prANIone sauthI vadhAre mohanIya karma mohita kare che. A karma AtmAnA zuddha svabhAvane vikRta kare che jethI AtmA potAnA zuddha AtmabhAvane bhUlIne rAgadveSamAM phasAya che. A karmanA kAraNe svarUpa ramaNatAmAM bAdhA UbhI thAya che. mohanIya karmano svabhAva dArU jevA che. jema dArU pIvAthI mANasa potAnuM bhAna bhUlI jAya che tema AtmA potAnuM bhAna bhUlI jAya che. For Personal & Private Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA mohanIya karmane AtmAno zatru kahyo che, kAraNa ke te samasta duHkhonI prAptimAM nimittakAraNa che. A karmanI vizeSatA e che ke sAteya karma A karmane AdhIna che. mohanIya karmanI hAjarI vagara sAte karma pota-potAnA kArya karatA jovAmAM AvatA nahIM hovAthI teo svataMtra che ema na kahI zakAya. mATe AtmAno zatru mohanIya karma che kAraNa badhA karmomAM te mukhya karma che. 62 prazna thAya ke mohanIya karmano sarvathA nAza thavA chatAM paNa aghAtI karmonI sattA amuka samaya sudhI jaNAya che, to pachI e aghAtI karmo mohanIya karmane AdhIna kevI rIte mAnI zakAya ? karmanA rahasyane samajanArA jJAnIo AnuM samAdhAna ApatA kahe che ke mohanIya karmano nAza thavAthI janma-maraNanI paraMparArUpa saMsArane utpanna karavAnuM sAmarthya bAkInA karmomAM raheluM nahI hovAthI karmonI sattA hovA chatAM asattA samAna ja gaNAya che. A ja kAraNathI mohanIya karmane janma-maraNAdi duHkharUpa saMsAranuM mULa kahyuM che. AgamomAM mohanIya karmane senApatinI upamA ApavAmAM AvI che. jevI rIte senApatinuM mRtyu thavAthI senAmAM bhAga-doDa thaI jAya che tevI rIte modanIya karmano nAza thavAthI bAkInA traNa ghAtI karma nAza thaI jAya che ane cAra aghAtI karmo paNa AyuSya karmano kSaya thatAM nAza pAmI jAya che ane navA AyuSyano baMdha paDI zakato nathI. yAda rAkhavA jevI vAta che ke mohanIya karme moTA-moTA mahApuruSone rajhaLAvI mAryA che-parAjita karyA che. cAra jJAnanA dhaNI, IndrabhUti gaNadhara gautamane prazasta mohanA kAraNe bhagavAna mahAvIranI hAjarImAM kevaLajJAna utpanna na thayuM. apAra RddhinA tyAgI zrI zAlibhadra munine paNa thoDA mohanA kAraNe kevaLajJAna utpanna na thayuM ane devalokamAM javuM paDyuM. bhAgavata-purANa anusAra gRhatyAgI, niHspRha jaMgala nivAsI jaDabharatajIne eka haraNanA baccAMno moha thavAthI potAnI sAdhanAmAM vicalitatA AvavAthI mRga yonimAM janmavuM paDyuM. rAmAyaNamAM rAjA dazarathane kaikayI pratye vadhAre moha thavAthI zrIrAmane cauda varSano vanavAsa svIkAravo paDyo. sukha-duHkhanuM nimitta to vedanIya karma che. ane jyAre tevo udaya Ave che tyAre jIva rAgadveSa karIne eka sAru ane bIjAne kharAba, eka para prIti ane bIjA para aprIti, eka para manojJatA ane bIjA para amanojJatA, A mohanIya karmane kAraNe thAya che tethI tene sarva karmamAM prabaLa kahyuM che. vedanIya karma AtmAnA sukha-duHkha para asara kare che. jyAre mohanIya karma AtmAnI AnaMdasvarUpa sRSTine pragaTa thavA detuM nathI. sAMsArika sukha-duHkhanuM kAraNa mohanIya karma che. Ama mohavaza thaIne bhautika For Personal & Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 63 sukhane mATe prayatna karanArAne bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, "kSaNa mAtra sukhane mATe lAMbA kALanA duHkhanuM sarjana karI rahyA cho, rAga-dveSAdi vikAra mohanIya karmanA kAraNe che. A vAtane spaSTa karatA "sthAnAMga sUtra'nI TIkAmAM lakhyuM che ke, jema dArU pIdhela mANasa ADoavaLo pachaDAto rahe che, ahIM-tahIM ALoTe che, na samajI zakAya tevA kArya kare che ane potAnuM niyaMtraNa khoI nAkhe che. e ja prakAre AtmA mohanIya karmanA kAraNe mUDha banIne potAnuM hita-ahita, kartavya-akartavya, satya-asatya ane kalyANaakalyANanuM bhAna bhUlI jAya che. AtmA potAnA hita-ahitane jANI paNa le che chatAM mohanIya karmanA udayanA kAraNe te pramANe AcaraNa karI zakato nathI. A karma AtmAnA AnaMdamaya zuddhasvarUpane AvaraNa kare che jethI AtmA IndriyonA kSaNika viSaya sukhone sukha samaje che. kAma-krodha, mada-lobha, rAga-dveSa ane kapaTa Adi aneka prakAranA manovikAra mohanIya karmanA vividha pariNAma che. prema-saMbaMdha, vijAtIya AkarSaNa, baLAtkAra tathA prema lIlAo Adi mohanIya karma dvArA bhajavavAmAM AvatuM vaividhyapUrNa nATaka che. manamAM UbhI thatI capaLatA-caMcaLatA e badhAnuM kAraNa mohanIya karmano prabhAva che. AtmAne saMsAramAM rakhaDAvanAra tathA AtmAne paudagalika sukhamAM tAdAbhya karAvI denAra ane potAne potAthI saMpUrNa vistRta karI parabhAvane potAno svabhAva banAvI devAvALuM mohanIya karma che. mohanIya karmanA be kArya : mohanIya karma be kArya kare che, kAraNa mohanIya karmanA be rUpa che. zraddhA arthAt darzanarUpa ane cAritra arthAt pravRttirUpa. zraddhA potAnA aMtaramAM rahevAvALI mAnyatA che jenAthI manuSyanI pravRttimAM aMtara paDI jAya che. jema jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAya karmanA prabhAvathI AtmAnI jJAna, darzana ane vIryanI zakti ochI thAya che paraMtu vikRta nathI thatI. jJAna, darzana ane vIryanI ochAIthI AtmAne vizeSa hAni thatI nathI kAraNa AtmAmAM eTaluM to jJAna, darzana ane vIrya anAvRttarUpe rahe che jenAthI te potAnA laukika ane lokottara prayojana siddha karI zake paraMtu mohanIya karma to rAgabhAva vaDe AtmAnI badhI zaktione vikRta kare che. A rAga-dveSAdibhAva ja baMdhanamAM nAkhavAvALA svataMtrapaNe vikArarUpa che. mohanIya karma daSTine vikRta kare che, jenAthI yathArtha tattvo tathA bhAvone jANI zakAtA nathI. eTalA mATe karmavijJAnanA jANakAroe mohanIya karmanA be kArya batAvyA che. eka bAju AtmAnuM yathArtha darzana eTale zraddhAne vikRta vA naSTa kare ane bIjI bAju AtmAnA cAritrane vikRta vA kuMThita kare che. A ja kAraNathI mohanIya karmanA be rUpa che. eka avaLI zraddhArUpa ane bIju avaLI pravRttirUpa. pravRttio to bahAramAM joI zakAya che. For Personal & Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 64 paraMtu mULabhUta zraddhA aMdaramAM rahelI che, jenuM pravRttio parathI anumAna thAya che. kadAcit AtmAne hitAhita parakhavAnI dRSTi AvI jAya, chatAM te pramANe AcaraNa karavAnuM sAmarthya prApta thatuM nathI. zAstrakAroe mohanIya karmanA kArya ane svabhAvane yathArtharUpathI samajavA mATe be uttara prakRtio kahI che. eka darzanamohanIya ane bIjuM cAritra mohanIya. darzana mohanIyanuM svarUpa tathA prabhAva : je padArtha jevo che tevA rUpamAM tene samajavo eTale tatvo 52 zraddhA, rUci ane pratIti karavI te darzana che. A darzana AtmAno potAno svAbhAvika guNa che. tene ghAta karavAvALA athavA AvaraNa karavAvALA, mohita karavAvALA tathA vikRta karavAvALA karmane darzanamohanIya karma kahe che athavA AtmAnA samyaktva guNano ghAta karavAvALA karmane darzanamohanIya karma kahevAya che. eTaluM dhyAna rAkhavuM ke darzanAvaraNIya karmano 'darzana' zabda ane darzana mohanIya karmano 'darzana'zabda bilakula bhinna bhinna che. darzanAvaraNa karmano 'darzana' zabdano artha sAmAnya bodha che, jayAre darzanamohanIya karmanA darzana zabdano artha zraddhA athavA dRSTi che. je vastu je prakAranI che tenuM tAtvika daSTithI yathArtha mUlyAMkana karIne athavA heya, zeya upAdeyanuM vizleSaNa karIne ene tevI rIte jANavuM tene 'darzana' kahe che. je karma AvuM saMpUrNa tathA zuddha darzana na thavA de, te darzana-mohanIya karma che. darzana mohanIya karmanA udayathI vastunuM yathArtha svarUpanuM darzana kema thatuM nathI ? enuM mukhya kAraNa saMzaya, viparyaya, anadhyavasAya, mUDhatA Adi che. jyAM tattvane jANavAnIjovAnI tathA deva-guru-dharmanI prati zraddhA karavAnI vAta Ave tyAM aneka prakAranI zaMkAkuzaMkA karavI tene saMzaya kahe che. jyAM satya jANavAno prasaMga hoya tyAM viparItapaNe jANavuM te viparyaya che. deva-guru-dharma prati athavA tattva prati zraddhA daDha na thavI athavA nizcayAtmaka sthiti na hoya te anadhyavasAya che. A prakAranI gatAnugatikatA, aMdhazraddhA, rUDhipriyatA, lokamUDhatA, devamUDhatA ane gurumUDhatA Adi mUDhatAo paNa darzanamohanIyanA prabhAvathI utpanna thAya che. jema koI vyaktine tAva Avyo hoya to tene pauSTika vastuo rUcikara lAgatI nathI athavA te vastuo pratye tene napharata thAya che, tevI rIte darzanamohanIya karmanI prabaLatAne kAraNe zuddha deva, guru ane dharma pratye rUci nathI thatI ane te pratye zraddhA thatI nathI. AvA samaye te AtmAnI zraddhA laukika ane sAMsArika lAbho devAvALA devo pratye For Personal & Private Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 65 athavA ADaMbarayukta hiMsAne dharma batAvavAvALA tathA bhASaNa dvArA bIjA lokone prabhAvita karavAvALA guruo prati tathA bhoga-upabhoga prerita karavAvALA dharma pratye rUci hoya, AvuM je karmanA udayathI thAya che te karmane darzanamohanIya karma kahe che. "paMcAdhyAyI' pustaka anusAra "darzanamohanIya karmanA prabhAvathI AtmA, AtmA sivAyanA padArtho pratye AtmA jevo bhAva rAkhe ane dharmane adharma samajavA lAge che. A karmanA udayathI AtmAno viveka madonmatta puruSanI buddhinI jema nAza pAme che. anya darzana ene "avidyA athavA "mAyA' kahe che, tene jaina darzana moha kahe che. eTalA mATe darzanamohanIyano sIdho artha potAnA dRSTikoNa para mUDhatA chavAI javI. darzanamohane kAraNe samyaka dRSTikoNa nAza pAmI jAya che, jethI jIva mithyA dhAraNAo ane vicAradhArAomAM phasAya che, jethI vivekabuddhi asaMtulita thAya che. Avo darzanamohanIyano prabhAva pragaTa karatAM bhagavAna mahAvIre 'uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke "jeTalA ajJAnI puruSo che te potAnA mATe du:kha UbhuM kare che. te mUDha anaMta janmamaraNarUpa saMsAramAM bhaTakatA rahe che. tene vividha prakAranI bhASA rakSaNa karI zakatI nathI tathA bhautika vidyAo tenA AtmAne karmabaMdhanA kAraNothI UbhA thatA duHkhathI bacAvI zakatI nathI. darzanamohano evo prabaLa prabhAva che ke jenAthI AtmAne parapadArtho pratye rUci rahe che. jenAthI strI-putrAdi mArA che, dhana-saMpatti mArA che. zarIra ane bhogomAM mArApaNAnI kalpanA karIne AtmA temAM ISTa-aniSTa buddhinA bhAva kare che. teno upabhoga karavAthI temAM sukha mAne che ane tenA viyogathI duHkha mAne che. tAtvikavivekanA abhAvane kAraNe jIva bAhya padArthomAM gUMcavAyelo rahe che tathA te padArthonI prApti arthe potAno bahu mUlya samaya tathA zakti kharca kare che. tenI pAchaLa te satya asatya tathA nyAya-anyAyano viveka khoI nAkhe che. tattva upadeza maLavA chatAM bAhyabhAvothI chUTIne aMrtamukha thato nathI, pachI bhale te bahArathI upadezane satya tathA kalyANamaya kaheto hoya. te sAmAyika, pratikramaNa tathA bAhya tapa-japa Adi dhArmika kriyAo karato hoya paraMtu enI pAchaLa enI AMtarika zraddhA, AtmaciMtana, Atmasatva para pUrNa niSThA rahetI nathI. bhautika sukhanI prApti mATe dhanAdi padArtha tathA bAhya sukha-suvidyAo tarapha teno jhukAva rahe che. moTA bhAge evuM jovAmAM Ave che ke, keTalAka vidvAno zAstro vAMce che, upadeza paNa Ape che paNa temano jhukAva bAhya padArthonI prApti tarapha athavA temanI prasiddhi thAya evA bhAva tarapha rahe che. For Personal & Private Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA darzanamohanIyano prabhAva eTalo prabaLa che ke manuSya kadAca koInA kahevAthI athavA samajAvavAthI kSaNika vairAgyamAM AvI jAya ane bhogano tyAga karIne sAdhu banIne kaThora tapazcaryA kare, topaNa tenuM mana aMtarmukhI thaI Atmatattva tarapha vaLatuM nathI. mAtra vezaparivartanathI, vidvAna banIne bhASaNa devAnI kaLAmAM pravINa thavAthI potAne AtmArthI samaje che. 66 darzanamohanIyanA prabhAvathI AtmA potAnuM AMtarika nirIkSaNa-tattva parIkSaNa na karatAM anya saMpradAya-paMtha, matAdinI niMdA athavA kaTu AlocanA karavAmAM potAnI zakti veDaphI nAkhe che. A prakAre mithyA zraddhArUpa mohane darzanamohanIya kahe che. cAritramohanIya karmanuM svarUpa tathA prabhAva : mohanIya karmano bIjo bheda cAritra mohanIya che. svabhAvanI prApti vA AtmasvarUpamAM ramaNatAne nizcaya cAritra kahe che ane azubhathI nivRtti tathA zubhamAM pravRttine vyavahAra cAritra kahe che. vrata-niyama, tyAga-pratyAkhyAna, samiti-gupti tapa Adi badhA cAritranA nAma prasiddha che, paNa A badhAno samAveza vyavahAra cAritramAM Ave che. A badhA nizcaya cAritrane pragaTa karavA mATenA sAdhano che ane sAdhya to nizcaya cAritra ja che. jevI rIte davA (auSadha) e pote svAsthya nathI, paNa svAsthya meLavavA mATenuM sAdhana che te ja prakAre vyavahAra cAritranA saghaLA prakAro AtmaramaNatA pragaTa karavA mATenA sAdhana che. AgamomAM moha ane kSobhathI rahita samatAyukta pariNAma (bhAva)ne samyak cAritra kahe che. jo tapatyAga, vrata-niyama Adi AcaraNa karavA chatAM jo aMtaramAM moha ane kSobha vidyamAna che to te cAritra nathI paNa cAritrAbhAsa che. anaMta cAritra AtmAno mULa guNa che, tene cAritramohanIya karma roke che ane vikRta paNa kare che. cAritramohanIya karma cAritra (svabhAvamAM) ramaNatA karAvavAne badale paudgalika vibhAva bhAvomAM ramaNatA karAvavAnuM kArya kare che. te karma jIvane eTalu parAdhIna kare ane mUDha banAvI de che jethI te parabhAvane svabhAva mAnI bese che. te jIvanI vRtti ane pravRtti joIne thAya ke te vyaktino svabhAva vikAromAM ja rahevAno che. ATalI badhI viparItatA lAvI devAnI zakti cAritramohanIya karmamAM rahelI che. cAritra mohanIya karmane be vibhAgomAM vahecyAM che, kaSAya-mohanIya ane nokaSAya mohanIya. kaSAya mohanIya : 'kaSa' eTale janma-maraNa rUpa saMsAra ane 'Aya'no artha che AvavuM, teno lAbha prApta thavo. je karmanA kA2Ne saMsArano-janmamaraNano lAbha prApta thAya tene kaSAya kahevAya che. 'tatvArtha rAjavArtika'mAM kaSAya-mohanIyanA saMdarbhamAM kahyuM che ke, For Personal & Private Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 67 jenA kAraNe cAritranA pariNAma kSINa thAya che tene kaSAya kahevAya che." je karmanA kAraNe krodha, mAna, mAyA ane lobha Adi kaSAyonI utpatti thAya tene kaSAya mohanIya kahevAmAM Ave che. kaSAya ja karmabaMdha mATe mukhya hetu che ane jyAM sudhI karmabaMdha che tyAM sudhI AtmA badhA duHkhothI mukta thaI zakato nathI. A kaSAya-mohanIya saMsAra paribhramaNamAM vRddhi kare che. vAstavamAM kaSAya che te saMsAra sAthe ekatra karAvavAne ane AtmAne potAnA mULa guNothI dUra rAkhavAmAM atyaMta mahatvapUrNa bhUmikA bhajave che. dazavaikAlika sUtromAM bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke, "krodhAdi cAreya kaSAya saMsArarUpI vRkSanAM mULanuM siMcana karavAnuM kArya kare che kAraNa ke karmano anubhAga tathA sthiti baMdhano AdhAra kaSAya para rahelo che. kaSAyanI taratamatA para karmanI tIvratAmaMdatA nirbhara che. A krodha, mAna, mAyA, lobha jIvonA jIvananuM keTaluM aniSTa kare che teno nirdeza dazavaikAlika sUtramAM karyo che-krodha prItine nAza kare che, mAna vinayano nAza kare che, mAyA mitratAno nAza kare che ane lobha to samasta guNono nAza kare che. vAlmIki rAmAyaNamAM krodhAdi kaSAyanA viSayamAM kahyuM che ke, 'krodhI vyakti kayuM pApa nathI karato. krodhI vyakti, vaDIlo-gurujanono paNa vadha karatA aTakatA nathI. mukhyatayA kaSAyanA cAra bheda che ane tenI tIvratA-maMdatAnA AdhAra para pratyeka kaSAyanA cAra bheda thavAthI kula 16 bheda prarUpita karyA che. kaSAyanA mULa cAra bheda che : (1) krodha (2) mAna (3) mAyA (4) lobha. kSamA na rAkhavI te krodha, sattA, dhana Adino ahaMkAra te mAna che, bIjAne chetaravA te mAyA che ane asaMtoSa athavA Asakti te lobha che. kaSAya-mohanIya karmanA udayathI AtmA krodhI bane che, abhimAnI bane che, mAyAvI tathA lobhI bane che. je jIvo krodha-roSamAM jIvI rahyA che tenuM kAraNa teone kaSAya-mohanIyano udaya che. (1) krodha :- bIjA upara roSa karavo, AvezamAM AvI javuM athavA prazama bhAvane bhUlIne AkrozamAM AvI javuM te krodha kahevAya che. kopa karavo, tarjanA karavI, ghAta Adi krodhanA prakAra che. (2) mAna :- sva-utkarSanuM kathana karavuM athavA potAnuM Atma-pradarzana karavAne mAna kahe che. garva, abhimAna, ahaMkAra, prazaMsA ane udaMDatA Adi mAnanA prakAra che. aMtaramAM namratA, mRdutA athavA komaLatAnA bhAva na thavA te ahaMkAra che. (3) mAyA :- mana-vacana-kAyAnI pravRttimAM vakratA athavA saraLatAnA abhAvane mAyA kahe che. vicAramAM, bolavAmAM ane AcaraNa ema traNemAM judApaNuM te mAyA che. kapaTa, chala, ThagavuM, vaMcanA, dhUrtatA, daMbha dekhADo karavo, dago karavo ane daMbha karavo te mAyAnA prakAra che. For Personal & Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 svAdhyAya sudhA (4) lobha :- bAhya padArtho prati mamatva athavA tRSNAnI buddhi te lobha che. potApaNAno adhikAra-mAlikIbhAva ane aprApya vastune prApta karavAnI tIvra IcchA teno lobhamAM samAveza thAya che. mamatA, saMgrahavRtti, lAlasA, tRSNA, kAmane, mUccha, Asakti Adi lobhanA bIjA rUpa che. A cAre kaSAya prANInA cittane kaSAyavALA banAvI de che. dareka jIvane A kaSAya eka sarakhI rIte udayamAM AvatA nathI. eTalA mATe A cAre kaSAyonA tIvratama, tIvratara, tIvra ane maMda sthitinA kAraNe pratyekanA cAra prakAra kahyA che. je kramazaH tIvratama sthiti (anaMtAnubaMdhI) tIvratara sthiti (apratyAkhyAnAvaraNIya) tIvra sthiti (pratyAkhyAnAvaraNIya) ane maMda sthiti (saMjavalana)nA nAmathI oLakhAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya : je kaSAya anaMta saMsArano anubaMdha karAvavAvALo che, tene anaMtAnubaMdhI kaSAya kahevAya. A kaSAyanA prabhAvathI AtmA anaMtakALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa kare che. A kaSAya samyaktvano ghAta kare che ane jIvana paryanta rahe che. sUtelo sApa jema nimitta maLatAM Ubho thAya tema A kaSAya pragaTa thAya che. anaMtAnubaMdhI kaSAya parvatamAM paDatI phATa samAna che. jema parvatamAM paDelI phATane joDavI atyaMta muzkela che tema anaMtAnubaMdhI kaSAya athAga parizrama ane aneka upAyo karavA chatAM paNa zAMta nathI thato. kaThora vacana, paraspara vaira Adi koIpaNa kAraNathI utpanna thayelo krodha evo bhayaMkara hoya che ke je eka jIMdagI sudhI nahI paNa aneka janmonI vaira paraMparA sarje che. anaMtAnubaMdhI mAna pASANanA staMbha samAna athavA vajastaMbha samAna che. Avo staMbha tUTI jAya paNa name nahi tevI rIte abhimAnI evo akkaDa ane "huM kAMIka chuM tevA bhAvonI tIvratAvALo hovAthI AkhI jIMdagI paryata tenAmAM namratA AvatI nathI. anaMtAnubaMdhI mAyA vAMsanA mULanI gAMTha samAna che. jevI rIte vAMsanA mULanI gAMTha koIpaNa upAya karIne sIdhI thatI nathI, te ja pramANe anaMtAnubaMdhI mAyA jIvana paryaMta banI rahe che. koIpaNa upAye saraLatA AvatI nathI. anaMtAnubaMdhI lobhane majIThanA raMganI upamA ApavAmAM AvI che. jema vastra upara e raMga caDhAvavAmAM Ave to e vastrane game teTalIvAra dhovAmAM Ave to e raMga phITato nathI, e ja prakAre anaMtAnubaMdhI lobhavALo potAnI gamatI vastu pratye potAnuM svAmitva, mamatva athavA mamatA ane enI lAlasA jIMdagI bhara sudhI choDato nathI. sArAMza e che ke anaMtAnubaMdhI kaSAya janma janmAMtara sudhI sAthe cAle che. A kaSAyanA prabhAvathI jIva narakamAM utpanna thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 svAdhyAya sudhA apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAya : je kaSAyanA udayathI AtmA koIpaNa prakAranA tyAga ke pratyAkhyAna karI zakato nathI tene apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAya kahevAya. A kaSAyavALo AtmA pratyAkhyAna karI zakato nathI. A kaSAyanI avadhi vadhAremAM vadhAre 1 varSa che. A kaSAya eka varSathI vadhAre rahe to anaMtAnubaMdhImAM parivartita thaI jAya che. apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyamAM tIvratA ochI thavAthI samyaktva pragaTa thAya che. jenAthI AtmA zraddhAvAna banIne yathArthapaNe deva-guru-dharmanI sAcI oLakha karI zake che. apratyAkhyAnAvaraNIya krodha - je krodha taLAva sUkAI gayuM che ane taLAvanI je mATI temAM tirADa paDI jAya che te enI meLe bUrAI jatI nathI paNa ghaNo dhULa, kacora, mATI, patthara nAkhyA pachI ghaNA kALe te tirADa pUrI zakAya tenI rIte apratyAkhyAnavaraNIya krodha ghaNA kaThina upAyathI zAMta karI zakAya che. apratyAkhyAnAvaraNIya mAna :- je mAna vAkA vaLI gayelA hADakA samAna che. je | prakAre vAkuM vaLI gayeluM hADakuM 1 varSa sudhI telanuM ja mAlIza karI sIdhu thAya che te ja pramANe apratyAkhyAnAvaraNIya mAna vadhAremAM vadhAre 1 varSa sudhI akkaDa rahIne aMte namI jAya che. apratyAkhyAnAvaraNIya mAyA : A prakAranI mAyAne gheTAMnA zIMgaDAnI upamA ApI che. gheTAMnA zIMgaDAmAM rahelI vakratA jema khUba ja parizrama ane aneka upAyothI dUra thAya che; temaja apratyAkhyAnAvaraNIya mAyAnA pariNAma paNa kaThina sAdhanAno purUSArtha karavAthI saraLatAmAM badalAya che. apratyAkhyAnAvaraNIya lobha kIcaDa (kAdava)nA raMga jevo che. jema vastra upara lAgela kAdavano DAgho bahu muzkelIthI dUra karI zakAya che, tevI ja rIte je lobhane atyaMta prayatna dvArA dUra karI zakAya tene apratyAkhyAnAvaraNIya lobha kahevAya che. atyaMta prayatna eTale satata dharma-ciMtana Adi karavuM. A kaSAyanA udayathI tiryaMca gatino baMdha thAya che. pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAya : jenA udayathI sarva viratirUpa pratyAkhyAna arthAta zramaNa dharma (mahAvrata) ne AdarI zakAtA nathI te pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAya che. A kaSAyanI sthiti 4 mAsanI che. A kaSAyanA udayathI jIva manuSya gatino baMdha pADe che. pratyAkhyAnAvaraNIya krodha-dhULa para doravAmAM AvelI lITI samAna kahyo che. jema dhULa para doravAmAM AvelI lITI jema havA Ave to nAza pAme che tevI ja rIte pratyAkhyAnAvaraNIya krodha sAmAnya upAyothI zAMta thaI jAya che. pratyAkhyAnAvaraNIya mAna-lAkaDAnA staMbha samAna kahyo che. jema lAkaDAno staMbha tela AdimAM rAkhavAthI jaldI vaLI jAya che evI rIte je mAna sAdhAraNa upAyothI nAza karI zakAya te pratyAkhyAnAvaraNIya mAna kahevAya che. For Personal & Private Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhI pratyAkhyAnAvaraNIya mAyA-cAlatA baLadanA mUtranI dhArA jevo che. jevI rIte mUtranI dhArA jamIna para vAMkI-cUkI paDelI che te havA AdithI sUkAI jAya che tevI ja rIte pratyAkhyAnAvaraNIya mAyA paNa alpa prayAsathI saraLatAmAM parivartita thaI jAya che. 07 pratyAkhyAnAvaraNIya lobha gADInA paiDAmAM rahelI mesa jevo athavA AMkhamAM AMjavAnI mesa jevo hoya che je thoDA ja prayatna karavAthI nAza pAme che. saMjvalana kaSAya : je kaSAyanA udayathI AtmAne yathAkhyAta cAritranI prApti thatI nathI te saMjavalana kaSAya che. A kaSAya kevaLajJAnanI utpatti thavAmAM bAdhArUpa thAya che. A kaSAyathI, upasarga athavA kaSTa AvavAthI sAdhunA cittanI samAdhi ane zAMti rahetI nathI paNa A kaSAyanI asara paNa lAMbo samaya TakatI nathI. A kaSAyanI avidha vadhAremAM vadhAre 15 divasanI hoya che. A kaSAyane kAraNe jIva devagatimAM utpanna thAya evA karmone grahaNa kare che. saMjvalanano krodha e pANImAM dorelI lITI jevo che je pachI zAMta thaI jAya che. A prakArano krodha bahu sAmAnya hoya che. krodhano Avega AvatAM AtmA tenAthI thoDo prabhAvita thaI jAya che paNa tarata pAcho svabhAvamAM AvI jAya che. saMjvalananuM mAna e velInA staMbha samAna che. jema pAMdaDAnI velIno staMbha jarApaNa parizrama vinA namI jAya che, tevA ja prakAre je mAna sahaja chUTI jAya te saMjavalana prakAranuM mAna che. saMjvalana mAyA vAMsanA choDA jevI hoya che je thoDI ja vakra hoya che. jema vAMsanA choDAnI chAla je vaMkAI che te ochA pratyane sIdhI thaI jAya che, tevI rIte je mAyA potAnI meLe saraLatAthI dUra thaI jAya che te saMjavalana prakAranI mAyA che. saMjvalana lobha e haLadaranA raMga jevo che. jema vastra upara lAgelo (sUkI) haLadarano raMga jaldIthI nIkaLI jAya che, tevI ja rIte je lobha ochA prayatne enI meLe dUra thaI jAya che te saMjvalana prakArano lobha che. nokaSAyamohanIya : cAritra mohanIyano bIjo prakAra nokaSAya mohanIya che. tene nokaSAya vedanIya paNa kahe che. ahIM 'no' zabdano artha ISata, alpa athavA sahAyaka thAya che. eTale nokaSAyano artha alpa-kaSAya athavA sahAyaka kaSAya che. je kaSAyanA sahavartI che te no-kaSAya kahevAya che. krodha, mAnAdi kaSAyo sAthe ja nokaSAya paNa udayamAM Ave che ane tene uttejita kare che. karmagraMthamAM nokaSAyanA saMdarbhamAM kahyuM che ke 'je kaSAya nathI, paNa kaSAyanA sahavartI che, kaSAyanA udaya sAthe jeno udaya thAya che, kaSAyane utpanna karavAmAM tathA tene uttejita karavAmAM sahAyaka che te nokaSAya kahevAya For Personal & Private Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 71 che, nokaSAya mohanIya karmanA prabhAvathI manuSya kyAreka hase che to kyAreka raDe che, kyAreka khuza thAya che to kyAreka duHkhI, kyAreka bhayAkuLa bane che to kyAreka nirbhaya. kyAreka aNagamatI vastu joIne nAkanuM TeravuM caDAve che to kyAreka svastha dekhAya che.A badhA prakAranA manobhAva nokaSAya karma dvArA prerita che. nokaSAya mohanIya karmanA nava bheda batAvavAmAM AvyA che. (1) hAsya (2) rati (3) arati (4) zoka (5) bhaya (6) jugupsA (7) strIveda (8) puruSaveda (9) napusaMkaveda. (1) hAsya nokaSAya :- keTalAka jIvo kAraNathI hase che, keTalAka kAraNa vagara hase che. koIne hAsyarUpa vAta sAMbhaLIne hasavuM Ave che to koIne tevuM dazya joIne hasavuM Ave che. anekavAra manuSyane koI hAsyajanaka dazya sAme na jovA, na sAMbhaLavA tathA na vAMcavA chatAM hasavuM Ave che. manuSya kAraNa vagara ke kAraNathI hasato hoya che paNa badhAnI pAchaLa eka adazya kAraNa raheluM che te che hAsya-mohanIya karma. A karmanA udayathI bhAMDa, vidUSaka AdinI ceSTA joIne hasavuM Ave che athavA koInI mazkarI karIne hasavuM Ave che. A karma hAsya utpAdaka hovAthI tene hAsya nokaSAya mohanIya karma kahevAya che. (2) rati nokaSAya - je karmanA udayathI sajIva athavA nirjIva padArtho prati kAraNathI ke kAraNavagara rAgabhAva, prIti athavA rUci pedA thAya tene rati nokaSAya mohanIya kahevAya che. jyAre AtmA koI nimitta pAmIne athavA nimitta vagara AMtarika khuzI athavA pramodano anubhava kare che to tenuM mULa kAraNa rati nokaSAya mohanIya karma che. rati kaSAyanA prabhAvathI jIvo ISTanI prApti thavAthI athavA priya vastunI prApti thavAthI prasanna jovAmAM Ave che. aniSTa ane apriyano viyoga thavAthI paNa ghaNA jIvonA citta ullAsita jovAmAM Ave che. jayAre ghaNA jIvo badhI ja paristhitimAM prasannacitta jovAmAM Ave che, jyAM cittane prasanna rAkhavAnuM kAraNa pratyakSa hoya ke na hoya chatAM te jIvo badho ja samaya prasannatAno anubhava karatA hoya che. (3) arati nokaSAya :- sajIva tathA nirjIva vastuo prati kAraNathI ke kAraNa vagara dveSabhAva, dhRNA, aruci athavA napharata Adi bhAvo thavA tene arati nokaSAya mohanIya karma kahevAya che. saMsAramAM moTA bhAganA jIvo arati nAmanA nokaSAya sahita jovAmAM Ave che. duHkhanuM ke aprIti thavAnuM kAraNa hoya ke na hoya chatAM teo prasannacitta rahI zakatA nathI. game teTalI sArI vAta hoya, suMdara vastu hoya, sAruM dazya athavA anukULa saMyoga maLavA chatAM teo gamagIna athavA AnaMdarahita rahe che. emanA mukha para For Personal & Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA svAbhAvika prasannatA jovAmAM AvatI nathI. jIvanI AvI sthitinuM kAraNa 'ararita nokaSAya' karma che. 72 (4) zoka nokaSAya :- je karmanA udayathI sakAraNa athavA akAraNa zoka, ciMtA, tanAva tathA ISTa viyoga athavA aniSTa saMyogathI mAnasika kaleza thAya che tene zoka mohanIya karma kahevAya che. A karmanA udayathI ghaNA jIvo chAtI kUTIne karUNa AkraMda karatA jovAmAM Ave che. raDavuM athavA zoka sAgaramAM DUbI javuM te paNa A karmano prabhAva che. (5) bhaya nokaSAya H- je karmanA udayathI sakAraNa athavA udvega utpanna thAya to tene bhaya mohanIya karma kahevAya che. A potAnA vicAra ane kalpAnAothI bhayabhIta raheto hoya che. prakAranA vicAra AvatA hoya che ke, 'mane koI goLI mArI deze to ?' 'svapramAM mAruM koI gaLuM dabAvI deze to, 'mane kensara thaze to mAruM zuM thaze ?' A prakAranI AzaMkAothI te haMmezA bhayabhIta rahe che. (6) jugupsA nokaSAya H- je karmanA udayathI sakAraNa athavA akAraNa ghRNAjanaka sajIva ke nirjIva padArtho prati glAni, napharata, IrSyAdi bhAva utpanna thAya tene jugupsA mohanIya karma kahevAya che. A karmano prabhAva na hoya to jugupsA thavAnuM prabaLa kAraNa sAme hovA chatAM jugupsA utpanna thatI nathI. kAraNa vagara Dara athavA karmanA prabhAvathI manuSya tenA manamAM satata A (7) strIveda nokaSAya H- je karmanA udayathI srIne puruSanI sAthe ramavAnI IcchA thAya tene strIveda kahevAya che. A srInA kAma saMbaMdhI vikAra che. strImAM puruSa sAthe bhoganI abhilASA utpanna karavAvALA karmane srIveda nokaSAya kahevAya che. jeomAM strIveda karma prabaLa nathI hotuM tenA manamAM vAsanA ochI hoya che. A eka manojanita kAmavikAra che je strIveda nokaSAya mohanIya karmanA udayanuM phaLa che. (8) puruSaveda nokaSAya :- je karmanA udayathI puruSane strI sAthe ramaNa karavAnI IcchA thAya tene puruSaveda nokaSAya kahevAya che arthAt je karmathI puruSane strInI sAthe bhoga bhogavavAnI IcchA utpanna thAya tene puruSaveda kahevAya che. tapa ane jJAnathI A karmane zAMta karI zakAya che. (9) napuMsakaveda nokaSAya :- je karmanA udayathI srI ane puruSa banne sAthe ramaNa karavAnI IcchA thAya tene napuMsakaveda kahevAya che. A nokaSAya prabaLarUpathI jAgRta thAya che paraMtu Atmazakti prabaLa bane to AnA prabaLa prabhAvane niSphaLa karI zakAya che. mohanIyanA karmabaMdhanA kAraNa : sAmAnyapaNe mohanIya karmano baMdha cha kAraNothI thAya For Personal & Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 svAdhyAya sudhA che. (1) tIvra krodha karavAthI (2) tIvra mAna karavAthI (3) tIvra mAyA karavAthI (4) tIvra lobha karavAthI (pa) tIvra darzanamohathI (6) tIvra cAritramohathI. uttara pravRtionI apekSAe darzanamohanIya tathA cAritramohanIya karmabaMdhanA kAraNa judA judA kahyA che. sthAnAMga sUtro anusAra darzana mohanIya karmanA pAMca kAraNa batAvyA che. (1) arihaMta bhagavaMtonA avarNavAda (niMdA) karavAthI (2) arihaMta praNIta dharmanA avarNavAda karavAthI (3) AcArya - upAdhyAyanA avarNavAda karavAthI (4) zramaNa zramaNI, zrAvakazrAvikArUpa cartuvidha saMghano avarNavAda karavAthI. (5) tapasvI ane brahmacArIno avarNavAda karavAthI mohanIya karmano baMdha thAya che. krodha, mAnAdi kaSAya tathA hAsya Adi nokaSAyomAM Asakta jIvo cAritra-mohanIya karmano baMdha kare che. kaSAyonI udaya avasthAmAM AtmAthI thavAvALA tIvra pariNAmone kAraNe cAritramohanIya karma baMdhAya che. jayAre kaSAyone vaza thaI AtmA ekadama udvigna thAya che tyAre AtmAnA tIvra kaluSita bhAva ja kaSAya cAritra mohanIya karmanA baMdhanuM kAraNa bane che. jema ke anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobhanA udayathI vyAkuLa AtmA anuMtAnuM badhI kaSAyano baMdha kare che. jayAre mana krodhI, abhimAnI, mAyAvI athavA lobhI bane che to kaSAya mohanIya karma baMdhAya che. tAtparya e che ke kaSAyomAM joDAvAthI kaSAyonAM baMdha thAya che. krodha ane mAna haiSanA rUpa che. jyAre mAyA ane lobha rAganA rUpa che. eTalA mATe rAga tathA TreSathI kaSAya mohanIya karma baMdhAya che. - nokaSAya mohanIya karmabaMdhanA kAraNaH hAsyAdi nokaSAyothI vyAkuLa AtmA hAsyAdi nokaSAya mohanIya karma bAMdhe che. arthAt nokaSAya mohanIya karmanA udayathI ja nokaSAya mohanIya karma baMdhAya che. (1) hAsya nokaSAya karmabaMdha : vyartha pralApa karavAthI, niSThayojana bahu jora-jorathI hasavAthI, tyAgI-tapasvIonI mazkarI karavAthI, dIna, nirdhana, vikalAMga athavA abhAva pIDita prANIonI majAka karavAthI athavA bIjAnI hasavA dvArA avagaNanA karavAthI, bIjAne hasAvavA mATe bhAMDa, vidUSaka jevI ceSTA karavAthI hAsya nokaSAya karma baMdhAya che. (2) rati nokaSAya karmabaMdha - vividha prakAranI kriDAomAM tathA citra-vicitra dazyo rasapUrvaka jovAthI athavA kAmabhogomAM tIvra rUci rAkhavAthI, pApanA kAryomAM rUci For Personal & Private Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 svAdhyAya sudhA rAkhavAthI, nIti-dharmayukata AcAra-vicAramAM arUci rAkhavAthI, bIjAnA cittane AkarSita karavAthI, melI vidyA AdithI ane IndriyonA viSayamAM ramaNatA karavAthI rati nokaSAya mohanIya karma baMdhAya che. (3) arati nokaSAya karmabaMdha :- bIjAnuM sukha joIne pote udAsa thavAthI, IrSyA karavAthI, duSTa svabhAva rAkhavAthI, pApayukta kAryomAM protsAhana karavAthI, saMyamamAM arUci ane asaMyamamAM tIvra rUci rAkhavAthI A karma baMdhAya che. potAnI najIka rahevAvALA snehI-svajanone mAnasika pIDA pahoMcADavAvALo potAnI mAnasika pIDA vadhArI rahyo che, mAnasika azAMtine AvakArI rahyo che. mananI badhI pIDAonuM mULa kAraNa "arati' no kaSAya che. (4) zoka nokaSAya karmabaMdha :- pote raDavuM, bIjAne raDAvavuM, zokathI AkuLa-vyAkuLa thavuM, chAtI phUTavI athavA bIjAne zoka upajAvavA-Adi kAryothI A karma baMdhAya che. (5) bhaya nokaSAya karmabaMdha :- pote bhayabhIta rahevuM, bIjA jIvone DarAvavAthI, bIjAne du:khI karavAthI, bIjAnI sAthe nirdayatApUrNa vyavahAra karavAthI, bhaya utpanna kare evA dezya jovAthI, bhayajanaka vAto sAMbhaLavAthI tathA manamAM aneka prakAranI zaMkAkuzaMkA karIne pote tathA bIjAne bhayabhIta rAkhavAthI A karma baMdhAya che. (6) jugupsA nokaSAya karmabaMdha :- sAdhu sAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMghanI niMdA athavA ghaNA karavAthI, sadAcArI vyaktinI niMdA athavA dhRNA karavAthI, temanI badanAmI karIne lokasamudAyamAM temanA prati dhRNA phelAvavAthI A jugupsA mohanIya karma baMdhAya che. koIne gaMdA athavA melavALA joIne moDhuM bagADavAthI paNa A karma baMdhAya che. tethI jIva AkhA vizvamAM vRNApAtra banI jAya che. vAstavamAM dhRNA che te vhAyanI saMkIrNatA che. koInA prati lAMbA samaya sudhI dhRNAbhAva rAkhavAthI enajhAIma, dama AdinA rogono bhoga banI javAya che. bAIbala anusAra je potAnA baMdhuvarganI sAthe dhRNA kare che te aparAdhI che. dhRNA karavI ja hoya to vyaktinA durguNonI karavI paNa vyaktinI nahIM. (7) strIveda nokaSAya karmabaMdha :- divasa-rAta viSAdamAM rahevAthI, bIjAnI IrSyA karavAthI, viSaya sukhomAM gADha Asakti rAkhavAthI athavA asatya bolavAthI jIva strIveda' nokaSAya karma bAMdhe che. A karma jIvane strIrUpa pradAna kare che. (8) puruSaveda nokaSAya karmabaMdha :- je puruSa parastrIno tyAga karIne potAnI strImAM saMtuSTa rahe che te "puruSaveda' karma bAMdhe che. je strI athavA puruSanA kaSAya maMda hoya che ane prakRti saraLa hoya che. te paNa A prakAranuM karma bAMdhe che. For Personal & Private Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 75 (9) napuMsakaveda nokaSAya karmabaMdha - tIvra kAmukatAthI A vedano baMdha paDe che. ubhayane bhogavavAnI IcchAthI napusaMkaveda nokaSAya karmano baMdha thAya che. mohanIya karmano anubhAga - phaLa bhogavaTo : mohanIya karma badhA karmomAM prabaLatama tathA bhayaMkara che. A karmano anubhAga pAMca prakAre thAya che. (1) samyakatva mohanIyanuM phaLa che-kSAyika samyaktvanI prApti na thavI. (2) mithyAtva mohanIyanuM phaLa che - tattvonI ayathArtha arthAt viparIta zraddhA thavI. (3) samyakRmithyAtva mohanIyanuM phaLa chetAttvika zraddhAmAM DAmADoLa rahevuM. (4) kaSAya mohanIyanA anubhAgathI krodha, mAna Adi kaSAyonuM phaLa bhogavavuM paDe che. (5) nokaSAya mohanIyanA anubhAgathI hAya, bhayAdi je karma bAMdhyuM che tadAnusAra nokaSAyanuM phaLa bhogavavuM paDe che. pUrvabaddha karmonA udaya anusAra AtmAne A rma potAnA karmanA phaLano bhogavaTo karAve che. jema samyakatva mohanIyanA udayathI kSAyika samyakatvano ghAta thAya che, to mithyAtva mohanIyanA udayathI deva-guru-dharma prati tathA tattvo prati viparIta zraddhA thAya che. mizra mohanIyanA udayathI AtmAnI tAttvika zraddhA DAmADoLa rahe che, kaSAya mohanIyanA udayathI potAnA pUrvabaddha anaMtAnubaMdhI Adi krodha, mAna, mAyA ane lobhanI utpatti thAya che, hAsyAdi nokaSAya mohanIyanA udayathI hAsyAdi manobhAvano udaya thAya che. A prakAre mohanIya karma AtmAne potAnI baddha karma prakRti anusAra karmanA phaLano bhogavaTo karAve che. mohanIya karmane yathArtharUpathI samajIne A prabaLa karma para vijaya prApta karavA mATe prayatna karavo joIe tathA je kAraNothI A pravRtionuM Agamana tathA baMdha thAya che tenAthI bacavA athavA navA karma na baMdhAya ane pUrvabaddha karmonI nirjarA karavAno satata puruSArtha karavo joIe. A kArya jAgRtapaNe draSTA rahevAthI thaI zake che. (5) AyuSya karma : AyuSya karmanI hAjarImAM prANI jIve che ane teno kSaya thavAthI mRtyu pAme che. AyuSya karmanuM kArya AtmAne sukha ke duHkha ApavAnuM nathI paraMtu naraka, tiryaMca, manuSya ane deva gatimAMthI koI eka gatimAM nizcita avadhi sudhI pakaDI rAkhe che. AyuSya karmano svabhAva jela jevo batAvavAmAM Avyo che. A karma AtmAnA avinAzIpaNAnA guNane rokI de che. "gommaTamAmAM A karmane pagamAM bAMdhelI beDI samAna gaNela che. jema pagamAM beDI paDI javAthI manuSya eka ja sthAnamAM baMdhAI jAya che. tevI ja rIte AyuSya karma AtmAne amuka janmamAM nirdhArita samaya sudhI rokI rAkhe che ane teno udaya hoya tyAM sudhI te janmathI chuTakAro thaI zakato nathI. AyuSya karmano prabhAva :- A karmanA udayathI janma, bALapaNuM, yuvAno, vRddhAvasthA For Personal & Private Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA ane mRtyu Adi avasthAo prApta thAya che. moTe bhAge loko asahya vedanAthI chUTakAro meLavavA mATe zIgha mRtyu Icche che, paraMtu jyAM sudhI AyuSya karma pUruM na thAya tyAM sudhI mRtyu thaI zakatuM nathI. devagatinA devone potAnA sukhavaibhava choDavAnI IcchA hotI nathI ane manuSya paNa potAnI samRddhi choDavA Icchato nathI, topaNa temaNe AyuSya pUrNa thatAM vivazatAthI, badhu choDIne cAlyA javuM paDe che. narakagatimAM jIvo paNa paLe paLe mRtyunI icchA kare che, paraMtu tyAMthI teo paNa AyuSya pUruM thayA pahelAM nIkaLI zakatA nathI. jayAre AyuSya karma pUruM thavA Ave che, tyAre duniyAnI koI zakti tene rokI zakatI nathI. AyuSya karma pUruM thatAM ja jIvana lIlA samApta thaI jAya che. - AyuSya karma kyAre baMdhAya che :- A saMsAramAM cAra prakAranA jIvo che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva. devo ane nArakIonuM cha mAsanuM AyuSya bAkI rahe tyAre navuM AyuSya baMdhAya che. manuSya ane saMjJI tiryaMca paMcendriyanuM AyuSya vartamAna janmanA nizcita AyuSyano be bhAga pUrA thatAM baMdhAya che. jo e samaye AyuSya na baMdhAya to bAkI rahelA 1/3 AyuSyanA be bhAga pUrA thatAM baMdhAya che. Ama karatAM karatAM aMtima aMtarmuhUrtamAM AyuSya avazya baMdhAI thAya che. ati maMda pariNAma-bhAva temaja atyaMta tIvra pariNAma-bhAva AyuSya baMdha mATe ayogya che. kAraNa ke AyuSya karmano svabhAva ja evo che. atyaMta maMda ane atyaMta tIvranA madhyamAM avasthita madhya pariNAmamAM ja yathAyogya rUpathI AyuSya karma baMdhAya che. vartamAna zarIrane choDatAM pahelAM bhAvI zarIranAM AyuSya karmano baMdha thaI jAya che. - Akasmika mRtyu zA mATe ane kevI rIte ? : AyuSya karma be prakAranA che. apavartanIya (sopakrama) ane anapavartanIya (nirUpakrama) AyuSya. nirupakrama AyuSya vacce tUTI zakatuM nathI. A prakAranuM AyuSya deva, nArakI, tIrthakara, cakravartI, baLadeva, vAsudevAdi uttama puruSa, caramazarIrI ane asaMkhyAta varSa jIvavAvALA akarma bhUminA manuSya ane karmabhUmimAM utpanna thavA vALA yugalika manuSya ane tiryaMca ne hoya che. apavartanIya (sopakrama) AyuSyamAM zastrAdinuM nimitta maLatAM bAMdheluM AyuSya vaheluM pUruM thaI jAya che. AmAM AyuSya karma zIghratAthI bhogavI levAmAM Ave che. eTale ke AyuSyano bhogavaTo kramasara na thatAM Akasmika rUpathI thAya che. Ane akALa mRtyu kahevAmAM Ave che. bAhya kAraNonuM nimitta pAmIne bAMdheluM AyuSya aMtarmuhUrtamAM athavA sthiti pUrNa thatAM pahelAM zIghratAthI eka sAthe bhogavI levAmAM Ave che. upakramano artha e thAya che AghAta athavA dhakko lAgavo. AtmahatyA karavAvALA athavA durghaTanAmAM maravAvALAnuM AyuSya "sopakrama kahevAya che. nirupakrama AyuSyavALAne AghAta to lAge For Personal & Private Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA che, paraMtu AyuSya karma tUTI zakatuM nathI. "sthAnAMga sUtramAM AyuSya pUrNa karyA vinA vacce mRtyu thavAnA sAta kAraNa batAvavAmAM AvyA che. (1) adhyavasAya :- harSa-zoka, bhaya-moha ane rAgAdinA atireka dvArA prabaLa AghAta lAgavAthI. (2) nimitta :- viSa, zastra, daMDa AdinA nimittathI. (3) AhAra :- vadhAre paDatA athavA AhAranA abhAvathI. (4) vedanA :- zULa, tanAva, ciMtA tathA vyAdhijanaka asahya vedanAthI. (5) parAghAta :- acAnaka khADAmAM paDI javAthI thatA AghAtathI. (6) sparza - sarpadaMza AdithI athavA evI vastunA sparza mAtrathI AkhA zarIramAM viSa phelAI javAthI (7) zvAsa-nirodha :- zvAsa levAmAM avarodha AvI javAthI. A sAteya kAraNo apavartanIya (sopakrama) AyuSyanA che. A kAraNomAMthI koIpaNa kAraNano saMyoga thavAthI niyata samaya pahelAM AyuSya pUrNa thaI jAya che. kALa pramANe thatuM mRtyu ane akALa mRtyunuM rahasya :- AyuSya baMdhanA samaye jo madhyama bhAvonI maMdatA hoya to AyuSyano baMdha zithila baMdhAya che. tethI nimitta maLatAM baMdhanA samayanI kALa-maryAdA ghaTI jAya che. paNa jo AyuSya baMdha vakhate madhyama pariNAmomAM tIvratA hoya to AyuSyano baMdha pragADharUpathI thAya che ane tethI nimitta maLatAM chatAM paNa baMdha samayanI kALanI maryAdA ochI thatI nathI ane AyuSya eka sAthe bhogavI zakAtuM nathI. AyuSyanA zIgha bhogavavAne apavartanIya athavA akALa mRtyu kahe che ane niyata kAlIna maryAdA pramANe AyuSyano bhogavaTo karavo tene kALamRtyu kahe che. apavartanIya AyuSyamAM baMdhAyeluM AyuSya pUrNa rUpathI bhogavAI jAya che. apavartanano artha che zIgha aMtarmuhUrtamAM bAkI raheluM karma bhogavI levuM. AyuSya baMdhanA prakAra :- AgAmI janmanI gati, jAti AdinA baMdhane AyuSyano baMdha kahe che. AvA cha prakAra batAvavAmAM AvyA che. (1) jAti AyuSya baMdha : ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhInI pAMca jAtio che AtmAe je jAtimAM janma levAno hoya che, te mRtyu pahelAM jAtino baMdha karI le che (2) gati AyuSya baMdha :- naraka, tiryaca, manuSya ane deva e cAra gatio che. mRtyu pahelAM AtmA potAne maLavAnI che te gatino baMdha karI le che. " (3) sthiti AyuSya baMdha :- maLelA zarIramAM keTalo samaya rahevAnuM che teno baMdha. For Personal & Private Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 svAdhyAya sudhA (4) avagAhanA AyuSya baMdha :- mRtyu pahelAM AtmAne maLanArA zarIranI UMcAInIcApaNAne avagAhanA kahe che, teno baMdha paDI jAya che. (5) pradeza AyuSya baMdha :- je je Atmapradezo para AtmAne sukha-duHkhano bhogavaTo karavAno hoya che, tene baMdha karatA pahelAM thaI jAya che. (6) anubhAga AyuSya baMdhaH- kevA prakAre phaLa maLaze tenA sAmarthyane anubhAga kahe che. AtmAe baMdhAyelA karmanA phaLa teNe tIvra, tIvratara, tIvratama rUpathI bhogavavuM paDe che athavA maMda, maMdatara yA maMdatama rUpathI bhogavavuM paDe che. Ano nirNaya paNa mRtyu pahelAM thaI jAya che. AyuSya karmanI uttara pravRtio - AyuSya karmanI cAra uttara pravRtio che (1) narakA, (2) tiryaMcAyu (3) manuSyA, ane (4) devAyu. saMsAramAM rahelA jIvone A cAra prakAranA AyuSyamAM vaheMcavAmAM AvyA che. badhA saMsArI jIva AyuSya karmathI yukta rahelA che. - naraka AyuSya uttara prakRti ane karmabaMdha - jenA udayathI AtmAne bhayaMkara vedanA ane yAtanA veThavI paDe evI sAta narakomAMthI koI eka narakamAM jIvana pasAra karavuM paDe tene narakAyu kahe che. tyAM AtmAne niyata samaya sudhI jIvana pasAra karavuM paDe che. "sthAnAMgasUtramAM narakAyuSya bAMdhavAnA cAra kAraNo batAvyA che. (1) mahAAraMbha. (2) mahA parigraha. (3) paMcendriya vadha. (4) mAMsAhAra. (1) mahAAraMbha :- tIvra kura bhAvonI sAthe adhika saMkhyAmAM athavA adhika pramANamAM karavAmAM Avela kArya mahAAraMbha kahevAya che. mahAAraMbhamAM hiMsaka bhAvone kAraNe jIva narakagatinuM AyuSya bAMdhe che. (2) mahAparigraha :- vastuo para atyaMta mUcchabhAva athavA Asakti rAkhavI te mahAparigraha. mamatA-mUcchabhAva ja vAstavika rIte parigrahanuM kendra che. "mahA' zabdathI mamatAmamatva bhAvanI tIvratA darzAvavAmAM AvI che. jenI pAse saMpatti nathI, paraMtu saMpattinI kalpanA karIne je Asakti kare che te paNa narakagatinuM AyuSya karma bAMdhe che. manuSya pAse saMpattivaibhava hoya athavA na hoya, paNa jyAM Asakti che tyAM parigraha che. (3) paMcendriya vadha :- paMcendriya jIvono pramAdabhAva sAthe saMkalpa karIne vadha karavo athavA krUratApUrvaka dveSane vaza thaIne paMcendriya jIvono vadha kare che ke garbhapAta karAve che. tene narakanA AyuSyano baMdha paDe che. (4) mAMsAhAra :- mAMsa, mAchalI, IMDA vagerenuM sevana karavuM ke karAvavuM paDe te. - tiryaMca AyuSya karma :- te bAMdhavAnA cAra kAraNo che. (1) mAyA-kapaTa karavuM (2) For Personal & Private Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79 svAdhyAya sudhA gUDha mAyA-rahasyapUrNa kapaTa karavuM. (3) asatya bhASaNa karavuM. (4) khoTA-tola mApa rAkhavA. manuSya AyuSya uttara prakRti ane karmabaMdha :- je karmanA udayathI manuSya gatimAM janmavuM paDe te manuSya AyuSya karma che. cAra kAraNothI AtmA manuSya AyuSyano baMdha kare che. (1) saraLatA (2) vinamratA (3) dayALutA (4) IrSyA rahita thavuM-A cAra kAraNothI jIva manuSya AyuSyano baMdha kare che. devAyuSya ane karmabaMdha :- je karmanA udayathI AtmAne amuka samaya sudhI devagatimAM jIvana pasAra karavuM paDe tene devAyuSya kahe che. devAyuSyano baMdha cAra prakAre thAya che. (1) sarAga saMyama. (2) saMyama saMyama. (3) bALa tapa (4) akAma nirjarA. AyuSya baMdhanA saiddhAMtika niyama :- cAra prakAranA AyuSyanA baMdhanA kAraNomAM keTalAka saiddhAMtika niyama che ane keTalA apavAda paNa che. (1) devo ane nArakInA jIvo temanuM AyuSya pUrNa karIne pharIthI deva ke nArakInA AyuSyano baMdha tarata karI zakatA nathI eTale eka bhava pachI bIjo taratano bhava devano ke nArakIno AvI zakato nathI. temaja deva nArakInAM AyuSyano baMdha karI zakato nathI ke nArakI devanA AyuSyano baMdha karI zakato nathI. (2) deva athavA nArakIno jIva arpayAmi tiryaMca saMbaMdhI AyuSyano paNa baMdha karato nathI. (3) sAtamI nArakIno jIva tiryaMca AyuSyano ja baMdha kare che. (4) samyagudRSTi-je karmabhUminA manuSya ane tiryaMca che teo kevaLa deva AyuSya ane manuSya AyuSyano baMdha karI zake che. sAmAnya manuSya ane tiryaMca cAre prakAranI gatimAM AyuSya baMdha karI zake che. AyuSya karmane jANavAno sAra A pramANe che :- je gatinuM AyuSya karma bAMdhavuM hoya tene anurUpa puruSArtha karavo joIe ane hamezAM jAgRta rahevuM joIe. sAmAnyapaNe ema kahevAmAM Ave che ke bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudaza ane pUnama ke amAvAsyAnI tithiomAM AyuSya karma baMdhAvAnI zakyatA che. ATalA mATe ja uparokata tithionA divase vizeSa prakAranI dharma ArAdhanA karavAno ane pApothI bacavAnuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. (6) nAma karma :- nAma karmane citrakAranI upamA ApavAmAM AvI che. citrakAra jema aneka prakAranA sArA-kharAba citro banAve che. dA.ta. cAMDAla putra harikezInuM bibhatsa zarIra tathA aSTAvakra RSivaranA zarIranI vakratAnuM kAraNa A nAma karma hatuM. For Personal & Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA nAma karma vaDe prANIe navA navA rUpa-raMga-AkAra Adi dhAraNa karavA paDe che. vividha prakAranI prakRti ane vyaktitva paNa A nAma karmanuM ja kAraNa che. nAma karma AtmAnA arupIpaNAne, zuddha svabhAvane AcchAdita karIne tene naraka, tiryaMca, manuSya ane devarUpa pradAna kare che. AtmAnA arupIpaNAnA guNane AcchAdita karIne rUpI zarIra ane tene saMbaMdhita aMgopAMgAdi pradAna karavuM, A nAma-karmanuM kArya che. 80 nAmakarmanA be bheda che-zubha nAmakarma prakRti ane azubha nAmakarma prakRti. zubha nAmakarma prakRti puNyarUpa che. azubha nAmakarma prakRti pAparUpa che. nAmakarmanI uttara prakRti A pramANe che. (1) gati nAma karma :- janma saMbaMdhI vividhatAnuM nimitta kAraNa bananAra karmane gati nAma kahe che. e cAra prakAranuM che. (1) narakagati nAmakarma. (2) tiryaMcagati nAmakarma. (3) manuSyagati nAmakarma. (4) devagati nAmakarma. jyAM sudhI AtmAne karma bhogavavAnA che tyAM sudhI tene koIne koI gatimAM janma levo ja paDe che. (2) jAti nAmakarma :- Indriya racanA ane saMkhyAmAM nimitta banavAvALA karmane jAti nAmakarma kahe che. jAtino nirNaya karanAra A jAti nAmakarma che.'te pAMca prakAranA che. (5) ekendriya. (6) beIndrinsa. (7) teIndriya. (8) cauIndriya. (9) paMcendriya. deva, nArakI manuSyanA jIva paMcendriya hoya che ane tiryaMca gatinA jIvo pAMceya jAtinA hoya che. (3) zarIra nAmakarma :- zarIranI prAptimAM nimitta banavAvALA karmane zarIra nAmakarma kahe che. A zarIra pAMca prakAranA che. (10) audArika (11) vaikriya (12) AhAraka (13) taijasa (14) kArmaNa zarIra. saMsArano dareka jIva taijasa ane kAryaNa zarIra sahita ja hoya che. deva ane nArakIne vaikriya, taijasa ane kArpaNa zarIra hoya che. manuSya ane tiryaMcane audArika, taijasa, kArmaNa zarIra hoya che. manuSyane labdhithI AhAraka ane vaikriya zarIra paNa prApta thaI zake che. (4) aMgopAMga nAmakarma :- zarIranA aMga ane upAMganI prAptimAM nimitta karma aMgopAMga nAmakarma kahevAya che. A traNa prakAranAM che. (15) audArika zarIra aMgopAMga (16) vaikriya zarIra aMgopAMga (17) AhAraka zarIra aMgopAganAmakarma. taijasa ane kArpaNane aMgopAMga hotA nathI. hAtha, paga, mAthuM, peTa, pITha ane chAtI e zarIranA aMga kahevAya che. AMgaLIo, nAka, kAna, Adi upAMga kahevAya che. For Personal & Private Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 81 svAdhyAya sudhA (5) baMdhana nAmakarma :- pahelA grahaNa karelA ane vartamAnamAM grahaNa karavAnA zarIra pudgalanA paraspara saMbaMdha hetubhUta karmane baMdhana nAmakarma kahe che. baMdhana nAmakarma paNa pAMca prakAranA che. (18) audArika (19) vaikriya (20) AhAraka (21) taijasa (rara) kArpaNa . (6) saMghAtana nAmakarma :- pahelA grahaNa karelA ane vartamAnamAM grahaNa karelA zarIra pudgalonuM baMdhana tyAre saMbhavita bane che ke jyAre banne ekabIjAnI taddana najIka hoya. A kArya je karmathI thAya tene saMghAtana nAmakarma kahe che. saMghAtano artha che ekatra karIne bAMdhavA. saMghAtana nAmakarma zarIra yogya pugalone bhegA kare che ane baMdhana nAmakarma vaDe te baMdhAya che. pAMca zarIranA AdhAre saMghAtana paNa pAMca prakAranA che. (23) audArika (24) vaikriya (rapa) AhAraka (ra6) taijasa (27) kArpaNa. (7) saMhanana nAmakarma :- no udaya hADakAnI majabUtI ane racanA upara prabhAva paDe che. A saMhanana nAmakarma 6 prakAranA che. (28) vraja RSabha nArAca saMvanana (29) RSabha-nArA, saMhanana (30) nArAca saMhanana (31) ardha nArAja saMhanana (32) kalika saMvanana (33) sevArtaka saMhanana. - vraja RSabha nArAca saMhanana :- AmAM be hADakAM paraspara cipakAIne rahe che. ane tenA upara hADakAMnI ja paTTI lAgelI rahe che. e paTTI upara cothI hADakAMnI khIlI lAgelI hoya che. AnAthI hADakAno sAMdho atyaMta majabUta hoya che. je hathoDA mAravAthI paNa tUTI zakato nathI. RSabha nArA saMhanana :- A prathama saMhanananI jema ja hoya che. paNa temAM hADakAMnI khIlI hotI nathI. chatAM hADakAno sAMdho majabUta hoya che. nArA saMhanana :- AmAM phakta be hADakAno ja baMdha hoya che. temAM paTTI ke khIlI hADakAnI hotI nathI. ardha nArA saMhanana :- AmAM mAtra eka hADakAno ja baMdha hoya che. bIjA cheDe bIjuM hADakuM khIlI vaDe joDAyeluM hoya che. kIlaka saMvanana :- be hADakAnI joDa para mAtra eka khIlI lAgelI hoya che. tenA para ja be hADakAM TakelA hoya che. sevArtaka saMvanana :- A saMhanAmAM be hADakAMnA cheDA paraspara joDAyelA hoya che. enA sivAya bIjo baMdha ke paTTI ke khIlI hotI nathI. AvA hADakAMvALuM zarIra bahu sevAnI apekSA rAkhe che. kyAreka hADakAM duHkhe che, to kyAreka tUTI jAya che tathA cikaNA padArtho ke tela dvArA mAliza karavAnI apekSA rAkhe che. AtmAe jevuM saMvanana nAmakarma bAMdhyuM hoya tevA hADakAM prApta thAya che. (atyAre ApaNuM saMvanana sevArtaka prakAranuM che.) For Personal & Private Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 svAdhyAya sudhA (8) saMsthAna nAmakarma :- Ano prabhAva zarIranI racanA-ane tenA dekhAva para paDe che. je zarIranI racanAmAM vividhatA batAve che. A ja prakAranA che. (34) samacaturagna saMsthAna. (35) jodha-parimaMDala saMsthAna. (36) sAdi saMsthAna (37) kunja saMsthAna. (38) vAmana-saMsthAna. (39) huMDaka saMsthAna samacaturagna saMsthAna-AnA udayathI zarIranA badhA avayavo samarUpathI corasa hoya che, sapramANa hoya che ane hastarekhAo zubha hoya che. - grodha-parimaMDala saMsthAna :- AnA udayanA prabhAvathI nAbhipradezathI uparanA bhAga sulakSaNayukta hoya che, paraMtu nAbhipradezathI nIceno bhAga pramANayukta ane sulakSaNayukta nathI hoto. sAdi saMsthAna :- AnA udayanA prabhAvathI nAbhipradezathI uparano bhAga lakSaNayukta ane sapramANa nathI hoto paraMtu nIceno bhAga sapramANa ane sArA lakSaNothI yukta hoya che. - kunja saMsthAna :- AnA prabhAvathI zarIramAM mAthuM, garadana, hAtha ane paga Adi sAmudrika zAstranI anusAra lakSaNavALA hoya che. paraMtu chAtI, peTa vagere lakSaNavALA nathI hotA. vAmana-saMsthAna :- AmAM mAthuM garadana, hAtha, paga Adi lakSaNahIna hoya che, paraMtu chAtI, peTa vagare lakSaNayukta hoya che. huMDaka saMsthAna :- AnA udayamAM koIpaNa aMgopAMga pramANayukta ane lakSaNayukta nathI hotA. (9) varNa nAmakarma :- A karmanI asara zarIranA aMga upara paDe che. pAMca prakAranA varNa che. (40) lAla (41) pILo (42) kALo (43) lIlo (44) sapheda. (10) gaMdha nAmakarma :- A karmanI asara zarIranI gaMdha upara paDe che. (45) sugaMdha (46) durgadha. (11) rasa nAmakarma :- A karmano prabhAva zarIranA rasa upara paDe che.-pAMca prakAranA che. (47) tIkho (48) kaDavo (49) kasAyelo (50) khATo (51) mITho. (12) sparza nAmakarma :- A karmano udaya zarIranA sparza upara prabhAva pADe che. te ATha prakAranA che. (para) kaThora (53) mRdu (54) bhAre (55) halako (pada) cikaNo (57) lukho (58) ThaMDo (59) garama. (13) AnupUrvI nAmakarma :- mRtyu pachI AtmA (eka zarIra choDI bIjA dehamAM jato For Personal & Private Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA hoya tyAre AtmA) eka sIdhA Urdhva mArgamAM cAle che. paraMtu pachI eka vaLAMka, be vaLAMka ane traNa vaLAMka Ave che. vaLAMka upara AtmA khoTA mArge cAlI na jAya te mATe tyAM jIvanuM AnupUrvI nAmakarma UbhuM rahe che. tenuM kArya jIvane je mArga upara javAnuM che te tarapha laI jAya che. A prakAre pratyeka jIva potAnI nakkI thayelI gatianusAra anupUrvI nAmakarma bAMdhe che. gati cAra che tethI A karma paNa cAra prakAranuM che. (60) naraka AnupUrvI (61) tiryaMca AnupUrvI (62) manuSya AnupUrvI (63) deva Anupasva. sRSTimAM karmonI kevI paripUrNa avasthA che. jenAthI badhuM svayaM cAlyA kare che. sRSTinA siMcAlana mATe koI IzvaranI jarUra nathI. dareka jIva potAnA karma anusAra varyA kare che, (14) vihAyogati nAmakarma :- A karmano udaya jIvanA cAlavA upara prabhAva pADe che. cAlavAnI rIta vihAyogati nAmakarma Ape che. A karma paNa be prakAranuM che. (64) zubha vihAyogati (65) azubha vihAyogati. zubha vihAyogati nAmakarmanA udayathI tevA jIvanI cAla game che. azubha vihAyogati nAmakarmanA udayathI tevA jIvanI cAla gamatI nathI. prathama mATe haMsa ane baLadanI cAla. bIjA mATe UMTa ane kAgaDAnI cAla. (15) parAghAta nAmakarma :- (dada) A karmanA udayathI jIva pratipakSI ane prativAdI dvArA aparAjita rahe che. jenuM A karma prabaLa hoya tene jotAM ja loka prabhAvita thaI jAya che ane tenI vAta mAnI le che. parAghAta nAmakarma manuSyanI saphaLatAno AdhAra che. saMsAramAM A karma bahu upayogI che. A nAmakarmanA prabhAvathI bIjAne dharma mArgamAM AruDha karI zakAya che ane duprabhAvathI khoTA rastA upara paNa calAvI zakAya che. (16) zvAsocchavAsa nAmakarma :- (67) A karmanA udayathI jIva zvAsocchavAsa le che. kayA jIvane keTalA samayamAM keTalA zvAsocchavAsa cAlavA joIe teno paNa niyama hoya che. zarIranI A kriyA upara A nAmakarmanuM niyaMtraNa hoya che. te karma zvAsocchavAsa karma utpanna karavAnuM kAma kare che, niyamana karavAnuM nahIM. (17) Atapa nAmakarma :- (68) AnA prabhAvathI zarIra garama na thavA chatAM paNa uSNa prakAza pragaTa kare che. Apa nAmakarma sUrya vimAnanA pRthvIkAya jIvonI sAthe saMbaMdha rAkhe che, bIjA koI sAthe nahIM. teno sparza karavAmAM Ave to te ThaMDu lAge che. paNa temAMthI nIkaLatA kiraNo jema jema dUra jAya che tema garamI vadhatI jAya che. (18) udyota nAmakarma :- (da9) AnA udayathI zarIra dvArA ThaMDo prakAza-zItaLa prakAza nIkaLe che. A nAma karmanA udayathI caMdra, nakSatra, graha ane tArAmaMDaLanA pRthvIkAyanA jIvonA zarIra zItala prakAza phelAve che. devo paNa mULa vaikriya zarIra choDI uttara kriya zarIra dhAraNa kare che tyAre paNa zItala prakAza nIkaLe che. A paNa udyota nAmakarmano udaya che. For Personal & Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 svAdhyAya sudhA ' (19) agurulaghu nAmakarma :- (70) A karmanA prabhAvathI zarIra pramANayukata vajanavALuM hoya che. (20) tIrthaMkara nAmakarma : (71) tIrthaMkara padanI prApti mATe nirmANabhUta karma pudgala tIrthakara nAmakarma kahevAya che. (21) nirmANa nAmakarmaH (02) zarIranA avayavonuM vyavasthita nirmANa karavAmAM hetubhUta karma pudgala nirmANa nAmakarma kahevAya che. (22) upaghAta nAmakarma :- (73) A karmanA udayathI potAnA vikRta thayelA avayavothI joza pAme che. A karmathI vyakti svayaM kaSTa anubhave che ane kyAreka potAnI IcchAthI ApaghAta paNa karI le che. (23) trasa nAmakarma :- (74) AnA udayathI jIva icchApUrvaka gati karavAvALA hoya che. saMsAramAM je jIva gati karI zake che, tenI gatine maryAdita karavAvALu ane jIvane potAnI IcchAnusAra cAlavAnI kSamatA devAvALA karmane trasa nAmakarma kahe che. (24) bAdara nAmakarma :- (75) A karmanA udayathI jIvane sthULa zarIra maLe che. je jIvone A karmano udaya hoya tene AMkhothI joI zakAya che. (rapa) paryApta nAmakarma (76) :- paryAptino artha che zakti. A karmanA udayathI jIva potAne yogya paryAptio pUrNa kare che. paryAptinA 6 prakAra che. AhAra paryApti, zarIra paryApti, Indriya paryApti, zvAsocchavAsa paryApti, bhASA paryApti, mana paryApti. ekendriya jIvone cAra paryAti hoya che-AhAra, zarIra, Indriya, zvAsocchavAsa. vikelajiyane pAMca paryApti hoya che. AhAra, zarIra, Indriya, zvAsocchavAsa, bhASA. paMcendriyane cha paryApti hoya che. je jIva janme che te ekathI traNa paryAti pUrNa kare ja che. traNa paryApti pUrI karyA vagara koI jIva mRtyu pAmato nathI. (26) pratyeka zarIra nAmakarma :- (77) A karmanA udayathI pratyeka jIvane potAnuM svataMtra zarIra maLe che. vanaspatinA jIvone A nAmakarmano udaya che. tene potAnuM svataMtra zarIra hoya che. pratyeka nAmakarmanA udayathI vRkSanA mULa, kaMda, dha, zAkhA, chAla, pAna, phaLa, phUla AdimAM pRthaka pRthaka jIva hoya che. (27) sthira nAmakarma :- (78) AnA udayathI zarIranA avayava sthira hoya che. jema ke dAMta, Doka ane hADakAM sthira hoya che. teo vaLI zakatA nathI tenuM kAraNa A sthira nAma karmano udaya che. For Personal & Private Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8pa svAdhyAya sudhA (28) zubha nAmaka:- (79) A karmanA prabhAvathI nAbhinA uparanA avayava zubha hoya che. (29) susvara nAmakarma :- (80) A karmanA prabhAvathI jIvano svara prItikAraka lAge che. (30) subhaga nAmakarma : (81) A karmanA udayathI koIpaNa prakArano upakAra na karyo hoya ane koI prakArathI saMbaMdha na hoya, topaNa jIva bIjAone priya lAge che. temaja sAruM kAma karyA vinA athavA paropakAra karyA vinA paNa lokapriyatA maLe che. (31) Adeya nAmakarma :- (82) A karmanA udayathI jIvanuM vacana yukti yukta hovAthI AdaraNIya ane mAnya hoya che. (32) yaza-kIrti nAmakarma : (83) A karmanA udayathI yaza ane kIrti maLe che. (33) sthAvara nAmakarma :- (84) A karmanA udayathI jIva IcchApUrvaka gati karI zakatA nathI. ekendriya jIvane A karma udayamAM hovAthI teo sthAvara kahevAya che. jIvane eTale zarIradhArI jIvane sthira rAkhavAnuM kArya A karma kare che. (34) sUkSma nAmakarma :- (85) A karmanA udayathI jIvane sUkSma zarIra maLe che. je bAhya cakSu vaDe joI zakAtuM nathI. sarvajJa ja joI zake che. (35) asthira nAmakarma :- (86) A karmanA udayathI zarIranA avayava asthira hoya che. jema ke-jIbha, nAka, kAna bhavAM Adi asthira hoya che. te aMgone jema vALavA IcchIe tema vALI zakAya che, te asthira nAmakarmane kAraNe thaI zake che. zarIranA avayavonI sthiratA ke asthiratAnuM mULa A karma che. paraMtu nimitte kAraNe aneka thaI zake che. (36) aparyApta nAmakarma :- je jIvone paryApta nAma karmano udaya nathI hoto tene aparyApta nAmakarma udayamAM Ave che. tenA udayathI jIva sva-yogya paryAddhio pUrNa karI zakato nathI. tenA paNa pAMca prakAra che. (87) (37) azubha nAmakarma :- (88) AnA udayathI nAbhinA nIcenA avayava azubha hoya che. sAmAnya rUpathI manuSyanA zarIranA nAbhinA uparano bhAga zubha manAya che. ane nAbhithI nIceno bhAga azubha mAnavAmAM Ave che. zarIranA je avayava bIjAne sArA lAge che, te zubha nAmakarmano prabhAva che ane je avayava sArA nathI lAgatA tene azubha nAmakarmano prabhAva jANavo. (38) sAdhAraNa zarIra nAmakarma :- (89) A karmanA udayathI aneka jIvone eka For Personal & Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 svAdhyAya sudhA ja zarIra maLe che. eTale ke eka ja zarIramAM aneka jIvone rahevuM paDe che. anekanI saMkhyA asaMkhyAta ke anaMta paNa hoI zake che. dA.ta. baTAkAmAM rahelA jIvo-kaMdamULamAM rahelA jIvo sAdhAraNa zarIra nAmakarmanA udayavALA che. (39) du:svara nAmakarma :- (90) A karmanA udayathI jIvano svara aprItikAraka hoya che. (40) dubhaga nAmakarma :- (91) A karmanA udayathI upakAraka ane saMbaMdhIne paNa jIva apriya lAge che. A karma durbhAgya ja Ape che. (41) anAdeya nAmakarma :- (92) A karmanA udayathI jIvanuM vacana yukti yukta hoya to paNa mAnya thatuM nathI. jo koI ApaNuM vacana mAnatuM nathI to samajavuM ke anAdeya nAmakarmano udaya che. ema vicAravAthI mana zAMta thaI jAya che. (42) apayazaH kIrti nAmakarma : (93) A karmanA udayathI apayaza ane apakIrti thAya che. nAmakarmanI 103 prakRtti mATe baMdhananAma karmanI 5 ne badale 15 thAya to bAkInI dasa A pramANe che. (94) audArika-audArika (95) vaikriya-vaikriya (96) AhArakaAhAraka (93) dArika-taMjasa (98) vaikriya-taijasa (99) AhAraka-taijasa (100) audArika-kArpaNa (101) vaikriya-kArpaNa (102) AhAraka-kArpaNa (103) taijasa-kAzmaNa, nAmakarma baMdhanA kAraNo : zubha nAmakarma cAra prakArathI bAMdhavAmAM Ave che. (1) kAyAnI saraLatA (ra) bhASAnI saraLatA (3) bhAvomAM saraLatA-mananA bhAvane saraLa rAkhavo. (4) avisaMvAdana yo-arthAt mana-vacana-kAyAnA vyApAramAM (pravRttimAM) ekarUpapaNuM hovuM. azubha nAmakarmanA paNa cAra prakAra che : (1) kAyAnI vakratA (2) bhASAnI vakratA (3) bhAvomAM vakratA (4) visaMvAdana yoga-kapaTa karavAthI azubha nAmakarma baMdhAya. chaLakapaTano Azaro laI manuSya janma rUpI anamola dhanane barabAda na karavuM. nAmakarmano anubhAga-phaLaprApti :- nAmakarmanI anusAra pravRttio, cAlavAnI rIta, rUparasAdi judA judA prakAre prApta thAya che. zubha nAmakarmanA ane azubha nAmakarmanuM phaLa svataH ane parataH ema be prakArathI anubhavAya che. zubha nAmakarmano anubhAga (phaLa prApti), vipAka cauda prakArano che. (1) ISTa zabda : jenA vacana AdarapUrvaka sAMbhaLavAmAM Ave che evA Adeya ane prabhAvaka vacananI prApti thavI. (2) ISTa rUpa (3) ISTa gaMdha (4) ISTa rasa (5) ISTa vaM. For Personal & Private Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 svAdhyAya sudhA sparza (6) ISTa gati (7) ISTa sthiti (8) ISTa parAkrama (9) ISTa lAvaNya (1) | ISTa yazakIrti (11) ISTa svara. (12) kAMta svara : svaramAM dIna-hInatA na hovI joIe. (13) priya svara (14) manojJa svara. azubha nAmakarmano anubhAga (phaLa bhogavaTo) paNa 14 prakArathI che. (1) aniSTa zabda (2) aniSTa rUpa (3) aniSTa gaMdha (4) aniSTa rasa (5) aniSTa sparza (6) aniSTa gati (7) aniSTa sthiti (8) zaktinI hInatA (9) aniSTa lAvaNya (10) aniSTa yazakIrti (11) aniSTa svara. (12) akAMta svara (14) amanojJa svara. A nAma karmanuM svarUpa ane kAraNa batAvavAmAM AvyuM. tenA parathI siddha thAya che ke samasta jIvone zarIra ane zarIra sAthenA saMbaMdhathI je paNa vastuo maLe che e koI paramAtmA dvArA nahIM paraMtu ApaNA AtmA dvArA karavAmAM AvelA karmothI prApta thAya che. jo AtmA A karmothI mukta thavAno puruSArtha kare to avazya siddha-buddha ane mukta thaI jAya che. (7) gotra karmanuM nirUpaNa :- gorA karmanA udayathI AtmA jAti ane kuLanI apekSAthI ucca-nIca, pUjaya-apUjaya, AdaraNIya-anAdaraNIya, kulina-akulina, ucca athavA sAdhAraNa khAnadAnavALo kahevAya che. A gotra karma AtmAne jANItA yazasvI kuLamAM janma karAve che ane A ja karma AtmAne nidA yogya-dhRNA yogya ke azubha AcaraNavALA nIca gotramAM janma paNa karAve che. A gotra karmanuM kArya ane svabhAva che. sattA, saMpatti, zArIrika baLathI goTA ucca ke nIca gaNAtuM nathI. A karmano prabhAva kevaLa manuSya lokamAM ja hoya che ema nathI pazuo-pakSIomAM paNa jovAmAM Ave che. phaLa-zAkabhAjImAM paNa sArI-kharAba jAti jovAmAM Ave che. gotra karmano svabhAva sughaTa athavA kharAba ghaDAnI samAna hovAthI tenI tulanA kuMbhAra sAthe karavAmAM Ave che. kuMbhAra dvArA aneka prakAranA ghaDA banAvavAmAM Ave che. temAMthI keTalAka zubha mAnavAmAM Ave che, keTalAkane azubha mAnavAmAM Ave che. tevI ja rIte A karmane kAraNe AtmA vakhANavA yogya ke nahIM vakhANavA yogya bane che. anIti, adharma, pApAcaraNa karavAvALA, badanAmI athavA apakIrti temaja asaMskArita kuLa prApta thAya te nIca kuLa che. temaja je kuLamAM dharma, nyAya-nIti, satya AdinuM AcaraNa thatuM hoya, duHkhI ane pIDitanI anyAya-atyAcArathI rakSA karavAmAM Ave tenA kAraNe kIrti, pratiSThA prApta thAya te ucca gotra kahevAya che. dA.ta. IzvAkuvaMza, harivaMza ane sUryavaMza uccakuLa gaNAya che. For Personal & Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA gotra karmanI uttara pravRtio - gotrakarmanI uttara pravRtio be che (1) ucca gotra ane (2) nIca gotra. ucca gotra karmathI jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, lAbha, zrata ane aizvaryanI prApti thAya che. nIca gotra karmathI jAti, kuLAdinI nIcatA utpanna thAya che. gotra karmabaMdhanA mULa kAraNo :- gotrakarmanA ucca-nIca baMdhano AdhAra abhimAna rahitapaNuM ane ahaMkAra che, dhana, saMpatti Adi nathI. sArA pratiSThita kuLamAM janma levAnI vAta mahatvapUrNa che. ucca kuLamAM khAnadAnI, sabhyatA, kulInatA, saMskRtinI mahattA tathA bhavyatAnA saMskAra maLe che. jayAre nIca kuLamAM hiMsAcaraNa, kalaha-kaleza, pApAcaraNa, svabhAvanI malinatA, beImAnI, AdinA kharAba saMskAra vArasAmAM maLe che. gotra karmano baMdha soLa kAraNothI thAya che. jemAMthI ATha kAraNa ucca gotranA baMdha mATe che tathA ATha kAraNo nIca gotra karmanA baMdhanuM kAraNa che. ucca gotra baMdhanA kAraNo H- (1) jAti mada na karavAthI (2) kuLano mada na karavAthI (3) baLano mada na karavAthI. (4) rUpano mada na karavAthI (5) tapano mada na karavAthI (6) lAbhano mada na karavAthI (7) jJAnano mada na karavAthI (8) aizvaryano mada na karavAthI AtmA ucca gotrano baMdha kare che. karmagraMthamAM ucca gotra karmabaMdhanA cAra kAraNa A prakAre kahyA che. (1) bIjAonA doSo pratye udAsIna rahevuM ane tenA guNo ja jovA. (2) jAti mada Adi ATha prakAranuM abhimAna na karavAthI. (3) svAdhyAyamAM magna rahevAthI (4) arihaMta-siddhaAdinI niMdA na karavAthI. tattvArtha sUtramAM ucca gotranA 6 kAraNo batAvyA che. (1) AtmaniMdA (2) para prazaMsA (3) potAnA doSo pragaTa karavAthI (4) potAnA pragaTa guNone chupAvavAthI (5) namratA dhAraNa karavAthI (6) anuseka :- bIjAthI vadhAre jJAna hoya to paNa garva dhAraNa na karavo. adhyAtma graMthonuM adhyayana karavAthI ke karAvavAthI. nIca gotra baMdhanA kAraNo :- ucca gotra karmanA ATha kAraNothI viparIta vartavAthI nIca gotra karma baMdhAya che. athavA karmagraMthamAM je 6 kAraNo ucca gotra karma mATe kahyA che tenAthI viparIta vartavAthI nIca gotra baMdhAya che. tattvArtha sUtramAM nIca gotra baMdhanA 4 kAraNa batAvyA che. (1) paraniMdA karavAthI (2) AtmaprazaMsA karavAthI (3) bIjAnA sadguNone dabAvavAthI ane bIjAnA guNo kahevAne samaye dveSa karavAthI (4) potAnAmAM guNa na hovA chatAM, tenuM pradarzana karavuM arthAt potAnI jUThI prazaMsA karavI. For Personal & Private Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 89 ucca gotra karmano anubhAga (phaLAdeza) :- ucca gotra karmano anubhAga ATha prakAre hoya che. (1) viziSTa jAtinI prApti. (ra) viziSNukuLanI prApti (3) zarIranuM baLa paNa viziSTa hovuM (4) viziSTa rUpanI prApti (5) viziSTa tapa karavAnI kSamatA (da) viziSTa jJAnanI prApti (7) viziSTa lAbhanI prApti (8) aizvaryanI viziSTapaNe prApti. - nIca gotra karmano anubhAga (phaLanI prApti) : paNa ATha prakAre rahela che. (1) jAtinI hInatA :- mAtRvaMza kalaMkita maLe che. tethI apayaza-apamAnanA kaDavA ghUMTaDA pIvA paDe che. jAtino mada karavAthI nIca gotra prApta thAya che. (ra) kuLanI hInatA :- kalaMkita pitRvaMza maLe che. kuLano mada karavAthI nIca gotra baMdhAya che. dA.ta. bha.mahAvIre maricinA janmamAM kuLano mada karyo hato, jenAthI nIca gotra baMdhAyuM hatuM. tenA phaLa svarUpa chellA janmamAM devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM AvavuM paDyuM hatuM. bhikSuka kuLamAM AvavuM te nIce gotranuM phaLa che. (3) baLanI hInatA - baLanuM abhimAna karavAthI zarIrabaLa ane manobaLanI prApti thatI nathI. bimArIno sAmano karavo paDe che. (4) rUpanI hInatA :- rUpano garva karavAthI kurupatA maLe che. (5) tapanI hInatA :- tapanuM abhimAna karavAthI athavA tapa karanAranuM apamAna | karavAthI nIca gotra maLe che. (6) jJAnanI hInatA :- jJAna-zrutano mada karavAthI athavA jJAnano anAdara thavAthI. dA.ta. zivabhUti munie jJAnano anAdara karavAthI "mAsatuSa' muninA bhavamAM samyakajJAna mATe vaMcita rahevuM paDatuM hatuM. paNa mahAvIra svAmIno bheTo thavAthI ane atUTa zraddhA thavAthI te hInatA dUra thaIne kevaLajJAnI banyA hatA. (7) lAbhanI hInatA - lAbhano mada karavAthI Atma lAbhanI saMpattithI vaMcita rahevuM paDe che. () aizvaryanI hInatA :- aizvaryanuM abhimAna karavAthI, tenA phaLarUpe bhautika ane AdhyAtmika aizvaryanI prApti nathI thatI. nirAzA ja prApta thAya che. tenuM phaLa be rIte prApta thAya che. svataH ane parataH (svayaM ane bIjAne AdhAre) saMkSepamAM, manuSya ATha prakAranA ahaMkAranI jeTalo najIka jAya che teTalA pramANamAM teno AtmA AtmabhAvothI dUra cAlyo jAya che ane ahaMkArathI jeTalo dUra rahe che teTalA pramANamAM te AtmabhAvonI najIka jAya che. tethI abhimAnathI dUra rahevuM e ja gotra karmane vistArathI samajavAnuM phaLa hovuM joIe. eTale ke nIca gotrathI dUra rahI zakAya. For Personal & Private Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 svAdhyAya sudhA (8) aMtarAya karma :- AtmA anaMta zaktivALo che, te zaktine pragaTa karavA mATe je zakti jo Ie temAM aMtarAya karavAvALuM aMtarAya karma che. aMtarAya zabdano artha che- vipna, bAdhA, rokavuM ane muzkelI AvavI. dA.ta. manuSya pAse aDhaLaka saMpatti temaja bhogya sAmagrI hovA chatAM tenAmAM bhAvapUrvaka dAna devAnI zaktino utsAha jAgrata thato nathI tenuM kAraNa A aMtarAya karma che. vyavahArathI joIe to aMtarAya karmanA prabhAvathI aruci, asvasthatA, zoka, ciMtA Adi aMtarAya devAvALA kAraNo UbhA thaI jAya che. nizcayanayathI joIe to AtmA anaMta zaktivALo hovA chatAM apaMgatA, vyAdhi, ALasa, parAdhInatA, Asakti, aruci athavA mAnasika asaMtulananuM kAraNa AtmAnI zakti A karma dvArA avarodhAyelI che, te che. aMtarAya karmanuM kArya che AtmAne lAbha Adi prAptimAM, zubha kArya karavAnI kSamatAmAM ane tapa-zIlAdinI sAdhanA karavAnA sAmarthyamAM avarodha Ubho karavo. A karmano udaya banatA kAryane bagADI nAkhe che ane manuSyanI AzA para paNa pANI pherave che. A karmano svabhAva rAjAnA duSTa bhaMDArI jevo che. je rAjAe ApelA Adezane kAraNe ApavuM paDatuM dhana ApavAmAM paNa AnAkAnI kare che, TALI devAno prayatna kare che. e ja prakAre AtmArUpI rAjAne mATe vItarAga paramAtmA dvArA anaMta zaktio prApta karavAno saMdeza ApavAmAM Avyo hovA chatAM A aMtarAya karmarUpI bhaMDArI dAnAdinI IcchAmAM, tapa, saMyamAdi karavAnI kSamatAne kuMThita karI nAkhe che ane avarodha kare che. aMtarAya karmano be rIte prabhAva :- aMtarAya karma potAno prabhAva be rIte dekhADe che. (1) pratyutpanna-vinAzI ane (2) pihitagAmI patha. pratyutpanna-vinAzI aMtarAya karmanA udayathI prApta vastuono nAza athavA jatI rahevAnuM bane che. hAthamAM AvelI bAjI bagADI nAkhe che ane sva-hastagata vastu paNa gAyaba thaI jAya che. pihitagAmI patha aMtarAya karmanA udayathI bhaviSyamAM prApta thavAvALI vastunI prAptimAM avarodha athavA vipna AvI paDe che. Ama aMtarAya karma be prakAre avarodha Ubho kare che. maLelI sAmagrIno temaja zaktiono samucita upayoga na karI zakavo ane koI vyaktinA dAna, lAbha, bhoga, upabhoga temaja zaktinA upayogamAM bAdhaka banavuM e aMtarAya karmanA udayano prabhAva che. jema ke koI dAtAne dAna meLavanAra vyakti athavA saMsthA viSe khoTI sUcanA ApavI athavA bhojana karI rahyA hoya athavA upabhoga karatA vyaktione bhojana athavA upabhoga na karavA devuM. maLelI upalabdhiomAM avarodha Ubho karavo e che. For Personal & Private Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA aMtarAya karmanI uttara pravRtio :- AtmAnI levA-devAnI, bhoga-upabhoga karavAnI athavA dharmAdi AcaraNa karavAnI zaktiomAM avarodhaka banavAnA kAraNa rUpa aMtarAya karmanI pAMca uttara pravRtio che. (1) dAnAMtarAya (2) lAbhAMtarAya (3) bhogAMtarAya (4) upabhogAMtarAya (5) vIryAntarAya. (1) dAnAMtarAya karma :- dAna ApavuM e eka prakAranI labdhi che. je A labdhino nAza kare che, te dAnAMtarAya karma che. kaMjusAIno doSa dAnAMtarAya karmanA udayathI AtmAmAM pragaTa thAya che. dAna devAnI vastu pAse che, levAvALo guNavAna pAtra paNa hAjara che ane dAtA dAna devAnuM phaLa paNa jANe che, chatAM dAnAMtarAya karmane kAraNe te dAna denArane dAna devA detuM nathI. dAnAMtarAya karmathI baMdhAyelI vyaktine, sadguru jeTalo paNa upadeza de athavA dAna dharmanuM mahatva samajAve athavA dhananI asAratA samajAve to paNa tenuM mana dAna devA mATe utsAhita nathI thatuM. 'ThANAMga sUtra'mAM dAnanA dasa prakAra batAvyA che. (1) anukaMpA dAna :- anAtha, duHkhI asahAya prANIne anukaMpA lAvI dAna devuM athavA sahayoga Apavo te. (2) saMgraha dAna :- potAno tuccha svArtha siddha karavA mATe bahu kiMmatI bheTa ApavI athavA lAMca ApavI saMgraha dAna che. (3) bhaya dAna :- rAjA, maMtrI, sarakAra, lUMTArA AdinA bhayavaza dAna devuM te. (4) karuNA dAna :- zokanA samaye mAtA-pitA ane putrAdinA nAma para dAna devuM te karuNA dAna. (5) lajajA dAna :- lajajAne kAraNe athavA dekhAdekhIthI dAna devuM te lajjA dAna. (6) gaurava dAna :yaza-kIrti, prazaMsA, prasiddhi mATe dAna ApavuM te gaurava dAna. (7) adharma dAna :hiMsA, jUTha, corI pazuno balI caDhAvavA mATe mAMsa, Adi adharmanI puSTi mATe ApavAmAM AveluM dAna. (8) dharma dAna :- dharma kAryomAM athavA dharma parAyaNa sAdhusAdhvI-zrAvaka zrAvikAne ApavAmAM AveluM dAna dharma dAna che. (9) kariSyati dAna :bhaviSyamAM potAne phAyado thaze evI AzAthI ApavAmAM AveluM dAna te kariSyati dAna che. (10) kRta dAna :- pahelA karelA upakAranA badalAmAM upahAra (bheTa) athavA puraskAra AdinA rUpe ApavAmAM AvatuM dAna kRta dAna che. A sivAya jJAna dAna, abhaya dAna ane auSadha dAna paNa che. (2) lAbhAMtarAya karma :- Icchita vastunI prApti na thavI te lAbhAMtarAya karma che. jayAre puruSArtha karavA chatAM paNa Icchita vastunI prApti nathI thatI tyAre bIjI vyaktine tenuM kAraNa nahIM mAnavuM, tenA pratye dveSa na karavo. paraMtu mArA lAMbhAtarAya karmano doSa che mATe mAre tenAthI mukta thavAno puruSArtha karavAno che. dA.ta. RSabhanAtha bhagavAne For Personal & Private Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA lAbhAMtarAya karma bAMdhela hatuM, tethI sAdhu banyA pachI 400 divasa sudhI annano lAbha maLyo na hato. ajJAnatAne kAraNe evuM vicAravA ke bolavAthI pragADha pApa karma baMdhAya che. dA.ta. jayArathI A vyaktino janma A gharamAM thayo che tyArathI nukasAna ja thaI rahyuM che ane kamANI thatI nathI. A gADha karma bAMdhavAnuM kAraNa thaI jAya che. (3) bhogavaMtarAya karma :- bhojana sAmagrInI upalabdhatA che ane tene sevana karavAnI icchA paNa che, to paNa bhogAMtarAya karmanA udayathI roga AvI javo, aMgomAM vikaLatA AvI javI, durghaTanAne kAraNe ke kaMjusAIne kAraNe bhogya vastuone bhogavI zakAtI nathI te A karmanA udayanuM kAraNa che. bhogavavA yogya padArtho ghaNA che, paNa manuSya badhA padArthone bhogavI zakato nathI. khAvA-pIvAmAM manuSya svataMtrI nathI kAraNa ke teno niyAmaka bhogAMtarAya karma che. (4) upabhogavaMtarAya karma :- eka ja vastu vAraMvAra bhogavI zakAya che te upabhogya kahevAya che. makAna, pharnicara, vastra, AbhUSaNa Adi upabhogya vastu che. A vastuonI prApti hovA chatAM teno upabhoga nathI thaI zakato, tenuM sukha nathI meLavI zakAtuM to tenuM kAraNa "upabhogavaMtarAya' karma jANavuM (5) vIryaMtarAya karma :- yuvAnImAM zarIra svastha ane zaktizALI hovA chatAM paNa jo manuSya potAne satvahIna, kamajora ane vRddha vyaktinI jema mAne che athavA kArya vizeSamAM puruSArtha nathI karI zakato ane potAne utsAha vagarano ane asamartha mAne che to te vIryAntarAya karmano prabhAva jANavo. vIryAntarAya karmanAM traNa bheda che. (1) bAla-vIryAntarAya karma :- samarthatA hovA chatAM tathA kArya karavAnI IcchA hovA chatAM manuSya A karmanA udayathI satkArya athavA naitika sAMsArika kArya nathI karI zakato. (2) paMDita-vIryAntarAya karma - mokSanI IcchA hovA chatAM vairAgyabhAvanI daDhatA hovA chatAM sAdhako A karmanA udayathI mokSa prAptimAM yogya puruSArtha nathI karI zakatA. (3) bAla-paMDita-vIryAntarAya karma :- samyagRSTi zrAvaka-zrAvikA dezavirati cAritramAM puruSArtha karavA Icche che, to paNa A karmanA udayathI te pramANe karI zakatA nathI te bAla-paMDita vIryAntarAya karma che. - vIrya eTale zakti, sAmarthya athavA baLa. je karma AtmAnI zaktine, sAmarthyane, baLane vadhavA detuM nathI te vIryAntarAya karma che. AtmAnI anaMta zaktine A karma dabAvIne beThuM che. vIryAntarAya karmanA prabhAvathI jIva azAMta, saMtapta jIvana jIve che. DIprezananuM mULa kAraNa paNa A ja karma che. A sthitimAM koI vAta, koI vastu athavA koI vyakti For Personal & Private Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 93 tene sukha ApI zakatI nathI. davA paNa ghaNIvAra kArya karatI nathI tyAre tenI sthiti bahu ja dayanIya banI jAya che. eTalA mATe dharma-puruSArtha athavA zubha kAryamAM pramAda nahIM karavo joIe. aMtarAya karmabaMdhanA kAraNo :- "bhagavatI sUtramAM ane 'tattvArtha sUtra'mAM aMtarAya karma baMdhanA pAMca kAraNa batAvyA che. (1) dAnamAM avarodha Ubho karavo tethI dAnAMtarAya karma baMdhAya che. (2) lAbhamAM avarodha Ubho karavo tethI lAbhAMtarAya karma baMdhAya che. (3) bhogavavA yogya padArthonI prAptimAM avarodha karavo tethI bhogAMtarAya karma baMdhAya. (4) upabhogya padArthonI prAptimAM avarodha karavo tethI upabhogAMtarAya karma baMdhAya che. (5) zaktine kuMThita karavI ke rokavI tethI zakti hovA chatAM paNa paropakAranA kArya na karavA, dharma kriyAomAM pramAda karavo, bIjAnA manamAM azAMti ke kaleza pedA karavo, bIjAne dharma ArAdhanA na karavA devI, potAnI zArIrika, mAnasika zaktino durupayoga karavAthI vIryaMtarAya karma baMdhAya che. aMtarAya karmano anubhAga (phaLa prApti) :- pAMca prakArathI anubhAga athavA phaLaprApti thAya che. (1) dAnano avasara na maLavo te dAnAMtarAya karmano anubhAga. (2) lAbhano avasara na maLavo te lAbhAMtarAya karmano anubhAga. (3) bhogavavA yogya padArthone bhogavI na zakAya te bhogAMtarAya karmano anubhAga. (4) upabhoganI sAmagrI na maLavI te upabhogAMtarAya karmano anubhAga. (5) zakti-puruSArthanI prApti na thavI te vIryAntarAya karmano anubhAga. A prakAre karmanI ATha mULa prakRti ane uttarapravRtionuM svarUpa, svabhAva, prabhAva ane baMdhanA kAraNone samajIne tenAthI bacavAno puruSArtha karavAno che. jo vyakti jAgRta rahIne kArya kare ane padArtho pratye nirapekSa athavA nirlepa thaIne rAgadveSa athavA prItiaprIti bhAvothI bacI ne rahe to cAre bAjuthI thavAvALA karmabaMdhanA prahArathI moTA bhAge bacI zakAya che. 65. karmabaMdhanA cAra prakAra che : prakRtibaMdha, pradezabaMdha, sthitibaMdha ane rasabaMdha; temAM pradeza, sthiti ane rasa e traNa baMdhanA saravALAnuM nAma prakRti ApavAmAM AvyuM che. pradezabaMdha che te AtmAnA pradezanI sAthe pugalano jamAva arthAt joDANa che; tyAM tenuM prabaLapaNuM hotuM nathI; te kheravavA cAhe to kharI zake tema che. mohane laIne sthiti tathA rasano baMdha paDe che, ane te sthiti tathA rasano baMdha che te jIva pheravavA dhAre to pharI ja zake ema banavuM azakya che. AvuM mohane laIne e sthiti tathA rasanuM prabaLapaNuM che. (ta nikAcita karmane anulakSIne A kaheluM che.) For Personal & Private Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA cAra prakAre karmano baMdha paDe che. A cAra prakAramAM mana, vacana, kAyAnA pravartanathI pradeza ane prakRtibaMdha paDe che. ane kaSAyanI hAjarI hoya to sthiti ane rasano baMdha paDe che. pahelA prakArano baMdha jIva dhAre to kheravI zake che, paNa jemAM kaSAya (mo)ne laIne sthiti ne rasano baMdha paNa paDyo hoya to te pheravI zakAto nathI. sthiti ane rasa vaDe karmano baMdha nikAcita thAya che ane prabaLapaNe udayamAM Ave tyAre bhogavavuM paNa paDe che. cAra prakAranA baMdhane vizeSapaNe samajavA prayatna karIe. AkhA lokamAM karmabaMdhanI prakriyA kevI che te joIe. karmamAM pheravAI zake tevA pudgala paramANu lokAkAzamAM sarvatra vyApta che. jyAre AtmA mana-vacana-kAyA dvArA pravRtti kare che, tyAre karma yogya paramANuomAM AkarSaNa pedA thAya che. AtmA je kSetramAM vidyamAna che eTalA ja kSetramAM vidyamAna paramANumAMthI te samaye grahaNa karI zakAya che. karma pudgalane grahaNa karavA ke na karavA te bAbatamAM AtmA svataMtra che. paNa karmabaMdha thatAM ja tenI sAthe yoga ane kaSAyane anusAra svataH (ApoApa) karmabaMdhanA aMgarUpa cAra avasthA utpanna thAya che. je A pramANe che H 1. pradezabaMdha. 2. prakRtibaMdha. 3. anubhAgabaMdha. 4. sthitibaMdha. 94 1. pradezabaMdha :- kArmaNa vargaNAo grahaNa thatI vakhate avibhakta hoya che. grahaNa karyA bAda te Atmapradezo sAthe coMTe che, te pradezabaMdha che. karmabaMdha thatAM ja karmavargaNAonuM sAta ke ATha karmomAM yathAyogya vibhAjana karavuM te pradezabaMdhanuM kArya che. mana, vacana, kAyAnI pravRttinI tAratamyatA anusAra karma-vargaNAonI saMkhyAmAM paNa tAratamyatA hoya che. pravRttinI mAtrAmAM adhikatA thavA para karma paramANuonI saMkhyAmA adhiktA thAya che tathA pravRttinI mAtrAmAM nyUnatA thavAthI karma paramANunI saMkhyAmAM paNa nyUnatA hoya che. pradezabaMdhanuM phaLa e che ke-AtmA dvArA grahaNa karavAmAM AvelA kArpaNa pudgalonA samUhane AtmA sAthe karmarUpamAM baMdhAI javuM. 2. prakRtibaMdha :- karmabaMdhano bIjo prakAra prakRti baMdha che. temAM AtmA sAthe coMTelA kArmaNa vargaNAno svabhAva nakkI thavo te che. pradezabaMdha thatI vakhate je te karma pudgalonI sAta ke ATha karmomAM vaheMcaNI thaI jAya che. jene mULa ATha karmo kahevAya che. jevI rIte pradezabaMdhamAM kArmaNa vargaNAonA parimANano nirNaya thaI jAya che, temaja prakRtibaMdhanuM kArya paNa grahaNa karelA kArmaNa vargaNAonI prakRti-svabhAvano nirNaya thAya che. 3. anubhAgabaMdha :- karmabaMdhano trIjo prakAra anubhAgabaMdha che. jemAM grahavAmAM Avela pudgala paramANuomAM karmaphaLa kevA rasathI bhogavavuM paDaze te nakkI thAya che. karmaphaLa For Personal & Private Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 svAdhyAya sudhA vipAkanI tIvratA-maMdatAno nirNaya AtmAe karelA rAgadveSa rUpa adhyavasAyanI tIvratAmaMdatA anusAra thAya che. karmabaMdha thatAMnI sAthe ja kaSAyanI tIvratA-maMdatA anusAra rasabaMdhanuM nirmANa thaI jAya che. 4. sthitibaMdha : karmabaMdhanI cothI avasthA grahaNa karavAmAM Avela karma pudgalonI sthiti-kALanI che. kayuM karma keTalo samaya AtmA sAthe raheze eno nirNaya sthitibaMdha kare che. kaSAyanI tIvratA-maMdatAnI anusAre AtmA sAthe baMdhAyelA karmanI sthiti nirmANa thAya che. karmabaMdhanI cAreya avasthAo karmabaMdha thatAMnI sAthe ja svayaM niSpanna thAya che. karmabaMdhanI A cAra avasthAomAM prakRti ane pradezabaMdha yoganI hAjarImAM thAya che tathA sthitibaMdha ane anubhAga(rasa) baMdha kaSAyanI hAjarImAM thAya che. yoganI zakti jevI tIvra ke maMda haze te pramANe prakRti ane pradezabaMdha thaze. kaSAyanI tIvratA ke maMdatAne anusAra karmanI sthiti ane phaLa ApavAnI zakti eTalI ja tIvra ke maMda haze. kArpaNa vargaNAno jaththo pradezabaMdha che. karmano svabhAva nakkI thavo te prakRtibaMdha che. karmaphaLanI tIvratA ke maMdatAno nirNaya e anubhAgabaMdha che. tathA kALa-maryAdA nakkI thavI te sthitibaMdha che. A cAra avasthAo samajavA mATe eka dRSTAMta joIe. eka vyaktie vAyunAzanA padArthone nAkhIne lADu banAvyA. bIjI vyaktie pittanAza padArthomAMthI lADu banAvyA. trIjI vyaktie kaphanAzaka padArtho nAkhI lADu banAvyA. to A dareka lADu anukrame vAyu, pitta ane kapha nAza karavAnuM kArya karaze. evI ja rIte AtmA dvArA grahaNa karavAmAM AvelA karma pudgalomAMthI koI AtmAnA jJAna guNane AvaraNa karaze, koI darzana guNane AvaraNamAM laI jaze, koI AtmAnA anaMta sAmarthyane kuMThita karaze to koImAM anaMta sukhane AvaraNamAM laI javAno svabhAva che. Ane prakRtibaMdha kahe che. lADunA vajana judA judA hoya che. tema grahaNa karavAmAM Avela karmapudgalonI saMkhyA paNa judI judI hoya che, koImAM vadhAre to koImAM ochI. A judI judI karma paramANunI saMkhyAthI yukta karmapudgalonuM AtmA sAthe joDAvuM te pradezabaMdha che. jema judA judA prakAranA lADavAmAM svabhAvamAM rahevAnI zakti-kALamaryAdA judI judI hoya che, tema karma keTalo samaya raheze teno nirNaya sthitibaMdhathI thAya che. sthiti pUrNa thatAM te pudgalo AtmAthI judA paDI jAya che. baMdhAyelA karmo keTalA samaya bAda udayamAM Avaze ane baMdha ane udayanI vacce keTalo samaya pasAra thaze teno nirNaya sthitibaMdha kare che. For Personal & Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 svAdhyAya sudhA koI lADavAno rasa madhura hoya che, koImAM kaTurasa hoya che. temAM nyUnAdhikatA jovAmAM Ave che. tema koI karma zubha athavA azubha hoya che ane tenI tAratamyatAmAM paNa phera hoya che. Ama vividha prakAranA-tIvra tIvratara, tIvratama, athavA maMda, maMdatara maMdatama zubha-azubha rasomAM karma-pudgalonA rUpamAM baMdhAI javuM te rasabaMdha-anubhAga baMdha kahevAya che. 1. pradezabaMdhanuM svarUpa :- AtmAnA avibhAjaya aMgane Atmapradeza ane pudgalanA avibhAjaya aMzane paramANu kahe che. karma pradezonuM AtmAnA pradezo sAthe baMdhAI javuM te pradezabaMdha che. pudgalanA avibhAjaya aMgane pudgala paramANu kahe che ane eka paramANu jeTaluM sthAna roke che tene pradeza kahevAya che. AtmapradezonuM karma pradezo sAthe joDAvuM te 'pradezabaMdha che. Atmapradezo sAthe baMdhAvAvALA karma paramANuonuM parimANa athavA saMkhyAne nakkI karavAnuM kArya pradezabaMdhanuM kArya che. je samaye karmabaMdha thAya che. te samaye AtmA dvArA je karma-vargaNA AkarSAya che tyAre prakRti, sthiti ane rasanI apekSA vagara ja grahaNa karavAmAM Ave che. pradezabaMdhamAM karmaparamANu skaMdhonA parimANa pAchaLa mana-vacana kAyAnI adhikatA ane nyUnatA anusAra tenAM alaga-alaga samUhomAM vaheMcAIne baMdha thAya che. pradezabaMdhamAM yogonuM mAhAbhya :- siddhAMta e che ke mana, vacana ane kAyAnA yogonI pravRttiomAM jeTalA vadhAre pramANamAM caMcaLatA haze, karma vargaNAno jaththo vadhAre baMdhAze ane yogonI pravRtti jeTalI maMda haze, karmavargaNAno jaththo ocho haze ane karmabaMdha ocho thaze. yogonI caMcaLatA anusAra AtmA-karma pudgalone grahaNa kare che ane eTalA ja karma AtmapradezonI sAthe joDAya che. Ane ja AgamomAM pradezabaMdha kahyo che. yoganI capaLatA vagara pradezabaMdha nathI thato. AtmAnA asaMkhyAta pradezomAMthI eka eka pradeza para anaMtAnaMta karma pudgalono pradezono baMdha thAya che. tene ja pradezabaMdha kahe che. bhagavatI sUramAM bhagavAna mahAvIre gautama svAmIne javAba ApatAM kahyuM che ke :- jIva ane pudgala anyonya baMdhAyelA. skRSTa, avagADha tathA ekabIjAmAM sneha pratibaddha che eTale ke ekabIjAmAM ekameka thaIne rahe che. dA.ta. sarovaramAM 100 chidro vALI hoDI choDI daIe to naukA te chidro dvArA jaLathI pUrepUrI bharAI jaze ane ghaDA jevI lAgaze. Ama ja jIva ane pudgalonA saMbaMdha sarovara ane hoDInI jema paraspara spaSTa, baddha, avagADha ane sneha pratibaddha che. ane paraspara ekameka thaIne rahe che, A ja pradezabaMdha che. karma vijJAnano niyama che ke : AtmA jayAre paNa karma vargaNAne grahaNa kare che tyAre For Personal & Private Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA anaMtAnaMta paramANuvALA skandhane grahaNa kare che. karmaparamANuo AtmAnA eka eka pradeza sAthe baMdhAya che. AtmAnA pradezo AkhA zarIramAM phelAIne rahelA che. AtmA zarIranI aMdara avakAzamAM rahelA paramANuomAMthI ja karma vargaNA grahaNa kare che ane badhA ja Atmapradezo karmaparamANuone grahaNa kare che. jIva karma yogya pugalone badhI dizAomAMthI grahaNa kare che. Atmapradezo sAthe karmano saMyoga che. eka kSetrAvagAhapaNe rahelA che. junA karma sAthe navA karma pudgala joDAya che. junA karma kharatA jAya che, navA karma Atmapradezo sAthe joDAtA rahe che, paNa te mAtra saMyoga saMbaMdhe che, tAdAbhya saMbaMdhe rahelA nathI. karma-pudgalo-kAzmaNa vargaNAonuM vibhAjana :- dareka AtmA hara kSaNa sAta athavA ATha karmono baMdha kare che. yoga-pravRttio anusAra baMdhAyelA anaMtAnaMta karma pugalonA judA judA bhAga thaI jAya che ane te karma potAnA karma vargaNAnA samUhamAM baMdhAI jAya che. jema khorAka khAdhA pachI tenuM rUpAMtara ApoApa lohI, rasAdimAM pariNamana thaI jAya che tathA zarIranA vibhinna avayavomAM pahoMcI jAya che. te prakAre baMdhAI rahelA karmonA yoga-baLa anusAra yathAyogya bhAgomAM vibhAjana thaI jAya che tathA prakRtibaMdhanA rUpamAM tenA kAryonuM niyamana paNa thaI jAya che. karmono svabhAva eka jevo na hovAthI pradezabaMdhanA samaye ja judA judA prakAranI karma prakRtinA rUpamAM vibhAga thaI jAya che. karmono saMvibhAga :- (karmonuM vibhAjana) : pradezabaMdha dvArA baMdhAyelA anaMtAnaMta karmomAM AyuSya karmane hisso sauthI ocho che. nAma ane gotra karmano hisso samAna che paraMtu AyuSya karmathI vadhAre che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano hisso ekabIjA pratye samAna che, paNa nAma ane gotra karmanA hissAthI vadhAre che. AnAthI paNa adhikabhAga mohanIya karmane maLe che ane badhAthI vadhAre bhAga vedanIya karmane maLe che. A prakAranAM vibhAjananuM rahasya karmonI utkRSTa sthiti para nirbhara che. vedanIya karma | sivAya bAkInA sAta karmone sthiti anusAra bhAga maLe che. arthAt je karmanI jeTalI adhika sthiti tene eTalo vadhAre bhAga maLe che. sAmAnya (jadhanya) utkRSTa 1. AyuSya karmanI sthiti aMtarmuhUrta 33. sAgaropama 2. nAma karmanI sthiti AThamuhUrta 20. kaDAkoDi sAgaropama 3. gotra karmanI sthiti AkarmuhUrta 20. koDAkoDi sAgaropama 4. jJAnAvaraNIya karmanI sthiti aMtarmuhUrta 30. kaDAkoDi sAgaropama 5. darzanAvaraNIya karmanI sthiti aMtarmuhUrta 30. kaDAkoDi sAgaropama For Personal & Private Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 svAdhyAya sudhA 6. aMtarAya karma sthiti aMtarmuhUrta 30. koDAkoDi sAgaropama 7. mohanIya karma sthiti aMtarmuhUrta 70. koDAkoDi sAgaropama 8. vedanIya karma sthiti 15rmuhUrta 20. koDAkoDi sAgaropama vedanIya karmanI sthiti ochI hovA chatAM paNa tene bhAga badhAthI vadhAre che kAraNa e che ke AtmAne vedanoya karmanuM sukha-duHkha rupa vedana vadhAre che ane prati samaya spaSTa rUpathI thatuM rahe che. jyAre AyuSya karmanuM vedana sauthI ochuM hoya che. AyuSya karmano baMdha jIvanamAM ekavAra ja thAya che. vedanIya karmane udaya pratikSaNa hovAthI tenI nirjarA paNa adhika pramANamAM thAya che. je samaye AyuSya karmano baMdha thAya che tyAre karma pudgalanA ATha bhAga thAya che. bAkI samaye karmapudgalanA sAta bhAga thAya che. A ja pradezabaMdhanuM svarUpa ane kArya che. 2. prakRtibaMdhanuM svarUpa :- jagatamAM badhA prANIonA jIvanane oLakhavAnuM ane mApavAnuM tharmomITara "svabhAva' che. svabhAva vaDe ja manuSyanA guNonuM ane zaktionuM mApa kADhavAmAM Ave che. svabhAvane ja joIne vivAhika saMbaMdha athavA nokara vagerenI nimaNUMka karavAmAM Ave che. cAra gatimAM rahelAM jIvono svabhAva alaga alaga che. eka manuSya jAtimAM ja agaNita prakAranA rUpa, raMga, AkRti ane prakRtinA manuSyo jovA maLe che. ekalA manuSyamAM ja nahIM, prANImAtramAM svabhAvathI prAyaH tenI jAti, guNa zakti ane saMskRtinuM anumAna lagAvI zakAya che ke A amuka jAti athavA amuka gati athavA amuka samUhanuM prANI che. jema prANIonA svabhAvathI tenuM vibhAjana karI zakAya che, temaja karmonA svabhAvathI paNa tenuM pRthakkaraNa athavA vibhAjana karavAmAM Ave che. AtmA ane karmano baMdha thavAnI sAthe ja te karmano svabhAva jANI zakAya che ke tenuM vizleSaNa svataH thaI jAya che. karmane yathArtha rUpamAM jANavA mATe sarva prathama karmano svabhAva jANavo joIe. AtmA dvArA grahaNa karavAmAM AvelA kArmaNa vargaNAno svabhAva kevo haze, teno nirNaya te ja vakhate thaI jAya che. bAMdheluM karma kevA prakAranuM phaLa Apaze, teno nirNaya paNa karmanI prakRtithI ja thaI jAya che. prakRtibaMdha svayaM karmanA svabhAvanuM vizleSaNa karavAnI zakti dharAve che. - AcArya pUjyapAde prakRtino artha "svabhAva' karIne tene evI rIte samajAvela che ke lIMbaDAnA jhADanI prakRti kaDavI che, goLanI prakRtimAM mIThApaNuM che. e ja prakAre jJAnAvaraNIya karmanI prakRti jJAnane AvRtta karavAnI che, to darzanAvaraNIya karma darzanane AvaraNa karanAra che. A vAtane gommadasAramAM spaSTa karatAM lakhyuM che ke :- kayuM karma kevA prakAranuM che ane kyAre phaLa Apaze, enuM nirmANa baMdhAyelA karmanA skaMdho parathI prakRtibaMdha kare che. A prakRtibaMdhano viSaya che. For Personal & Private Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 99 karma paramANuono baMdha jayAre AtmA sAthe thAya che tyAre traNa vAtono nirNaya thAya che. (1) kevA prakAranA karmaparamANu AtmAnA kayA guNane AvaraNamAM laI jaze. | (2) AtmA upara te kevo prabhAva pADaze ? tathA (3) kaI zaktione AvaraNamAM laI jaze ? A traNa vAtothI karmanI prakRti nakkI thAya che. jene prakRtibaMdha kahevAmAM Ave che. 3. anubhAgabaMdhanuM svarUpa - A saMsAramAM koIpaNa vyakti evo nathI ke je "rasa zabdathI paricita na hoya ahIMyA ApaNe kAzmaNa vargaNAnA kAraNe Ubho thato anubhAgarasa viSe vicAravAnuM che. anubhAgabaMdha ja samagra saMsArI jIvono bhAgya vidhAtA che. anubhAga be prakAre che. (1) vizvane trAsarUpa AsurI zaktinAM rUpamAM pravartamAna. (2) vizvane mATe AzIrvAda rUpa zaktinA rUpamAM. prathamane pApa ane bIjAne puNya rasa athavA azubha-zubha rasa kahevAya che. anubhAga (rasa)no artha che karmaphaLanI tIvratAmaMdatA. anubhAga (rasa) baMdhanuM kArya che-phaLa ApavAnA samaye ochuM ke vadhAre pariNAma ApavuM. kArpaNa vargaNAomAM zubha athavA azubha rasa ocho-vadhAre hoya che; tIvratA ke maMdatA hoya che. judA judA prakAranA tIvra, tIvratara, tIvratama athavA maMda, maMdatara, maMdatama, zubha-azubha rasonA karma pugalonA rUpamAM baMdhAya che tenuM nAma rasabaMdhaanubhAga baMdha che. jo ke AtmAmAM sparza guNa nathI to paNa AtmAmAM vidyamAna kaSAyarUpa pariNAma | sparza guNanuM kAma kare che. AtmAmAM yogya ane kaSAyarUpa pariNAma thavAthI teno karmanI sAthe baMdha thAya che. jeTalA pramANamAM kaSAya bhAva thAya che, tenA pramANe AtmAnI sAthe anubhAga baMdha thAya che. karmabaMdha thatI vakhate ja phaLa ApavAnI zakti sAthe baMdhAya che. karma bAMdhatI vakhate jevA pariNAma hoya tevo rasa paDe che ane jevo rasa paDyo hoya tevuM ja tIvratama, tIvrata, tIvra tathA maMda, maMdatara, maMdatama phaLa bhogavavuM paDe che. kaSAyane kAraNe sthiti (samaya) ane rasa banneno baMdha thAya che. dA.ta. TAImabombamAM kayA samaye visphoTa thaze ane te samaye keTalI tIvratAthI AMdolana-halacala UbhI karaze eTale saMhAraka zakti keTalI haze-A baMne vAto karmonA be prakAra sthiti ane rasane lAgu paDe che. sthiti baMdhathI karma keTalA samaya pachI AtmAthI judu paDaze ane judA paDatI vakhate te karma keTalA pramANamAM halacala-kaMpana utpanna karIne AtmAthI judA paDaze te kAma anubhAga (rasa) baMdhanuM che. anubhAgabaMdhanuM kArya :- karma vargaNAmAM pudgalomAM svAbhAvika rUpathI "rasa che. paraMtu te bahuja alpa pramANamAM che. te jIva upara anugraha ke upaghAta karavAmAM asamartha che. paraMtu kaSAyamAM pariNamana thavAthI jIva pote ja karma paramANamAM anaMtagaNo rasa utpanna For Personal & Private Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 svAdhyAya sudhA kare che ane te ja AtmA upara anugraha ke upaghAta karavAmAM samartha che. karma paramANu jyAre prANI kaSAyamaya bane tyAre pratyeka karma tenuM nimitta pAmIne anaMtagaNo rasa utpanna kare che, je AtmAnA guNono ghAta kare che. A ja rasa baMdha che (anubhAgabaMdha che) Ane samajavA mATe UMTaDI, bheMsa, gAya, bakarInA dUdhanI cikAsano vicAra karavAthI rasabaMdha zuM che teno khyAla AvI zake tema che. cikAsanuM pramANa anukrame ghaTatuM jAya che, tema rasanI tIvratA ke maMdatA kaSAya AdhArita che. jema UMTaDInA dUdhamAM vadhAre zakti che. bheMsa ane gAyanA dUdhamAM tenAthI utaratI zakti che. bakarInA dUdhamAM prathamanA traNa karatAM ghaNI ochI zakti che tema zubha athavA azubha prakAranI prakRtiono anubhAga tIvra temaja maMda hoya che eTale anubhAgabaMdha tIvra ane maMda ema be prakAre che. azubha bhAvo sAthe zubhabhAva bhaLavAthI maMda anubhAgabaMdha thAya che ane saMkaleza-kaSAyI bhAvothI zubha prakRtiomAM maMda anubhAga baMdha thAya che. tIvra ane maMda anubhAga(rasa)nI zubha ane azubha banne upara cAra prakAre asara thAya che. (1) tIvra, tIvratara, tIvratama, ane atyaMta tIvra tathA (2) maMda, maMdatara, maMdatama ane atyaMta maMda. A bannenI avasthA (1) lImaDAnA kaDavA rasa uparanI prakriyA tathA (2) zeraDInA rasa uparanI garama karavAnI prakriyA dvArA samajAvavAmAM AvI che. banne rasane ukALavAthI cAra avasthAo thAya che. tIvra, tIvrata, tIvratama ane atyaMta tIvra, e ja udAharaNamAM pANI reDatA javAthI maMda, maMdatara, maMdatama-atyaMta maMda avasthA thAya che. A tIvratA ane maMdatAnuM kAraNa kaSAyanI tIvratA ke maMdatA che. tIvra kaSAyathI azubha pravRtiomAM tIvra ane zubha pravRtiomAM maMda anubhAgabaMdha thAya che. maMda kaSAyathI azubhamAM maMda ane zubhamAM tIvra anubhAga baMdha thAya che. kaSAyanI maMdatA ane vizuddha pariNAmonI vRddhi thavAthI puNya-zubha-prakRtiomAM tIvra, tIvrata, tIvratama ane atyaMta tIvra anubhAgabaMdha thAya che. temaja kaSAyanI tIvratA ane vizuddha pariNAmomAM ghaTADo thavAthI pApa prakRtiomAM tIvra, tIvratara, tIvratama ane atyaMta tIvra anubhAgabaMdha thAya che. dA.ta. eka vaidyanI pAse mAthAnA duHkhAvAnA cAra rogI AvyA. ekane thoDuM ja mAthuM du:khatuM hatuM tethI eka goLIthI maTI gayuM. bIjAno du:khAvo vadhAre hato tene teja pAvaravALI be goLI ApavAthI teno duHkhAvo maTI gayo. trIjo rogI keTalAya divasathI pIDAto hato tene teja davA thoDA divasa levAnuM kahyuM ane cothA rogIno mAthAno du:khAvo eTalo tIvra hato ke tene atyaMta kaDavI davA ApI, lAMbA samaya sudhI upacAra karavo paDyo. Ama eka ThANiyAthI laIne cAra ThANiyA sudhIno rasabaMdha samajavAno che. For Personal & Private Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 101 tIvra, tIvrata, tIvratama ane atyaMta tIvra duHkhAvAno prakAra hato ane navAmAM maMda, maMdatara, maMdatama ane atyaMta maMda hato eTale avadhi vadhatI jatI hatI. kaSAyayukta pariNAmomAM aneka prakAranI taratamatA hoya che, je rasabaMdhanuM kAraNa che, jene saMpUrNapaNe kevaLajJAnI jANI zake. - sAra :- anubhAgabaMdhane samajavAno sAra e che ke-jayAre paNa bhAva athavA kriyA zubha hoya tyAre kaSAyone maMda rAkhavAno puruSArtha karavAno che. ane jayAre kaSAyanI tIvratA hoya to manane azubha bhAvothI ane pApa prakRtithI dUra rAkhavAno puruSArtha karavAno che. 4. sthitibaMdhanuM svarUpa :- kAzmaNa vargaNA be prakAranI hoya che-zubha ane azubha. A zubha-azubha karmanA prakAra athavA svabhAvanuM prakRti baMdhanA rUpamAM thAya che. pachI e karma pradezabaMdhanA rUpamAM kare che. te karmanA zubha-azubha bhAvonI tIvratA-maMdatA temaja kaSAyanA pariNAmo anusAra prazastatA-aprastatAno nizcaya anubhAgabaMdhanA rUpamAM thAya che. sAthe ja tenA aparAdha ane doSa 5 bhAvo anusAra sthiti baMdhano daMDa jIvAtmAe bhogavavAno Ave che. sthitibaMdhanuM kArya : anubhAgabaMdha vakhate jo sthitibaMdha na hoya to karmanuM vipAkarUpa kArya thatuM nathI eTale anubhAga baMdhanI sAthe ja sthitibaMdha thavo Avazyaka mAnavAmAM Avyo che. A anubhAga ane sthitibaMdhanA sahayoganuM eka kAraNa ema batAvyuM che ke utkRSTa anubhAgane bAMdhavAvALo jIva nizcayathI utkRSTa sthitine bAMdhe che, kAraNa ke utkRSTa pariNAma vagara utkRSTa anubhAgabaMdha thato nathI hoto. karmano AtmAnI sAthe baMdha thayA pachI je karma jeTalo samaya AtmAnI sAthe rahe che te tenI sthiti kALa che ane tenI maryAdA nakkI karavI te sthiti baMdha che. udayamAM keTalo | samaya raheze te sthitibaMdha che. sthitibaMdha utkRSTa temaja jadhanya ema be prakAranAM che. A be vaccenA baMdhane madhyama sthitibaMdha kahe che. sthitibaMdhanuM mULa kAraNa :- sthitibaMdhanuM mukhya(mULa) kAraNa kaSAyabhAva che. krodha, mAna, mAyA, lobha-A cAranA cAra prakAra hovAthI 16 kaSAya ane nava nokaSAya tathA rAgadveSa paNa kaSAyamAM ja Ave che. kaSAyano udaya 10mAM guNasthAnaka sudhI rahe che eTalA mATe 10mAM guNasthAnaka sudhI jIva sakaSAyI kahevAya che ane chellA cAra guNasthAnavALA jIva akaSAyI che. karmavettA sthitibaMdhanuM mukhya kAraNa adhyavasAyane mAne che. AtmA je prakAre zubha athavA azubha, tIvra, maMda athavA madhyaya adhyavasAya kare che te anusAra ja tenI sthitibaMdha thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 svAdhyAya sudhA kaSAyanA tIvra, tIvratara, tIvatama ane maMda, maMdatara, maMdatama, udayane adhyavasAya sthAna kahyA che. sthitibaMdhanuM kAraNa eka ja adhyavasAya nathI paraMtu aneka adhyavasAyanA sthAno che. abAdhAkALa :- koIpaNa karma baMdhAyA pachI jayAM sudhI udayamAM nathI AvatA athavA bAdhA pahoMcADatA nathI, tyAM sudhInA samayane abAdhAkALa kahe che. arthAt jayAM sudhI baMdhAyelA karma udaya athavA udIraNAne prApta thaIne phaLa nathI detA tyAM sudhInA samayane abAdhAkALa kahe che. abAdhAkALamAM te karma sattAmAM paDyA rahe che. AtmA upara asara karAvavAmAM karmanI jeTalI vadhAre sthiti hoya che, tenA pramANamAM karma baMdhAyA pachI phaLa ApyA vinA suSupta paDyA rahe che. A ja abAdhAkALa che. karmagraMthamAM kahevAmAM AvyuM che ke :- je (AyuSya karma sivAya) karmanI utkRSTa sthiti jeTalA kaDAkoDi sAgaropama pramANa hoya che. te karmanA eTalA ja so varSa pramANa utkRSTa abAdhAkALa hoya che. dA.ta. koI karmanI sthiti eka koDAkoDinI che, to teno abAdhAkALa 100 varSano hoya. eTale 100 varSa pachI udayamAM Ave ane eka koDAkoDi sAgaropama sudhI udayamAM raheze. sthiti baMdhanA be bheda batAvyA che-lakSaNA sthiti ane anubhava yogya sthiti. karma baMdhAyA pachI jayAM sudhI te AtmA sAthe rahe che te samayane lakSaNA sthiti kahe che ane abAdhAkALa pUro thayA pachInI sthiti te anubhava yogya sthiti kahevAya che. nirupakrama AyuSya vALAne baMdhAyelA AyuSyano abAdhAkALa cha mAsa batAvyo che. teo potAnA AyuSyano trIjo bhAga bAkI rahe tyAre AgaLanA janmanuM AyuSyanuM karma bAMdhe che. jayAre sopakrama AyuSyavALA potAnA AyuSyanA trIjA bhAge athavA navamA bhAge athavA sattAvIsamA bhAge...AvatA AyuSyano baMdha kare che. jo te vibhAgomAM te AyuSya baMdha na karI zake to aMtima aMtarmuhUrtamAM AgAmI AyuSyano baMdha pADe che. jo ke anubhAgabaMdha ane sthitibaMdhanuM kAraNa kaSAya ja che. tathApi bannemAM moTuM aMtara raheluM che. kaSAyanI tIvratA thavAthI azubha prakRtino anubhAgabaMdha vadhAre, jayAre zubha pravRtiomAM ocho thAya che. temaja kaSAyanI maMdatAthI zubha prakRtiono anubhAgabaMdha vadhAre ane azubha pravRtiono ocho thAya che. tethI pratyeka prakRtinA anubhAgabaMdhanuM ochApaNuM ke adhikatA kaSAyanI maMdatA ke tIvratA para AdhArita nathI. paraMtu zubha prakRtionA anubhAga baMdhanI maMdatA ke tIvratA kaSAyonI tIvratA ane maMdatA para AdhArita che. jayAre azubha prakRtiono anubaMdhanI dRSTithI kaSAyanI tIvratA ke maMdatAno prabhAva zubha ane azubha prakRtio para bilakula viparIta paDe che. paraMtu For Personal & Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 103 sthitibaMdhamAM kaSAyanI tIvratA ke maMdatA samaye je paNa zubha athavA azubha prakRti baMdhAya che te badhAmAM sthitibaMdha vadhAre hoya che ane kaSAyanI maMdatAnA samaye je prakRtio baMdhAya che te badhAmAM sthitibaMdha ocho hoya che. azubha prakRtiomAM anubhAga vadhAre hoya tyAre sthiti paNa vadhAre ane anubhAga maMda hoya tyAre sthitibaMdha ocho. karmagraMthamAM kahevAmAM AvyuM che ke :- deva, manuSya ane tiryaMca AyuSya sivAya badhI bAkInI prakRtionI utkRSTa sthiti azubha ane sAmAnya sthiti zubha hoya che. utkRSTa sthiti eTalA mATe azubha manAya che ke teno baMdha ati saMkliSTa pariNAmothI thAya che jyAre jadhanya sthitino baMdha vizuddha bhAvomAM thAya che. sArAMza e che ke :- utkRSTa kaSAyathI utkRSTa sthitibaMdha ane vizuddhithI jadhanya sthitibaMdha thAya che. paraMtu deva, manuSya ane tiryaMca AyuSyanI prakRtio A niyamamAM apavAda rUpe che. A traNa prakRtionI utkRSTa sthiti zubha mAnavAmAM Ave che kAraNa ke teno baMdha vizuddhimAM thAya che ane jadhanya sthiti azubha mAnavAmAM Ave che kAraNa ke teno baMdha saMkleza pariNAmothI thAya che. karma prakRtithI vyakitvanI oLakhANa :- jainanA karma vaijJAnikoe kahyuM che ke, baMdhAyelA karmanI prakRti vaDe manuSyanA vyaktitvane jANI zakAya che pratyeka vyakti karmanI prakRtine jANIne tenA anusAre potAnA svabhAvanuM vizleSaNa karI zake che ane tene zubhamAM pheravI zake che. je karmanA svabhAvane nathI jANatA te potAnA svabhAvane badalI zakato nathI. vAstavikapaNe to manuSyano je svabhAva banI jAya che, tene banAvavAvALI sattA potAnI aMdara che, tene jANyA vinA karmanI uttara prakRtine jANI zakato nathI ane jANyA vinA uttara prakRtine badalI paNa zakato nathI. ke tenI nirjarA paNa karI zakato nathI. karma prakRtine jANIne ja sattAmAM paDelA karmanI udIraNA, saMkramaNa ke nirjarA thaI zake che. ane to ja svabhAvanuM parivatarna thavuM saMbhave che. svabhAva parivartana dvArA potAnA vyaktitvane AdhyAtmika dizAmAM vALavA mATe prakRti-baMdhanI sAthe karmanI prakRtione paNa jANavuM anivArya che. prakRti baMdhane samajIne ja bAhyamAM dekhAtI bhinnatA ne dUra karI zakAya che. Ama to karmano eka ja prakAra che, paraMtu bhAva vizeSathI gRhIta karma pudgalanA kAraNe temAM aneka svabhAva nirmANa pAme che. te svabhAva bhAvanAtmaka zaktinA prabhAvane joIne karI zakAya che. A prabhAva pADanAra svabhAva paNa asaMkhyAta ke anaMta prakAranA che. paraMtu saMkSepamAM samajavA mATe tenuM vargIkaraNa karI te badhAnA ATha bhAgomAM vibhAjana karavAmAM AvyuM che. Ane mULa prakRti kahevAmAM Ave che. te ATha karmonI peTA prakRti ke uttara prakRti 158 che. For Personal & Private Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 svAdhyAya sudhA ATha karma prakRtio ane ATha AtmaguNomAM bAdhakatA AtmA anaMta guNo dharAve che, paraMtu tenA mULa ATha guNa che : (1) anaMtajJAna (2) anaMta-darzana (3) avyAbAdha sukha (4) kSAyika samyaktva (anaMta cAritra) (5) akSaya sthiti athavA zAzvatapaNuM (6) apIpaNuM (7) agurulaghutva (9) AtmavIrya athavA anaMta zakti (1) AtmAnA jJAnaguNane AvaraNa karanAra jJAnAvaraNIya karma che. (2) AtmAnI darzana zaktine AvaraNa karanAra darzanAvaraNIya karma che. (3) AtmAnA anaMta avyAbAdha sukhane AvaraNa karanAra vedanIyakarma che. (4) AtmAnI svabhAva ramaNatAnI sthitine AvaraNa karanAra mohanIya che (anaMta cAritra) . (5) AtmAnA zAzvatapaNAne AvaraNa karanAra AyuSya karma che. (6) AtmAnA arupI guNane AvaraNa karanAra nAmakarma che. (7) AtmAnA agurulaghutva guNane AvaraNa karanAra gotra karma che. (8) AtmAnA anaMtavIryane AvaraNa karanAra aMtarAyakarma che. Ama karmanI mULa prakRtio ATha che : (1) jJAnAvaraNIya (2) darzanAvaraNIya (3) vedanIya (4) mohanIya (5) AyuSya (da) nAma (7) gotra (8) aMtarAyakarma. A ATha prakRtinA be bheda che. aghAtI ane ghAtI karmo. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e ghAtI karma che. ane vedanIya, AyuSya gotrA ane nAma e aghAtI karma che. ATha mULa prakRtiono krama :- mULa karma prakRtino je krama batAvavAmAM Avyo che temaja kema che? tenuM zuM kAraNa ? karma prakRtiono krama nizcita karavAmAM Avyo che, temAM paNa AdhArabhUta hetu rahelo che. AtmAnA badhA guNomAM jJAna mukhya che. AtmA ane jJAnanuM tAdAbhya che. AtmAnI oLakhANa tenA jJAna guNa dvArA ja thAya che. eTalA mATe jJAnane AvaraNa karavAvALA jJAnAvaraNIya karmano prathama naMbara ApavAmAM Avyo che. AtmAnA darzana guNane AvaraNa karanAra hovAthI darzanAvaraNIya karmane bIjo naMbara Apyo che. A banne karma potAnuM phaLa sAMsArika sukhaduHkhanuM vedana karavAmAM nimitta che. tethI banne karma bAda vedanIya karmane trIjo naMbara Apela che. sukhaduHkhanuM vedana kaSAya athavA rAgadveSAdi thavAthI thAya che ane kaSAya ke rAgadveSa mohanIyanA aMga che, tethI vadanIya bAda mohanIyano cotho naMbara ApavAmAM For Personal & Private Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 105 Avyo che. mohanIya karmamAM phasAyelo jIvAtmA, tenA kAraNe aneka prakAranA AraMbhasamAraMbha kare che, jethI te naraka ke tiryaMcanuM AyuSya bAMdhe che. A kAraNe AyuSyano naMbara pAMcamo rAkhavAmAM Avyo che. AyuSya karma gati, jAti, zarIra Adi vagara bhogavI zakAtuM nathI tethI nAmakarmano naMbara 6ThTho rAkhavAmAM Avyo che. nAmakarmano udaya thavAthI ucca-nIca goTAno udaya avazya thAya che. A daSTithI gorA karmano naMbara sAtamo rAkhavAmAM Avyo che. ucca-nIca goTAno udaya thavAthI kramazaH dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, ane vIrya Adi zaktio bAdhita thAya che eTale aMtarAya karmano naMbara AThamo Apela che. Ama ATheya prakRtinA svabhAva anusAra yogya krama ApavAmAM Avyo che. AtmA pratyeka samaye anaMtAnaMta karma yogya pula paramANuo ne potAnI tarapha AkarSe che ane temAM bhinna-bhinna prakAranI zaktio bhinnabhinna prakArano svabhAva utpanna kare che. Ane prakRtibaMdha kahe che. prakRti ATha che ane uttara pravRtio 158 che. mULa prakRtinA baMdhanI sAthe sAthe tenI sajAtIya uttara pravRtiono paNa baMdha thayA kare che. pratibaMdhanuM kArya karmono vibhinna svabhAva ane zakti batAvavI e ja che. . samyakatva acokta rIte potAnuM dUSaNa batAve che :- mane grahaNa karavAthI grahaNa karanAranI icchA na thAya to paNa mAre tene parANe mokSe laI javo paDe che; mATe mane grahaNa karavA pahelAM e vicAra karavo ke mokSe javAnI icchA pheravavI haze topaNa kAma AvavAnI nathI; mane grahaNa karavA pachI navame samaye to mAre tene mokSe pahoMcADavo joIe. grahaNa karanAra kadAca zithila thaI jAya topaNa bane to te ja bhave, ane na bane to vadhAremAM vadhAre paMdara bhave mAre tene mokSe pahoMcADavo joIe. kadAca mane choDI daI mArAthI viruddha AcaraNa kare athavA prabaLamAM prabaLa evA mohane dhAraNa kare topaNa ardhapudgalaparAvartananI aMdara mAre tene mokSe pahoMcADavo e mArI pratijJA che' ! arthAt ahIM samyakatvanI mahattA batAvI che. samyakdarzananuM mAhAtye keTaluM che te ahIM avaLavANIrUpe mUkeluM che. samyakdarzana kahe che ke jo tame mane grahaNa karazo ane pachI jo tamArI IcchA pharI jaze ke mAre mokSa nathI javuM to tyAM tamAruM jora cAlaze nahIM, mAre to tamane pakaDIne mokSe laI javA paDaze. e mAruM duSaNa che. samyakdarzana prApta thayA pachI ochAmAM ochA nava samayamAM jIve mokSe pahoMcI zake A pahelI pratijJA. jo jIva sAdhanA karavAmAM moLo paDI jAya to te ja bhave nahIM to vadhAremAM vadhAre 15 bhave mokSe pahoMcADavo. A bIjI pratijJA. For Personal & Private Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 svAdhyAya sudhA - kadAca mane choDI daI mArAthI viruddha AcaraNa kare athavA prabaLamAM prabaLa evA mohane dhAraNa kare to paNa ardhapudgalaparAvartananI aMdara mAre tene mokSe pahoMcADavo e mArI pratijJA che' ! arthAt ahIM samyakatvanI mahattA batAvI che. A trIjI pratijJA che. 67. samyakatva kevaLajJAnane kahe che - "huM jIvane mokSe pahoMcADuM eTale sudhI kArya karI zakuM chuM ane tuM paNa te ja kArya kare che : tuM tethI kAMI vizemAM kArya karI zakatuM nathI; to pachI tArA karatAM mArAmAM nyUnatA zAnI? eTaluM ja nahIM, paraMtu tane pAmavAmAM mArI jarUra rahe che.' ahIM samyakatva ane kevaLajJAnano vArtAlApa Apyo che. jyAM sudhI samyakatva prApta na thAya tyAM sudhI kevaLajJAna pragaTa thatuM nathI. eTale samyakatva kevaLajJAnane kahe che ke tane pAmavAmAM paNa pahelA mArI jarUra paDe che to temAM tAruM mahatva kevI rIte vadhAre ? kAraNa ke kevaLajJAna prApta karavuM haze to samyakdarzanane prApta karavuM ja paDaze eTale ahIMyA paNa bIjI rIte samyakdarzananuM mahAbhya batAvyuM che. 68. graMthAdi vAMcavAnuM zarU karatAM prathama maMgaLAcaraNa karavuM ane te graMtha pharIthI vAMcatAM athavA game te bhAgathI te vAMcavAnuM zarU karatAM prathama maMgaLAcaraNa karavuM evI zAstrapaddhati che. tenuM mukhya kAraNa e che ke bAhyavRttimAMthI AtmavRtti karavI che, mATe tema karavAmAM prathama zAMtapaNuM karavAnI jarUra che, ane te pramANe prathama maMgaLAcaraNa karavAthI zAMtapaNuM praveza kare che. vAMcavAno anukrama je hoya te banatAM sudhI na ja toDavo joIe; temAM jJAnIno dAkhalo levA jarUra nathI. ApaNe koIpaNa pustaka vAMcavA besIe to prathama stuti karavI joIe. to e stuti zA mATe karavAnuM kahevAmAM AvyuM che ? ApaNe saMsArabhAvamAMthI sIdhA vAMcana karavA besIe to thoDuM vAMcana to emane ema jatuM rahe. mATe prathama jo stuti karIe to e stuti karatAM karatAM saMsArabhAvamAMthI nIkaLI jaIe, eTale je vAMcIe tenI vadhAre samaja paDe eTalA mATe dareka vakhate vAMcavA besIe tyAre maMgalAcaraNa karavuM evI zAstrapaddhati che. anukrame vAMcavAthI sAtatya jaLavAI rahe che ane tenA bhAvo pakaDavAnuM saheluM banI jAya che. paNa jJAnI e pramANe vartatA na jaNAya to paNa temanA pramANe vartavAno vicAra paNa na Avavo joIe athavA tevo vikalpa paNa na Avavo joIe. e sAdhakane mATe nukasAnakartA bhAva che. 69. Atmaanubhava athavA Atmajanita sukha ane mokSasukha te eka ja che. mAtra zabda judA che. For Personal & Private Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 107 Atmaanubhava-Atmajanita-mokSasukha-Atmarati ke AtmapariNati kaho. A badhA zabdo judA che paNa artha eka ja thAya che-mokSanI prApti. - 70. kevaLajJAnI zarIrane laIne nathI ke bIjAnA zarIra karatAM temanuM zarIra taphAvatavALuM jovAmAM Ave. vaLI te kevaLajJAna zarIrathI karI nIpajAvela che ema nathI; te to AtmA vaDe karI pragaTa karavAmAM AvyuM che, tene lIdhe zarIrathI taphAvata jANavAnuM kAraNa nathI; ane zarIra taphAvatavALuM lokonA jovAmAM nahIM AvavAthI loko tenuM mAhAsya bahu jANI zakatA nathI. ApaNA zarIramAM ane kevaLajJAnInA zarIramAM phera hoto nathI. kevaLajJAna to AtmA vaDe AtmAnI nirmaLatA, asaMgatA pragaTa karavAthI thayela che. sAmAnya vyakti ane kevaLajJAnInA zarIramAM taphAvata jovAmAM Avato nahIM hovAthI, lokone tenuM mAhAbhya potAnI aMdara sthira thatuM nathI. tethI oLakhANa paDatI nathI ane jIva bAhyamAM rokAI jAya che. 71. jene matijJAna tathA zrutajJAnanI aMze paNa khabara nathI te jIva kevaLajJAnanuM svarUpa jANavA Icche te zI rIte banI zakavA yogya che? arthAt banI zakavA yogya nathI. matijJAna zuM che? zrutajJAna zuM che? tenI jANakArI thoDI paNa nathI te kevaLajJAnanuM svarUpa jANavAno prayatna kare to thaI zakavA yogya ja nathI. - 7ra. mati skurAyamAna thaI jaNAyeluM je jJAna te matijJAna', ane zravaNa thavAthI thayeluM je jJAna te "zrutajJAna'; ane te zrutajJAnanuM manana thaI agamyuM tyAre te pAchuM matijJAna thayuM, | athavA te "zrutajJAna pragamyAthI bIjAne kahevAmAM AvyuM tyAre te ja kahenArane viSe matijJAna ane sAMbhaLanArane mATe zrutajJAna thAya che. tema "zrutajJAna mati vinA thaI zakatuM nathI; ane te ja mati pUrve zrata hovuM joIe. ema ekabIjAne kAryakAraNano saMbaMdha che. tenA ghaNA bheda che, te sarve bhedane jema joIe tema hetusahita jANyA nathI. hetusahita jANavA, samajyA e durghaTa che. ane tyAra pachI AgaLa vadhatAM avadhijJAna, jenA paNa ghaNA bheda che, ne je saghaLA rUpI padArthane jANavAnA viSaya che tene, ane te ja pramANe mana:paryavanA viSaya che te saghaLAone kaMI aMze paNa jANavA samajavAnI jene zakti nathI evAM manuSyo para ane arUpI padArthanA saghaLA bhAvane jANanAruM evuM je kevaLajJAna' tenA viSe jANavA, samajavAnuM prazna kare to te zI rIte samajI zake? arthAt na samajI zake. je zrutajJAna sAMbhaLyuM e potAnI aMdara pariNAma pAmI sthira thayA pachI bIjAne kahevAmAM Ave to te kahenArane viSe te jJAna pAchuM matijJAna thAya che ane je bIjA sAMbhaLanArane zrutajJAna thAya che. Ama zrutajJAna ane matijJAna banne anyonya che. jyAM sudhI matijJAna, zrutajJAna pariNamana pAmyA nathI tyAM sudhI AgaLanA je jJAna (avadhi, For Personal & Private Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 svAdhyAya sudhA mana:paryava, kevaLajJAna) viSe jANavA-samajavAno prayatna karavAmAM Ave to te samajI zakAya nahi. - 73. jJAnInA mArgane viSe cAlanArane karmabaMdha nathI; tema ja te jJAnInI AjJA pramANe cAlanArane paNa karmabaMdha nathI, kAraNa ke krodha, mAna, mAyA, lobhAdino tyAM abhAva che; ane te abhAvanA hetue karI karmabaMdha na thAya. to paNa "IriyApatha'ne viSe vahetAM "IriyApatha'nI kriyA jJAnane lAge che; ane jJAnInI AjJA pramANe cAlanArane paNa te kriyA lAge che. jJAnI je mArge cAlyA che e mArge je cAlI rahyo che tene karmabaMdha nathI. jJAnIe je AjJA ApI che e pramANe je cAle che tene karmabaMdha thato nathI. kAraNa jayAM sudhI te jJAnInI AjJAmAM che tyAM sudhI tene kaSAyabhAva utpanna thatAM nathI. IryApatha eTale cAlavAnI kriyA. e kriyA jJAnIne paNa karmarUpe lAge che ane tenA Azritane paNa lAge che. 74. je vidyAthI jIva karma bAMdhe che, te ja vidyAthI jIva karma choDe che. 75. te ja vidyA saMsArI hetunA prayoge vicAra karavAthI karmabaMdha kare che, ane te ja | vidyAthI dravyanuM svarUpa samajavAnA prayogathI vicAra kare che tyAM karma choDe che. - dA.ta. eka vyakti jamavA beTho che te khAtI vakhate rasoInA vakhANa kare che, temAM rasa reDe che to karmanuM baMdhana kare che. bIjI vyakti paNa jamavA beThI che te paNa jamavAnuM kArya karI rahI che, chatAM teno upayoga khAvA para nathI phakta zarIra eka sAdhanAnuM sAdhana che tema mAnI poSaNa ApI rahyo che temAM gamavApaNuM aNagamavApaNuM thatuM nathI te karma choDe che. - bIjI rIte je vidyAno-kalAno upayoga saMsAranA hetu mATe kare che to tenAthI karma baMdhAya che ane te ja vidyA vaDe dravyanuM svarUpa samajavAmAM upayoga kare che ane dravyanuM svarUpa jANIne yathArthapaNe varte che tyAM karma choDavAnuM kArya thAya che kAraNa ke A vakhate kaSAyabhAvanI gerahAjarI rahelI che tethI karmabaMdha thato nathI ane jUnuM karma udayamAM Avelu che te kharI jAya che. A 76. 'kSetrasamAsa'mAM kSetra saMbaMdhAdinI je je vAto che, te anumAnathI mAnavAnI che. temAM anubhava hoto nathI, paraMtu te saghaLuM kAraNone laIne varNavavAmAM Ave che. tenI zraddhA vizvAsapUrvaka rAkhavAnI che. mULa zraddhAmAM phera hoIne AgaLa samajavAmAM TheTha sudhI bhUla cAlI Ave che. jema gaNitamAM prathama bhUla thaI to pachI te bhUla TheTha sudhI cAlI Ave che tema. e pustakanI aMdara pRthvInA kSetra saMbaMdhI je vAto che te pramANe atyAre jovAmAM AvatI nathI. te anumAnathI mAnavI emAM anubhavanI jarUra nathI paNa emAM zraddhA For Personal & Private Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 109 rAkhIne cAlavuM ema kahevuM che. jo zraddhAmAM pheraphAra hoya to AgaLa samajavAmAM TheTha sudhI bhUla cAlI Ave che. dA.ta. gaNitanA dAkhalAmAM prathama pagathIye ja bhUla thaI hoya to te TheTha sudhI cAlI Ave che tema. - 77. jJAna pAMca prakAranuM che. te jJAna jo samyatva vinAnuM mithyAtvasahita hoya to 'mati ajJAna', "zruta ajJAna', "avadhi ajJAna' ema kahevAya. te maLI kula ATha prakAra che. - 78. mati, kRta, ane avadhi mithyAtvasahita hoya, to te "ajJAna' che ane samyakatvasahita hoya to "jJAna" che. te sivAya bIjo phera nathI. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna-e pAMca jJAnanA prakAra che. matiajJAna, zrutajJAna ane avadhiajJAna (virbhAgajJAna) e mithyAtvasahita che ema kula jJAnanA ATha prakAra che. 79. rAgAdisahita jIva kaMI paNa pravRtti kare to tenuM nAma "karma' che; zubha athavA azubha adhyavasAyavALuM pariNamana te "karma' kahevAya; ane zuddha adhyavasAyavALuM pariNamana te karma nathI paNa nirjarA' che. rAgadveSa, gamo aNagamo, ISTAniSTabhAva, kaSAyabhAva sahita koIpaNa kArya jIva karavAno prayatna kare to bhale udayane anulakSIne thayuM hoya topaNa karmabaMdha thAya che. koIpaNa pravRtti karatAM zubhabhAva athavA azubhabhAva thAya te pramANe karmanuM baMdhana thAya che eTale ke zubhAzubha adhyavasAnarUpa pariNamana te karmanuM kAraNa bane che. jyAre uparokta bhAvathI viruddha vItarAgabhAva, akaSAyIbhAvarUpa pariNamana-pariNati thAya to udaya AvelA karmanI nirjarA thaI jAya che. ane navA karmanuM baMdhana thatuM nathI. mATe saMsAra paribhramaNathI chUTI javuM hoya to je kAMI pravRtti udayabhAvane kAraNe thatI hoya temAM jAgratapaNe-daSTAbhAva rAkhavAthI saMvara ane nirjarA banne kArya thayA kare che ane chevaTe jIva karmathI rahita evI zuddha AtmadazAne prApta thAya che. 80. amuka AcArya ema kahe che ke digaMbaranA AcAryo ema svIkAryuM che ke :-"jIvano mokSa thato nathI, paraMtu mokSa samajAya che, te evI rIte ke jIva zuddhasvarUpI che; tene baMdha thayo nathI to pachI mokSa thavApaNuM kyAM rahe che? paraMtu teNe mAneluM che ke huM baMdhANo chuM te mAnavApaNuM vicAravaDIe karI samajAya che ke mane baMdhana nathI, mAtra mAnyuM hatuM, te mAnavApaNuM zuddha svarUpa samajAyAthI rahetuM nathI; arthAt mokSa samajAya che. A vAta "zuddhanaya'nI athavA "nizcayanayanI che. paryAyArthI nayavALAo e nayane vaLagI AcaraNa kare to tene rakhaDI maravAnuM che. For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 svAdhyAya sudhA paryAyamAM rahelA jIvo nizcayanayanI vAto jANIne tene vaLagI rahe eTale e pramANe AcaraNa kare to tene saMsAra paribhramaNano Aro AvavAno nathI. paNa nizcaya nathI je AtmAnuM svarUpa kahyuM che, tene lakSamAM rAkhI te dazA pragaTa karavA mATenA je sAdhano tenuM avalaMbana laI, yathArtha puruSArtha kare to cokkasa zuddha dazAne prApta thaI mokSane prApta thaI zake. 81. ThANAMgasUtra'mAM kahevAmAM AvyuM che ke jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e padArtha sadbhAva che, eTale tenA bhAva chatAM che; kalpavAmAM AvyA che ema nathI. navatattvarUpe je kahevAmAM AvyuM che te jagatamAM rahelA padArthanA sadUbhAva che eTale ke te bhAva jANavAmAM AvI zake che, Ave che. kalpanAthI kahevAmAM AvyuM nathI. jema ke : jIva-eka cetana padArtha che ane caitanyatA eno mukhya guNa che. ajIva paNa eka padArtha che ane jJAyakatA rahita padArtha che. ajIvamAM dharma, adharma, AkAza, kALa ane pugala paramANuo samAyelA che e paNa padArthanA sadUbhAva-astitvarUpe rahelA che. prathamanA cAra arupI che ane pudgala paramANuo rUpI kahyA che. pudgalanI vividha prakAre thatI pravRttine judA judA nAma vaDe jaNAvAI che. te che puNya, pApa, Agnava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa. A darekanuM mahatva raheluM che puNya e zubhabhAvanuM pariNAma che, pApa e azubhabhAvanuM pariNamana che. Asrava kAzmaNa vargaNAnI Avakane kahe che. saMvara kArmaNa vargaNAnA AvavAnA dvAra baMdha karavArUpa bhAva che. nirjarA-kArpaNa vargaNAnuM AtmapradezothI chUTA paDI javuM te che. baMdha-kAzmaNa vargaNA Atmapradezo upara lAge che te che ane mokSa-eTale kAzmaNa vargaNA ane pudgala paramANurUpa zarIrathI alaga thaI javuM te che. Ama nave padArthanA bhAva pragaTapaNe joI zakAya che, jANI zakAya che ane anubhavI paNa zakAya che eTale padArthanA sabhAva che. - 82. vedAMta che te zuddhanaya AbhAsI che. zuddhanayaAbhAsamatavALA "nizcayanaya' sivAya bIjA nayane eTale "vyavahAranayane grahaNa karatA nathI. jina anekAMtika che, arthAt te syAdvAdI che. | vedAMta zuddhanayane pakaDIne beThA che, paNa yathArthapaNe samajIne pakaDela nathI. AbhAsarUpe eTale evA jIvo nizcayanaya sivAya bIjA nayane-jemake vyavahAranayane grahaNa karatA nathI ane tethI Icchita pariNAmane pAmI zakatA nathI. zuddhanaya pramANenI AtmAnI sthitino lakSa rAkhIne te meLavavAno puruSArtha karavo te vyavahAranaya che, paNa tene teo svIkAratA nathI. For Personal & Private Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 111 jyAre jinadarzana-anekAMtavAdane mAnya kare che te badhA nayane mAnya karIne cAle che. zuddhanayane svIkAre che, paNa te ene lakSa tarIke rAkhI te sthiti meLavavAno puruSArtha kare che. A puruSArtha e vyavahAranaya che. nizcaya ane vyavahAranayanA samanvayathI ja jIvo potAnA zuddhasvarUpane meLavI zake che. 83. koI nava tattvanI, koI sAta tattvanI, koI padravyanI, koI SapadanI, koI be rAzinI vAta kahe che, paraMtu te saghaLuM jIva, ajIva, evI be rAzi athavA e be tattva arthAt dravyamAM samAya che. jIva ajIva rAzine ja judI judI rIte vyakta karavAmAM Avela che. paNa te varNana jIvane samajavA mATe khUba ja upayogI che. judI judI rIte tene samajAvavAthI jIvane vadhAre zraddhA ke vizvAsa Ave che ane e badhAmAM jIvanI potAnI sthiti zuM ane zuddha apekSAe mAruM svarUpa zuM che tenI jANa thAya che. 84. nigodamAM anaMtA jIva rahyA che, e vAtamAM tema ja kaMdamULamAM soyanI aNI upara rahe teTalA nAnA bhAgamAM anaMtA jIva rahyA che, te vAtamAM AzaMkA karavApaNuM che nahIM, jJAnIe jevuM svarUpa dIThuM che tevuM ja kahyuM che. A jIva je sthULadehapramANa thaI rahyo che ane jene potAnA svarUpanuM haju jANapaNuM nathI thayuM tene evI jhINI vAta samajavAmAM na Ave te vAta kharI che; paraMtu tene AzaMkA karavAnuM kAraNa nathI. te A rIte : comAsAnA vakhatamAM eka gAmanA pAdaramAM tapAsIe to ghaNI lIlotarI jovAmAM Ave | che, ane tevI thoDI lIlotarImAM anaMtA jIvo che; to evA ghaNA gAmano vicAra karIe, to jIvanI saMkhyAnA pramANa viSe anubhava nathI thayo chatAM buddhibaLathI vicAra karatAM anaMtapaNuM saMbhAvI zakAya che. kaMdamULa AdimAM anaMtapaNuM saMbhave che. bIjI lIlotarImAM anaMtapaNuM saMbhavatuM nathI, paraMtu kaMdamULamAM anaMtapaNuM ghaTe che. kaMdamULano amuka thoDo bhAga jo vAvavAmAM Ave to te Uge che, te kAraNathI paNa tyAM jIvanuM vizeSapaNuM ghaTe che; tathApi jo pratIti na thatI hoya to AtmAnubhava karavo; AtmAnubhava thavAthI pratIti thAya che. jyAM sudhI AtmAnubhava nathI thato, tyAM sudhI te pratIti thavI muzkela che, mATe jo tenI pratIti karavI hoya to prathama AtmAnA anubhavI thavuM. ' A vAta sAmAnya jIvane sahelAIthI na samajAI zake tema bane paNa AmAM je samajaNa ApI che tenA para vicAraNA kare to cokkasa tene tenI jANa ke samajaNa thaI zake. na samajAya to Atmaanubhava karavo jenAthI pratIti Ave che. A AMkamAM 5.ku.deva spaSTa kahe che ke "je vAta na samajAya tenA mATe Atmaanubhava karavo. jo Atmaanubhava thaI jaze to je samajAtuM nahi hoya te yathAvat jema che tema samajAI jaze-AzaMkA UbhI thaze nahi. For Personal & Private Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11ra. svAdhyAya sudhA 85. jyAM sudhI jJAnAvaraNIyano kSayopazama nathI thayo, tyAM sudhI samyakatvanI prApti thavAnI IcchA rAkhanAre vAtanI pratIti rAkhI AjJAnusAra vartana karavuM. mULapaNe joIe to darzanamohanIyane maMda karavAno puruSArtha karavAno che. ene mATe anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokaDIne maMda karavAno puruSArtha jarUrI che. ene maMda karavA mATe sadaiva-saguru-sadharma paranI atUTa zraddhA pragaTAvavI jarUrI che. jo A zraddhA daDha thatI jaze to tenA AdhAre graMthi moLI paDatI jaze ane sAthe sAthe jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama paNa thaze. mATe jene jJAnAvaraNIyano kSayopazama nathI teNe to samyakatvanI prApti karavAnI pratIti-vizvAsa rAkhI jJAnInI AjJAnusAra vartavAnuM rAkhavuM jethI jarUrI kSayopazama thaI samyakatvanI prApti thaI zake. 86. jIvamAM saMkoca vistAranI zaktirUpa guNa rahe che te kAraNathI te nAnAmoTA zarIramAM dehapramANa sthiti karI rahe che. A ja kAraNathI jyAM thoDA avakAzane viSe paNa saMkocapaNuM vizeSapaNe karI zake che tyAM jIvo tema karI rahelA che. 87. jema jema jIva karmapula vadhAre grahaNa kare che, tema tema te vadhAre nibiDa thaI nAnA dehane viSe rahe che. jIvanA anaMta guNo che. temAM saMsArI avasthAmAM jIvano eka guNa "saMkocavistAra" rU5 rahelo che. siddha avasthAmAM te rahelo nathI kAraNa ke tyAM te ghanasvarUpa che tethI saMkoca vistAranI tyAM jarUra nathI. jIva potAnA karmane anusAra potAnA mATe saMsAra avasthAmAM deha meLave che te dehanuM avagAhana jeTaluM hoya teTalI ja avagAhanAmAM Atmapradezone samAIne rahevAnuM hoya eTale jo nAnuM zarIra maLe to temAM saMkocAIne rahevuM paDe che. moTI kAyA maLe to vistAra karIne rahevuM paDe che. eTale A guNane kAraNe tene saMsAra avasthAmAM potAnA asaMkhyAta Atmapradezone je zarIra maLyuM che tene anusarIne vistAra thaI zake che ane zarIra bahAra te potAnA pradezone rAkhI zakato nathI. mATe A saMkoca vistArano guNa saMsAra avasthAmAM upayogI thAya che ane tethI karmane anusAra je zarIra maLe che. te zarIramAM jIvo tema karIne rahelA che. vaLI jema jema jIva karmapudgala vadhAre grahaNa kare che tema tema nIcenI tiryaMcanI gatimAM ke narakamAM javuM paDe che. have tiryaMca gatimAM anaMta prakAranI avagAhanA rahelI che. jema jema vadhAre karmapudgala grahaNa kare tema nAnuM zarIra tiryaMca gatimAM maLe che eTale tyAM vadhAre nibiDANAne prApta thaIne nAnA dehamAM rahevuM paDe che jema ke nigodamAM jatAM jIvane eka ja zarIramAM aneka jIvo sAthe rahevuM paDe che tethI tyAM potAnA Atmapradezone saMkocAvIne rahevuM paDe che. For Personal & Private Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 svAdhyAya sudhA 88. padArthane viSe aciMtya zakti che. dareka padArtha potapotAnA dharmane tyAgatA nathI. eka jIve paramANurUpe grahelAM evAM je karma te anaMta che. tevA anaMtA jIva jenI pAse karmarUpI paramANu anaMtA anaMta che te saghaLA nigodaAzrayI thoDA avakAzamAM rahelA che, te vAta paNa zaMkA karavA yogya nathI. sAdhAraNa gaNatarI pramANe eka paramANu eka AkAzapradeza avagAhe che; paraMtu tenAmAM aciMtya sAmarthya che, te sAmarthyadharme karI thoDA AkAzane viSe anaMtA paramANu rahyA che. eka ariso che te sAme tethI ghaNI moTI vastu mUkavAmAM Ave, topaNa tevaDo AkAra temAM samAIne rahe che. AMkha eka nAnI vastu che chatAM tevI nAnI vastumAM sUrya caMdrAdi moTA padArthonuM svarUpa jovAmAM Ave che. te ja rIte AkAza je ghaNuM vizALa kSetra che te paNa eka AMkhane viSe dekhAvArUpe samAya che. moTAM moTAM evAM ghaNAM gharo tene nAnI vastu evI je AMkha te joI zake che. thoDA AkAzamAM jo anaMta paramANu aciMtya sAmarthyane lIdhe na samAI zakatAM hoya to, AMkhathI karI potAnA kada jevaDI ja vastu joI zakAya, paNa vadhAre moTo bhAga joI na zakAya; athavA arisAmAM ghaNAM gharo Adi moTI vastunuM pratibiMba paDe nahIM. A ja kAraNathI paramANunuM paNa aciMtya sAmarthya che, ane tene laIne thoDA AkAzane viSe anaMtA paramANu samAI rahI zake che. 89. A pramANe paramANuM Adi dravyanuM sUkSmabhAvathI nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, te jo ke parabhAvanuM vivecana che, topaNa te kAraNasara che, ane sahetu karavAmAM AveluM che. 90. citta sthira karavA sAru, athavA vRttine bahAra na javA detAM aMtaraMgamAM laI javA sAru paradravyanA svarUpanuM samajavuM kAma lAge che. 91. paradravyanuM svarUpa vicAravAthI vRtti bahAra na jatAM aMtaraMgane viSe rahe che; ane svarUpa samajyA pachI tenA thayelA jJAnathI te teno viSaya thaI rahetAM athavA amuka aMze samajavAthI teTalo teno viSaya thaI rahetAM, vRtti pAdharI bahAra nIkaLI parapadArtho viSe ramaNa karavA doDe che; tyAre paradravya ke jenuM jJAna thayuM che, tene sUkSmabhAve pharI samajavA mAMDatAM vRttine pAchI aMtaraMgamAM lAvavI paDe che; ane tema lAvyA pachI vizeSapaNe svarUpa samajAyAthI jJAne karI teTalo teno viSaya thaI rahetAM vaLI vRtti bahAra doDavA mAMDe che; tyAre jANyuM hoya tethI vizeSa sUkSmabhAve pharI vicAravA mAMDatAM vaLI paNa vRtti pAchI aMtaraMgane viSe prerAya che. ema karatAM karatAM vRttine vAraMvAra aMtaraMgabhAvamAM lAvI zAMta karavAmAM Ave che; ane e pramANe vRttine aMtaraMgamAM lAvatAM lAvatAM AtmAno anubhava vakhate thaI jAya che, ane jyAre e pramANe thAya che tyAre vRtti bahAra jatI nathI, paraMtu AtmAne viSe zuddha pariNatirUpa thaI pariName che; ane te pramANe pariNamavAthI bAhya padArthanuM darzana sahaja thAya che. A kAraNothI paradravyanuM vivecana kAmanuM athavA heturUpa thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 svAdhyAya sudhA AMka 88 thI 91 sudhInuM varNana bhedajJAnanI bhUmikAvALAne ciMtana mATe khUba ja upayogI che. mATe pote ja tene ciMtanamAM-potAnI rIte vistAra karavAno prayatna karavo. jIva mATe atyaMta lAbhanuM-hitanuM kAraNa banI zake tema che. 92. jIva potAne je alpajJAna hoya che tenA vaDe moTo evo je zeyapadArtha tenuM svarUpa jANavA Icche che, te kyAMthI thaI zake? arthAt na thaI zake. zeyapadArthanuM svarUpa jANavAnuM na thaI zake tyAM AgaLa potAnA alpajJapaNAthI na samajAyAnuM kAraNa na mAnatAM tethI moTo yapadArtha tene viSe doSa kADhe che, paraMtu savaLIe AvI potAnA alpajJapaNAthI na samajAyA viSenuM kAraNa mAnato nathI. ahIMyA potAnuM je samajaNarUpI jJAna che te alpa raheluM che ane je joyapadArtha che tene jANavAno prayatna kare to saMpUrNapaNe jANapaNuM karI zake nahI. tyAM AgaLa pota ema samaje ke mane samajAtuM nathI. tenuM kAraNa mAruM je jJAna alpa che tethI nathI samajAtuM. Ama jo mAne to kyAreka paNa jJAnanI tAratamyatA vadhatA tene jANI zakavA samartha banI jAya. paNa potAnA jJAnanI alpajJatAno vicAra nahi karatAM e padArtha Avo na hoI zake ke tenuM AvuM sAmarthya na hoI zake tema mAnI jJAnInA vacana upara paga mUke che jethI AzAtanAnuM karma lAge che, je tene zeyapadArthane samajavA mATe bAdhArUpa banI jAya che. 93. jIva potAnuM svarUpa jANI zakato nathI; to pachI paranuM svarUpa jANavA Icche te tenAthI zI rIte jANI, samajI zakAya? ane jyAM sudhI na samajavAmAM Ave tyAM sudhI tyAM rahI gUMcAI DahoLAyA kare che. zreyakArI evuM je nijasvarUpanuM jJAna te jyAM sudhI pragaTa nathI karyuM, tyAM sudhI paradravyanuM game teTaluM jJAna meLave topaNa te kazA kAmanuM nathI; mATe uttama rasto e che ke bIjI badhI vAto mUkI daI potAnA AtmAne oLakhavA prayatna karavo. je sArabhUta che te jovA sAru A "AtmA sabhAvavALo che', "te karmano kartA che', ane tethI (karmathI) tene baMdha thAya che, te baMdha zI rIte thAya che?" "te baMdha kevI rIte nivRtta thAya ?' ane te baMdhathI nivRtta thavuM e mokSa che' e Adi saMbaMdhI vAraMvAra, ane kSaNekSaNe vicAra karavo yogya che; ane e pramANe vAraMvAra vicAra karavAthI vicAra vRddhine pAme che; ne tene lIdhe nijasvarUpano aMzeaMze anubhava thAya che. jema jema nijasvarUpano anubhava thAya che, tema tema dravyanuM je aciMtya sAmarthya te tenA anubhavamAM AvatuM jAya che. tene laIne upara batAvelI evI je zaMkAo (jevI ke, thoDA AkAzamAM anaMta jIvanuM samAvuM, athavA anaMta pudgala paramANunuM samAvuM)nuM karavApaNuM rahetuM nathI; ane te yathArtha che ema samajAya che. te chatAM paNa jo mAnavAmAM na AvatuM hoya to athavA zaMkA karavAnuM kAraNa rahetuM hoya to jJAnI kahe che ke upara batAvelo puruSArtha karavAmAM AvyathI anubhavasiddha thaze. For Personal & Private Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 1 15 jIva potAnuM svarUpa jema che ema jANI zakato nathI to para padArtho-bIjA dravyonuM svarUpa jANavAno puruSArtha kare to kevI rIte samajI zake-jANI zake. jayA sudhI te samajaNamAM AvatuM nathI eTale tyAM sudhI emAM gUMcavAya che. zreya eTale potAne mokSamArge AgaLa laI jAya. zreyakArI evuM je nijasvarUpanuM jJAna eTale ke pote potAnA svarUpanuM jJAna, e jayAM sudhI pragaTa nathI karyuM ane 14 pUrvanuM jJAna karI le to te 14 pUrvanuM jJAna potAne upayogI thatuM nathI. mATe para padArthanuM svarUpa jeTaluM samajAya te barAbara che paNa enA kAraNe aTakI rahI ane potAnA svarUpane oLakhavAmAM e bAdhaka bane ema na thavuM joIe. paNa pote potAnA AtmasvarUpane oLakhavA mATeno puruSArtha satata karavo joIe. potAnA AtmAne oLakhavA prayatna karavo e ja kartavyarUpa, e ja sArabhUta che. AtmA che, enuM astitva raheluM ane te karmano karyA che. ApaNe roja cha padanA patramAM bolIe chIe : te kartApaNuM trividha zrI jine vivecyuM che. (1) paramArthathI svabhAva pariNatie nijasvarUpano kartA che. (2) anupacarita (anubhavamAM AvavA yogya vizeSa saMbaMdha sahita) vyavahArathI te AtmA dravya karmano kartA che. (3) upacArathI ghara nagara Adino kartA che. have jo te prathama prakAranA kartApaNAmAM rahelo che to tene karmabaMdha thato nathI. paNa bIjA ne trIjA prakAramAM jayAM sudhI jIva che tyAM sudhI karmabaMdha thAya che. bIjA prakAranA kartApaNAno dAkhalo : koIe ApaNane kAMI kahyuM, Ama joIe to e ApaNane lAgatuM nathI paNa e sAMbhaLIne ApaNane krodha Avyo athavA mAna haNAyuM eTale ke vizeSa thayo eTale karmabaMdha thayo. je kAMI sAMbhaLIe tyAM sudhI nukasAna nathI thatuM paNa te sAMbhaLavA sAthe krodha, mAna, mAyA, vigere je UbhuM thayuM eTale e vizeSa thayo eTale karma baMdhAyuM. A bIjA prakAranuM kartApaNuM che. trIjA prakAranuM kartApaNuM : rahevA mATe ghara ane bIjI vastu joIe che to je ghara che ene bAMdhanAra kArIgara che to enI aMdara paNa AtmA rahelo che tyAre te baMdhAyuM. je gharamAM pote rahe che tene potAnuM mAne che, tethI teno bhoktA paNa thayo. vaLI gharamAM A barAbara che, A barAbara nathI. A Ama karIe to sAruM e badhA bhAvathI te karmabaMdhano kartA thAya che. e jeTalA prakAre karmano kartA thAya eTalA prakAre te karmano bhoktA thAya che. jo svasvabhAvamAM rahe to e potAnA svarUpano kartA thAya che paNa e vizeSa saMbaMdha bAMdhI paranA svarUpa sAthe joDAya che eTale navIna dravya karma upArjana kare che ane eTale eno bhoktA paNa thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 16 svAdhyAya sudhA 'te baMdha zI rIte thAya che?" "te baMdha kevI rIte nivRtta thAya?' ApaNI aMdara je ajJAna raheluM che enA kAraNe rAgadveSa UbhA thAya che ane tethI karma baMdhAya che. pa.kR.deva Atmasiddhi zAstramAM kahyuM che ke : rAgadveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, te ja mokSano paMtha." ahIM to traNa vastu kADhavAnI kahI, ajJAna, rAga temaja vaiSa. bAkInA badhA je karma-158 prakRti kahI ke karmanA anaMta prakAra kahyA te badhA rAgadveSamAMthI UbhA thAya che. to pahelAM ajJAna-mithyAtva-bhrAMti-UMdhI samajaNa ane rAgadveSa je sAdhana vaDe nIkaLejAya e ja mokSano mArga. e sAdhanono Azraya laI ajJAna ane rAgadveSa kADhe to te karmabaMdhathI nivRtta thaI zake che. ane "te baMdhathI nivRtta thavuM e mokSa che." rAgadveSanA baMdhathI nivRtta thaI javuM, karmabaMdhathI chUTavuM e mokSa. e Adi saMbaMdhI vAraMvAra ane kSaNe kSaNe vicAra karavo yogya che; ane e pramANe vAraMvAra vicAra karavAthI vicAra vRddhine pAme che; ne tene lIdhe nijasvarUpano aMze aMze anubhava thAya che." AtmA che, AtmA nitya che, te karmano kartA che. eno vicAra karavo. vaLI bIjA ane trIjA prakAranA kartApaNAmAM mAre javAnuM nathI. e kAryo, kAryo, kSaNe kSaNe vicAravuM to ja aTakaze. to pachI Azrava zuM che ? saMvara zuM che ? nirjarA kevI rIte thaI zake ? karmabaMdhathI nivRtta kema thavAya ? A badhI ja vAta no vicAra vAraMvAra karavAthI vicAra vRddhine pAme che. kapALudeva eka jagyAe kahe che ke vicAraNA ahorAtra karavI. to 24 kalAka kevI rIte thAya ? ApaNe UMghI to jaIe chIe, je kAMIpaNa jAgRta rahevAno samaya che te samayamAM AtmAnAM lakSe ja vicAraNA jo karI hoya to e 24 kalAkamAM pheravAI thaI jAya. pachI e rAtanA sUI jAya to ene sva. paNa enA ja Ave. bIjA koI svapra ene na Ave. jema jema nijasvarUpano anubhava thAya che, tema tema dravyanuM je aciMtya sAmarthya te tenA anubhavamAM AvatuM jAya che. je nijasvarUpano anubhava thayo, tenA aMzo jema jema khIlatAM jAya che tema tema | AtmAnI aMdara je aciMtya zakti-je ciMtavI na zakAya tevI zakti aMdara rahelI che eno potAne anubhava thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 117 tene laIne upara batAvelI evI je zaMkAo (jevI ke, thoDA AkAzamAM anaMta jIvanuM samAvuM, athavA anaMta pudgala paramANunuM samAvuM)nuM karavApaNuM rahetuM nathI; ane te yathArtha che, ema samajAya che. koIne prazna thAya ke anaMta jIvo thoDA AkAzamAM kevI rIte rahI zake? paNa ekavAra AtmAno anubhava thaI jAya pachI ene potAnA sAmarthyano khyAla AvavAthI upara je kahyuM te yathArtha che ema jaNAya che samajAya che. te chatAM paNa jo mAnavAmAM na AvatuM hoya to athavA zaMkA karavAnuM kAraNa rahetuM hoya to jJAnI kahe che ke upara batAvelo puruSArtha karavAmAM AvyathI anubhavasiddha thaze. ame je A kahyuM te mAnavAmAM na AvatuM hoya athavA je kAMI kahevAmAM AvyuM emAM zaMkA rahetI hoya, to jJAnI kahe che ke AtmAno anubhava karavo eTale jayAM kAMIpaNa na samajAya to tyAM aTakavuM nahIM, paNa AtmAne oLakhavA mATeno puruSArtha cAlu rAkhavo jethI je nathI samajAyuM te anubhava thaye samajAze-samajAvAnuM ja che. 94. jIva karmabaMdha je kare che, te dehasthita rahelo je AkAza tene viSe rahelAM je sUkSma pudgala temAMthI grahIne kare che. bahArathI laI karma bAMdhato nathI. - 95. AkAzamAM cauda rAjalokane viSe sadA pudgala paramANu bharapUra che; te ja pramANe zarIrane viSe rahelo je AkAza tyAM paNa sUkSma pula paramANuno samUha bharapUra che. tyAMthI sUkSma pudgala jIva grahI, karmabaMdha pADe che. jIva pote vibhAvabhAva sAthe bhaLavAthI je prakAranA bhAvo kare che tene anusarIne navI kArmaNa vargaNAne grahaNa kare che ane te kArmaNa vargaNA pote je dehane dhAraNa karI rahelo che te dehamAM je AkAza (avakAza)no bhAga che temAM pudgala paramANuo rahelA che. tenA para jIvanA bhAvanuM spaMdana Ave che ane spaMdita thaI jevA bhAva karyA che tevA kArmaNa vargaNAmAM parivartita thaI Atmapradezo sAthe lAgI jAya che paNa zarIranI bahAramAM rahelA paramANumAMthI te grahaNa karato nathI. 96. evI AzaMkA karavAmAM Ave ke zarIrathI lAMbe (dUra) eTale ghaNe cheTe evA koI koI padArtha pratye jIva rAgadveSa kare to te tyAMnA pudgala grahI baMdha bAMdhe che ke zI rIte? tenuM samAdhAna ema thAya che ke te rAgadveSarUpa pariNati to AtmAnI vibhAvarUpa pariNati che; ane te pariNati karanAra AtmA che; ane te zarIrane viSe rahI kare che, mATe tyAM AgaLa eTale zarIrane viSe rahelo evo je AtmA, te je kSetre che te kSetre rahelAM evAM je pugala paramANu tene grahIne bAMdhe che. bahAra grahavA jato nathI. For Personal & Private Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 svAdhyAya sudhA dA.ta. ApaNe ahiMyA beThA chIe ane ApaNane jenA upara prIti nathI, evI koI vyakti kyAMya dUra beThI che, ane eno vicAra Ave, enA viSe kaSAyabhAva utpanna thAya to je karma grahaNa kare te ahIMthI karIne ke tyAMthI te karma grahaNa thAya ? ema prazna pUche che. tenuM samAdhAna ema thAya che ke te rAgadveSarUpa pariNati to AtmAnI vibhAvarUpa pariNati che; ane te pariNati karanAra AtmA che; ane te zarIrane viSe rahI kare che, mATe tyAM AgaLa eTale zarIrane viSe rahelo evo je AtmA, te je kSetre che te kSetre rahelAM evAM je pula paramANu tene grahIne bAMdhe che. bahAra grahavA jato nathI. javAba Ape che. vyakti ke padArtha game tyAM hoya paNa AtmAe zarIranI aMdara rahI ahIM beThA beThA je vibhAvabhAva karyA che tethI te zarIra aMdara rahelo je avakAza temAM rahelAM je pudgalane grahaNa karI karma bAMdhaze. vibhAva pariNati aMdara cAlI rahI che ane tethI te zarIranI aMdarathI ja pudgala paramANu grahaNa karaze, bahArathI nahIM rahaNa kare. - 97. yaza, apayaza, kIrti je nAmakarma che te nAmakarmasaMbaMdha je zarIrane laIne che te zarIra rahe che tyAM sudhI cAle che; tyAMthI AgaLa cAlatAM nathI. jIva siddhapaNAne prApta thAya, athavA viratipaNe pAme tyAre te saMbaMdha raheto nathI. siddhapaNAne viSe eka AtmA sivAya bIjuM kaI nathI, ane nAmakarma e eka jAtanuM karma che, to tyAM yaza apayaza Adino saMbaMdha zI rIte ghaTe ? aviratipaNAthI je kAMI pApakriyA thAya che te pApa cAlyuM Ave che. ahIMyA nAmakarmanI be prakRti-yaza nAmakarma ane apayaza nAmakarmanI vAta karI che. jayAM sudhI zarIra che tyAM sudhI yaza ke apayaza karma sAthe cAle, ghaNAne evo anubhava thato hoya ke ApaNe hamezAM sAruM ja kAma karatAM hoIe, bIjAne madadarUpa thatAM hoIe chatAMya apayaza ja maLe. to enuM zuM kAraNa ? ApaNuM apayaza nAmakarma udayamAM cAlI rahyuM che to evuM thAya. jayAre bIjI eka vyakti che je kAMI kAma na karato hoya, kadAca bIjA badhA enuM kAma patAvI detAM hoya chatAMya badhA ene ja yaza ApatAM hoya, to e vyaktie pUrve yaza nAmakIrti karma bAMdhyuM che je atyAre udayamAM AvyuM che tethI teno lAbha tene maLe che. jo jIva sAruM karato hoya chatAM UMdhuM paDatuM hoya, apayaza ja maLato hoya, apakIrti thatI hoya ane e samaje ke meM pUrve je karma bAMdhyuM che te udayamAM AvyuM che kAraNa sAruM karavA jatAM paNa apayaza maLe che, jo Ama vicAre to te navA karma bAMdhato aTakI jAya. jayAre viratipaNuM grahaNa kare pachI te karmanI tene asara thatI nathI ane tenI sAthe tene koI saMbaMdha raheto nathI ane siddhapaNAmAM to zarIra ja nathI tethI tyAM te karma nathI. For Personal & Private Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 svAdhyAya sudhA ( 98. 'virati' eTale "makAvuM, athavA ratithI viruddha, eTale rati nahIM te. aviratimAM traNa zabdano saMbaMdha che. A+vi+rati=a=nahIM vi=viruddha+ rati=prIti, eTale prIti viruddha nahIM te "avirati che. te aviratipaNuM bAra prakAranuM che. 99. pAMca Indriya ane chaThuM mana tathA pAMca sthAvara jIva ane eka trasa jIva maLI kula tenA bAra prakAra che. hiMsakabhAvathI mUkAvuM te viratipaNuM che. koIpaNa bAhyabhAvamAM gamavApaNuM nahI te athavA rAcavApaNuM nahIM te viratipaNuM che. aviratipaNuM eTale zuM ? pramAda, hiMsakabhAva e aviratapaNuM che. jyAM sudhI aviratipaNuM che tyAM sudhI jIvane 12 prakArathI pApakriyA cAlI Ave che. 5 Indriya ane huM mana tathA 5 sthAvarakAya ane dahI sakAya ema 12 prakAra thAya che. to jIve virati zuM 12 prakAranI karavI paDe ? nA. 5 Indriya ane 6ThThI mananI virati karavAthI 12 prakAranI aviratithI AvatAM karma rokI zakAya. paNa jayAM sudhI jIvanI pAMca Indriya ane daThuM mana bAhyabhAvamAM varte che tyAM sudhI koI prakAranI virati te karI zakato nathI. jIva jayAre pote pa IndriyanA viSayomAMthI pAcho phare ane mananA viSayomAMthI potAnI vRttine pAchI kheMcI le to e 6 prakAranI virati thaI, pachI pAMca sthAvarakAya ane chaThThI trasakAyanI virati enI sAthe ja AvI jAya che eTale avirati bAra prakAre kahI paNa virati 6 prakAre karavAthI 12 prakAranI aviratithI AvatAM karma aTake che. jayAre jIva 6ThThA guNasthAnake Ave tyAre te viratipaNAmAM Ave che. 100. evo siddhAMta che ke kRti vinA jIvane pApa lAgatuM nathI. te kRtinI jyAM sudhI virati karI nathI tyAM sudhI aviratipaNAnuM pApa lAge che. samasta evA cauda rAjalokamAMthI tenI pApakriyA cAlI Ave che. 101. koI jIva kaMI padArtha yojI maraNa pAme, ane te padArthanI yojanA evA prakAranI hoya ke te yojelo padArtha jyAM sudhI rahe, tyAM sudhI tenAthI pApakriyA thayA kare; to tyAM sudhI te jIvane aviratipaNAnI pApakriyA cAlI Ave che; joke jIve bIjo paryAya dhAraNa karyAthI agAunA paryAya samaye je je padArthanI yojanA karelI che tenI tene khabara nathI topaNa, tathA hAlanA paryAyane samaye te jIva te yojelA padArthanI kriyA nathI karato topaNa, jyAM sudhI teno mohabhAva viratipaNAne nathI pAmyo tyAM sudhI avyaktapaNe tenI kriyA cAlI Ave che. Ane adhikaraNanI kriyA kahevAmAM Ave che. dhAro ke atyAre ApaNe evo padArtha yojayo jenI ApaNane jarUrIyAta che paNa te padArtha evo che ke tenAthI hiMsA thAya che. have jarUrIyAta pUrI thayA pachI jo ApaNe te padArthane vosirAvyo nathI, to e padArtha jayAM sudhI raheze ane enAthI thaI rahI che hiMsA tenuM pApakarma ApaNe game tyAM For Personal & Private Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12) svAdhyAya sudhA hoIe e ApaNane lAgaze. Ane rAvI paNa kahevAmAM Ave che eTale ke enI rAvI ApaNane AvyA karaze. saMpUrNa viratipaNuM to samyakdarzana thayA pachI ja Ave che. paNa atyAre thoDI samajaNa che to te padArtha pratyenA mohabhAva ghaTADI zakAya, vaLI je pApakriyA che tene maMda karavAno puruSArtha kare to ja samyakdarzana tarapha AgaLa vadhI zake ane samyakatva thaye te pachI viratipaNAmAM Avaze. (102) hAlanA paryAyane samaye tenA ajANapaNAno lAbha tene maLI zakato nathI. te jIve samajavuM joItuM hatuM ke A padArthathI thato prayoga jyAM sudhI kAyama raheze tyAM sudhI tenI pApakriyA cAlu raheze. te yojelA padArthathI avyaktapaNe paNa thatI (lAgatI) kriyAthI mukta thavuM hoya to mohabhAvane mUkavo. moha mUkavAthI eTale viratipaNuM karavAthI pApakriyA baMdha thAya che. te viratipaNuM te ja paryAyane viSe AdaravAmAM Ave, eTale yojelA padArthanA ja bhavane viSe AdaravAmAM Ave to te pApakriyA jyArathI viratipaNe Adare tyArathI AvatI baMdha thAya che. ahIM je pApakriyA lAge che te cAritra-mohanIyanA kAraNathI Ave che. te mohabhAvanA kSaya thavAthI AvatI baMdha thAya che. 101nA anusaMdhAne AgaLa spaSTatA karavAmAM AvI che. adhikaraNanI kriyAne AvatI aTakAvavA mATe mohabhAvano tyAga karavo jarUrI che. mohabhAva mUkavAthI aviratipaNuM nAza pAme che eTale viratibhAva Ave che. viratibhAva AvavAthI pAparUpa kriyA baMdha thAya che. je samaye viratipaNuM Ave tyArathI yojelA padArthane kAraNe AvatI pApakriyA aTake che. A adhikaraNanI kriyA aTakAvavA mATe mohabhAva tyAgavAno che. mohabhAvano tyAga karavAthI te aTakI jAya che. A kriyA cAritra mohanIyanA kAraNathI lAge che Ave che. teno tyAga karavAthI aTakI jAya che. (103) kriyA be prakAre thAya che : eka vyakti eTale pragaTapaNe ane bIjI avyakta eTale apragaTapaNe. avyaktapaNe thatI kriyA joke tamAmathI jANI nathI zakAtI, paraMtu tethI thatI nathI ema nathI. vyaktapaNe eTale pragaTapaNe, avyakta eTale apragaTapaNe A vAta AMka-104mAM spaSTa samajAvela che. (104) pANIne viSe lahera athavA hilloLa te vyaktapaNe jaNAya che, paraMtu te pANImAM gaMdhaka athavA kasUrI nAMkhI hoya, ane te pANI zAntapaNAmAM hoya to paNa tene viSe gaMdhaka athavA kastUrInI je kriyA che te jo ke dekhAtI nathI, tathApi temAM avyaktapaNe rahelI che. AvI rIte avyaktapaNe thatI kriyAne na zraddhavAmAM Ave ane mAtra vyaktapaNAne zraddhavAmAM Ave to eka jJAnI jene viSe aviratirUpa kriyA thatI nathI te bhAva, ane bIjo UMghI gayelo For Personal & Private Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 121 mANasa je kaMI kriyA vyaktapaNe karato nathI te bhAva samAnapaNAne pAme che; paraMtu vAstavika rIte tema che nahIM. UMghI gayelA mANasane avyaktapaNe kriyA lAge che. A ja pramANe je mANasa (je jIva) cAritramohanIya nAmanI nidrAmAM sUto che, tene avyakta kriyA lAgatI nathI ema nathI. jo mohabhAva kSaya thAya to ja aviratirUpa cAritramohanIyanI kriyA baMdha paDe che; te pahelAM baMdha paDatI nathI. | kriyAthI thato baMdha mukhya evAM pAMca prakAre che : (1) mithyAtva-5 (2) avirati-12 (3) kaSAya-25 (4) pramAda (5) yoga-15. (105) mithyAtvanI hAjarI hoya tyAM sudhI aviratipaNuM nirmULa thatuM nathI, eTale jatuM nathI, paraMtu jo mithyAtvapaNuM khase to aviratipaNAne javuM ja joIe e niHsaMdeha che; kAraNa ke mithyAtvasahita viratipaNuM AdaravAthI mohabhAva jato nathI. mohabhAva kAyama che tyAM sudhI atyaMtara aviratipaNuM rahetuM nathI, ane bAhya jo viratipaNuM AdaravAmAM na AvyuM hoya to paNa jo atyaMtara che to saheje bahAra Ave che. (106) atyaMtara viratipaNuM prApta thayA pachI ane udaya AdhIna bAhyathI viratipaNuM na AdarI zake topaNa, jyAre udayakALa saMpUrNa thaI rahe tyAre saheje viratipaNuM rahe che; kAraNa ke atyaMtara viratipaNe pahelethI prApta thayeluM che, jethI have aviratipaNuM che nahI, ke te aviratipaNAnI kriyA karI zake. (107) mohabhAva vaDe karIne ja mithyAtva che. mohabhAvano kSaya thavAthI mithyAtvano pratipakSa je sabhyatvabhAva te pragaTe che, mATe tyAM AgaLa mohabhAva kema hoya ? arthAt hoto nathI. (108) jo evI AzaMkA karavAmAM Ave ke pAMca Indriya ane chaThuM mana tathA pAMca sthAvarakAya ane chaThThI trasakAya, ema bAra prakAre virati AdaravAmAM Ave to lokamAM rahelA jIva ane ajIva rAzi nAmanA be samUha che temAMthI pAMca sthAvarakAya ane chaThThI trasakAya maLI jIvarAzinI virati thaI; paraMtu lokamAM rakhaDAvanAra eTale ajIvarAzi je jIvathI para che te pratye prIti tenuM nivRttipaNuM AmAM AvatuM nathI, tyAM sudhI virati zI rIte gaNI zakAya ? tenuM samAdhAna : pAMca Indriya ane chaThThA manathI je virati karavI che tenuM je viratipaNuM che temAM ajIvarAzinI virati AvI jAya che. jIva jayAM sudhI pAMca jJAnendriyo ane chaThThA mananA viSayothI pAcho pharato nathI tyAM sudhI viratipaNAmAM Avato nathI eTale ahiMsAbhAvane pragaTAvI zakato nathI. paNa atyaMtara viratipaNuM hoya ane bAhyathI viratipaNuM na AcArI zakato hoya to paNa jyAre evo udaya pUro thaye saheje bAhyathI viratipaNAne prApta thaI zake che. kAraNa ke For Personal & Private Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 svAdhyAya sudhA atyaMtara viratipaNuM hovAthI aviratipaNAnI kriyA karato nathI. eTale ke ahiMsAbhAva sthira rAkhI zake che. bAra prakAranI avirati che. tene dUra karavA pAMca Indriya ane chaThuM mana e che nI virati karavAthI ajIvarAzinI virati AvI jAya che. eTale ke pAMceya Indriyo ane mananA viSayomAMthI pAchA pharI javAthI ajIvarAzinI virati thaI jAya che eTale ke hiMsaka bhAva nIkaLI jAya che. (109) pUrve jJAnInI vANI A jIve nizcayapaNe kadI sAMbhaLI nathI athavA te vANI samyaka prakAre mAthe caDAvI nathI, ema sarvadarzIe kahyuM che. (110) sadgara upadiSTa yathokta saMyamane pALatAM eTale sadgurunI AjJAe vartatAM pApathakI viramavuM thAya che ane abhedya evA saMsArasamudranuM taravuM thAya che. sarvadarzI eTale sarvaze ema kahyuM che ke-A jIve pUrve nizcayapaNe jJAnInI vANI sAMbhaLI nathI athavA sAMbhaLI che to tene samyaphaprakAre mArA hitanI karanArI che tema gaNI avadhArI nathI, te rUpa pariNamana karyuM nathI. AgaLa kahe che ke saguru dvArA upadezavAmAM Avela yathArtha saMyamabhAvanuM AcaraNa karatAM eTale jJAnagurunI AjJA pramANe vartatA-cAlatAM pApakarmathI pAchA pharavAnuM thAya che ane jene bhedI na zakAya evA saMsArasamudrathI saheje saheje pAra utarI javAya che eTale ke saMsArathI mukti maLI jAya che ane anaMta avyAbAdha sukhanI prApti tathA teno bhogavaTo sAdi anaMtakALa mATe prApta thAya che. (111) vastusvarUpa keTalAka sthAnake AjJAvaDIe pratiSThita che ane keTalAka sthAnake sarvicArapUrvaka pratiSThita che, paraMtu A duSamakALanuM prabaLapaNuM eTaluM badhuM che ke have pachInI kSaNe paNa vicArapUrvaka pratiSThitane mATe kema pravartaze te jANavAnI A kALane viSe zakti jaNAtI nathI, mATe tyAM AgaLa AjJApUrvaka pratiSThita rahevuM e yogya che. (112) jJAnIe kahyuM che ke "bUjo ! kema bUjatA nathI? pharI Avo avasara Avavo durlabha che !" vastu svarUpa eTale AtmasvarUpa sadgurunI AjJAthI pragaTa thAya athavA vicAraNApUrvaka pratiSThita karI zakAya che. paNa hAlamAM duSamakALanuM prabaLapaNe divase divase vadhatuM jaNAya che, te samayamAM have pachI vicArapUrvaka vastusvarUpamAM, pratiSThita thayelo kema vartaze te jANI zakavAnI A kALamAM zakti jaNAtI nathI mATe hAlamAM to sadgurunI AjJA pramANe cAlIne pratiSThita thavuM e ja yogya ane salAmata tathA zreyano mArga jaNAya che. For Personal & Private Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 123 tIrthakare vAraMvAra upadeza Apyo che ke, he jIvo tame bujho, samyaprakAre bujho, kAraNa ke manuSyapaNuM maLavuM e ghaNuM durlabha raheluM che ane cAre gatine viSe janma, jarA, maraNanA duHkhano satata bhaya rahelo che. ajJAna haze tyAM sudhI saviveka pAmavo durlabha che. Akho loka ekAMta duHkhe karIne baLI rahyo che. temAM tamane manuSyadehanI prApti, dharmanuM AcaraNa thaI zake tevA saMyogo prApta thayA che, to teno yathAvat upayoga karI saMsArabhAvathI pAchA pharIne, jJAnanI prApti karI lo, to ja A manuSyabhavanuM sArthakapaNuM raheluM che. A manuSyabhava vaDe ja saMsArathI pAra utarI zakAya tema che. mATe maLelo avasara nAza na pAmI jAya, tenuM lakSa rAkhI upayoga karI lyo. bUjho eTale bodhane pariNAvIne potAnI zuddha sthitine pragaTa karavAno puruSArtha karo. saMsArabhAvane toDIne adhyAtmabhAvane jAgRta karo. maLelo avasara cUkI gayA to te vAraMvAra maLato nathI, mATe jAgRta thaI jAva ane kArya karI lyo. (113) lokane viSe je padArtha che tenA dharma devAdhideve potAnA jJAnamAM bhAsavAthI jema hatA tema varNavyA che; padArtho te dharmathI bahAra jaI pravartatA nathI; arthAt jJAnI mahArAje prakANyuM tethI bIjI rIte pravartatA nathI; tethI te jJAnInI AjJA pramANe pravarte che ema kahyuM che, kAraNa ke jJAnIe padArthanA jevA dharma hatA tevA ja tenA dharma kahyA che. - lokamAM che padArtha rahelA che. jIvAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya ane kALa. devAdhidevanA jJAnamAM lokamAM rahelA padArthonA jevA guNadharmo che, te jevA jaNAyA tevA ja varNavyA che ane te ja pramANe pravarte che. eTale ema kahyuM ke dareka padArtha jJAnInI AjJA pramANe pravartI rahyA che eTale ke potAnA guNadharma bahAra jaIne pravartana karatA nathI. (114) kALa, mULa dravya nathI, aupacArika dravya che, ane te jIva tathA ajIva (ajIvamAMmukhyatve pudgalAstikAyamAM-vizeSapaNe samajAya che)mAMthI utpanna thayela che; athavA jIvAjIvanI paryAyaavasthA te kALa che. dareka dravyanA anaMtA dharma che; temAM Urdhvapracaya ane tiryapracaya evA be dharma che; ane kALane viSe tiryapracaya dharma nathI, eka Urdhvapracaya dharma che. (115) UrdhvapracayathI padArthamAM je dharmanuM udbhavavuM thAya che te dharmanuM tiryakupracayathI pAchuM temAM samAvuM thAya che. kALanA samayane tiryakmacaya nathI, je samaya gayo te pAcho Avato nathI. (116) digambaraabhiprAya mujaba "kALadravyanA lokamAM asaMkhyAtA aNu che. (117) dareka dravyanA anaMtA dharma che. temAM keTalAka dharma vyakta che, keTalAka avyakta che; keTalAka mukhya che keTalAka sAmAnya che, keTalAka vizeSa che. For Personal & Private Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 svAdhyAya sudhA dareka dravyanA anaMtAdharma che, temAM Urdhvapracaya ane tiryapracaya evA be guNa dharma | che. paNa kALamAM eka Urdhvapracaya dharma che, tiryapricaya nathI tethI tene mULa dravyapaNe gaNavAmAM Avela nathI. UrdhvapracayathI padArthamAM je guNadharmanuM udbhavavuM thAya te dharmanuM tiryapricayathI pAchuM temAM samAvuM thaI jAya che. paNa kALamAM tiryapracaya dharma na hovAthI je samaya gayo te pAcho Avato nathI. dareka dravyamAM anaMtA dharma che, temAMthI keTalAka vANI dvArA kahI zakAya, vyakta karI zakAya che, keTalAka vANI dvArA kahI zakAtA nathI tethI te avyakta che je anubhavI zakAya tema che. vaLI kALanI vyAkhyA barAbara kahI che. dareka dravyanA anaMtA dharmo che, temAM keTalAka mukhya eTale asAdhAraNa che, keTalAka sAmAnya che je badhAmAM hoI zake. (118) asaMkhyAtAne asaMkhyAtA guNA karatAM paNa asaMkhyAta thAya, arthAt asaMkhyAtanA asaMkhyAta bheda che. (119) eka AMgulanA asaMkhyAta bhAga-aMza-pradeza te eka AMgulamAM asaMkhyAta che. lokanA paNa asaMkhyAta pradeza che, game te dizAnI samazreNie asaMkhyAta thAya che. te pramANe eka pachI eka, bIjI, trIjI samazreNino saravALo karatAM je saravALo thAya te eka gaNuM, be gaNuM, traNa gaNuM, cAra gaNuM thAya, paNa asaMkhyAta gaNuM na thAya; paraMtu eka samazreNi je asaMkhyAta pradezavALI te samazreNinI dizAvALI saghaLI samazreNio asaMkhyAta guNI che te darekane asaMkhyAtAe guNatAM, tema ja bIjI dizAnI samaNi che teno paNa guNAkAra te pramANe karatAM, trIjI dizAnI che tenuM paNa te pramANe karatAM asaMkhyAta thAya. e asaMkhyAtAnA bhAMgAne jyAM sudhI ekabIjAno guNAkAra karI zakAya tyAM sudhI asaMkhyAtA thAya, ane te guNAkArathI koI guNAkAra karavo bAkI na rahe tyAre asaMkhyAta pUruM thaI temAM eka umeratAM jaghanyamAM jaghanya anaMta thAya. (120) naya che te pramANano aMza che. je nayathI je dharma kahevAmAM Avyo che, tyAM teTaluM pramANa che; e nayathI je dharma kahevAmAM Avyo che te sivAya vastune viSe bIjA je dharma che teno niSedha karavAmAM Avyo nathI. eka vakhate vANI dvArA e badhA dharma kahI zakAtA nathI. temaja je je prasaMga hoya te te prasaMge tyAM mukhyapaNe te ja dharma kahevAmAM Ave che. tyAM tyAM te te nayathI pramANa che. (121) nayanA svarUpathI Aghe jaI kahevAmAM Ave che te naya nahIM. paraMtu nayAbhAsa thAya che, ane nayAbhAsa tyAM mithyAtva Thare che. (122) naya sAta mAnyA che. tenA upanaya sAtaso ane vizeSa svarUpe anaMtA che, arthAt je vANI che te saghaLA naya che. For Personal & Private Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 svAdhyAya sudhA (123) ekAMtikapaNuM grahavAno svachaMda jIvane vizeSapaNe hoya che ane ekAMtikapaNuM grahavAthI nAstikapaNuM thAya che. te na thavA mATe A nayanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che, je samajavAthI jIva ekAMtikapaNuM grahato aTakI madhyastha rahe che ane madhyastha rahevAthI nAstikatA avakAza pAmI zakatI nathI. (124) naya je kahevAmAM Ave che te naya pote kaMI vastu nathI, paraMtu vastunuM svarUpa samajavA tathA tenI supratIti thavA pramANano aMza che. (125) amuka nayathI kahevAmAM AvyuM tyAre bIjA nayathI pratIta thatA dharmanI asti nathI ema TharatuM nathI. naya ane pramANa jIvane ekAMtika thato aTakAve che. nayanI ane pramANanI apekSAo samajIne te madhyastha thaI jAya che, svacchaMdapaNuM nAza pAmI jAya che. nAstikapaNuM AvatuM nathI, madhyastha thaI javAthI nAstikatAno nAza thaI jAya che. naya e vastunuM svarUpa samajavA mATe ane tenI supratIti thavA mATe pramANano aMza che. jayAre amuka nathI kahevAmAM Ave tyAre bIjA nayathI pratIta thatA dharmanuM astitva nAza pAmI jAya che ema TharatuM nathI. nayamAM guMcavAI javAnuM nathI paNa teno upayoga karI AstikapaNAne sudaDha banAvIne mokSamArgamAM AgaLa vadhI javAnuM che. jayAre eka nayathI kahevAmAM Ave tyAre bIjA nathI thatI pratItinuM astitva nathI ema TharatuM nathI. (126) kevaLajJAna eTale mAtra jJAna ja, te sivAya bIjAM kaMI ja nahIM, ane jyAre ema che tyAre tene viSe bIjuM kazuM samAtuM nathI. sarvathA sarva prakAre rAgadveSano kSaya thAya tyAre ja kevaLajJAna kahevAya. jo koI aMze rAgadveSa hoya to te cAritramohanIyanA kAraNathI che. jyAM AgaLa jeTale aMze rAgadveSa che tyAM AgaLa teTale aMze ajJAna che, jethI kevaLajJAnamAM te samAI zakatAM nathI, eTale kevaLajJAnamAM te hotAM nathI; te ekabIjAnAM pratipakSI che. jyAM kevaLajJAna che tyAM rAgadveSa nathI, athavA jyAM rAgadveSa che tyAM kevaLajJAna nathI. (127) guNa ane guNI eka ja che, paraMtu koI kAraNe te parichinna paNa che. sAmAnya prakAre to guNano samudAya te "guNI" che; eTale guNa ane guNI eka ja che, judI judI vastu nathI. guNIthI guNa judo paDI zakato nathI. jema sAkarano kaTako che te "guNI' che ane mIThAza che te guNa che. "guNI' je sAkara ane guNa je mIThAza te banne sAthe rahela che, mIThAza kaMI judI paDatI nathI; tathApi "guNa', guNI' koI aMze bhedavALA che. (128) kevaLajJAnIno AtmA paNa dehavyApakakSetraavagAhita che; chatAM lokAlokanA saghaLA padArtho je dehathI dUra che tene paNa ekadama jANI zake che. saMpUrNa kevaLajJAna pragaTatAM rAgadveSano kSaya thaI jAya che. jo koI aMze rAgadveSa thatAM | For Personal & Private Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA hoya to tyAM AgaLa teTala aMze ajJAna che. jethI kevaLajJAnImAM rAgadveSa hoya nahIM. te ekabIjAnA pratipakSI che. kevaLajJAna che to rAgadveSa nathI ane rAgadveSa che to kevaLajJAna nathI. hAlamAM mati-zrutajJAna che, paNa jyAre kevaLajJAna pragaTe tyAre bAkInA jJAna emAM samAI jAya che. ApaNI sAdhanAmAM vyavahAranayathI guNa ane guNI judA gaNI zakAya. paNa sAmAnya sthitie-nizcayanayathI guNa ane guNI abhedapaNe rahelAM che. avinAbhAvI saMbaMdhe rahelA che eTale ke tene chUTA na pADI zakAya tevI rIte rahelA che. ApaNe vItarAgatA keLavavAnI che. rAgadveSa ane ajJAna choDavAnA che. rAgane choDavAthI bAkInA be sahelAIthI chUTI jAya che. koIpaNa vastu para 'rAga' karavo e ja moTAmAM moTuM ajJAna che. prazastarAga guNo pratye pragaTe to aprazastarAga chUTato jAya ane teTale aMze vItarAgatA pragaTe. saMpUrNa vItarAgatA-e ja kevaLajJAna. jene kevaLajJAna thAya teno AtmA paNa potAne maLela dehamAM ja rahelo che. bahAra jaIne bIjA padArthonuM jJAna karI Ave che, evuM nathI. potAno agurulaghu guNa pragaTa thavAthI, bIjA padArthomAM rahela agurulaghu guNa rahelo che te paNa jaNAya che. potAnA guNa darpaNa samAna banI jAya che ane bIjA padArtho ane guNo, paryAyo sahajapaNe potAnA jJAnamAM jhaLake che eTale ke ekadama jANI zake che. 126 (129) svaparane judA pADanAra je jJAna te jJAna. A jJAnane prayojanabhUta kahevAmAM AvyuM che. A sivAyanuM jJAna te 'ajJAna' che. zuddha AtmadazArUpa zAMta jina che. tenI pratIti jinapratibiMba sUcave che. te zAMta dazA pAmavA sAru je pariNita athavA anukaraNa athavA mArga tenuM nAma 'jaina',-je mArge cAlavAthI jainapaNuM prApta thAya che. (130) A mArga AtmaguNarodhaka nathI, paNa bodhaka che, eTale AtmaguNa pragaTa kare che, temAM kazo saMzaya nathI. A vAta parokSa nathI, paNa pratyakSa che. khAtarI karavA IcchanAre puruSArtha karavAthI supratIta thaI pratyakSa anubhavagamya thAya che. svaparane judA pADavAnuM je jJAna che te ja karavA yogya che eTale ke prayojanabhUta che. A sivAya je jJAna thAya te ajJAna che. 'jina' kevA che ? zAMta che. te dazAne ApaNe atyAre 'jinabiMba' dvArA oLakhI zakIe. A zAMta-zuddha Atma-dazA pragaTa karavA mATeno je mArga te 'jaina'. je mArge cAlavAthI jainapaNuM prApta thAya che. A mArga para cAlavAthI AtmAnA guNonuM rodhakapaNuM nAza pAme che, bodhadAyaka che eTale ke AtmaguNa pragaTe che. temAM saMzaya karavA jevuM nathI. A vAta pratyakSa thaI zake che. tenI khAtrI karavA mATe samyak puruSArtha karavAthI te pratyakSa thaI zake che, supratItipaNe anubhava gamya thAya che. (131) sUtra ane siddhAMta e be judAM che. sAcavavA sAru siddhAMto sUtrarUpI peTImAM For Personal & Private Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 svAdhyAya sudhA rAkhavAmAM AvyA che. kALane anusarI sUtra racavAmAM eTale gUMthavAmAM Ave che, ane temAM siddhAMtanI gUMthaNI karavAmAM Ave che. te siddhAMto game te kALamAM, game te kSetramAM pharatA nathI; athavA khaMDitapaNAne pAmatA nathI; ane jo tema thAya to te siddhAMta nathI. (132) siddhAMta e gaNitanI mAphaka pratyakSa che, tethI temAM koI jAtanI bhUla ke adhUrApaNuM samAtuM nathI. akSara boDiyA hoya to sudhArIne mANaso vAMce che, paraMtu AMkaDAnI bhUla thAya to te hisAba khoTo Thare che, mATe AMkaDA boDiyA hotA nathI. A dRSTAMta upadezamArga ane siddhAMta mArgane viSe ghaTAvavuM. (133) siddhAMto game te dezamAM, game te bhASAmAM, game te kALamAM lakhANA hoya, topaNa asiddhAMtapaNAne pAmatA nathI. dAkhalA tarIke, be ne be cAra thAya. pachI game to gujarAtI ke saMskRta ke cInI ke arabI ke parziyana ke Igliza bhASAmAM lakhAyela hoya. te AMkaDAne game te saMjJAmAM oLakhavAmAM Ave topaNa be ne beno saravALo cAra thAya e vAta pratyakSa che. jema nave nave ekAzI te game te dezamAM, game te bhASAmAM, ane dhoLA divase ke aMdhArI rAtrie gaNavAmAM Ave topaNa 80 athavA 8ra thatA nathI, paraMtu ekAzI ja thAya che. A ja pramANe siddhAMtanuM paNa che. (134) siddhAMta che e pratyakSa che, jJAnInA anubhavagamyanI bAbata che, temAM anumAnapaNuM kAma AvatuM nathI. anumAna e tarkano viSaya che, ane tarka e AgaLa jatAM keTalIka vAra khoTo paNa paDe; paraMtu pratyakSa je anubhavagamya che temAM kAMI paNa khoTApaNuM samAtuM nathI. (135) jene guNAkAra athavA saravALAnuM jJAna thayuM che te ema kahe ke nave nava ekAzI, tyAM AgaLa jene saravALA athavA guNAkAranuM jJAna thayuM nathI, arthAt kSayopazama thayo nathI te anumAnathI athavA tarka karI ema kahe ke "98 thatA hoya to kema nA kahI zakAya?' to temAM kAMI Azcarya pAmavA jevuM che nahIM, kemake tene jJAna na hovAthI tema kahe e svAbhAvika che. paraMtu jo tene guNAkAranI rIta choDI (chUTI chUTI karI) ekathI nava sudhI AMkaDA batAvI nava vAra gaNAvyuM hoya to ekAzI thatAM anubhavagamya thavAthI tene siddha thAya che. kadApi tenA maMda kSayopazamathI ekAzI, guNAkArathI athavA saravALAthI na samajAya topaNa ekAzI thAya emAM phera nathI. e pramANe siddhAMta AvaraNanA kAraNathI na samajavAmAM Ave to paNa te asiddhAMtapaNAne pAmatA nathI, e vAtanI cokkasa pratIti rAkhavI. chatAM khAtarI karavA jarUra hoya to temAM batAvyA pramANe karavAthI khAtarI thatAM pratyakSa anubhavagamya thAya che. (136) jyAM sudhI anubhavagamya na thAya tyAM sudhI supratIti rAkhavA jarUra che ane supratItithI krame krame karI anubhavagamya che. (137) siddhAMtanA dAkhalA: (1) "rAgadveSathI baMdha thAya che." (2) baMdhano kSaya thavAthI For Personal & Private Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 svAdhyAya sudhA mukti thAya che. A siddhAtanI khAtarI karavI hoya to rAgadveSa choDo. rAgadveSa sarva prakAre chUTe to AtmAno sarva prakAre mokSa thAya che. AtmA baMdhananA kAraNathI mukta thaI zakato nathI. baMdhana chUTyuM ke mukta che. baMdhana thavAnuM kAraNa rAgadveSa che. rAgadveSa sarvathA prakAre chUTyo ke baMdhanathI chUTyo ja che. temAM kazo savAla ke zaMkA rahetAM nathI. (138) je samaye sarvathA prakAre rAgadveSa kSaya thAya, tene bIje ja samaye kevalajJAna che. je khaMDita na thAya te siddhAMta kahevAya che. rAga-dveSa thavAthI karma baMdhAya ja ane vItarAgatA pragaTe to karmathI chUTI jAya-A siddhAMta kahevAya. jo koIpaNa apekSAe vacano khaMDita thAya to e siddhAMta nathI. akSara boDiyA hoI zake paNa AMkaDA boDiyA na hoI zake, te cokkasa hoya eTale ke akSara rUpa upadeza samajavo. temAM dezakALane anusarI pheraphAra thaI zake, paNa AMkaDA cokkasa hoya che. tethI AMkaDArUpa siddhAMta samajavo. jemAM dezakALane anusarI pheraphAra na thAya. jema siddhAMta kyAreya khoTo na paDI zake tema pratyakSa-anubhavagamya thAya tyAre temAM pheraphArarUpa na thaI zake. siddhAMtane samajAvavA 135mAM samajaNa ApI che. paNa jyAM sudhI anubhava na thAya tyAM sudhI supratIti rAkhIne cAlavuM ane supratIti thatA krame krame anubhavarUpa thaI javAya che. '1377mAM siddhAMtanA dAkhalA ApyA che. enI khAtarI karavA rAgadveSa choDo. baMdhana thavAnuM kAraNa rAgadveSa che. rAgadveSa sarvathA chUTI jAya ke tarata ja kevaLajJAna pragaTa thAya che. (139) jIva pahelA guNasthAnakamAMthI AgaLa jato nathI. AgaLa javA vicAra karato nathI. pahelAthI AgaLa zI rIte vadhI zakAya, tenA zuM upAya che, kevI rIte puruSArtha karavo, teno vicAra paNa karato nathI, ane vAto karavA bese tyAre evI kare ke teramuM A kSetre ane A kALe prApta thatuM nathI. AvI AvI gahana vAto je potAnI zakti bahAranI che, te tenAthI zI rIte samajI zakAya? arthAt potAne kSayopazama hoya te uparAMtanI vAto karavA bese te na ja samajI zakAya. (140) graMthi pahele guNasthAnake che tenuM bhedana karI AgaLa vadhI cothA sudhI saMsArI jIvo pahoMcyA nathI. koI jIva nirjarA karavAthI UMcA bhAve AvatAM, pahelAmAMthI nIkaLavA vicAra karI, graMthibhedanI najIka Ave che, tyAM AgaLa gAMThanuM eTaluM badhuM tenA upara jora thAya che ke, graMthibheda karavAmAM zithila thaI jaI aTakI paDe che, ane e pramANe moLo thaI pAcho vaLe che. A pramANe graMthibheda najIka anaMtI vAra AvI jIva pAcho pharyo che. koI jIva prabaLa puruSArtha karI, nimitta kAraNano joga pAmI kareDiyAM karI graMthibheda karI, AgaLa vadhI Ave For Personal & Private Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 129 che, ane jyAre graMthibheda karI AgaLa vadhyo ke cothAmAM Ave che, ane cothAmAM Avyo ke vahelomoDo mokSa thaze, evI te jIvane chApa maLe che. (141) A guNasthAnakanuM nAma "aviratisamyagdaSTi' che, jyAM viratipaNA vinA samyakajJAnadarzana che. AMka 139, 147, 141nuM vizleSaNa AMka-1mAM jovuM (142) kahevAmAM ema Ave che ke teramuM guNasthAnaka A kALe ne A kSetrathI na pamAya; paraMtu tema kahenArA pahelAmAMthI khasatA nathI. jo teo pahelAmAMthI khasI, cothA sudhI Ave, ane tyAM puruSArtha karI sAtamuM je apramatta tyAM sudhI pahoce topaNa eka moTAmAM moTI vAta | che. sAtamA sudhI pahoMcyA vinA te pachInI dazAnI supratIti thaI zakavI muzkela che. (143) AtmAne viSe pramAdarahita jAgRtadazA te ja sAtamuM guNasthAnaka che. tyAM sudhI | pahoMcavAthI temAM samyakatva samAya che. cothA guNasthAnake jIva AvIne tyAMthI pAMcamuM | 'dezavirati', chaThuM "sarvavirati', ane sAtamuM pramAdarahita virati' che, tyAM pahoMce che. tyAM AgaLa pahoMcyathI AgaLanI dazAnI aMze anubhava athavA supratIti thAya che. cothA guNasthAnakavALo jIva sAtamA guNasthAnake pahoMcanAranI dazAno jo vicAra kare to te koI aMze pratIta thaI zake. paNa teno pahelA guNasthAnakavALo jIva vicAra kare to te zI rIte pratItimAM AvI zake ? kAraNa ke tene jANavAnuM sAdhana je AvaraNarahita thavuM te pahelA guNasthAnakavALAnI pAse hoya nahIM. spaSTa samajAya tema hovAthI vizleSaNa karela nathI. (144) samyakatva prApta thayela jIvanI dazAnuM svarUpa ja juduM hoya che. pahelA guNasthAnakavALA jIvanI dazAnI je sthiti athavA bhAva che tenA karatAM cothuM guNasthAnaka prApta karanAranI dazAnI je sthiti athavA bhAva te judAM jovAmAM Ave che, arthAt judI ja dazAnuM vartana jovAmAM Ave che. (145) paheluM moLuM kare to cothe Ave ema kahevAmAtra che; cothe AvavAmAM je vartana che te viSaya vicAravAjoga che. (146) AgaLa 4,5,6 ane 7mA guNasthAnaka sudhInI je vAta kahevAmAM AvI che te kahevAmAtra, athavA sAMbhaLavAmAtra ja che ema nathI, paraMtu samajIne vAraMvAra vicAravA yogya che. (147) banI zake teTalo puruSArtha karI AgaLa vadhavA jarUra che. | (148) na prApta thaI zake tevI dhIraja, saMghayaNa, AyuSanI pUrNatA ItyAdinA abhAvathI For Personal & Private Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 svAdhyAya sudhA kadAca sAtamA guNasthAnaka uparano vicAra anubhavamAM na AvI zake, paraMtu supratIti thaI zakavA yogya che. (149) siMhanA dAkhalAnI mAphaka : siMhane loDhAnA jabarajasta pAMjarAmAM pUravAmA Avyo hoya to te aMdara rahyo potAne siMha samaje che, pAMjarAmAM purAyelo mAne che; ane pAMjarAnI bahAranI bhUmikA paNa jue che, mAtra loDhAnA majabUta saLiyAnI ADane lIdhe bahAra nIkaLI zakato nathI. A ja rIte sAtamA guNasthAnaka uparano vicAra supratIti thaI zake che. (150) A pramANe chatAM jIva matabhedAdi kAraNone laIne rokAI jaI AgaLa vadhI zakato nathI. (151) matabheda athavA rUDhi Adi najIvI bAbata che, arthAt temAM mokSa nathI. mATe kharI rIte satyanI pratIti karavAnI jarUra che. 146 thI 151mAM samajAya tema hovAthI vizleSaNa karyuM nathI. vicAravAthI samajAI zake tema che. (1para) zubhAzubha ane zuddhAzuddha pariNAma upara badho AdhAra che. alpa alpa bAbatamAM paNa doSa mAnavAmAM Ave tyAM mokSa thato nathI. lokarUDhimAM athavA lokavyavahAramAM paDelo jIva mokSatattvanuM rahasya jANI zakato nathI, tenuM kAraNa tene viSe rUDhinuM athavA lokasaMjJAnuM mAhAbhya che. AthI karI bAdarakriyAno niSedha karavAmAM Avato nathI. je kAMI paNa na karatAM taddana anartha kare che, te karatAM bAdarakriyA upayogI che. topaNa tethI karI bAdarakriyAthI AgaLa na vadhavuM ema paNa kahevAno hetu nathI. (153) jIvane potAnA DahApaNa ane marajI pramANe cAlavuM e vAta managamatI che, paNa te jIvanuM bhUMDuM karanAra vastu che. A doSa maTADavA sAru prathama to koIne upadeza devAno nathI, paNa prathama upadeza levAno che, e jJAnano upadeza che. jenAmAM rAgadveSa na hoya, tevAno saMga thayA vinA samyakatva prApta thaI zakatuM nathI. samyakatva AvavAthI prApta thavAthI) jIva phare che, (jIvanI dazA phare che); eTale pratikULa hoya to anukULa thAya che. jinanI pratimA (zAMtapaNA mATe) jovAthI sAtamA guNasthAnake vartatA evA jJAnInI je zAMta dazA che tenI pratIti thAya che. - lokarUDhi, lokavyavahAra ane tenuM ja mAhAlya hoya to AgaLa vadhI na zakAya, jIvane svachaMde cAlavuM che. je jIvane rakhaDAvanAra che. sadagurunA saMga vinA samyaktvanI prApti thaI zakatI nathI. jinanI pratimA jJAnInI apramatta guNasthAnake vartatI je dazA-zAMta dazA che, tenuM bhAna karAvavA mATe upayogI che. For Personal & Private Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 svAdhyAya sudhA (154) jainamArgamA hAlamAM ghaNA gaccha pravarte che, jevA ke tapagaccha, aMcalagaccha, laMkAgaccha, kharataragaccha ItyAdi. A dareka potAthI anya pakSavALAne mithyAtvI mAne che. tevI rIte bIjA vibhAga cha koTi, ATha koTi ItyAdi dareka potAthI anya koTivALAne mithyAtvI mAne che. vAjabI rIte nava koTi joIe. temAMthI jeTalI ochI teTaluM ochuM ane te karatAM paNa AgaLa javAmAM Ave to samajAya ke chevaTa nava koTiye choDyA vinA rasto nathI. vadhAre samajaNa vyA.sa.-141, 4ramAMthI juo. (155) tIrthakarAdi mokSa pAmyA te mArga pAmara nathI. jenarUDhinuM thoDuM paNa mUkavuM e atyaMta AkaruM lAge che, to mahAna ane mahAbhArata evo mokSamArga te zI rIte AdarI zakAze? te vicAravA yogya che. tIrthakara Adi mokSa pAmyA te mArga sAmAnya nathI, joradAra che, paNa ApaNAmAM rahelI pakkaDa ApaNe choDatA nathI tethI AgaLa vadhavAmAM AkaruM lAge che. (156) mithyAtvaprakRti khapAvyA vinA samyaktva Ave nahIM. samyakatva prApta thAya tenI dazA adbhuta varte. tyAMthI 5,6,7 ane 8me jaI be ghaDImAM mokSa thaI zake che. eka samyakatva pAmavAthI kevuM adbhuta kArya bane che! AthI samyakatvanI camatkRti athavA tenuM mAhAbhya koI aMze samajI zakAya tema che. - mithyAtva prakRti khapAvavA mATe aMnatAnubaMdhI kaSAyanI cokaDIno prathama kSaya karavAno che, te kSaya thatAM ja mithyAtva prakRti nAza pAme che ane kSayopazama ke kSAyika samyakdarzana pragaTa thAya che. samakti mohanIyano kSaya na thAya to kSayopazama samyaktva kahevAya che, ane teno kSaya thaI jAya to kSAyika kahevAya che. kSAyika samyaktvavALo jIva e ja bhave athavA trIje bhave mokSe jAya che. samyakdarzana pragaTa thatAM adbhuta dazA pragaTe che. AthI enuM mAhAbhya kaMIka aMze samajaNamAM Ave che. (157) durdhara puruSArthathI pAmavA yogya mokSamArga te anAyAse prApta thato nathI. AtmajJAna athavA mokSamArga koInA zApathI aprApta thato nathI ke koInA AzIrvAdathI prApta thato nathI. puruSArtha pramANe thAya che, mATe puruSArthanI jarUra che. mokSamArga durdhara eTale khUba ja mahenatathI prApta thAya tevo che, ema kahyuM te kAMI anAyAse-acAnaka pragaTa thato nathI, paNa te mATeno samyak puruSArtha guru AjJAe karavAthI sahelAIthI pragaTa thaI zake che. AtmajJAna ke mokSamArga koI zApa Ape to prApta na thAya ane AzIrvAda Ape to prApta thAya ema nathI. te to jJAnI gurunA mArgadarzana dvArA ja prApta thAya. te mATe mArga meLavavA mATenA kRpApAtra thavuM e ja sAdhanA karavAnI For Personal & Private Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 132 che. sadgurunA kRpApAtra banavAno satata puruSArtha ja jarUrI che, e ja AgaLa laI jaze ane mokSanuM sukha prApta karI zakAze. (158) sUtra siddhAMta, zAstro satpuruSanA upadeza vinA phaLatAM nathI. pheraphAra je che te vyavahAramArgamAM che. mokSamArga to pheraphAravALo nathI, eka ja che. te prApta karavAmAM zithilapaNuM che, teno niSedha karavAmAM Avyo che. tyAM AgaLa zUravIrapaNuM grahaNa karavA yogya che. jIvane amUrchita karavo e ja jarUranuM che. (159) vicAravAna puruSe vyavahAranA bhedathI mUMjhAvuM nahIM. (160) uparanI bhUmikAvALA nIcenI bhUmikAvALAnI barobara nathI, paraMtu nIcenI bhUmikAvALAthI ThIka che. pote je vyavahAramAM hoya tethI bIjAno UMco vyavahAra jovAmAM Ave to te UMcA vyavahArano niSedha karavo nahIM, kAraNa ke mokSamArgane viSe kazo pheraphAra che nahIM. traNe kALamAM game te kSetramAM, eka ja sarakho je pravarte te ja mokSamArga, sUtra, siddhAMta ke zAstronuM vAMcana ApaNe karIe to tenA rahasya sAthenuM pariNamana thatuM nathI, paNa e ja zAstro ke sUtra sadgurunI AjJAthI samajavA prayatna karIe to rahasya samajAya che ane tenuM phaLa paNa prApta thAya che. vyavahAra mArgamAM deza-kALane anusarI pheraphAra thato rahe che, eTale ke pheraphAra sAdhanA ane sAdhanomAM hoI zake che. mokSamArga to traNe kALane mATe 'karavALA'nI dhAra jevo rahelo che, ekadhAro pheraphAra vagarano rahelo che. paNa jIva tene prApta karavAmAM zUravIrapaNuM grahaNa karato nathI, pramAda kare che, te pramAdano niSedha karavAmAM Avyo che. te mATe jIve mohabhAvanI je mUrchA che tene choDavAnI che. e ja saMsAra samudramAMthI bahAra nIkaLavAno rasto che. je mokSamArganI barAbara-yathArtha vicAraNA karI zake che. teNe bAhya vyavahAranA bhedathI mUMjhAvAnuM nathI. je mArgamAM AgaLa vadhelA che, te tenAthI nIcenI bhUmikAvALAthI ThIka che. vaLI pote je sAdhanA mArga (vyavahAra mArga)mAM hoya tenAthI bIjAno sAdhanA (vyavahAra) mArga UMco jovAmAM Ave to teno niSedha karavo nahIM, kAraNa ke mokSamArga to pheraphAra vagarano che ane te to traNe kALamAM game te kSetramAM ekasarakhI rIte pravarte te ja mokSamArga che. mATe vyavahAra sAdhanA mArganA bhedathI mUMjhAvuM nahIM, paNa potAne maLela sAdhanA mArgamAM aDagapaNe AgaLa vadhavA mATe puruSArthI banyA rahevuM. (161) alpamAM alpa evI nivRtti karavAmAM paNa jIvane TADha vachUTe che, to tevI anaMta pravRttithI karI je mithyAtva thAya che, tethI nivartavuM e keTaluM durdhara thaI paDavuM joIe ? mithyAtvanI nivRtti te ja 'samyaktva'. jIva je potAnI IcchA pramANe nAnAmAM nAnI pravRtti karato hoya, to tenI nivRtti For Personal & Private Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 133 karavAmAM paNa tene muzkelI jaNAya che. to evI nAnI nAnI pravRttithI mithyAtva gADha thayeluM che, tenI nivRtti karavI keTalI badhI muzkela lAge, paNa jayAM sudhI jIva samyaka puruSArtha dvArA mithyAtvanI nivRtti na kare tyAM sudhI samyagadarzana AtmAnI oLakhANaAtmasvarUpanI prApti na thAya. (162) jIvAjIvanI vicArarUpe pratIti karavAmAM AvI na hoya, ane bolavA mAtra ja jIvAjIva che, ema kahevuM te samyaktva nathI. tIrthakarAdie paNa pUrve ArAdhyuM che tethI prathamathI samyakatva temane viSe che, paraMtu bIjAne te kaMI amuka kuLamAM, amuka nAtamAM, ke jAtamAM ke amuka dezamAM avatAra levAthI janmathI ja samyatva hoya ema nathI. (163) vicAra vinA jJAna nahIM. jJAna vinA supratIti eTale samyatva nahIM. samyatva vinA cAritra na Ave ane cAritra na Ave tyAM sudhI kevaLajJAna na pAme ane jyAM sudhI kevaLajJAna na pAme tyAM sudhI mokSa nathI; ema jovAmAM Ave che. (164) devanuM varNana. tattva. jIvanuM svarUpa. devonuM varNana-cAra prakAranA devo che. vANavyaMtara, bhuvanapati, jayotiSI ane vaimAnika-prathamanA traNa halakI koTinA deva gaNAya che. jIvanuM svarUpa paMcAstikAyamAM (patrAMka-766mAM) AMka 16thI 7ra sudhI samajAvela che. to temAMthI samajavA puruSArtha karavo. navatattva viSe paMcAstikAya (patrAMka-766) mAMthI jovuM. (165) karmarUpe rahelA paramANu kevaLajJAnIne dazya che, te sivAyane mATe cokkasa niyama hoya nahIM. paramAvadhivALAne dezya thavA saMbhave che, ane mana:paryavajJAnIne amuka deze dazya thavA saMbhave che. kevaLajJAnamAM ekapradeza, eka paramANu ane eka samayanuM jJAna thAya che. tethI karmarUpe rahelA paramANu dekhAya che. bAkInA jJAnamAM cokkasa niyama nathI. paNa parama avadhivALA, avadhivALA temaja mana:paryavajJAnIne amuka aMze dazya thavA saMbhave che. (166) padArthane viSe anaMtA dharma (guNAdi) rahyA che. tenA anaMtamA bhAge vANIthI kahI zakAya che. tenA anaMtamA bhAge sUtramAM gUMthI zakAya che. dareka padArthanA guNadharmo anaMtA rahelA che. te badhA koI vANIthI kahI zakAtA nathI keTalAka vANIgocara che, keTalAka avAgocara che. eTale ke vANIthI kahI zakAtA nathI. vANIgocara che tene paNa saMpUrNapaNe vANIthI kahI zakAtA nathI ane jo lakhavAno prayatna karavAmAM Ave tyAre teno anaMtamo bhAga sUtramAM gUMthI zakAya che. yathArthapaNe guNadharmonI oLakhANa to AtmAnA anubhava vaDe ja thaI zake tema che. For Personal & Private Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 svAdhyAya sudhA (167) yathApravRttikaraNa, anivRttikaraNa, apUrvakaraNa uparAMta muMjanakaraNa ane guNakaraNa che. yujanakaraNane guNakaraNathI kSaya karI zakAya che. (168) yujanakaraNa eTale prakRtine yojavI te. AtmaguNa je jJAna, ne tenAthI darzana, ne tenAthI cAritra evA guNakaraNathI yujanakaraNano kSaya karI zakAya che. amuka amuka prakRti je AtmaguNarodhaka che tene guNakaraNe karI kSaya karI zakAya che. yathApravRttikaraNa eTale anaMta saMsAra paribhramaNa karato karato jIva mithyAtvane moLu pADI maMdapaNe prathama guNasthAnakamAM Ave che. jyAM sudhI jIva yathApravRttikaraNamAM Avato nathI tyAM sudhI guNakaraNamAM AvI zakato nathI. yujanakaraNa eTale saMsArabhAvamAM rahevuM, karma prakRti yojavI-baMdhAvI te. mithyAtvane moLu pADI jIva Atmadarzana sudhI pahoMce eTale samyakdarzana-jJAna-cAritrarUpa ratnatrayanI prApti thAya. A sthitine guNakaraNa thayuM ema kahevAya. e prathama guNakaraNa che, bIjuM apUrvakaraNa che, pachI anivRttikaraNamAM Ave che tyAMthI puruSArtha dvArA 1ramAM guNasthAnake jaI ghAtI karmono kSaya karI kevaLajJAna prApta karI le che. (169) karmaprakRti, tenA je sUphamamAM sUma bhAva, tenA baMdha, udaya, udIraNA, saMkramaNa, sattA ane kSayabhAva je batAvavAmAM AvyA che (varNavavAmAM AvyAM che), te parama sAmarthya vinA varNavI zakAya nahIM. A varNavanAra jIvakoTinA puruSa nahIM, paraMtu IzvarakoTinA puruSa joIe, evI supratIti thAya che. (170) kaI kaI prakRtino kevA rasathI kSaya thayelo hovo joIe? kaI prakRti sattAmAM che? kaI udayamAM che? kaI saMkramaNa karI che? A AdinI racanA kahenAre, upara mujaba prakRtinuM svarUpa mApIne kahyuM che, te temanA paramajJAnanI vAta bAjue mUkIe topaNa te kahenAra IzvarakoTino puruSa hovo joIe e cokkasa thAya che. A banneno vistAra nIce pramANe karavAno puruSArtha karyo che. samajaNa pramANe vistAra karelo che, paNa yathAtathya to paramajJAnI ja samajAvI zake. kSma viSenI vicitratAo pUrve karelA zubhAzubha karmabaMdha eka prakAranuM RNa che, je janma-janmAMtaranA saMbaMdhono meLApa karAve che, saMyoga karAve che. jemake koI jIvane jotAM tenA pratye dhRNA ke dveSa thAya che tenuM kAraNa pUrvano karmano RNAnubaMdha evo rahelo che. Akho saMsAra rAgadraSamaya che. saMsArI jIva nimittone AdhIna hovAthI rAganuM veSamAM ane dveSanuM rAgamAM rUpAMtaraNa thayA kare che. tethI rAgadveSanA nimittothI bacavuM joIe. karmabaMdha thayA pachI udayamAM AvatAM pahelAM pUrva karmomAM parivartana thaI zake che. karmabaMdhathI phaLa prAptinI vacce For Personal & Private Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 135 sthiti sattAnI che. jayAre karmo sattAmAM hoya tyAre temAM pherabadala karI zakAya che. jo AtmA svabhAvamAM rahe ane nimittothI na joDAya to karmano udaya teno sparza karI zakato nathI. karmanI vicitratAne samajavA mATe vicArIe. (1) RNAnubaMdha, (2) rAga-dveSanuM badalAtuM svarUpa, (3) baMdha ane sattA, (4) udaya ane udIraNA, (5) udavartanAapavartanA (6) saMkramaNa-upazamana (7) nidhatta ane nikAcita avasthAono vicAra karIe. (1) RNAnubaMdha :- saMsAramAM bhamI rahelA jIvAtmAo pota potAnA karmAnusAra eka gatimAMthI bIjI gatimAM, ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhImAM paribhramaNa karyA kare che. A paribhramaNa daramyAna pUrve baMdhelA karmAnusAra sArA athavA kharAba jIvo sAthe rahevuM paDe che. tyAM te potAnI karma prakRtinA udayAnusAra pratyeka joDAyelA jIvAtmAo sAthe sAro athavA kharAba vyavahAra karIne punaH zubhAzubha karma bAMdhI le che. baMdha paraMparAnI A musApharI mAM aneka sArA athavA kharAba jIvo sAthe joDAya che. vaidika dharmamAM Ane 'RNAnubaMdha' kahe che RNano artha che devuM ane anubaMdhano artha che te pramANe phaLa ApanAra baMdha. jaina paribhASAmAM Ane paraspara baMdha athavA janma-janmAMtarathI paraMparAgata baMdha kahe che. "bhagavatIsUtramAM judA judA bhAvonI apekSAthI traNa prakAranA baMdha kahyA che. (1) jIva prayoga baMdha (2) anaMtara baMdha (3) paraMpara baMdha. jIvanI preraNAthI thato baMdha jIva prayoga baMdha kahe che. anaMtara baMdha eTale eka vAra baMdha thayA pachI niraMtara sAthe cAle che. paraMpara baMdha eTale A janma pahelAMthI ke janmajanmAMtarathI Avelo baMdha, jene RNAnuMbaMdha kahe che, A traNa prakAranA baMdhathI pratyeka vyaktie sAvadhAna rahevuM joIe. RNAnubaMdhanuM svarUpa ane kAraNa : eka jIvano bIjA jIvanI sAthe cAra prakAramAMthI vartAva hoI zake (1) zarUAtamAM bhadra prakRti pachI abhadra prakRti vaDe (2) zarUAtamAM abhadra pachI bhadra prakRti vaDe (3) zarUAtathI aMta sudhI abhadra vyavahAra (4) zarUAtathI | aMta sudhI bhadra vyavahAra hoI zake. A cAra prakAramAMthI (2) ane (4) prakAranA jIvo sAthe saMbaMdha baMdhAya to ochA pramANamAM kalaha ke klezanA prasaMgo bane che, jo ApaNAM | hRdayano vyavahAra udAra pariNAma hoya to (1) ane (3) prakAranA jIvo sAthe saMbaMdha baMdhAya to kilaSTa karmono baMdha Dagale ne pagale thavAnI zakyatA rahelI che. saMsAra paribhramaNa karato jIva aneka jIvo sAthe paricayamAM Ave che. pUrva karmane anusarI te anukULa ke pratikULa prakRtivALA jIvo sAthe saMparkamAM Ave che, tyAre tenA pratye rAgadveSanA For Personal & Private Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 svAdhyAya sudhA tIvra athavA maMda bhAva jAgata thAya che ane paraspara karmothI baMdhAI jAya che. rAgadveSanI A zRMkhalAne ja RNAnubaMdha kahe che. athavA zubhAzubha baMdhanI paraMparA paNa kahI zakAya. pUrvanA A zubhAzubha karma eka prakAranuM RNa che, A RNAnubaMdha ne kAraNe RNa vasula karavA jIvo eka bIjA sAthe joDAya che. jemake mAtA-pitA, pati-patnI, bhAI-bahena, bhAI-bhAI, sAsu-vahu bane che. koI derANI-jeThANI, pitA-putra, naNaMda-bhAbhI, zatru-mitra, zeTha-nokara, guru-ziSya Adi aneka saMbaMdhothI joDAya che. eTaluM jarUra che ke :- koI eka janmamAM jIvanaparyaMta zubha athavA azubha bhAva rahyA hoya to te anusAra jenI tIvratA hoya te apekSAe zubha athavA azubha bannemAMthI koI eka RNAnubaMdhamAM tenI gaNanA-gaNatarI thAya che. AvA aneka janmomAM zubhaazubha RNAnubaMdhano jaththo bhego thato rahe che ane te RNAnubaMdha nikAcita thavAthI prabaLa banI jAya che ane tethI tenA udaya anusAra tIvratAthI zubha ke azubha rUpamAM udayamAM Ave che. RNAnubaMdha thI mukti :- pUrva janmono RNAnubaMdha saMpUrNapaNe udayamAM AvI jAya tyAre ja tenAthI mukti maLI zake che. paNa RNa mukta tyAreja thaI zakAya ke jyAre navo baMdha paDavAnuM baMdha thAya. aneka janmonI dharma sAdhanA pachI chellA janmamAM RNamukta thaI zakAya. dA.ta. somila brAhmaNano gajasukumAranI sAtheno nikAcita RNAnubaMdha 99 lAkha janmo pachI udayamAM Avyo ane gajasukumAra muninI prabaLa dharmArAdhanAnA kAraNe teo tatkALa RNa mukta thaI gayA. zubha RNAnubaMdhI janmonI hAramALA atyaMta lAbhadAyI tathA anukULa thaI paDe che ane te bhavabaMdhana toDavAmAM paNa lAbhadAyI bane che. AnAthI viparIta azubha RNAnubaMdhI janmonI lAMbI hAramALA atyaMta du:khadAyaka bane che. dA.ta. bhagavAna mahAvIrane paNa chellA janmamAM pUrve bAMdhelA lAMbA samayanA janmono azubha RNAnubaMdha cUkavavo paDyo hato. A RNAnubaMdhanI zaktino vadhAro (saMgraha) manuSyajanmamAM badhAthI vadhAre thAya che ane tiryaMcanA janmamAM sauthI ocho thAya che. manuSyano manuSya sAtheno RNAnubaMdha :- pratyeka manuSyano janma potAnA zubhAzubha RNAnubaMdhamAMthI je prakArano RNAnubaMdha tIvra hoya tene anusarI evA kuTuMbamAM janma thAya che ane ekabIjA pAsethI potAnuM RNa levAmAM ke devAmAM ja samaya pasAra karatA rahe che. eka RNAnubaMdhanA udayamAM bIjA navA karmothI navo RNAnubaMdha Ubho thaI jAya che. ane bhaviSyamAM tenuM phaLa bhogavavuM paDe che. A krama satata cAlato ja rahe che ane For Personal & Private Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 137 jyAre jIvAtmA dharma ArAdhanA dvArA te RNAnubaMdha ghaTADavAno prayatna kare che tyAre te chUTI zake che, chevaTe mukta paNa thaI jAya che. manuSyano deva sAthe RNAnubaMdha :- kyAreka kyAreka RNAnubaMdha vicitra rIte udayamAM Ave che. anekavAra evuM bane che ke manuSyane deva athavA devInuM RNa cUkavavuM paDe che. te RNa zubha ke azubha paNa hoya, tenuM sAruM ke kharAba phaLa manuSyane deva ke devI dvArA bhogavavuM paNa paDe che. AvI kathAo aneka jovAmAM Ave che. zubha RNAnubaMdha hoya to deva ke devI manuSyanI sahAyatA paNa kare che. dA.ta. madana rekhA ane yugabAhu, gobhadra zeTha ane zAlibhadra Ama zubha RNAnubaMdhane kAraNe deva manuSyane sahAya kare che. chellI kSaNamAM je vyaktinuM mana koI cetana athavA acetana para Asakta thaI gayuM hoya ane marIne te pUrva janmanI mohAsakti tathA kaSAyonA saMskAranI sAthe devagatimAM janma le che, to pUrvajanmanA saMbaMdhita manuSyone herAna kare che, pIDA pahoMcADe che, kyAreka tenA zarIramAM pesIne paNa duHkha Ape che. judI judI rIte herAna kare che. A paNa ApaNA tevA prakAranA azubha RNAnubaMdhanA kAraNe bhogavavAnuM Ave che te nakkI che. | RNAnubaMdhathI karmanI nirjarA :- karma vijJAnanI dRSTithI RNAnubaMdhanA AdhAra upara ja badhA jIvono saMsAra cAle che. jayAM sudhI leNa deNa bAkI rahe tyAM sudhI cAle che. jayAre saMpUrNa RNAnubaMdha pUrA thaI jAya tyAre mukti maLe che. RNAnubaMdhane je samajI le che, tene tenI vicitratA athavA vikaTatA para Azcarya nathI thatuM kAraNa ke tenI cittavRtti sadaiva-sadguru ane satadharma prati jAgRta rahe che. samabhAvamAM sthiti rahevAthI manuSyane karma-nirjarAmAM saphaLatA prApta thAya che ane kramasara te pratyeka pravRtti athavA prasaMgamAM jJAtA-draSTA banavAmAM samartha banI jAya che. azubha RNAnubaMdhathI nivRtti :- azubha RNAnubaMdhanA udayamAM vyakitae vairya dhAraNa karavuM joIe. ISTaviyoga ane aniSTasaMyogamAM nimitta bananAra para doSAropaNa na karavuM ane potAnA upAdAna evA AtmAno ja vicAra karavo. jethI azubha RNAnubaMdhathI bacI zakAya che. temaja koIpaNa prakAre ArtadhyAna-rauddhadhyAna na thAya te pramANe vartavAthI azubha RNAnubaMdhathI mukti maLI zake che. dharma dhyAnamAM sthira rahevA mATe svAdhyAya karavo ane potAnI prajJA buddhine AtmasamAdhimAM sthira rAkhavA mATe ekAgratApUrvaka ciMtana karavuM jarUrI che. athavA guru dvArA batAvavAmAM Avela rahasyarUpa mArgamAM sthira rahevA puruSArthI banavuM e ja RNAnubaMdhathI mukta thavAno rasto che. For Personal & Private Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 svAdhyAya sudhA 2. rAga-dveSanA judA judA svarUpa rAga-dveSa ane karmabaMdha paraspara anyoanya Azrita che. rAgadveSanI pravRttithI mohanIya karma upArjita thAya che. mohanIyanA udayathI IndriyonA viSayomAM rAgadveSa utpanna thAya che, tyArabAda tenAthI navina karmabaMdha thAya che ane karmabaMdhanA udayathI punaH rAgadveSa thAya che. A pramANe baMdha ane udayanuM cakra cAlatuM rahe che. rAgadveSanuM paiDuM baMdha ane udayanA rUpamAM ghUmyA kare che. AvA baMdha ane udayanA cakramAM anaMtakALathI AtmA saMsAramAM paribhramaNa karI rahyo che. - vyakita-vastu, ghaTanA-paristhiti ane viSaya-vicAra Adi pratye manamAM anukULatA lAge to tenI sAthe rAgarUpa saMbaMdha joDAI jAya che ane pratikULatA lAge to tenI sAthe SarUpa saMbaMdha baMdhAya che. A prakAranA saMbaMdha ja baMdhana che. | 'prazama rati'mAM rAga ane dveSanA paryAyavAcI zabdo A prakAre kahyA che. rAganA paryAyavAcI zabdo-IcchA, mUccha, kAmanA, gRddhi, sneha, mamatA, abhilASA, lAlasA, tRSNA Adi zabdo che. SanA paryAyavAcI zabdo-vaira, IrSA, doSa, doSadaSTi, niMdA, cADI khAvI-Adi SanA zabdo che. saMsAra paraMparAnuM mULa rAga-dveSa ane ajJAna che. ajJAna che to rAgadveSa che-rAgadveSa che to ajJAna che ane saMsAra paraMparAmAM vadhAro karanArA tIvra rAga ane tIvraSa che. dA.ta. rAjA guNasena ane tApasa agnizarmA. eka kSamA, samatA dhAraNa karatA rahyA ane bIjAe zreSane ja poSaNa ApatAM agni zarmA tApasane aneka janmo sudhI durgatimAM paribhramaNa karavAnuM AvyuM. jema vaiSanI paraMparA janmojanma cAlatI rahe che tema rAganI paraMparA paNa janmojanma sudhI cAlatI rahe che. rAga traNa prakAranA batAvyA che. sneharAga, kAmarAga ane daSTirAga. A traNemAM dRSTirAga bhayaMkara kahevAmAM Avyo che. daSTi rAga eTalo pApa prerita che ke tene ukhADavAmAM ke dUra karavAmAM moTA moTA mahAtmAo paNa asaphaLa thaI jAya che. 'vizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke, mohanIya karmathI prabhAvita traNe rAga bhAva dvArA thAya che. "kAma rAga' IndriyonA viSayomAM thAya che. sneharAga vyaktio pratye ane dRSTirAga-kupravacanAdi athavA siddhAMtathI viruddha mata sthApana pratye thAya che. (1) sneharAga :- bAvIsamAM tIrthakara ariSTanemi ane rAjamatIno sAtha satata nava janmo sudhI sneharAgane kAraNe rahyo hato. prathama janmathI ja banneno pati-patnInA rUpamAM tIvra sneharAgano saMbaMdha joDAyo hato ane tIvra rAgabaMdhanA kAraNe badhA janmomAM patipatnI banatA rahyA ane devalokamAM paNa deva-devI banatA rahyA. paryAyAMtara paNa bannenA For Personal & Private Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 139 sAthe thatAM rahyA. enA kAraNe navamA bhAvamAM paNa pati-patnInA rUpamAM joDAvAnA hatA, paNa lagnapUrve nemanAtha bhagavAne sneharAgane toDyo ane vanamAM sAdhupaNe cAlI nIkaLyA ane vItarAga banI gayA. akasmAta rAgabaMdhana tuTavAthI rAjamatI ArtadhyAna karavA lAgyA, paraMtu thoDA samayamAM ja potAnI samajaNa yathArtha thatAM temaNe paNa vItarAgatAnI sAdhanA nemanAtha prabhu pAsethI svIkArI ane mukta banI gayA. AvI ja rIte zaMkha ane kalAvatI vaccenA tIvra snehArAgane kAraNe teo 21 janmo sudhI bhAI-bahenanA rUpamAM athavA pati-patnInA rUpamAM joDAtA rahyA. (2) kAmarAga :- tIvra kAmarAgathI naraka-tiryaMca Adi aneka durgatiomAM manuSya bhaTake che. dA.ta. maNiratha rAjA potAnA nAnAbhAI yugabAhunI patnI madanarekhA para mohita thaI gayo hato. tethI yugabAhune mArI nAkhyo. chatAM paNa madanarekhAne meLavI zakyo nahi, paraMtu tIvra kAmarAgane kAraNe teNe ghora karmo bAMdhyA ane aMte jherI sApa karaDavAthI mRtyu pAmyo ane marIne narakamAM gayo ane AgaLa paNa aneka janmo sudhI bhaTakato raheze. (3) draSTirAga - draSTirAgathI manuSya kupravacanAdi dvArA siddhAMtathI viruddha mata Ubho karI de che. jemake gauzAlaka bha.mahAvIrathI judo paDIne "AjIvaka saMpradAyano AcArya banI gayo hato. aMtima samaye tene pazcAtApa thayo ane tenI buddhi-mati sudharI gaI paNa dRSTirAganI tIvratAne kAraNe tene janma paraMparA vadhArI dIdhI, - rAgadveSa 6 prakAre vadhato-ghaTato jAya che. tIvra, tIvratara, tIvratama ane maMda, maMdatara, maMdatama. rAgadveSa jeTalA pramANamAM ghaTatA jaze teTalA pramANamAM karmabaMdhana paNa ghaTatuM jaze. enA phaLarUpe mohanIya karma paNa uttarottara maMda thatuM jaze eTale kahevAmAM Ave che ke jeTalA aMze cAritra che teTalA aMzomAM rAganuM baMdhana nathI. rAgadveSanA pariNAma duHkhane ja ApanArA che. eTale ke rAga hoya ke dveSa hoya banne duHkhanA mULa rahelA che, jenAthI AkuLatA, azAMti, udvignatAnuM vAtAvaraNa UbhuM thaI jAya che. rAgadveSa jheranI jema mAranAra ane duHkha ApanAra che. jJAnArNava graMthamAM kahyuM che ke, jyAM rAga Ubho thAya che, tyAM dveSa jarUra hAjara hoya ja che. rAgadveSa-bannene svIkAravAthI mana adhika vikRta banI jAya che. eTale ja kahyuM che ke, "rAgA vaiSa, dveSAd rAga, punaH rAga, punaSa gRhyAti manuja: sadA"-rAgathI veSane, dveSathI rAgane, pharI rAgathI dveSa, ane dveSathI rAgane manuSya sadA grahaNa kare che, eTale ke rAgadveSa sahacArI che. rAga-dveSanA cAra bhAMgA A pramANe che. (1) rAgathI rAga. (2) rAgathI veSa. (3) vaiSathI rAga. (4) SathI daiSa. For Personal & Private Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA (1) rAgathI rAganuM dRSTAMta :- eka rAjAne potAnI rANI upara atyaMta mohAsakti hatI. keTalAMka samaya pachI rANInA mAthAmAM eka phollo paDI gayo ane temAM khADo paDI gayo. tIvra rAganI buddhine kAraNe te rAjA potAnuM AyuSya pUruM karI rANInA te mAthAnA phollAmAM kRmi-IyaLanA rUpamAM utpanna thayo. 140 (2) rAgathI dveSa :- ahIMyA zarUAtamAM AtmA rAganA udayathI rAgabhAvamAM lepAIne, pachI koI prabaLa kAraNane kAraNe punaH dveSa bhAvamAM pariNamI jAya che. jyAre rAga dveSamAM pheravAI jAya che tyAre saMpUrNa vAtAvaraNa viparIta banI jAya che. rAganI Aga karatAM dveSanI Aga bhayaMkara kahI che. AjanI paristhitimAM prAyaH banatI ghaTanAomAM rAgane dveSamAM rUpAMtarita thato jovAmAM Ave che. sAmAnyapaNe parivAromAM rAganuM dveSamAM rUpAMtaraNa thavAthI IrSyA, kalaha, kaMkAzano silasilo cAlu thaI jAya che. (3) dveSathI rAga :- dveSabhAvanuM rAga bhAvamAM zIghra parivartana thavuM muzkelIvALI vAta che, paNa asaMbhavita to nathI. mANasa potAnI mANasAI ne samajIne, tene AgaLa karavA mATe taiyAra thaI jAya to pArivArika, jAtigata, saMpradAyagata ane rASTragata dveSa paNa paraspara bhAIcArA ane baMdhutvanI bhAvanAmAM badalI zakAya che. kSamAyAcanA karavAthI paNa dveSane rAgamAM pheravI zakAya che. (4) dveSathI dveSa :- A prakArano dveSa bhagavAna pArzvanAthanuM caritra vAMcatA AvI zake tema che. kamaTha ane marUbhUti banne prathama bhavamAM bhAIo hatA, paNa te bhavamAM ja kamaThane marUbhUti pratye dveSa Avyo ane te vadhato vadhato 10mA bhavamAM parAkASThAe pahoMcyo. jayAre bha.pArzvanAtha (marUbhUtino jIva) kAryotsargamAM UbhA hatA tyAre kamaThe dveSabhAvamAM vadhAro karI prabhune pANIno upasarga ApI DUbADI devAno prayatna karyo hato. rAgadveSanI vRddhimAM rAga karatAM dveSanI vRddhi thavI atyaMta bhayaMkara kahI che. rAga vadhAre bhayAnaka ke dveSa :- je prakAranA vibhAvika bhAvothI AtmAnA guNono ghAta tIvra athavA zIghra rUpathI thAya tene adhika khataranAka gaNavA joIe. je AtmAmAM rAgadveSa jeTalA ochA athavA vadhAre thaze, karmabaMdha teTalo ja maMda ke tIvra rasavALo tathA nyUnAdhika sthitivALo thaze. rAgavRttinI apekSAe dveSavRtti vadhAre hAnikAraka che. dveSavRtti vALAmAM raudradhyAnanI tIvra krUra pariNati vadhAre thavAthI tenI lezyAo, azubhathI azubhatara bane che. jo ke rAga-bhAva paNa jIvanamAM prati kSaNa karmone nimaMtraNa Ape che, paraMtu tenI lezyAo krUra, azubha, ane ghAtaka nathI hotI. sAmAnyapaNe rAga-dveSa bannethI AtmAne ghaNuM ja nukasAna thAya che, paNa dveSathI adhika For Personal & Private Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 141 nukasAna thAya che. je dharmakriyAo tIvra rAgadveSanI sthitimAM karavAmAM Ave che. tenuM satva nAza pAmI jAya che. dA.ta. bhagavAna mahAvIranA jIve vizvabhUtinA janmamAM mAsakhamaNanI tapasyA daramyAna potAnA kAkAnA dIkarA bhAI vizAkhAnaMdIne mAravAnA heturUpa tIvra dveSathI nidAna karyuM hatuM. tethI temanI te tapasyA karmamuktinA heturUpa banI zakI nahi ane samyagdarzanathI paDavAmAM nimittabhUta banI gaI. prazasta rAgadveSa :- rAgadveSano sarvathA tyAga na thaI zake tyAM sudhI aprazasta rAgadvaSano tyAga karIne prazasta rAgadveSane apanAvavo joIe. niyamasAra'mAM 'prazasta' ane aprazasta' rAgadveSa batAvavAmAM AvyA che. zubhahetu, zubhAzaya athavA prazasta saMkalpa buddhithI karavAmAM Avela rAgadveSa kathaMcita ISTa che. jema ke arihaMta deva, nigraMtha guru ane zuddha dharmanA pratye AtmakalyANanI dRSTithI karavAmAM Avela rAga prazasta che. deva, guru, dharma pratye pavitra bhAvanAthI anurAga rAkhavo ane prazasta bhAvathI bhakti karavI prazasta rAga che. mokSa meLavavAnI bhAvanA rAkhavI te prazasta rAga che. vItarAga deva prati prazasta rAga :- "pravacanasAramAM kahyuM che ke, prazasta rAga jyAre sadeva-guru-dharma pratye hoya tyAre kaSAyamAM vRddhi thatI nathI. dA.ta. gautama svAmIno bha.mahAvIra pratye prazasta rAga hato jemAM phakta potAnuM AtmakalyANa ane mokSa prAptinI icchA ja hatI, paNa e prazasta rAga bhagavAna pratye (deha pratye) thoDoka paNa rahelo hato tethI kevaLajJAnamAM bAdhaka banyo hato. paNa bhagavAnanAM nirvANa pachI potAnI bhUla samajAtAM e prakArano rAga dUra thayo ane kevaLajJAna pragaTa thaI gayuM. nigraMtha guru pratye :- je rAgabhAva hoya che te prazasta prakArano rAga hovo joIe. paNa gurubhaktinA badalAmAM potAno svArtha sAdhavAno athavA prasiddhi pAmavAno hoya to te aprazasta banI jAya che. gurubhaktimAM aMdha thavAthI bIjA nigraMtha jJAnIonI niMdA ke badanAmI thavAthI te rAga aprazasta banI jAya che. dA.ta. jaMbUsvAmIne potAnA guru sudharmAsvAmI para prazasta rAga hato paNa jaMbU svAmIno te rAga Asakti rUpa na hato tethI te bhavamAM ja mokSa gayA. sadharma pratye prazasta rAga :- satadharmano artha che zruta ane cAritrarUpa dharma athavA ratnatraya pratye athavA daza lakSaNA dharma pratye kalyANanI kAmanAthI prerAIne zraddhA-bhakti ane anurAga rAkhavo. te prazasta rAga che. hAlanA samayamAM sadeva-guru-dharma, pratyeno prazasta rAga vikRta thaI rahyo che. sAmpradAyika kaTTaratA, dharmAdhatA, zuddha dharma pratye paNa daMbha, dekhAva, prazaMsA, pratispardhA, For Personal & Private Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 svAdhyAya sudhA Adi vikRtiomAM vadhAro karavAnuM ja kArya karyuM che. eTalA mATe prazasta rAganI vAtamAM bahu sAvadhAnI rAkhavAnI jarUra che. aprazasta rAgano tyAga :- sadaiva-guru-dharma pratye prazasta rAga lAvatAM pahelAM aprazastarAgathI bacavAno prayatna karavo paDaze. te mATe (1) rAgIne tyAga (2) rAgano tyAga (3) nigraMtha tyAgI pratye rAga (4) tenA tyAga pratye rAganuM anusaraNa karavuM paDaze. mokSa pratye prazasta rAga pragaTAvavA mATe svArtha yukta kAmanAo ane pratiSThAyukta rAgane ghaTADavo paDaze. vItarAga pratye prazasta rAga pragaTAvavA mATe pratiSThAyukta rAgane ghaTADavo paDaze. vItarAga pratye prazasta rAga pragaTAvavA mATe sagA-saMbaMdhI dhana-parivAra Adino sAMsArika rAga kSaya karavo paDaze. nahIMtara prazasta rAga lAvI zakAze nahi. bhagavatI ArAdhanAmAM pAramArthika sAdhako mATe cAra prakArano anurAga batAvela che. (1) bhAvAnurAga (2) premAnurAga (3) majjAnurAga ane (4) dharmAnurAga. (1) tattvanuM svarUpa jANatA na hovA chatAM paNa vItarAga kathita tattva svarUpa kyAreya khoTA nathI hotA. evI zraddhAne bhAvAnurAga kahe che. (2) jenA upara prema ane vAtsalya che, tene tattva temaja sanmArganI mahattA samajAvIne sanmArga pratye joDavA te premAnurAga che. (3) majAnurAga :- jenI raga-ragamAM, hADakAMomAM ane majjA-taMtumAM sadharma pratye rAga che. teo dharma 1 viparIta AcaraNa kyAreya nathI karatAM. ahiMsAdi dharma potAnA prANothI paNa priya hoya, tene majajAnurAga kahe che. (4) dharmAnurAga :- sAdharmio pratye vAtsalya, guNIjano pratye prema ane tyAgIo pratye bhaktibhAva rAkhavo te dharmAnurAga che. prazasta dveSanuM svarUpa :- dA.ta. koI ziSya dvArA bhUla, aparAdha ke doSa thaI jAya tyAre guru tene sAraNA, vAraNA, coyaNA, paDicoyaNA dvArA sudhAravAno prayatna kare che. tyAre temano ziSya pratyeno roSa ke dveSa che te aprazasta nathI kahevAto kAraNa ke temAM ziSyanuM kalyANa samAyeluM che, eTale e prazasta dveSa che. mAtA-bALakane khoTA AcaraNathI bacAvavA vaDhe che, paNa te vaiSa pAchaLa tenI kalyANanI bhAvanA kAma karI hoya che, tethI te prazasta vaiSa che. - yathArthapaNe joIe to aprazasta rAga-dveSa vyaktinA zubhAzubha adhyavasAyo upara nirbhara che. prazasta rAga ke prazasta dveSane apanAvatAM pahelAM jAgRta rahevuM jarUrI che. prazasta rAgane badale Asakti athavA prazasta haiSanA badale Avezayukta AcaraNa athavA raudradhyAna AdinI vRtti to poSaNa nathI pAmI rahIne, te jovuM jarUrI che. | sarvathA rAga-dveSa rahita thaIne vItarAga banavAnuM che, paraMtu vartamAnamAM saMpUrNa For Personal & Private Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 svAdhyAya sudhA vItarAgatAnI prApti thavI kaThina lAge che, to paNa te dizAmAM gati karavAno puruSArtha cAlu rAkhavo joIe. ema na thaI zake to azubha adhyavasAyavALA rAgadveSane to choDIne hamezAM prazasta rAgadveSane apanAvavA hitasvI che. A prakAre vItarAgatA prApta karavAno lakSya rAkhIne, aprazasta rAgadveSathI bacIne jJAtA-draSTA bhAvano satata abhyAsa karavo jarUrI che. jo Ama thaI zake to AtmA kramazaH samyak dizAmAM agresara thaIne eka divasa avazya vItarAgapaNuM pUrNatayA prApta karI zake che. 3. nA parivartananA saMbaMdhamAM bhrAnti moha athavA rAgadveSane kAraNe AtmArUpI sUryano prakAza AvaraNamAM dabAyelo rahe che. moha, rAgadveSanA kAraNe karmabaMdha thavAthI kyAreka to eTalo gADho baMdha thaI jAya che ke pote jJAnarUpI prakAzavALo AtmA che tenuM bhAna paNa bhUlAI jAya che. kyAreka Atma jAgRti thavAthI karmabaMdhano aMdhakAra ghaTI jAya che ane jJAnano prakAza vadhe che. karmabaMdhamAM paNa nyUnAdhikatA, parivartana, sthiti ane rasanI taratamatA ane saMkramaNa Adi vividha avasthAo thatI rahe che. 'sUtrakRtAMgasUtra'mAM karmabaMdhanA saMbaMdhamAM kahyuM che ke, 'jevuM karma bAMdhyuM che tenu tevuM ja phaLa bhogavavuM paDaze. jeNe jevuM karma bhUtakALamAM karyuM che, bhaviSyamAM te tevA ja rUpamAM udayamAM Ave che.' A kathananI vAstavikatAne na samajavAthI ghaNA loko ema mAnatA thaI gayA che ke karmonA baMdhanathI kyAreya mukta nathI thaI zakAtuM. kAraNa ke jevuM karma bAMdhyuM che temAM koI parivartana nathI thaI zakatuM. karmabaMdha nathI zithila thaI zakato ke nathI pragADha thaI zakato eTale temAM parivartana thaI zakatuM nathI. AnuM samAdhAna ApatAM karma vijJAna kahe che ke :- jo ke karmabaMdha thayo che, evuM ja tenuM phaLa kartAne bhogavavuM paDe che.' A vAta satya che, paNa A paNa satya che ke karmabaMdha thayA pachI te udayamAM Ave tyAre ja phaLa Ape che. tyAM sudhI te karma sattAmAM paDyuM rahe che. karmabaMdha nikAcita nathI to kartAnA zubhAzubha pariNAmo pramANe tenI sthiti ane anubhAgamAM ghaTADo-vadhAro thaI zake che. arthAt eka karma potAnI sajAtIya uttara prakRtiomAM saMkramaNa karI zake che. Ama karma udayamAM AvyA pahelAM pUrvabaMdhanI avasthAmAM parivartana thaI zake che. 'sUtrakRtAMga'nA vacanone yukti vaDe vicArIe to teno bhAvArtha Ama thaI zake-"pUrve baMdhAyeluM karma udayamAM AvatA pahelAM je zubhAzubha pariNAmonI sthiti rahelI che, te anusAra tenuM zubha athavA azubha phaLa prApta thAya che.' For Personal & Private Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 svAdhyAya sudhA - karma bAMdhatI vakhate jevo paNa zubhAzubha temaja komaLa-kUra pariNAma hatuM te anusAra karmabaMdha thayo ane karma sattAmAM paDyuM rahyuM. jyAM sudhI karma udayamAM nathI AvyuM te daramyAna tenA bhAvomAM tIvra athavA maMda jevuM paNa zubhAzubha parivartana thaze te pramANe baMdhanI sthiti ane rasamAM pariNamana thaze. tethI karma udayamAM AvyA pahelAM jevI baMdhanI sthiti rahI hoya te pramANe phaLa maLe che. jo karmabaMdhanI pUrva sthiti anusAra phaLa maLe che to zubha karma karIne jIvane AgaLa vadhavAno avasara ja nahIM prApta thAya. jema ke siMha ane sarpa jevA krUra prANI paNa namra ane ahiMsaka banI zake che to manuSya karUNAvALo ane namra kema na banI zake ? banI ja zake. A saMbaMdhamAM ramaNa maharSinI eka vAta prasiddha che-te je guphAmAM AtmasAdhanA karI rahyA hatA tyAM sApa, jherI jIvajaMtuo paNa rahetA hatA, paraMtu ramaNa maharSino temanA pratye koI durbhAva na hato athavA hiMsAno bhAva na hato, eTale teo temanA zarIra upara pharatA, coMTI jatA paNa koIe temane DaMkha dIdho na hato. spaSTa che ke "ahiMsaka bhAvono prabhAva krUra jIvo para paNa thaI zake che. - sUkSma kArmaNa zarIramAM navA kAryaNa paramANu AvatA rahe che ane junA karmo potAno samaya pUro thavAthI kharI jAya che, nIkaLI jAya che. A prakriyA satata cAlatI ja rahe che. karmabaMdhanA udayamAM duHkhI thavuM ane duHkhI thaIne pharIthI navA karma bAMdhavA. A kAraNathI keTalAka lokonI evI bhrAMti thaI gaI che ke-karmathI chUTakAro meLavavo vAstavamAM muzkela-kaThina che. A prakAranI je bhrAMti che, te samajaNa nahI hovAthI UbhI thayelI che. karmabaMdha thayA pachI jo vyakti teno kSaya karavA mATe, te udayamAM AvyA pahelAM, tyAga-pratyAkhyAna ke tapa-saMyama dvArA kaSAyabhAvone zAMta karI de che to karmabaMdhanI hAramALa tUTI paNa zake che. lAMbA kALano baMdha ochA samayamAM ane tIvrarasa maMdarasamAM pariNamI zake che. jo AtmAmAM tIvra saMvega, tIvra pazcAtApa athavA utkRSTa vairAgyanA pariNAma jAgRta thaI jAya to ghAtakarmone paNa thoDIka paLomAM nAza pamADI zakAya che. baMdhathI mAMDI karmaphaLanI prApti sudhI vividha avasthAonuM varNana karmavijJAnamAM prastuta karavAmAM AvyuM che. A avasthAo karmabaMdhanA saMyoga ane viyogathI saMbaMdhita che. A hetuthI ja sarvajJoe karmabaMdhathI mukti meLavavA mATe kramika upAyo dvArA karmabaMdhanI daza avasthAonI prarUpaNA karI che. A avasthAo karmona baMdha thayA pachI thavA vALI dasa mukhya kriyAo che. jene jaina paribhASAmAM "karaNa" (sAdhana) paNa kahevAmAM Ave che. te A pramANe che. (1) baMdha (2) sattA (3) udaya (4) udIraNA (5) udvartanA-utkarSa, (6) apavartanA-apakarSa (7) saMkramaNa (8) upazamana (9) nidhatta ane (10) nikAcita . For Personal & Private Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA AmAMthI keTalAMka 'karaNa' evA che ke je durbhAgyamAMthI saubhAgyamAM tathA saubhAgyane durbhAgyamAM badalI zake che. A parivartana karavAnI sattA AtmAnA potAnA hAthamAM che. bIjA koi tene ApavAvALA nathI ke parivartana karI zakatA nathI. A tathyane samajIne vyakti jo azubha baMdha thI zubha baMdha tarapha tathA zubha baMdhathI karmanA upazama, kSayopazama ke kSayanI tarapha AgaLa vadhe to mokSa prApta karI zake che. (1) karma baMdha :- AtmA ane karmanuM eka kSetrAvagAhIpaNuM thaine kSIra-nIravat baMdhAya javuM arthAt karma pradezonuM Atma pradezo upara coMTI ekarUpa thaI javuM tene baMdha kahe che. mithyAtva, avirati Adi AsavonA nimittathI AtmAnA asaMkhyAta pradezomAM kaMpana pedA thai jAya che. phaLa svarUpa je kSetramAM Atmapradezo che te ja kSetramAM hAjara anaMtAnaMta paramANu je karma yogya thaI jAya che te AtmAnA dareka pradeza sAthe baMdhAI jAya tene baMdha kahe che. Ama jIva ane karmanA saMyoganI prathama avasthA baMdha (karma baMdha) che. 145 baMdha viSe mahatvapUrNa tathyo :- karmagraMthamAM kahyuM che ke, pratyeka jIva AyuSya karma sivAyanA sAta mULa karmono (prakRtiono) baMdha samaye samaye karyA kare che. emAM eka prakRti mukhya hoya che ane bAkInI prakRtio gauNapaNe hoya che. karmanA sUkSma pudgala-skaMdhonuM je grahaNa thAya che, te AtmAnA badhA ja pradezo dvArA thAya che. vaLI badhA saMsArI jIvone eka sarakho baMdha thato nathI kAraNa ke badhAnA mana, vacana, kAyAnA yogo eka sarakhA hotA nathI. yogonA tAratamyamAM phera hovAthI pradezabaMdha ane prakRtibaMdhamAM paNa tAratamyatAmAM pheraphAra thato hoya che. traNeya yogonI pravRtithI thatA karma Asravane pradezabaMdha kahe che. karmanI mULa ane uttara prakRtinA rupamAM vibhakta karavAnuM kArya pradezabaMdha ane prakRtibaMdhanuM che. baMdhAyelA karmo keTalA samaya sudhI raheze ane kyAre phaLa Apaze, teno nirNaya kaSAya bhAva upara rahelo che. jyAM sudhI AtmAmAM kaSAya bhAva rahe che tyAM sudhI sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha (2sabaMdha) raheze, paraMtu jevuM karma baMdhAyu ke turata ja udayamAM AvI jAya tema banatuM nathI. jyAre kaSAya bhAvanuM alpapaNuM ane yogonI tIvratA hoya tyAre sthiti baMdha ane anubhAga baMdha ochA pramANamAM hoya che, paraMtu karma prakRtino pradeza baMdha moTA vistAra vALo hoya che. jyAre kaSAya bhAvanI tIvratA hoya ane yogonI maMdatA hoya tyAre sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha vadhAre pramANamAM thAya che. ane lAMbAkALa sudhI tIvra rUpe phaLa Ape che. dA.ta. dhyAnamAM UbhelA prasannacaMdra rAjarSi. temanA yogonI pravRtti khUbaja alpa pramANamAM hatI, paNa aMtaramAM kaSAyabhAvanI tIvratA hovAthI dhyAnamAM UbhA UbhA For Personal & Private Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 svAdhyAya sudhA ja sAtamI narakamAM javA jeTalA karmA bhegA karyA, paNa potAnI sthitino khyAla AvatAM kaSAyI pariNAmomAMthI pAchA pharatA ane zreNIe caDhatAM nirvANane prApta karI lIdhuM. keTalAka jIvAtmAonA yogonI capaLatA bahu ja jovAmAM Ave che, paraMtu kaSAyanI pariNati vadhAre hotI nathI. jayAre keTalAka jIvAtmAonA yogonI alpatA hoya che paNa kaSAyabhAvamAM tIvratA aMdaramAM ghaNI hoya che. A kaSAyanI maMdatA ke tIvratAnA pramANe ja karmano sthitibaMdha ane anubhAga baMdha ocho ke vadhAre anukrame thAya che. baMdhanA prakAra :- baMdhanA be prakAra che : dravyabaMdha ane bhAva baMdha. karma pudgalonuM Atmapradezo sAthe joDAvuM te dravyabaMdha che tathA AtmAnA zubhA zubha bhAvonuM bAhya dravyonI sAthenuM joDANa te bhAva baMdha che eTale ke udaya ne anusarI potAnA bhAvomAM caMcaLatA AvavI te bhAvabaMdha che. jemake koI jIvAtmAnA krodhAdibhAvo joIne bhaya Adi UbhA thavA te bhAvabaMdhanuM kAraNa bane che. athavA padArthone jotAM iSTa-aniSTatAnA bhAvo UbhA thAya che te paNa bhAvabaMdha che. padArtho pratye svAmItva, kartRtva ane bhostRtvanA bhAva paNa bhAvabaMdhanuM ja svarUpa che. baMdha avasthAnI preraNA :- jo AtmA jAgRta thaI jAya to karmanI sthiti ane anubhAganI zaktinI tAkAta samajIne aneka karmothI mukta thaI zake che. A samajavA mATe baMdha Adi avasthAone jANavI jarUrI che. baMdha avasthAnA mAdhyama dvArA baMdhanA kAraNothI bacavAno saMdeza ApavAmAM Avyo che, ke jethI AtmA yogonI pravRttinA samaye rAgadveSathI para thaI jJAtA-draSTA banI jAya. jeTalA pramANamAM rAgadveSanI pravRtti thaze eTalA pramANamAM karmonuM baMdhana thatuM raheze. tethI vyaktie karma baMdhathI bacavA mATe rAgadveSathI dUra rahevuM joIe. AtmA dvArA grahaNa karelA zubhakarmo AtmAne saMsAramAMthI chUTavAmAM madadarUpa banI zake che ane azubha kAryo saMsAramAM duHkha dAyaka phaLa rUpe maLe che. mATe jIvAtmA e sau prathama azubha bhAvothI bacavAno purUSArtha karavAno che. tyArabAda zubha karmothI paNa chuTakAro moLavavAno rahe che. (2) karma sattA :- karmabaMdhanI bIjI avasthA sattA che. sattAno sAmAnya artha che. hovApaNuM astitva. karma baMdhAyA pachI jayAM sudhI udayamAM nathI AvatuM tyAM sudhI te sattAmAM paDyuM rahe che arthAt eTalA samaya sudhI baMdhAyelAM karmo potAnuM phaLa ApavA taiyAra nathI hotA. te samaye karmono anubhAga baMdha suSuptAvasthAmAM rahe che. A ja sattA kahevAya che. eno artha e che ke pUrve baMdhAyelA karmo AtmA sAthe rahe che te "sattA che. jyAM sudhI karmo sattAmAM rahe che tyAM sudhI te AtmAne bAdhA pahoMcADI zakatA nathI. eTale sukha-du:khanuM kAraNa udaya che, sattAmAM rahelA karmo nahIM. For Personal & Private Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 147 sattAnuM kArya :- AtmAnI sAthe baMdhAyelA karma potAnuM phaLa turata nathI ApatA, thoDA samaya pachI phaLa maLe che, tyAM sudhI te sattAmAM paDyA rahe che arthAt AtmAnI sAthe kevaLa astitvanA rUpamAM rahe che. baMdhAyelA karmo jayAM sudhI sattAmAM rahe che, te samayane abAdhAkALa kahevAmAM Ave che. samaya pAkatAM ja te udayamAM Ave che. baMdhAyelA karmo AtmAnI tijorImAM paDyA rahe che, enuM ja nAma sattA che. dA.ta. bhagavAna mahAvIranA AtmAe marIcinA bhavamAM nIca gotra karma bAMdhyuM hatuM. jenA kAraNe temane sAtavAra nIca gotramAM janma levo paDyo ane yAcaka kuLamAM janmavuM paDyuM. te pachI paNa te nIca gotrakarma sattAmAM chupAyeluM rahyuM ane chellA bhavamAM pAchuM udayamAM AvyA bAda te nAza pAmyuM. sattAmAM paDelA karmanuM parivartana :- koIpaNa karma eka samayamAM baMdhAya che, paNa tenuM phaLa aneka samayamAM maLatuM rahe che. atyAre baMdhAyelA keTalAka karmonuM phaLa turata maLe che, jayAre keTalAkanuM phaLa janma-janmAMtaramAM maLe che, tyAM sudhI te karma sattAmAM paDyuM rahe che. Ano Azaya e che ke, eka samayamAM rAgadveSathI jeTalA karma, kAmaNa zarIramAM baMdhAya che-bhegA thAya che, te badhA eka samayamAM phaLa ApatA nathI. keTalAkamAMthI thoDo bhAga phaLa ApIne rokAI jAya che ane bAkIno bhAga sattAmAM rahI jAya che. karma jyAM sudhI sattAmAM paDyuM rahe che tyAM sudhImAM tenI zaktimAM pheraphAra karI zakAya che. tenI phaLa ApavAnI zakti ane prakAra bannemAM pheraphAra thaI zake che. jyAM sudhI karma sattAmAM paDyuM rahe che, tyAM sudhI te karmanI sattAmAM pheraphAra karavA mATe AtmA svataMtra che. paNa karma udayamAM AvI gayA pachI pheraphAra karI zakato nathI. karmanI sattA avasthAmAM karmanI rekhA badalavAnuM sAmarthya AtmAmAM raheluM che. sattA avasthAmAM ja karmanI alpa sthitine utkarSaNa dvArA temAM vRddhi karI zake che ke apakarSaNa dvArA tene ghaTADI zake che. udayarUpa na thAya tyAM sudhI karmamAM AtmAnA yoga ane kaSAyanA nimittathI parivartana karI zakAya che. je AtmA karmanI racanA ane tenA parivartananA svarUpane yathArthapaNe samajI le che te sattA daramyAna manoyoga dvArA tene Icchita svarUpamAM badalI zake che. A satya vAta che ke je karma sattAmAM paDyA che, tenuM jJAna chamastha jIvone prAya: nathI hotuM ane karma ekavAra udayamAM AvI jAya to temAM pherabadala karavAnI sattA AtmAnA hAthamAM rahetI nathI. A kAraNathI eka ja upAya rahe che ke jJAtA-draSTA banIne AtmIyabhAvathI mana-vacana-kAyAnI pravRtti karavI joIe tathA te karma udayamAM AvI jAya tyAre samabhAvapUrvaka tenuM phaLa bhogavavuM joIe. A sattA avasthA e preraNA Ape For Personal & Private Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 svAdhyAya sudhI che ke yathAzakti jJAtA-draSTA banavAno prabaLa puruSArtha karavo joIe, e sattAvasthAnI preraNA che. (3) udaya :- karmonI phaLa ApavAnI avasthAnuM nAma 'udaya' che. arthAt karma jyAre potAnuM phaLa ApavAnI prAraMbharUpa taiyArI kare che, tyAre te avasthAne 'udaya' kahe che. vastutaH eka samayamAM baMdhAyelA karmo bIjI kSaNe udaya pAmIne potAnuM phaLa ApavAmAM samartha thAya ema banatuM nathI. pUrve baMdhAyelA karma-saMskAronuM jAgRta thavuM te teno udaya che ane kAryarUpa phaLa devAnuM cAlu thAya che eTale tadanurUpa preraNAthI amuka kArya karavuM te tenuM phaLa che. udaya avasthA eTale kALa maryAdAnuM parivartana. jyAre sattA sthita karma jAgRta thaIne jIvane navA karma karavA mATe avyakatarUpamAM preraNA kare che ke utsAhita kare che tyAre te te baMdhAyelA karmonI udaya avasthA kahevAya che. vAstavika rIte baMdha, sattA ane udaya A traNe karma-avasthAmAM paraspara ghaniSTa saMbaMdha dharAve che. karmanI prathama avasthA baMdha che. baMdhanI kALa maryAdA pUrNa thatAM sudhI jyAM sudhI te karmano udaya thato nathI te sattA che ane karmano niyata samaya thatAM phaLa devA mATe taiyAra thAya che te udaya che. jevuM baMdhAyeluM karma udayamAM Ave che ke tarata tenuM phaLa ApavAnI zarUAta karI de che. udayanA prakAra :- udayanA mukhyapaNe be prakAra che : (1) vipAkodaya (2) pradezodaya. je kAMI karma baMdhAya che te potAnuM phaLa avazya Ape che, paraMtu keTalAMka karma evA paNa hoya che ke phaLanI anubhUti karAvyA vinA ja kharI paDe che. A udayane pradezodaya kahevAmAM Ave che. pradezodayamAM phaLanI anubhUti rahetI nathI. paNa je karmo potAnA phaLanI anubhUti karAvIne AtmapradezothI kharI paDe che tene vipAkodaya kahe che. pradezodaya vakhate vipAkodaya hovo anivArya nathI, paNa vipAkodaya vakhate pradezodaya avazya hoya che. karmano udaya svayaM potAnI rIte Ave che ane bIjAnA nimittathI paNa udaya Ave che. je bAhyakAraNa vinA udaya Ave che tene hetu vagarano udaya kahe che. dA.ta. kaSAya mohanIya karmanA tIvra vipAka vagara koI bAhya nimitta vagara svayaM krodha AvI javo te udaya 'hetu rahita' udaya kahevAya che. bAhya kAraNanA nimittathI udaya AvavAvALA sahetuka udaya traNa prakAranA che. (1) gati hetuka vipAkodaya :- jema ke devagatimAM sAtA ane naraka- gatimAM azAtAno udaya tIvra rUpamAM hoya che. A gati hetuka vipAkodaya che. (2) sthiti hetuka vipAkodaya-jema ke mohanIya karmanI sarvotkRSTa sthitimAM mithyAtva mohanIya karmano tIvra udaya hoya che. (3) bhavahetuka vipAkodaya-jema ke karmanA udayathI niMdrA Ave che-tevuM For Personal & Private Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 149 (darzanAvaraNiya karma baMdha saMsArI jIvomAM hoya che, paraMtu manuSya ane tiryaMcane nidrA Ave che, paNa deva ane nArakInA jIvone nathI AvatI A bhavahetuka vipAkodaya che. parataH udaya (bIjAnA nimittathI)mAM AvavAvALo vipAkodaya be prakArano che. (1) pudgalane kAraNe vipAkodaya :- jema ke koIe patthara pheMkayo ane te vAgavAthI azAtAno udaya thaI jAya che. A pudgala hetuka vipAkodaya che, koIe apamAna karyuM athavA apazabda kahyA ane manamAM roSa AvI gayo to krodha mohanIya karma-pugalano sahetuka vipAkodaya che. (2) pudgala pariNAmathI thavAvALA vipAkodaya-jema ke bhojana karyuM, paraMtu te pacyuM nahIM ane ajIrNa thaI gayuM, phaLa svarUpa bimArI AvI gaI. A azAtA vedanIyano pudgala pariNAma nimitta vipAkodaya che. je karmabaMdha thAya che tene avazya bhogavavo ja paDe che. "bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke : karma bhogavyA vinA chUTI zakatA nathI kAraNa ke karmanA be prakAra che. pradezakarma ane anubhAgakarma. pradezakarma avazya bhogavavA paDe che paraMtu anubhAgakarma vipAkanA rUpamAM keTalAka bhogavavA paDe che ane keTalAka bhogavavA paDatA nathI. udaya samaye kema vartavuM - pUrve baMdhAyelA karmo jayAre udayamAM Ave che tyAre te potAnI prakRti anusAra nimittanI racanA karI de che. karmanuM kArya phakta nimittanI yojanA karavAnuM ja che. bAkI kArya to AtmAne AdhIna che. nimittanI racanA karyA bAda jo karma pAse vadhAre zakti hota to AtmAne jabarajastI te kAryamAM joDI devAnuM kArya karatA ane to AtmA TANe kALamAM paNa mokSa prApta karI zakatA nahIM. paNa karmanA udayane kAraNe je nimitta maLela che, teno upayoga kema karavI temAM AtmA svataMtra che. eTale ke je nimitta maLela che, teno upayoga kema karavI temAM AtmA svataMtra che. jo AtmA svabhAvamAM rahe athavA karmanA udaya ane nimittamAM jAgRtapaNe draSTA rahe to karmano udaya AtmAne sparzI paNa zakato nathI. paNa jo AtmA nimitta AdhIna thaIne temAM joDAI jAya to vibhAvabhAvamAM taNAI jAya che. jema ke mohanIyakarma udaya samaye kaSAyanuM nimitta UbhuM kare che, paraMtu kaSAya bhAvamAM parANe AtmAne joDavAnI zakti temAM hotI nathI. paNa AtmA svayaM kaSAyanA nimitta sAthe bhaLI jAya che, tyAre teNe teno svIkAra karyo eTale kaSAyanA nimitta sAthe bhaLI te rUpa pravarte che ane navA karmanuM baMdhana karI bese che. jayAre AtmA udayane anusarI vibhAvika bhAva karato nathI paNa jJAtA-draSTA ja rahe che tyAre te karmanI sakAma nirjarA thaI jAya che. karmanA udaya samaye nimittane AdhIna na thatAM tenA jAgRtipUrvakanA draSTA rahevAno puruSArtha karavo e ja sAdhaka mATe zreyakArI che, kalyANakArI che. jo Ama karI zakAya For Personal & Private Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15) svAdhyAya sudhA to navA karmanuM baMdhana na thAya ane udaya AvelA karmanI nirjarA thaI jAya. jJAnI A pramANe vartatA hoya che. jayAre ajJAnI viparIta paNe vartatA hovAthI navA karmo bAMdhyA kare che. - udaya kevI rIte kArya kare che - eka samaye upArjita karela karma aneka samayamAM ane aneka samayamAM bAMdhelA karma eka samayamAM paNa udayamAM Ave che jayAre judA judA aneka prasaMgomAM upArjita karma eka samayamAM udayamAM Ave che, tyAre teo atyaMta tIvra phaLa Ape che. eka samayamAM udaya AveluM karma aneka samayamAM bAMdheluM hoya che. AthI spaSTa thAya che ke vartamAna eka samayamAM je sukha-du:kharUpa phaLa maLe che te saMkhyAtIta samayamAM bAMdhelA aneka karmonuM mizrita phaLa che. pratyeka saMsArI jIvane nyUnAvikapaNe kyAreka puNyano ane kyAreka pApano udaya hoya che, arthAt jeno Aje pApakarmano udaya che, teno haMmezA pApano udaya ja raheze evo niyama nathI. je samaye karma prakRtino jeTalo anubhAga udaya thAya che, te samaye AtmAe evA ja tIvra ke maMda pariNAmayukta pravRtti karavI paDe che, to paNa sAdhaka mATe mokSano rasto baMdha thaI jato nathI, kAraNa ke baMdha ane udayanI vacce sattAnI khAI rahelI che, jemAM hara samaya koIne koI parivartana thatA rahe che. jo manuSya lakSyanI dizAmAM sAdhanA karavAno saMkalpa kare to karmonI sakAma nirjarA thaI jAya che. karmanuM parivartana karavA mATe karelo puruSArtha kyAreya niSphaLa jato nathI. te paNa karmabaMdha upara karavAmAM Avela dhImo prahAra ja che. karma baMdhanI gADha avasthAne zithila karavAmAM, tenI sthiti ghaTADavAmAM, tenI azubhatAne zubhamAM pariNamAvavAno puruSArtha paNa aMze karmathI mukta thavAnI dizAmAM karavAmAM Avelo puruSArtha che. je karmo udayamAM nathI AvyA temAM parivartana thaI zake che. AnA AdhAre ja puruSArtha karavAno che. (4) udIraNA :- nizcitkALa pahelA karmono hajI sudhI udaya thayo nathI, tene samyak puruSArtha dvArA niyata samaya pahelAM udayamAM ANIne tenuM phaLa bhogavI levuM te uddIraNA che. - udaya ane udIraNAmAM ATalo ja phera che ke-nizcita samaye phaLa ApavuM tene udaya kahe che. ane udIraNAmAM nizcita samaya pahelAM puruSArtha vaDe karmanuM phaLa bhogavI levuM te udIraNA che. udIraNAno sAmAnya niyama evo che ke je karma prakRtino udaya cAlI rahyo hoya te karmanI sajAtIya prakRtinI udIraNA thaI zake che. sAdhanA dvArA AtmAno puruSArtha pragaTa thAya to karmanA phaLa ApavAnA samaya pahelAM tenuM phaLa bhogavI zakAya che. puruSArthanI preraka-uddIraNA :- karma pudgala svayaM abAdhAkALa puro thatAM ja udayamAM For Personal & Private Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 svAdhyAya sudhA Ave che. temAM koI puruSArthanI jarUra ja nathI, paNa uddIraNA mATe navA puruSArthanI jarUra che. udIraNA dvArA karmonI sthitine tenA samaya pahelAM udayamAM lAvavAmAM Ave che eTalA mATe temAM vizeSa puruSArtha jAgRtapaNe draSTA rahevAno-karavAnI AvazyakatA che. bhagavatI sUtramAM gautama svAmInA praznanA javAbamAM bhagavAna mahAvIre uddIraNA bAbatamAM A pramANe kahyuM che :- he gautama ! jIva udayamAM AvelA karmanI uddIraNA nathI karato, ane udayamAM nathI AvyA tenI paNa uddIraNA karato nathI. paraMtu je udayamAM nathI AvyA ane uddIraNA yogya hoya tenI ja uddIraNA kare che; paraMtu udaya thayA pachI karelA karmanI jIva udIraNA karato nathI. AnuM tAtparya e che ke, je karma pudgala vartamAnamAM udayamAM nathI paNa udIraNA karavAne mATe yogya che tenI ja uddIraNA thAya che. AvA karmanI uddIraNA karavAmAM puruSArtha saphaLa thAya che. AthI spaSTa che ke puruSArtha dvArA udIraNA karIne baMdhAyelA karmomAM parivartana karI zakAya che. uddIraNAno hetu ane rahasya H- pratyeka baMdhAyeluM karma nizcitapaNe udayamAM Avaze evo koI niyama nathI. karma bAMdhyA pachI karmanI AlocanA-pratikramaNa, pazcAtApa, prAyazcita, tapa, tyAga Adi karavAthI karma kSaya karI zakAya che. jo Ama bane to pachI tene udayamAM AvavAno prazna ja nathI raheto. baMdhAyelA karmonI kALa-maryAdA pUrNa thatAM pahelAM jo te karmane jaldI kSaya karavAnI IcchA hoya to svecchAthI kSamA-samatA bhAvamAM rahI tIvra vedanA athavA azAtAdi sahana karI levAthI udayano samaya pAkyo nathI evA karmonI uddIraNA karI zakAya che. uddIraNA dvArA karmone kheMcIne udayamAM lAvI zakAya che. uddIraNAnuM rahasya e thayuM ke, je baMdhAyelA karmono udaya nathI thayo tene samyak puruSArtha dvArA baLapUrvaka nizcita samaya pahelAM phaLa devA yogya banAvI devA te uddIraNA avasthA che. arthAt je karma samayAnusAra udayamAM AvI phaLa devAvALA che, tene vizeSa puruSArthathI ke koI nimittathI samaya pahelAM udayamAM lAvI nAza karavo te uddIraNA che. je karmano vipAka nizcita samaya pahelAM svAbhAvika rUpathI acAnaka thaI jAya tene svayaM udIraNA kahe che. enA mATe apavartananA dvArA pahelAM karmanI sthiti ochI karavAmAM Ave che. sthiti ochI thatAM karma nizcita samaya pahelA udayamAM AvI jAya che. dA.ta. jyAre manuSya potAnuM AyuSya pUrNa rUpathI kramapUrvaka bhogavyA vinA, samaya pUrve mRtyu pAme che to loko tene akALa mRtyu kahe che, paraMtu karma vijJAnanI bhASAmAM Ama thavuM, tenuM kAraNa AyuSya karmanI udIraNA thaI che tema kahevAya. AtmAmAM sthita karmonI gathione tapa-sAdhanAdi prayatno dvArA samayathI pahelAM For Personal & Private Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA udayamAM lAvIne bhogavI zakAya che. potAnA dvArA thayelA doSo, pApo ane bhUlonuM smaraNa karIne gurunI samakSa AlocanA, niMdA, pratikramaNa, kSamA-yAcanA karavI te paNa udIraNAnuM svarUpa che. AnAthI pApakarmo niSphaLa thaI jAya che. 152 manovaijJAnikonA anusAra mAnasika roganuM kAraNa manamAM dabAyelI graMthio che. jyAre A graMthio pragaTa thaIne nAza thaI jAya che to tenA saMbaMdhita roga paNa naSTa thaI jAya che. mAnasika cikitsA paNa uddIraNA karavAnuM eka svarUpa che. uddIraNAmAM rAkhavAnI vizeSa sAvadhAnI :- udIraNA mATe sAdhake zubha bhAvamAM apavartanAkaraNa dvArA pUrve baMdhAyelA karmonI sthitine ghaTADavI te anivArya che. sthiti ghaTavAthI karma nizcita samayathI pahelAM udayamAM AvI jAya che ane te karmanuM phaLa bhogavIne teno kSaya karAya che. A vakhate sAdhake e khyAla-jAgRti rAkhavAnI che keudIraNA dvArA karma udaya Ave tyAre kaSAyabhAvamAM vRddhi na thavI joIe nahIMtara udIraNAthI jeTalA karmo kSaya thaze, enAthI anekagaNA adhika karma baMdhAI jAya che. udIraNA vakhate potAnA pariNAmo kaSAyayukta na thaI jAya e mukhya sAvadhAnI rAkhavAnI che. samyak puruSArthathI karmabaMdhamAM parivartana karavuM saMbhavita che. karmabaMdhanI jALamAM phasAyelA saMsArI prANIoe vAraMvAra utsAhita thaIne samyak-yathArtha puruSArtha karavo joIe. samyakSaNe karavAmAM Avelo puruSArtha kyAreya niSphaLa jato nathI. jJAnIo sAmAnyapaNe jAgRtadazAmAM rahI, karmonI uddIraNA karIne karmono khuDado bolAvI de che, paNa ajJAnIe A karatAM pahelAM AtmajJAna meLavavuM jarUrI che, jethI udIraNA paNa samyakSaNe karI karma mukta thaI zakAya. (5) krmabaMdhanI urtanA ane (6) krmabaMdhanI apavartanA karmonI sthiti ane anubhAgano nizcaya karmabaMdha vakhate rahela kaSAyanI hAjarInI tIvratA ke maMdatA anusAra thAya che. A eka sAmAnya niyama che, paraMtu karma vijJAna anusAra A niyama ekAMtarUpathI nathI. jIvAtmA navo karma baMdha karatI vakhate pUrve baMdhAyelA karmonI sthiti ane anubhAga-rasanI tIvratAmAM vRddhi paNa karI zake che. te urtanA kahe che. (utkarSaNa kahe che) temaja jIvAtmA navo karmabaMdha karatI vakhate pUrve baMdhAyelA karmonI sthiti ane anubhAga-rasane maMda paNa karI zake che te apavartanA (apakarSaNa) kahe che. urtanA pUrve baMdhAyelA karmanI sthiti ane rasamAM pahelAthI vadhAre pravRtti karavAthI tathA temA tIvrarasa levAthI urtanA thAya che. dA.ta. koI vyakti maMda kaSAyathI For Personal & Private Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 153 baMdhAyelI sthiti ane anubhAgane vartamAnamAM tIvra kaSAya karIne te ja kAryane vAraMvAra kare che, to te potAnA tIvra kaSAyanA kAraNe te karmanI sthiti ane anubhAga vadhI jAya che tene utkarSaNa ke urtanA kahe che. A ja prakAre lobha athavA rAgadveSanA kAraNe pUrve baMdhAyelA karmone yAre tIvra lobhathI athavA tIvra rAgadveSanA kaSAyathI adhikAdhika nimitta maLavAthI tenI te saMbaMdhI karmonI sthiti ane anubhAganI zakti vadhI jAya che. A urtanA kahevAya che. A urtanA aprazasta rAga athavA kaSAyanI vRddhithI AyuSya karmane choDIne sAta karmonI badhI ja azubha karma prakRtionI sthiti ane anubhAga-rasamAM vRddhi kare che. A ja prakAre kaSAyanI maMdatAne kAraNe prazasta rAga athavA zubha bhAvonI vizuddhithI ane puNya prakRtionA rasamAM vRddhithI paNa urtanA thAya che. A karmanA udvartanAnI kriyAno sAra e che ke, kaSAyanI vRddhithI pUrve baMdhAyelA pApakarmonA rasamAM urtana thAya che ane zubha bhAvothI puNya prakRtionA anubhAgamAM urtanA thAya che. apavartanA-apakarSaNa :-pUrve baMdhAyelA karmanI sthiti ane anubhAga-rasane vartamAnamAM navo karma baMdha karatAM sthiti ane anubhAga ghaTADavo tene apavartanA-apakarSaNa kahe che. 'gommaTasAra'mAM AnuM lakSaNa ApatA kahyuM che ke, pUrve saMcita thayelA karmonI sthiti ane anubhAgane samyag darzana AdithI kSINa karavI-ghaTADavI te apavartanA che. dA.ta. zreNika rAjAe zarUAtanA jIvanamAM tIvra rasathI krUra karma karIne sAtamA naraka sudhI jaI zakAya tevA karma bAMdhyA hatA, paNa teo jyAre bhagavAna mahAvIranA zaraNamAM AvyA ane bhagavAnanI parvapAsanA karavAthI temane kSAyika samyagdarzana pragaTa thayuM. tyArabAda potAnA karelA karmono teone pazcAtApa karavAthI zubha bhAvonA prabhAvathI sAtamI narakanA AyuSyanuM apavartana thaIne te prathama naraka sudhI rahI gayuM. azubha karmano baMdha thayA pachI jo AtmA te duSkarma prati saMvara bhAva tathA tapa kare che to pUrvabaddha karmonI sthiti ane anubhAga ghaTI jAya che. A apavartana che. jo koI vyakti zubha karma karIne devagatinuM AyuSya bAMdhI le che, paraMtu pachI udaya AvyA pahelA, tenA zubha bhAvomAM ghaTADo AvI jAya to teno AyuSya baMdha halakI gatinA devalokano thaI jAya che-tenI zubhatAnI zakti ghaTI jAya che. A vAta uparathI niSkarSa e nIkaLe che ke-potAno AtmA ja pUrve baMdhAyelA karmonA phaLamAM, potAnA puruSArthathI zubhAzubha bhAvonI tIvratA ke maMdatAnI sthiti ane anubhAga baMdhamAM ghaTADo-vadhAro karI zake che. tene karmonI apavartanA athavA urtanA kahe che. For Personal & Private Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 svAdhyAya sudhA udvartana temaja apavartanA dvArA jeTalo pheraphAra sthitimAM paDe che, teTalo ja pheraphAra tenA udayakALamAM paNa paDe che. A prakriyA vaDe eka kSaNamAM karoDo-abajo varSonI sthiti ghaTI ke vadhI jAya che. sthitinA udvartana-apavartananI jema ja samAna anubhAganuM paNa udvartana ane apavartana thAya che arthAt sthitimAM utkarSaNa-apakarSaNa dvArA karmonA udayakALamAM pheraphAra thAya che, jyAre utkarSaNa-apakarSaNa dvArA tenI anubhAga zaktimAM pheraphAra thAya che. udvartanA ane apavartananuM rahasya :- baMdhAyelA karmano sthiti ane anubhAgano nirNaya karmabaMdha thatI vakhate hAjara kaSAyanI tIvratA-maMdatA anusAra thAya che. paraMtu A niyama paNa ekAMta rUpathI nathI. samyak puruSArthI jIvAtmA navA karmone baMdha karatI vakhate pUrve baMdhAyelA karmonI sthiti arthAt kALa-maryAdA ane anubhAga-rasanI tIvratAmAM vadhAro ke ghaTADo karI zake che. - azubha karmano baMdha thayA pachI jo AtmA zubha adhyavasAya, sadguru athavA satkarmathI, satsaMgathI athavA sanzAstronA svAdhyAya vaDe satkArya kare che, to pUrve baMdhAyelA karmonI sthiti ane anubhAga zakti ghaTADI zake che. A apavartanAkaraNa che. arthAt potAnA duSkarmonI niMdA, ga, pazcAtApa AdithI bAMdhelA karmonI zaktine ghaTADI zakAya che. sthitinuM apakarSaNa thavAthI, pUrve baMdhAyelA karmo vahelA udayamAM AvIne kharI jAya che athavA tenuM utkarSaNa thavAthI te karma potAnA udayakALamAM AvavAno samaya vadhArI de che ane moDethI udayamAM Ave che. arthAt apakarSaNa-utkarSaNa dvArA jenI sthitimAM phera paDe che, tenA udayakALamAM paNa phera paDe che. apavartana dvArA tIvratama zaktivALA karmo eka kSaNamAM maMdatama thaI jAya che ane utkarSaNa dvArA maMdatama zaktivALu karma eka kSaNamAM tIvratama thaI jAya che. apavartanA-apakarSaNano camatkAra :- jemaNe narakamAM javA yogya azubhatara karmono baMdha karI lIdho hato evA pApAtmAo paNa eka divasa pavitra-AtmA banI jAya che ane potAnA cAritrya baLa vaDe mokSa mArga para AruDha thaI jAya che. temanI sAdhanAnA prabhAvathI pragADha pApakarmo paNa alpakALamAM udayamAM AvI nAza pAmI jAya che ane te sAdhako paramAtma padane prApta karavAmAM samartha banI jAya che. dA.ta. cilAtIputra, arjunamALI, draDhaprahArI jevA pApAtmAo apavartanA dvArA mahAtmA ane mahAtmAmAMthI paramAtmA banI zakyA hatA. udvartanA-utkarSaNano camatkAra :- udvartanA-utkarSaNathI pUrve baMdhAyelA sthiti-anubhAga baMdhamAM vadhAro thAya che. jema ke kAI jIve alpasthitivALu azubha karma bAMdhyuM. tyArabAda For Personal & Private Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 svAdhyAya sudhA vadhAre kharAba kAryo karavAnuM cAlu karyuM to azubha pariNAmomAM vadhAro thavAthI azubha karmonI sthiti ane anubhAga baMdhamAM vRddhi thaI jAya che ane sAthe ja azubha pariNAmonI prabaLatAthI zubhakarmonI sthiti ane anubhAga maMda thaI jAya che. udvartanamAM-saMkaleza pariNAmonI tIvratAnA nimittathI AyuSya karma je udayamAM che, tenA sivAyanA bAkInA karmonI prakRtionI sthiti vadhI jAya che tathA anubhAgamAM vadhAro thaI jAya che. temaja zubhabhAvothI, vizuddhithI ke vadhAro thavAthI puNya prakRtiono anubhAga ane sthitimAM vRddhi thAya che. apavartanamAM saMkaleza pariNAmonI maMdatA ane zubhabhAvonI vRddhi thavAthI pUrve baMdhAyelI pApa prakRtionA rasamAM ane sthitimAM ghaTADo thaI jAya che tathA kaSAyanI vRddhithI puNya prakRtionI sthiti tathA anubhAgamAM ghaTADo thaI jAya che. udvartana ane apavartanAnA prakAra :- be prakAra che : (1) avyAghAta udvartanAapavartana ane (2) vyAghAta udvartanA-apavartana. sAmAnya rUpathI jIvanamAM dararoja thavAvALA AMzika udvartana athavA apavartana AvyAghAta kahevAya che. dA.ta. potAnI Adato sudharI javI athavA vyasanano tyAga thavo ke svAdhyAya-satsaMgano nityakrama banI javo. vyAghAta udvartanA-apavartanA AdhyAtmika sAdhakomAM thavAvALA pUrNa utkarSaNa athavA apakarSaNa che. vAstavika rIte vyAghAta-apakarSaNa ja mokSamArgamAM upayogI che. tenA dvArA sAdhaka pratikSaNa hajAro-lAkho, karoDo varSanI sthitino ghAta ane anubhAgano ghAta karato, thoDA ja samayamAM karmabaMdhathI mukta thaI jAya che. (7) rmabaMdhanuM saMkramaNa ane (8) upazamana (7) eka karma prakRtinuM anya sajAtIya (uttara) karma prakRtimAM pariNamana thaI javuM tene saMkramaNa kahe che. saMkramaNa koI eka karmanI mULa prakRtinI uttara pravRtiomAM thAya che, bIjA mULa karmanI prakRtimAM nathI thatuM. arthAt A saMkramaNa ATha mULa karma bheda che temAM nathI thatuM. darekanI uttara prakRtimAM sajAtIya hovAthI thaI zake che. je prayatna karavAthI eka karma potAnA svarUpane choDI bIjA sajAtIya svarUpane meLavI le che, to A prayatnanuM nAma saMkramaNa che. dA.ta. pUrve bAMdhelI puNya prakRtio, pachI pApano puruSArtha thavAthI te pApakarmanI prakRtiomAM badalAI jAya che. je puNyanA rUpamAM sukha devAvALA karma pApanA rUpamAM eTale duHkha devAvALA svarUpamAM saMkramita thaI jAya che. e ja prakAre pUrve bAMdhelA pApakarmamAM kALAntare dIrgha tapathI, pariSaha sahana karavAthI, upasarga upara vijaya meLavavAthI, cAritrAmAM sthiti karavAthI puNyarUpamAM pariNamI jAya che. For Personal & Private Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 svAdhyAya sudhA sthAnAMgasUtra (ThANAMga sUTA)mAM A Azayane spaSTa karavA mATe eka caubhaMgI ApavAmAM AvI che. (1) zubhakarma upara vipArka azubha thAya che. (2) azubhakarma upara vipAka zubha thAya che. (3) zubhano vipAka zubha thavo. (4) azubhano vipAka azubha thavo. A pramANe karma prakRtionI adalA-badalI thavI tene saMkramaNa kahe che. saMkramaNanA prakAra :- sthAnAMga sUtrAmAM saMkramaNa cAra prakAranuM batAvela che. (1) prakRti saMkramaNa (2) sthiti saMkramaNa . (3) anubhAga saMkramaNa (4) pradeza saMkramaNa. (1) prakRti saMkramaNa :- karma bAMdhatI vakhate mati jJAnAvaraNIya karmano baMdha karyo hato paraMtu phaLa detI vakhate te zruta jJAnAvaraNIyanA rUpamAM thaI zake che. athavA zAtA vedanIya azAtA vedanIyanuM rUpa laI le che ane te pramANe phaLa Ape che. jo ke saMkramaNamAM pahelAM baMdhAyelI prakRti vartamAnamAM baMdhAvAvALI sajAtIya prakRtinA rUpamAM badalAI jAya che, paraMtu temAM AyuSya ane mohanIya karma apavAdarUpa che. cAra prakAranA AyuSyamAM paraspara saMkramaNa nathI thatuM temaja darzana mohanIyanI prakRtionuM cAritra mohanIyanI prakRtiomAM saMkramaNa thatuM nathI ke cAritra mohanIya prakRtinuM darzana mohanIyanI prakRtimAM saMkramaNa thatuM nathI. (2) sthiti saMkramaNa :- karmonI sthitimAM paraspara saMkramaNa thavuM te sthiti saMkramaNa (parivartana) che. A sthiti saMkramaNa traNa avasthAo para avalaMbela che. (a) apavartanA (ba) udvartano (ka) karma prakRtinI sthitinuM samAna jAtIya anya prakRtinI sthitimAM parivartana thavuM e paNa saMkramaNa che. udvartana ane apavartanA dvArA karmonI mULa ane uttara pravRtiomAM sthiti saMbaMdhI parivartana thAya che, te parivartanane sthiti saMkramaNa kahe che. jemAM karmonI kALa sthiti (maryAdA)mAM nyUnAdhikatA thAya che. (3) anubhAga saMkramaNa :- AtmAnA bhAvomAM parivartana thavuM te anubhAga saMkramaNa che, arthAt karmonI phaLa ApavAnI tIvra-maMda zaktimAM parivartana thavuM. A anubhAga saMkramaNa paNa sthiti saMkramaNanI jema traNa prakAre che : (a) apavartana (ba) udvartanA ane (ka) para prakRtirUpa pariNamana. (4) pradeza saMkramaNa :- AtmapradezonI sAthe baMdhAyelA karma pudgalonuM anya prakRtirUpa thaI javuM e pradeza saMkramaNa che. Ano sAmAnya niyama e che ke, je prakRtino jayAM sudhI baMdha thAya che, te prakRtinI sajAtIya prakRtimAM tyAM sudhI ja saMkramaNa thAya che. dA.ta. azAtAvedanIyano baMdha chaThThA guNasthAnaka sudhI thAya che eTale zAtA vedanIyanuM azAtA vedanIyanA rUpamAM paNa chaThThA guNasthAnaka sudhI thAya che. vastutaH saMkramaNanA A cAra prakArono saMbaMdha saMkalezita ane vizuddhi pariNAmo para For Personal & Private Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 157 che arthAt pApa ane puNya prakRtiothI che. dA.ta. (1) jema ke vartamAna adhyavasAyomAM vizuddhi Ave che. tema pUrve baMdhAyelA pApa prakRtiono rasa ane sthiti ghaTatI jAya che, jyAre puNya prakRtionA anubhAga ane sthiti ApoApa (svata:) vadhI jAya che. (2) jema jema kalezita pariNAmo vadhatA jAya tema tema pApa prakRtionI sthiti ane anubhAga vadhato jAya che. ane puNya prakRtiono anubhAga ghaTato jAya che. A prakAre prati kSaNa sAta karmo niyamathI baMdhAtA jAya che, tema tema pUrve baMdhAyelI sajAtIya karmonI sthiti ane anubhAga baMdhamAM niraMtara vadha-ghaTa thatI rahe che. AnAthI e spaSTa thAya che ke pUrve upArjita karmomAM haMmezAM satata parivartana thatuM rahe che. saMkramaNanI A prakriyA kArya-kAraNabhAvanA niyama anusAra potAnA ja zubhAzubha pariNAmo anusAra cAle che. AtmA saMkramaNa prakriyAthI pUrve baMdhAyelA azubha karma prakRtine tenI sajAtIya zubha karma prakRtimAM parivartana karIne tenA duHkhadAyI phaLathI svayaMne bacAvI zake che ane AtmazaktimAM vRddhi thavAthI Atmika guNono vikAsa paNa karI zakAya che. - saMkramaNanA be rUpa che : (1) mArthAntarIkaraNa athavA rupAntaraNa (ra) udAttIkaraNa . A mArthAntarIkaraNa saMkramaNanA be prakAra che : (ka) azubhanuM zubha prakRtimAM saMkramaNa thavuM | ane (kha) zubha prakRtinuM azubha prakRtimAM rupAntara thaI javuM. prathamanuM hitakArI che ane bIju ahitakArI che. saMkramaNa dvArA-krodhane kSamAmAM, ahaMkArane namratAmAM, mAyAne saraLatAmAM, lobhane saMtoSamAM, hiMsAne dayAmAM, svArthane paramArthamAM, temaja ajJAnane jJAnamAM-paraspara vartamAna sajAtIya prakRtine anurUpa saMkramita athavA parivartita karI zakAya che. karma vijJAnanA anusAra-pahelA bAMdhelI prakRtione vartamAnamAM bAMdhavAvALI prakRtiomAM-AdatomAM saMkramita karI zakAya che. saMkramaNanuM bIju rUpa udAttIkaraNa che. | niMdA prakRti ke kutsita prakRti athavA pravRtine udAtta (zubha) prakRti athavA pravRtimAM rUpAntarane udAttIkaraNa kahevAya che. udArIkaraNanI prakriyA e doSonuM parimArjanaparizodhana karavAnI prakriyA che. udArIkaraNamAM manuSya je pravRtti kare, tenI pAchaLa anAsakti, samatA athavA rAgadveSanI alpatAno bhAva hoya che. tene kSayopazamanI prakriyA paNa kahe che. AmAM karmonA keTalAka doSono sarvathA kSaya karavAmAM Ave che ane keTalAkano upazama thAya che. dA.ta. prazasta rAga te rAga-AsaktinuM udAttIkaraNa che. AvI rIte duHkha-saMtApa, rogAdi kAraNe kaSTa, azAMti vigerethI mukta thavAne mATe tene paropakAra, sevA, sahayogAdi puNya prakRtiomAM udArIkaraNa karI zakAya che. karmazAstranA anusAra udvartanA, apavartanA, udIraNA ane saMkramaNa-A cAre For Personal & Private Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 svAdhyAya sudhA avasthAo udayamAM nahIM AvelA karmomAM thAya che. udaya avasthAmAM AvelA karmomAM A cAreya vaDe koI parivartana karI zakAtuM nathI. (8) upazamana :- karmonI saMpUrNapaNe anudayanI sthitine upazamana kahevAya che. karmonA udaya, udIraNA, nidhata ane nikAcita-A cAreya kriyAone nakAmI karI devI. tene upazama avasthA kahe che. karmonuM upazamana thoDAka samaya mATe phaLa devAnI zaktine keTalAka samaya mATe dabAvI de che. athavA tene thoDAka samaya mATe phaLa devA mATe bina asarakAraka banAvI de che. A avasthAmAM pradezodaya ke vipAkodaya prakArano udaya nathI raheto. upazamana phakta mohanIya karmanuM ja thaI zake che. upazama avasthA rAkha vaLI gayelA agni sAthe sarakhAvavAmAM Ave che eTale ke karmonA udaya-udIraNAne rokI devA athavA dabAvI devA te upazama che. upazama avasthAmAM nimitta maLatAM ja te karma udayamAM AvIne phaLa Ape che. upazamamAM karmonI sattA nAza nathI pAmatI paNa thoDA samaya mATe phaLa ApatA nathI. keTalAka samaya mATe nizcala thaIne daDhatApUrvaka samatA, zama AdinI sAdhanA karavAthI karmamaLa thoDA samaya mATe aMtaHkaraNamAM zAMta thaIne besI jAya che. jeTalA samaya sudhI A prakAre karmo suSupta avasthAmAM rahe che. eTalo samaya AtmAnA bhAva pUrNataH zuddha temaja nirmaLa banI jAya che. paNa karmono suSupta kALa pUro thatAM, te karma pharIne saceSTa (sacetana) thaIne AtmAnA pariNAma upara potAno prabhAva batAve che. AtmAne karmabaMdhamAMthI karmamukti tarapha laI javAmAM upazamanuM mahatva raheluM che. kAraNa ke jeTalo samaya karmamaLa upazama avasthAmAM zAMta rahe che, teTalo samaya AtmA so TakA nirmaLa ane zuddha rahe che. eTalA samaya mATe rAgadveSa ke kaSAyanA bhAva UbhA thatA nathI. eTalA samaya mATe AtmAmAM parNapaNe upazama, zama banyA rahe che. upazamano samaya pUro thatAM, bhale karma udayamAM AvI jAya ane tenA prabhAvamAM jIva punaH vikalpa temaja kaSAyamAM jAgRta thaI jAya, paraMtu upazama samayamAM to te pUrNapaNe nirvikalpa ane vItarAga banI rahe che. karmone zrutajJAna athavA saMyamanA baLathI dabAvI devAthI tenuM phaLa maLavuM baMdha thAya che. upazamathI mohanIya karmanI prakRtionA viparIta phaLane zamAvavAmAM Ave che, upazamAvavAmAM Ave che. Ama thavAthI karmanI sthiti, anubhAga ane pradezabaMdha ghaTavAnI saMbhAvanA UbhI thAya che. A vidhithI upazama AtmazAMti tathA Atmazaktine pragaTAvavAmAM sahAyaka bane che. (9) nidhatta ane (10) ninnacita karmabaMdha (9) nidhatta :- je karmamAM udIraNA athavA saMkramaNa nathI thaI zakatuM paraMtu udvartana ane apavartana thaI zake che. eTale ke baMdhAyelA karmonI sthiti (samaya) ane rasanI tIvratAne ghaTADI-vadhArI zakAya che. (jUnAdhika karI zakAya che). For Personal & Private Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 svAdhyAya sudhA karmabaMdhanI A avasthA, agnimAM tapAvelI soyonI jema eTalA gADha baMdhAya che ke eTalA pragADha thaI jAya che ke tenI sthiti ane rasamAM ghaTADo-vadhAro karavo saMbhavita che, paraMtu temAM saMkramaNa, udIraNA tathA AmUla parivartanano saMbhava nathI thaI zakato. tene nidhattikaraNa kahevAya che. jemAM udvartana ane apavartana sivAyanA bAkInA kiraNo (sAdhanA)ne mATe karma akSama banI jAya che. eTale ke nidhatta avasthAvALA karmomAM potAnA avAMtara (sajAtIya) bhedomAM rUpAMtarita nathI thaI zakatA ane potAnuM phaLa e ja rUpamAM Ape che, paraMtu baMdhAyelA karmonI sthiti ane rasa-vipAkane tIvra athavA maMda karI zakAya che. nidhattanA paNa cAra prakAra che : (1) prakRti nidhatta (2) sthiti nidhatta (3) anubhAga nidhatta ane (4) pradeza nidhatta. baMdhAyelA karmonI A nidhatta avasthA koI vRtti, pravRtti athavA prakRtimAM vAraMvAra adhikapaNe rasa levAthI tathA te vRtti-pravRttinI punarAvRtti karavAthI thAya che. je kriyAmAM mana-vacana-kAyAnI pravRtti eTalI vadhAre thAya ke tenI punarAvRtti vAraMvAra thayA kare, sAthe jo temAM rAgadveSanuM pramANa vadhI jAya to karmanI AvI avasthAno baMdha thaI jAya che, jemAM keTalIka vadha-ghaTa thaI zake che, paraMtu tenuM rUpAMtaraNa tathA anya prakRtinAM rUpamAM parivartana nathI thaI zakatuM. jenA phaLane bhogavavuM ja paDe che, te nidhatta avasthA che. A karmabaMdhanI kaThora avasthA che ke je udIraNA ke saMkramaNa AdithI para rahelI che. AnuM phakta udvartana ke apavartana thaI zake che. (10) nikAcita avasthA :- karmanI je avasthAmAM, tenuM udvartana, apavartana, saMkramaNa ane udIraNAno saMbhava na hoya tene nikAcita kahe che. A avasthAmAM karmono baMdha eTalo pragADha hoya che ke tenI sthiti ane anubhAganI tIvratAmAM koI parivartana thaI zakatuM nathI temaja samaya pahelAM bhogavI paNa zakAtuM nathI. A evI avasthA che ke je prakAre baMdhAyeluM che, te ja prakAramAM anivAryapaNe bhogavavuM ja paDe che. bhogavyA vagara tenI nirjarA thaI zakatI nathI. A karmanuM bIjuM nAma niyati paNa che. AmAM jIvAtmAnI IcchA zaktino sarvathA abhAva rahe che. A karmamAM koIpaNa prakAre pheraphAra karI zakAto nathI. A prakAranA karmabaMdhanamAM, koI pravRttimAM atyaMta Asakti, tIvra mUccha ane prabaLa lAlasA kAraNabhUta che. pApa-pravRttionuM prAyazcita na karIne mana sukhano anubhava kare athavA ahaMkAragrasta thaI pApa-kAryonI vAraMvAra anumodanA kare tyAre nikAcita karmanuM baMdhana thAya che. je karma eTaluM gADha baMdhAI jAya ke tenA kharAba phaLathI bacavuM kaThina banI jAya | ane tene bhogavyA vinA chUTo na zakAya te avasthA nikAcita sthiti che. pravRtti For Personal & Private Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16) svAdhyAya sudhA karavAmAM atyaMtika Asakti ja enuM mULa kAraNa che. karmabaMdhanI A nikAcita avasthA kaThoratama ane ghAtaka avasthA che. AnAthI tyAre ja bacI zakAya ke koIpaNa pravRttimAM atyaMta rAgadveSa athavA Asakti na karavAmAM Ave. IrSyA, dhRNA athavA vaira-virodha na karavAmAM Ave. | nikAcita avasthA paNa cAra prakAre che : (1) prakRti-sthiti-anubhAga-pradeza-nikAcita. karmabaMdhanI nidhatta ane nikAcita A banne avasthAo asAdhya roganI samAna che. emAM paNa nidhatta karatAM nikAcita vadhAre duHkha ApanAra, aprItikara ane prabaLatara che. sAdhake AnAthI bacavuM e ja zreyaskara che. upasaMhAra :- karmabaMdha tathA parivartanIya avasthA temaja aparivartanIya avasthAmAM bacavA mATe jJAnIoe sAvadhAna karatAM kahyuM che ke :- karmabaMdhanuM kAraNa moha che. mohano mULa srota rAgadveSa che. tethI sAdhake dararojanA potAnA kArya karatAM mohabhAvathI bacatA rahevuM joIe. mohanIya karmano kSaya, upazama ane kSayopazamano puruSArtha utsAhita pariNAmothI karavo paDaze. eka vAra baMdhAyeluM karma badalI zakAtuM nathI athavA tenI sthiti, anubhAgamAM kyAreya parivartana nathI thaI zakatuM-A bhrAMtine toDavA mATe tathA puruSArthavAdano saMdeza ApavA mATe karmanA jANakAra jJAnIoe karmabaMdhanI daza mukhya avasthAonuM vivecana karyuM che. A daseya avasthAo judI judI rIte baMdhAyelA karmono kSaya karavA mATe hiMmata nahIM hAravAno saMdeza Ape che. temAMthI baMdha, udaya, udvartana, nidhatta ane nikAcitanA samaye bahu ja sAvadhAna rahevAno saMketa Apela che. tathA apavartana, sattA, udIraNA, saMkramaNa ane upazamana avasthAomAM sAdhakane te karmabaMdha badalavA, bhogavIne kSaya-karavA, rUpAMtara karavA tathA te udayane zAMta karavA mATe satata puruSArtha karavAnI preraNA maLe che. karmabaMdhanI jALa eTalI vicitra che ke karma-siddhAMtathI ajANa mAnavI enAthI bacI zakato nathI. AtmAne baMdhathI laIne udaya sudhI AvavAmAM avakAza rahe che. temAM te potAnA bhAvo dvArA temAM parivartana karI zake che athavA nAza paNa karI zake che. baMdhAyelA karmonA be rUpa kahevAmAM AvyA che. eka nikAcita ane bIju dalita. nikAcitamAM vipAkamAM pheraphAra thato nathI. e je pramANe baMdhAyo che te pramANe bhogavavo paDe che. dalita karmane anyathA thaI zake che. prathamane nirupakrama ane pAchaLavALAne sopakrama paNa kahevAya che. nirupakrama eTale teno pratikAra na thaI zake ane sIpakramano upacAra karI zakAya che. nikAcita karmonA udayanI apekSAe jIva bilakula karmAdhIna banI jAya che. paraMtu dalita-sopakrama karmanI apekSA e be vAto che. (1) jemAM jIva For Personal & Private Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 161 samatAyukata manobaLanI sahAyatAthI samyaka dizAmAM utthAna, karma, baLavIrya ane parAkrama kare che, jyAM karma jIvAtmAne Adhina thaI jAya che. ane (2) jyAM jIva tene samyakarUpamAM parivartana karavA mATe koI utthAna, karma, baLa, vIrya ane parAkramano sapurUSArtha nathI karato, tyAM te svayaM karmane AdhIna thaI jAya che. A satya che ke AtmA anaMta zaktivALo che. paraMtu jyAM sudhI te AtmA svayaM jAgRta thaIne potAnuM svarUpa na oLakhe ane potAne kAyara-zakti hina samajIne karmanI AgaLa namI paDe to karma tenA upara chavAI jAya che. prathamanA ATha karaNonuM svarUpa ApaNe vicAryuM, tenAthI ema kahI zakIe ke-jo karma udayamAM AvyA pahelAM AtmA jAgRta thaI jAya, sAvadhAna thaI jAya to karmane azubhathI zubhamAM badalI zake che. sthiti ane anubhAga ghaTADI zakAya che. udIraNA karIne udayakALa pahelAM karmane udayamAM lAvIne tene kSaya karI zakAya che. tenA udayane upazAMta karIne samatA ane zamamAM svayaMne sthira karI zake che. kSapakazreNI para AruDha thaIne mohanIya karmano sarvathA kSaya karIne bAkInA ghAtI karmono paNa sarvathA kSaya karIne vItarAga banI zake che. eTale nizcita rUpathI kahI zakAya ema che ke mumukSu apramatta thaIne AgaLa vadhavAno puruSArtha kare to niHsaMdehapaNe karmanI zaktine harAvIne vijayI banI zake che. (171) jAtismaraNajJAna e matijJAnanA "dhAraNA' nAmanA bhedamAM samAya che. te pAchalA bhava jANI zake che. te jyAM sudhI pAchalA bhavamAM asaMjJIpaNuM na AvyuM hoya tyAM sudhI AgaLa cAlI zake che. jAtismaraNa jJAnanI jANakArI pa.kR.devanA zabdomAM ja joIe. 1. "jAtismaraNajJAna' viSe je zaMkA rahe che tenuM samAdhAna A uparathI thaze : jema bAlyAvasthAne viSe je kAMI joyuM hoya athavA anubhavyuM hoya tenuM smaraNa vRddhAvasthAmAM keTalAkane thAya ne keTalAkane na thAya, tema pUrvabhavanuM bhAna keTalAkane rahe, ne keTalAkane na rahe. na rahevAnuM kAraNa e che ke pUrvadeha choDatAM bAhya padArthone viSe jIva vaLagI rahI maraNa kare che ane navo deha pAmI temAM ja Asakta rahe che, tene pUrvaparyAyanuM bhAna rahe nahIM; AthI UlaTI rIte pravartanAra eTale avakAza rAkhyo hoya tene pUrvano bhava anubhavavAmAM Ave che. 2. eka suMdara vanamAM tamArA AtmAmAM zuM nirmaLapaNuM che, je tapAsatAM tamone vadhAre vadhAre smRti thAya che ke nahIM? tamArI zakti paNa amArI zaktinI peThe skurAyamAna kema na thAya? tenAM kAraNo vidyamAna che. prakRtibaMdhamAM tenAM kAraNo batAvyAM che. "jAtismaraNajJAna' matijJAnano bheda che. For Personal & Private Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA eka mANasa vIza varSano ane bIjo mANasa so varSano thaI marI jAya te beu jaNe pAMca varSanI uMmare je joyuM athavA anubhavyuM hoya te jo amuka varSa sudhI smRtimAM rahe, evI sthiti hoya to vIza varSe marI jAya tene ekavIsame varSe pharIthI janmayA pachI smRti thAya, paNa tema thatuM nathI. kAraNa ke pUrvaparyAyamAM tene pUratAM smRtinAM sAdhano nahIM hovAthI pUrvaparyAya choDatAM mRtyu Adi vedanAnA kAraNane laIne, navo deha dhAraNa karatAM garbhAvAsane laIne, bAlapaNAmAM mUDhapaNAne laIne, ane vartamAna dehamAM ati lInatAne laIne pUrvaparyAyanI smRti karavAno avakAza ja maLato nathI; tathApi jema garbhAvAsa tathA bAlapaNuM smRtimAM rahe nahIM tethI karI te nahotAM ema nathI, tema uparanAM kAraNone laIne pUrvaparyAya smRtimAM rahe nahIM tethI karI te nahotA ema kahevAya nahIM. jevI rIte AMbA Adi vRkSonI kalama karavAmAM Ave che temAM sAnukULatA hoya to thAya che, tema jo pUrva paryAyanI smRti karavAne kSayopazamAdi sAnukULatA (yogyatA) hoya to 'jAtismaraNajJAna' thAya. pUrvasaMjJA kAyama hovI joIe. asaMjJIno bhava AvavAthI 'jAtismaraNajJAna' na thAya. 162 8. pUrve smRtimAM AvelI vastu pharI zAMtapaNe saMbhAre to yathAsthita sAMbhare. potAnuM dRSTAMta ApatAM jaNAvyuM ke potAne IDara ane vasonI zAMta jagyAo saMbhAravAthI tadrupa yAda Ave che. temaja khaMbhAta pAse vaDavA gAme sthiti thaI hatI tyAM vADa pachI tyAM thoDI UMcI bhekhaDa pAse vADathI AgaLa cAlatAM rasto, pachI zAMta ane zItaLa avakAzanI jagyo hatI. te jagyoe pote zAMta samAdhistha dazAmAM beThelA te sthiti Aje potAne pAMcaso vAra smRtimAM AvI che. bIjAo paNa te samaye tyAM hatA. paNa badhAne tevI rIte yAda na Ave. kAraNa ke te kSayopazamane AdhIna che. sthaLa paNa nimitta kAraNa che. (vyA.sAra-2-6/1-2-8) 3. punarjanma saMbaMdhI mArA vicAra darzAvavA Ape sUcavyuM te mATe ahIM prasaMga pUratuM saMkSepamAtra darzAvuM chuM : (a) mAruM keTalAka nirNaya parathI Ama mAnavuM thayuM che ke, A kALamAM paNa koI koI mahAtmAo gatabhavane jAtismaraNajJAna vaDe jANI zake che; je jANavuM kalpita nahIM paNa samyak hoya che. utkRSTa saMvega-jJAnayoga-ane satsaMgathI paNa e jJAna prApta thAya che. eTale zuM ke bhUtabhava pratyakSAnubhavarUpa thAya che. jyAM sudhI bhUtabhava anubhavagamya na thAya tyAM sudhI bhaviSyakALanuM dharmaprayatna zaMkAsaha AtmA karyA kare che; ane zaMkAsaha prayatna te yogya siddhi ApatuM nathI. (A) 'purnajanma che'; ATaluM parokSe-pratyakSe niHzaMkatva je puruSane prApta thayuM nathI, te puruSane AtmajJAna prApta thayuM hoya ema zAstrazailI kahetI nathI. punarjanmane mATe zrutajJAnathI meLavelo Azaya mane je anubhavagamya thayo che te kaMIka ahIM darzAvI jauM chuM. For Personal & Private Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 163 (1) "caitanya ane jaDa" e be oLakhavAne mATe te banne vacce je bhinna dharma che te prathama oLakhAvo joIe; ane te bhinna dharmamAM paNa mukhya bhinna dharma je oLakhavAno che te A che ke, "cetanya'mAM "upayoga' (koI paNa vastuno je vaDe bodha thAya te vastu) rahyo che ane jaDa'mAM te nathI. ahIM kadApi Ama koI nirNaya karavA Icche ke, "jaDa'mAM "zabda", "sparza', "rUpa', "rasa' ane "gaMdha' e zaktio rahI che; ane caitanyamAM te nathI; paNa e bhinnatA AkAzanI apekSA letAM na samajAya tevI che, kAraNa tevA keTalAka guNo AkAzamAM paNa rahyA che, jevA ke, niraMjana, nirAkAra, arUpI I, te te AtmAnI sadeza gaNI zakAya; kAraNa bhinna dharma na rahyA, paraMtu bhinna dharma 'upayoga' nAmano AgaLa kahelo guNa te darzAve che, ane pachIthI jaDa cetanyanu svarUpa samajavuM sugama paDe che. () jIvano mukhya guNa nA lakSaNa che te "upayoga' (koI paNa vastusaMbaMdhI lAgaNI, bodha, jJAna). azuddha ane apUrNa upayoga jene rahyo che te jIva-vyavahAranI apekSAe'AtmA svasvarUpe paramAtmA ja che, paNa jyAM sudhI svasvarUpa yathArtha samajyo nathI tyAM sudhI (AtmA) chadmastha jIva che-paramAtmadazAmAM Avyo nathI. zuddha ane saMpUrNa yathArtha upayoga jene rahyo che te paramAtmadazAne prApta thayelo AtmA gaNAya. azuddha upayogI hovAthI ja AtmA kalpitajJAna (ajJAna)ne samyakajJAna mAnI rahyo che, ane samyakajJAna vinA punarjanmano nizcaya koI aMze paNa yathArtha thato nathI, azuddha upayoga thavAnuM kaMI paNa nimitta hovuM joIe. te nimitta anupUrvIe cAlyAM AvatAM bAhyabhAve grahelAM karmapula che. (te karmanuM yathArtha svarUpa sUkSmatAthI samajavA jevuM che, kAraNa AtmAne AvI dazA kAMI paNa nimittathI ja hovI joIe; ane te nimitta jyAM sudhI je prakAre che te prakAre na samajAya tyAM sudhI je vATe javuM che te vATanI nikaTatA na thAya.) jenuM pariNAma viparyaya hoya teno prAraMbha azuddha upayoga vinA na thAya, ane azuddha upayoga bhUtakALanA kaMI paNa saMlagna vinA na thAya. vartamAnakALathI ApaNe ekekI paLa bAda karatA jaIe ane tapAsatA jaIe, to pratyeka paLa bhinna bhinna svarUpe gaI jaNAze. (te bhinna bhinna thavAnuM kAraNa kaMI hoya ja.) eka mANase evo daDha saMkalpa karyo ke, cAvajIvanakALa strInuM ciMtavana paNa mAre na karavuM, chatAM pAMca paLa na jAya, ane ciMtavana thayuM to pachI tenuM kAraNa joIe. mane je zAstra saMbaMdhI alpa bodha thayo che tethI ema kahI zakuM chuM ke, te pUrvakarmano koI paNa aMze udaya joIe. kevA karmano ? to kahI zakIza ke, mohanIya karmano; kaI tenI prakRtino ? to kahI zakIza ke, puruSavedano. (puruSavedanI paMdara prakRti che.) puruSavedano udaya daDha saMkalpa rokyo chatAM thayo tenuM kAraNa have kahI zakAze ke, kaMI bhUtakALanuM hovuM joIe; ane anupUrvIe tenuM svarUpa vicAratAM punarjanma siddha thaze. A sthaLe bahu daSTAMtothI kahevAnI mArI IcchA hatI; paNa dhAryA karatA kahevuM vadhI gayuM che. tema AtmAne je bodha thayo te mana yathArtha na jANI zake. For Personal & Private Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 svAdhyAya sudhA manano bodha vacana yathArtha na kahI zake vacanano kathanabodha paNa kalama lakhI na zake. Ama hovAthI ane A viSayasaMbaMdhe keTalAka zailIzabdo vAparavAnI AvazyakatA hovAthI atyAre apUrNa bhAge A viSaya mUkI dauM chuM. e anumApramANa kahI gayo. pratyakSa pramANa saMbaMdhI jJAnIdaSTa haze, to have pachI, vA darzana samaya maLyo to tyAre kaMIka darzAvI zakIza. ApanA upayogamAM ramI rahyuM che, chatAM be eka vacano ahIM prasannatArthe mUkuM chuM : 1. sarva karatAM AtmajJAna zreSTha che. 2. dharmaviSaya, gati, Agati nizcaya che. 3. jema upayoganI zuddhatA tema AtmajJAna pamAya che. 4. e mATe nirvikAra dRSTinI agatya che. pa. 'punarjanma che' te yogathI, zAstrathI ane sahajarUpe aneka puruSone siddha thayela che. (pa-64) prathama prazna : "jAtismaraNajJAnavAna pAchaLano bhava kevI rIte dekhe che?' teno uttara A pramANe vicArazo : nAnapaNe koI gAma, vastu Adi joyAM hoya ane moTapaNe koI prasaMge te gAmAdinuM AtmAmAM smaraNa thAya che te vakhate, te gAmAdinuM AtmAmAM je prakAre bhAna thAya che, te prakAre jAtismaraNa-jJAnavAnane pUrvabhavanuM bhAna thAya che. kadApi A ThekANe ema prazna thaze ke, pUrvabhavamAM anubhavelAM evA dehAdinuM A bhavamAM upara kahyuM tema bhAna thAya e vAta yathAtathya mAnIe topaNa pUrvabhavamAM anubhavelAM evA dehAdi athavA koI devalokAdi nivAsasthAna anubhavyAM hoya te anubhavanI smRti thaI che, ane te anubhava yathAtathya thayo che, e zA uparathI samajAya ? to e praznanuM samAdhAna A pramANe che : amuka amuka ceSTA ane liMga tathA pariNAma AdithI potAne tenuM spaSTa bhAna thAya che, paNa bIjA koI jIvane tenI pratIti thavA mATe to niyamitapaNuM nathI. kavacit amuka dezamAM, amuka gAma, amuka ghara, pUrve deha dhAraNa thayo hoya ane tenAM cihno bIjA jIvane jaNAvavAthI te dezAdinuM athavA tenA nizAnAdinuM kaMI paNa vidyamAnapaNuM hoya to bIjA jIvane paNa pratItino hetu thavo saMbhave; athavA jAtismRtijJAnavAna karatAM jenuM vizeSa jJAna che te jANe. tema ja jene jAtismRtijJAna' che, tenI prakRtyAdine jANato evo koI vicAravAna puruSa paNa jANe ke A puruSane tevAM kaMI jJAnano saMbhava che, athavA "jAtismRti' hovI saMbhave che, athavA jene "jAtismRtijJAna' che, te puruSanA saMbaMdhamAM koI jIva pUrva bhave Avyo che, vizeSa karIne Avyo che tene te saMbaMdha jaNAvatAM kaMI paNa smRti thAya to tevA jIvane paNa pratIti Ave. (pa-629) ApaNe pa.kR.deva zrImad rAjacaMdranA zabdomAM ja jAtismaraNajJAna pUrvajanmanuM jJAna thaI zake che ane potAne thayuM che, te jANyuM. have karmagraMthanA AdhAre pUrvajanma ane purnajanma viSe joIe te jANavAthI zuM phAyado thaI zake ? te joIe ? karmanA astitvano mULa AdhAra pUrvajanma ane punarjanma che. tene mAnyA vinA A For Personal & Private Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 165 janmamAM karelAM karmonA phaLanI tathA te pahelAM aneka janmomAM karelA karmonA zubhAzubha phaLanI vyavasthA banI zakatI nathI. tethI pUrvajanma ane punarjanma karmanA astitvane siddha karavAvALo sauthI moTo mahatvapUrNa AdhAra che. "nAbhakta kSIyate karma koTizartarapi" arthAt potAnA karelA karmonuM phaLa bhogavyA vinA karoDo kalpo sudhI paNa teno kSaya thato nathI. keTalAMka karma evA prakAranAM che ke jenuM phaLa A janmamAM nathI maLI zakatuM te AgaLanA janmamAM athavA aneka janmo pachI maLe che. saMsAramAM ghaNIvAra jovAmAM Ave che ke-eka sajjana, nItimAna temaja dharmaniSTha vyakti satkArya karavA chatAM paNa A janmamAM sukha pAmato nathI. jayAre eka durjana ane adharmI vyakti duSkRtya karavA chatAM paNa A janmamAM sukha ane saMpannatAne prApta karI le che. enA uparathI ema cokkasapaNe nakkI thAya che ke-koIpaNa prANInI jIvanayAtrA A janma pahelAMthI aneka janmothI cAlI AvI che. ane AgaLa paNa aneka janmo sudhI cAlavAnI che. 'bhagavad gItA'mAM A tathyane spaSTa rUpathI jaNAvavAmAM AvyuM che ke :- "jema vastra phATI javAthI athavA jIrNa thaI javAthI dehadhArI jIva eno tyAga karIne navA vastrane dhAraNa kare che, te ja prakAre zarIra jIrNa thavAthI prANI teno tyAga karI navA zarIrane dhAraNa kare che. eka vAta nizcita che ke-pUrvajanma ane punarjanma vakhate AtmA nAza nathI pAmato, te to kevaLa potAno paryAya ja badalAve che. ane tenI sAthe saMbaMdhita sajIva-nirjIva padArthono saMyoga badalAya che. AtmAno kyAreya nAza thato nathI, phakta tenI paryAyomAM parivartana thAya che. Ama AtmAnI nityatA ja pUrvajanma ane punarjanmane siddha kare che. - sUphI saMta maulAnA rUmIe lakhyuM che ke, "huM jhADa, choDa, jaMtu, pataMgiyA, pazupakSInI yoniyomAMthI pasAra thaIne manuSya tarIke utpanna thayo chuM, ane have deva vargamAM sthAna meLavavAnI taiyArI karI rahyo chuM. pleToe kahyuM che ke "jIvAtmAonI saMkhyA nizcita che. janma samaye jIvAtmAnuM sarjana thatuM nathI. paNa eka zarIramAMthI bIjA zarIramAM pratyAvartana thatuM rahe che." pUrvajanmanA saMskAra AtmAthI kArpaNa zarIranA rUpe joDAyelA rahe che. je avasara ane nimitta pAmIne jAgRta thAya che. eTale pUrva janmanI mRti eka sAthe thatI nathI. paraMtu A prakAranuM koI prabaLa nimitta maLI javAthI tathA matijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thavAthI ane tathArUpa matinI nirmaLatA thavAthI koIne pUrvajanmanI smRti-jAtismaraNa jJAna thaI jAya che. uttaradhyayana sUtronA navamAM adhyayanamAM namirAjarSinA jIvanano ullekha che. namirAjAe 'jayAM eka che tyAM zAMti che. ane jayAM aneka che tyAM azAMti che.'-AnA For Personal & Private Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 svAdhyAya sudhA upara ciMtana karatAM karatAM matijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thatAM temane pUrvajanmanuM jJAna-jAtismaraNajJAna thayuM tenA phaLasvarUpa teone pUrvajanmanI smRtinA rUpamAM devalokane joyo. u.phU.nA 14mAM adhyayanamAM bhRgu purohitanA banne bALakone sahasA muniveSadhArI sAdhuone joyA ane potAnI buddhi vaDe uhApoha, ane ciMtana karyuM ke, "A veza ame pahelAM paNa kyAMya joyo che?" tenA phaLa svarUpa matijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thatAM temane pUrvajanmonI smRti AvI gaI. AcArAMga sUtramAM paNa ullekha che ke,- "jasa tni purA pacchA majajha tasa kuo siyA." eTale ke jene pUrva nathI ane pazcAta paNa nathI teno madhya kevI rIte hoI zake ? tAtparya e che ke madhyano janma to pratyakSa che, tethI siddha thAya che ke pUrvajanma paNa che, ane pAchaLano janma paNa che. tethI pUrvajanmathI mRti na thAya to nathI tema na kahI zakAya. tethI punarjanmamAM vaMza paraMparAno siddhAMta na mAnIne pUrvajanmonAM karmonA phaLa anusAra manuSyamAM guNadoSonI vyAkhyA karavI sarvathA ucita che. punarjanmano siddhAMta AgAmI bhavanI ciMtA athavA Asakti karavAnuM zIkhavADato nathI, paraMtu A janmane saphaLa ane suMdara banAvavAnI preraNA Ape che. jethI AgAmI janma sAro banI zake. A sivAya paNa punarjanmathI parokSa preraNA paNa maLe che ke manuSya evo anAsakta ane vivekayukta banI jIvana vitAve ke jenAthI pApakarmono baMdha na thAya athavA pUrve bAMdhelAM karmono kSaya thaI jAya. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke, "jJAna potAnA pUratuM che ane para pUratuM paNa che, tathA AgAmI janmomAM sAthe cAlavAvALuM paNa che. eTale ke nAnA bALakomAM udIta thatI pratibhA ane vilakSaNatAnuM samAdhAna pUrvajanma ane punarjanmane mAnyA vagara kyAreya na thaI zake. A pUrvajanma ane punarjanmanI ghaTanA karmanA astitvane siddha kare che. janmajanmAMtarathI cAlyA AvatA karma pravAhane tathA karmaphaLane samajAvavAnI preraNA Ape che. A vAtane jo yAda rAkhavAmAM Ave to AtmAnA vikAsamAM ALasa athavA pramAdanI manovRtti UbhI nahIM thAya. A pUrvajanmanuM jJAna-jAtismaraNajJAna hAlamAM paNa thaI zake che. matinI nirmaLatAe A zakya banatuM hoya che. (17ra) (1) tIrthakare AjJA na ApI hoya ane jIva potAnA sivAya paravastunuM je kAMI grahaNa kare te pArakuM lIdheluM, ne te adatta gaNAya. te adattamAMthI tIrthakare paravastu jeTalI grahaNa karavAnI chUTa ApI che, teTalAne adatta gaNavAmAM nathI AvatuM. (2) gurunI AjJA pramANe karelA vartananA saMbaMdhe adatta gaNavAmAM AvatuM nathI. For Personal & Private Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 167 adattAdAna vratamAM doSa kyAre lAge ane kyAre doSa na lAge tenI samajaNa ahIMyA ApavAmAM AvI che. (173) upadezanA cAra mukhya prakAra che: (1) dravyAnuyoga. (2) caraNAnuyoga. (3) | gaNitAnuyoga. (4) dharmakathAnuyoga. (1) lokane viSe rahelAM dravyo, tenAM svarUpa, tenA guNa, dharma, hetu, ahetu, paryAyAdi anaMta anaMta prakAre che, tenuM jemAM varNana che te dravyAnuyoga'. (2) A dravyAnuyoganuM svarUpa samajAyA pachI kema cAlavuM te saMbaMdhInuM varNana te "caraNAnuyoga'. (3) dravyAnuyoga tathA caraNAnuyogathI tenI gaNatarInuM pramANa, tathA lokane viSe rahelA padArtha, bhAvo, kSetra, kALAdinI gaNatarInA pramANanI je vAta te gaNitAnuyoga'. (4) sapuruSonA dharmacaritranI kathAo ke jeno dhaDo laI jIvane paDatAM avalaMbanakArI thaI pariName te "dharmakathAnuyoga'. upadezanA cAra mukhya prakAranI vAta karavAmAM AvI che tene yathArthapaNe samajIne je vakhate jenI jarUra jaNAya tyAre teno upayoga karavo. pAka.deve A mATe patrAMka-rapamAM kahyuM che ke : (1) mana jo zaMkAzIla thaI gayuM hoya to "dravyAnuyoga' vicAravA yogya che, kAraNa ke dravyAnuyogamAM padArthanuM siddha thayeluM svarUpa ja batAvavAmAM AvyuM che. (2) pramAdI thaI gayuM hoya to "caraNAnu yoga' vicAravA yogya che, kAraNa ke temAM sAdhanA mATenA AcaraNanI vAta che. (3) kaSAyI thaI gayuM hoya to "dharmakathAnuyoga vicAravA yogya che, kAraNa ke temAM mahApuruSoe kaSAyane kevI rIte kAbumAM lIdhA che tenuM varNana che, jethI ApaNe paNa kaSAya upara kAbu meLavavA prayatnazIla banI zakIe ana (4) jaDa thaI gayuM hoya to gaNitAnuyoga' vicAravA yogya che, kAraNa ke jaDatA dUra karavA gaNitanA dAkhalA jevA gaNitAnuyoga para vicAra karavAthI phAyado thAya che. (174) paramANumAM rahelA guNa svabhAvAdi kAyama rahe che, ane paryAya te phare che. daSTAMta tarIke: pANImAM rahelo zItaguNa e pharato nathI, paNa pANImAM je taraMgo UThe che te phare che, arthAt te eka pachI eka uThI temAM samAI jAya che. A pramANe paryAya, avasthA avasthAMtara thayA kare che, tethI karI pANIne viSe rahela je zItalatA athavA pANIpaNuM te pharI jatAM nathI, paNa kAyama rahe che; ane paryAyarUpa taraMga te pharyA kare che. temaja te guNanI hAnivRddhirUpa pheraphAra te paNa paryAya che. tenA vicArathI pratIti ane pratItithI tyAga ane tyAgathI jJAna thAya che. (175) tejasa ane kAmaNa zarIra skUladeha pramANa che. tejasa zarIra garamI kare che, For Personal & Private Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 svAdhyAya sudhA tathA AhAra pacAvavAnuM kAma kare che. zarIranAM amuka amuka aMga ghasavAthI garama jaNAya che, te taijasanA kAraNathI jaNAya che. mAthA upara vRtAdi mUkI te zarIranI parIkSA karavAnI rUDhi che. teno artha e ke te zarIra skUla zarIramAM che ke zI rIte ? arthAt skUla zarIramAM jIvanI mAphaka te AkhA zarIramAM rahe che. (176) tema ja kArmaNa zarIra paNa che; je tejasa karatAM sUkSma che, te paNa tejasanI mAphaka rahe che. sthUla zarIranI aMdara pIDA thAya che, athavA krodhAdi thAya che te ja kAmaNa zarIra che. kArmaNathI krodhAdi thaI tejolezyAdi utpanna thAya che. vedanAno anubhava jIva kare che, paraMtu vedanA kArmaNa zarIrane laIne thAya che. kArpaNa zarIra e jIvanuM avalaMbana che. paramANumAM rahelA guNasvabhAvAdi jemanA tema rahe che tenI spaSTatA ahIM karelI che temaja taijasa ane kArmaNa zarIra skUla deha pramANe che ane tenA kAryo zuM che. tenI samajaNa ApI che. (177) upara jaNAvela cAra anuyoganuM tathA tenA sUkSma bhAvonuM je svarUpa, te jIve vAraMvAra vicAravA yogya che, jANavA yogya che. te pariNAme nirjarAno hetu thAya che, vA nirjarA thAya che. cittanI sthiratA karavA mATe saghaLuM kahevAmAM AvyuM che, kAraNa ke e sUmamAM sUkSma svarUpa jIve jo kAMI jANyuM hoya to tene vAte vAraMvAra vicAra karavAnuM bane che ane tevA vicArathI jIvanI bAhyavRtti nahIM thatAM aMdaranI aMdara vicAratAM sudhI samAyelI rahe che. (178) aMtaravicAranuM sAdhana na hoya to jIvanI bAhyavastu upara vRtti jaI aneka jAtanA ghATa ghaDAya che. jIvane avalaMbana joIe che. tene navaro besI rahevAnuM ThIka paDatuM nathI. evI ja Teva paDI gaI che; tethI jo upalA padArthanuM jANapaNuM thayuM hoya to tenA vicArane lIdhe sacivRtti bahAra nIkaLavAne badale aMdara samAyelI rahe che, ane tema thavAthI nirjarA thAya che. AMka (173)mAM cAra anuyoganI je vAta karI che te, tenA sUkSma bhAvonuM jIve vAraMvAra ciMtana karavAthI nirjarAno hetu thaI paDe che ke nirjarA thAya che ane vRttio aMdaramAM sthira karavuM saheluM paDe che. AMtiraka suvicAraNAnuM sAdhana hAthavaguM na hoya to jIvanI vRtti bAhya tarapha jAya che, ane aneka prakAranA sAMsarika ghATa ghaDyA kare che. mana navaruM paDyuM to te nakhkhoda vALI nAMkhe che. tethI cAra anuyoganI samajaNa yathArtha thaI jAya to tenA ciMtanamAM mana rokI devAthI vRttio paNa bahAra jatI rokAI jAya che. (179) pudgala, paramANu ane tenA paryAyAdinuM sUkSmapaNuM che, te jeTaluM vANIgocara thaI zake teTaluM kahevAmAM AvyuM che. te eTalA sAru ke e padArtho mUrtimAna che, amUrtimAna For Personal & Private Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 169 nathI. mUrtimAna chatAM A pramANe sUkSma che, tenA vAraMvAra vicArathI svarUpa samajAya che, ane te pramANe samajAyAthI tethI sUkSma arUpI evo je AtmA te saMbaMdhI jANavAnuM kAma saheluM thAya che. pudgala, paramANu ane tenA paryAyanuM sUkSmapaNuM raheluM che. teno vAraMvAra vicAra karavAthI tenuM svarUpa samajAya che. e ja samajaNa dvArA pudgalathI paNa sUkSma ane arupI AtmAne jANavAnuM saheluM thaI zake che. (180) mAna ane matAgraha e mArga pAmavAmAM ADA thaMbharUpa che. te mUkI zakAtAM nathI, ane tethI samajAtuM nathI. samajavAmAM vinayabhaktinI pahelI jarUra paDe che, te bhakti mAna, mahAgrahanA kAraNathI AdarI zakAtI nathI. jayAM sudhI jIvanamAM mAna ane matAgraha rahelA che, tyAM sudhI viveka Avato nathI viveka Ave nahIM tyAM sudhI yathArtha vinaya paNa Avato nathI. tene kAraNe mArgamAM AgaLa vadhavAmAM bAdhArUpa bananAra mAna-matAgraha ja che. mAna-matAgraha jAya to yathArtha bhakti thaI zake che. bhaktino artha 5. deve A pramANe jaNAvyo che. "parama puruSanI mukhya bhakti, uttarottara guNanI vRddhi thAya evA sadvartanathI prApta thAya che. caraNapratipatti (zuddha) AcaraNanI upAsanArUpa sadvartana jJAnInI mukhya AjJA che, je AjJA paramapuruSanI mukhya bhakti che. uttarottara guNanI vRddhi thavAmAM gRhavAsI janoe saudyamarUpa AjIvikAvyavahAra sahita pravartana karavuM yogya che. ghaNAM zAstro ane vAkyonA abhyAsa karatAM paNa jo jJAnI puruSonI ekeka AjJA jIva upAsa to ghaNA zAstrathI thatuM phaLa sahajamAM prApta thAya che. (patrAMka-885) "traNa yoganI alpa pravRtti, te paNa samyaka pravRtti hoya tyAre mahapuruSanA vacanAmRtanuM manana parama zreyanuM mULa dRDhIbhUta kare che, krame karIne paramapada saMprApta kare che. (patrAMka-886). (181) (1) vAMcavuM. (2) pUchavuM. (3) vAraMvAra pheravavuM. (4) cittane nizcayamAM ANavuM. (5) dharmakathA. vedAMtamAM paNa zravaNa, manana, nididhyAsana ema bheda batAvyA che. | svAdhyAyanA bheda batAvyA che. prathama vAMcavuM ane samajavuM, te na samajAya to pUchavuM. jJAnIne pUchIne tenI samajaNa meLavavI. tyArabAda vAraMvAra tene jovuM, yAda karavuM, pachI tene cittamAM nizcaya svarUpamAM laI javuM ane pUrve thayelA mahApuruSonA caritro vAMcavA, vicAravA-Ama pAMca bheda svAdhyAyanA jaina darzanamAM kahyA che. vedAMtamAM paNa zravaNa, manana, nididhyAsana ema bheda jaNAvyA che. svAdhyAyanA pAMceya aMgone svIkAravAthI ja jIva saMskArita thaI zake che. (182) "uttarAdhyayana'mAM dharmanA mukhya cAra aMga kahyAM che : (1) manuSyapaNuM. (2) | sapuruSanA vacananuM zravaNa. (3) zraddhA. (4) dharmamAM pravartavuM. A cAra vastu durlabha che. For Personal & Private Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17) svAdhyAya sudhA A vacano uttarAdhyayana sUtra adhyayana-3nI prathama gAthAmAM kahyA che. e cAreya dharmanA mukhya aMga kahyA che ane te meLavavA e eka ekathI vadhAre durlabha kahyA che. manuSyatva eTale mAnavadeha ema nahi, paNa AdhyAtmika sAdhanA mATenA guNo-saraLatA, sadbhayatA, karuNA vigere pragaTelA hovA joIe. sAmAnyapaNe corAsI lAkha jIvAyonimAM manuSyabhava meLavavo durlabha kahyo che. manuSyabhava keTalo durlabha che. te A gAthAnI TIkAmAM daza daSTAMto vaDe samajAvela che. dA.ta. cakInuM bhojana, maMtrelA pAsA vaDe jugAra ramavuM, ghoMsaruM ane kilikA, annano Dhagalo ane vRddha strI, tophAne caDelo deva, Adi dRSTAMto banavA azakya che, paNa ekavAra manuSya bhava meLavyA pachI, tene saMsArabhAvamAM khoI nAkhyA pachI pharI meLavavo durlabha kahyo che. manuSyatva prApta thayuM hoya to bIjuM kAraNa satkRtanI prApti thavI enAthI paNa vadhAre durlabha kahI che. sadbhutanI prApti satpuruSa pAsethI ja thAya che, to te paNa maLavA durlabha kahyA che. te maLyA pachI puruSa para ane tenA vacana para zraddhA-pratIti thavI e vadhAre durlabha kahI che, ane tyArabAda sadbhuta pramANe athavA jJAnInI AjJA pramANe cAlavuM e badhAthI vadhAre durlabha kahyuM che. ApaNane prathamanA be joga to prApta thayA che, to traNa ane cAra pramANe AcaraNa karIe to lakSa sudhI pahoMcI javAya. ( patrAMka-783mAM kahyuM che ke, manuSyapaNuM, jJAnInA vacanonuM zravaNa prApta thavuM, tenI pratIti thavI ane temaNe kahelA mArgamAM pravRtti thavI parama durlabha che, ema zrI vardhamAnasvAmIe uttarAdhyayananA trIjA adhyayanamAM upadezya che. pratyakSa satparuSano samAgama ane tenA AzrayamAM vicaratA mumukSuone mokSa saMbaMdhI badhAM sAdhano alpa prayAse ane alpa kALe (ghaNuM karIne) siddha thAya che, paNa te samAgamano yoga pAmavo bahu durlabha che. te ja samAgamanA yogamAM mumukSu jIvanuM niraMtara citta varte che. sakAma nirjarA pUrvaka maLela deha vizeSa sakAma nirjarI karAvI, Atmatattvane pamADe che. (u.no.3). ghaNuM karIne badhA mArgomAM manuSyapaNAne mokSanuM sAdhana jANI bahu vakhANyuM che. (patrAMka-703) (183) mithyAtvanA be bheda che (1) vyakta. (2) avyakta. tenA traNa bheda paNa karyA che : (1) utkRSTa. (2) madhyama. (3) jaghanya. mithyAtva hoya tyAM sudhI pahelA guNasthAnakamAMthI bahAra nIkaLato nathI. utkRSTa mithyAtva hoya tyAM sudhI te mithyAtva guNasthAnaka na gaNAya. guNasthAnaka e jIvaAzrayI che. (184) mithyAtva vaDe karI mithyAtva moLuM paDe che, ane te kAraNathI te jarA AgaLa cAlyo ke tarata te mithyAtvaguNasthAnakamAM Ave che. For Personal & Private Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 171 azuddha bhAva ane nirdhvasa pariNAma rahevA e gADha mithyAtva che. tene moLu pADavA mATe zubha bhAvamAM rahevuM, to moLuM paDe che ema kahyuM. jayAre Ama thAya tyAre azubha bhAvamAM ghaTADo thAya che ane zubha bhAvamAM vadhAro thAya che, jethI mithyAtva moLuM-maMda paDe che ane jIva prathama mithyAtva guNasthAnakamAM Ave che. mithyAtvanA vyakta eTale kahI zakAya ane avyakta eTale vANI dvArA na kahI zakAya, asara anubhavI zakAya, tema be bheda kahyA che. tenA traNa bheda paNa karyA che. paNa satya vAta to e che ke mithyAtva hoya tyAM sudhI jIvAtmA prathama guNasthAnakamAMthI bahAra nIkaLI zakato nathI. (185) guNasthAnaka e AtmAnA guNane laIne che. guNasthAnaka kramArohaNa che te kramasara AtmAnA guNonI zuddhatA batAve che ane mohanIya karma temaja bIjA karmonI maMdatAnuM mApa paNa batAve che. eTale ke guNasthAnaka AtmAnA guNone mApavAnuM tharmomITara che. ' (186) mithyAtvamAMthI sAva khasyo na hoya paNa thoDo khamyo hoya to paNa tethI mithyAtva moLuM paDe che. A mithyAtva paNa mithyAtve karIne moLuM paDe che. mithyAtvaguNasthAnake paNa mithyAtvano aMza kaSAya hoya te aMzathI paNa mithyAtvamAMthI mithyAtvaguNasthAnaka kahevAmAM Ave che. mithyAtva vaDe mithyAtva moLuM paDe che, eTale zubhabhAva dvArA jIva azubha bhAvamAMthI khasato jAya che. eTale ke azubhanA ghaTavAthI mithyAtvanI tIvratA ghaTatI jAya che. aMze kaSAya rahelA hoya che. eTale mithyAtva paNa (zubhabhAva) vaDe mithyAtva (azubhabhAva)ne moLuM pADavAmAM Ave che. ' (187) prayojanabhUta jJAnanA mULamAM, pUrNa pratItimAM, tevA ja AkAramAM maLatA AvatA anya mArganI sarakhAmaNInA aMze sarakhAmaNArUpa pratIta thavuM te mizraguNasthAnaka che; paraMtu phalANuM darzana satya che, ane phalANuM darzana paNa satya che, evI banne upara sarakhI pratIti te mizra nahIM paNa mithyAtvaguNasthAnaka che. amukathI amuka darzana amuka aMze maLatuM Ave che, ema kahevAmAM samyakatvane bAdha nathI; kAraNa ke tyAM to amuka darzananI bIjA darzananI sarakhAmaNImAM paheluM darzana sarvAge pratItirUpa thAya che. mizra guNasthAnaka eTale samyagadarzana thayA pachI paDavAI thatAM trIje Ave che tene trIju guNasthAnaka kahe che. (188) pahelethI ja bIje javAtuM nathI, paraMtu cothethI pAchA vaLatAM pahele AvavAmAM raheto vacalo amuka kALa te bIjuM che. tene jo cothA pachI pAMcamuM gaNavAmAM Ave to cothAthI pAMcamuM caDI jAya ane ahIM to sAsvAdana-cothAthI patita thayela mAnela che, eTale te UtaratuM che, tethI pAMcamA tarIke na mUkI zakAya paNa bIjA tarIke mUkavuM e barAbara che. For Personal & Private Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17ra svAdhyAya sudhA trIjAmAMthI paDavAI thatAM bIje guNa sthAnake Ave che. tethI hajI anubhavano svAda rahyo che. tethI mUMgAne goLanI mIThAza jema rahe che tema sAdhakane anubhavano AsvAda rahe che. tethI sAsvAdana guNasthAnaka kahela che. ' (189) AvaraNa che e vAta niHsaMdeha che; je zvetAMbara tathA digaMbara banne kahe che; paraMtu AvaraNane sAthe laI kahevAmAM thoDuM ekabIjAthI taphAvatavALuM che. (190) digaMbara kahe che ke kevaLajJAna sattArUpe nahIM, paraMtu zaktirUpe rahyuM che. (191) joke sattA ane zaktino sAmAnya artha eka che; paraMtu vizeSArtha pramANe kaMIka phera rahe che. ' (192) daDhapaNe ogha AsthAthI, vicArapUrvaka abhyAsathI vicArasahita AsthA' thAya che. - mithyAtva guNasthAnakanI samajaNa, temaja guNasthAna kramArohaNa kevI rIte che ? tenI samajaNa ApI che. daDhapaNe ogha AsthA (bIjAnA kahevAthI thatI AsthA) thAya che, paNa pachI vicArapUrvaka abhyAsa karatAM karatAM potAnA AtmAnI sAkSIe AsthA-zraddhA thAya che tene vicAra sahita AsthA kahe che. je phaLavAna thAya ja che. ' (193) tIrthakara jevA paNa saMsArapakSe vizeSa vizeSa samRddhinA dhaNI hatA chatAM temane paNa tyAga karavAnI jarUra paDI hatI, to pachI anya jIvone tema karavA sivAya chUTako nathI. ' (194) tyAganA be prakAra che eka bAhya ane bIjo atyaMtara. temAMno bAhya tyAga te atyaMtara tyAgane sahAyakArI che. tyAga sAthe verAgya joDAya che, kAraNa ke vairAgya thaye ja tyAga thAya che. te ja bhavamAM je mokSe javAnA che ane tIrthakara thavAnA che, teo vizeSa vizeSa samRddhivALA hatA chatAM temaNe paNa sarvasaMga parityAga karyo hato, to pachI tenAthI nIcenI sthitivALAne to sarvasaMga parityAgI thavuM paDaze ema kahevAnI paNa jarUra rahetI nathI; temaNe to avazya tyAga karavo ja joIe. - tyAga be prakAre karavAno che. bAhyathI eTale 9 prakAranI bAhya graMthio che teno tyAga ane abhyatara 14ra prakAranI graMthio che, teno paNa tyAga karavAno che. bAhya tyAga atyaMtara tyAgane tIvra karavA mATe upayogI thAya che. A sthiti AMtarika vairAgyaeTale Asakti bhAva toDavAthI Ave che. eTale ke jJAnagarbhita vairAgya ja jIvane hitakArI bane che. (15) jIva ema mAne che ke huM kAMIka samajuM , ane jyAre tyAga karavA dhArIza tyAre For Personal & Private Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 173 ekadama tyAga karI zakIza, paraMtu te mAnavuM bhUlabhareluM thAya che. jyAM sudhI evo prasaMga nathI Avyo, tyAM sudhI potAnuM jora rahe che. jyAre evo vakhata Ave che tyAre zithilapariNAmI thaI moLo paDe che. mATe Aste Aste tapAsa karavI tathA tyAgano paricaya karavA mAMDavo; jethI khabara paDe ke tyAgatI vakhata pariNAma kevAM zithila thaI jAya che ? ' (196) AMkha, jIbhAdi IndriyonI ekeka AMgaLa jeTalI jago jItavI jene muzkela thaI paDe che, athavA jItavuM asaMbhavita thaI paDe che, tene moTuM parAkrama karavAnuM athavA moTuM kSetra jItavAnuM kAma soMpyuM hoya to te zI rIte banI zake? ekadama tyAga karavAno vakhata Ave tyAranI vAta tyAre, e vicAra tarapha lakSa rAkhI hAla to Aste Aste tyAganI kasarata karavAnI jarUra che. temAM paNa zarIra ane zarIra sAthe saMbaMdha rAkhatAM sagAMsaMbaMdhIonA saMbaMdhamAM prathama ajamAyaza karavI; ane zarIramAM paNa AMkha, jIbha ane upastha e traNa IMndriyonA viSayanA deze deze tyAga tarapha prathama joDANa karAvavAnuM che, ane tenA abhyAsathI ekadama tyAga sugamatAvALo thaI paDe che. (197) hAla tapAsa dAkhala, aMze aMze jeTalo jeTalo tyAga karavo temAM paNa moLAza na rAkhavI tema ja rUDhine anusarI tyAga karavo ema paNa nahIM. je kAMI tyAga karavo te zithilapaNA rahita tathA bArIbAraNAM rahita karavo. athavA bArIbAraNAM rAkhavAM jarUra hoya to te paNa cokkasa AkAramAM khullI rIte rAkhavAM; paNa evAM na rAkhavAM ke teno artha jyAre jevo karavo hoya tevo thaI zake. jyAre jenI jarUra paDe tyAre tenI IcchAnusAra artha thaI zake, tevI goThavaNa ja tyAgane viSe rAkhavI nahIM. jo acokkasapaNe eTale jarUra paDe tyAre managamato artha thaI zake evA AkAramAM goThavaNa rAkhavAmAM Ave to zithila pariNAmI thaI tyAgeluM badhuM bagADI mUke che. (198) aMze paNa tyAga karavo tenI prathamathI ja cokkasapaNe vyAkhyA bAMdhI, sAkSI rAkhI tyAga karavo, tathA tyAga karavA pachI potAne managamato artha karavo nahIM. tyAga karavA mATe zuM zuM vAto dhyAnamAM levI jarUrI che, tenuM vizleSaNa yathArthapaNe karavAmAM AvyuM che. te pramANe vartavAthI AtmA karmabaMdhanathI haLavo banI jAya che. (199) saMsAramAM paribhramaNa karAvanAra krodha, mAna, mAyA, lobhanI cokaDIrUpa kaSAya che, tenuM svarUpa paNa samajavA yogya che. temAM paNa anaMtAnubaMdhI je kaSAya che te anaMta saMsAra rakhaDAvanAra che. te kaSAya kSaya thavAno krama sAmAnya rIte krodha, mAna, mAyA lobha e pramANe che, ane teno udaya thavAno krama sAmAnya rIte mAna, lobha, mAyA, krodha e pramANe che. anaMtAnubaMdhI kaSAyanI samajaNa vyA.sa.1/1mAM ApavAmAM AvI che. tyAMthI jovI. kaSAya kSaya thavAno krama ane udaya thavAno krama batAvavAmAM Avyo che. te pramANe ja For Personal & Private Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 svAdhyAya sudhA thayA karatuM hoya che. jIva jAgRta banI jAya to ja temAMthI bacI zake. mATe navA karmabaMdha aTakavAno puruSArtha karavA jarUrI che. (200) A kaSAyanA asaMkhyAta bheda che. jevA AkAramAM kaSAya tevA AkAramAM saMsAraparibhramaNane mATe karmabaMdha jIva pADe che. kaSAyamAM moTAmAM moTo baMdha anaMtAnubaMdhI kaSAyano che. je aMtarmuhUrtamAM 40 koDAkoDi sAgaropamano baMdha pADe che, te anaMtAnubaMdhInuM svarUpa paNa jabarajasta che; te evI rIte ke mithyAtvamoharUpI eka rAjAne barAbara jALavaNIthI sainyanA madhyabhAgamAM rAkhI krodha, mAna, mAyA, lobha, e cAra tenI rakSA kare che ane je vakhate jenI jarUra paDe che te vakhate te vagara bolAvyA mithyAtvamohanI sevA bajAvavA maMDI paDe che. A uparAMta nokaSAyarUpa bIjo parivAra che, te kaSAyanA AgaLanA bhAgamAM rahI mithyAtva mohanI cokI bhare che, paraMtu e bIjA saghaLA cokiyAto nahIM jevA kaSAyanuM kAma kare che. rakhaDapATa karAvanAra kaSAya che ane te kaSAyamAM paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA cAra yoddhAo bahu mArI nAMkhe che. A cAra yoddhAo maLethI krodhano svabhAva bIjA traNa karatAM kAMIka bhoLo mAlUma paDe che; kAraNa ke tenuM svarUpa sarva karatAM vaheluM jaNAI zake che. e pramANe jenuM svarUpa vaheluM jaNAya tyAre tenI sAthe laDAI karavAmAM khAtarI thayethI laDavAnI hiMmata thAya che. A AMkanI samajaNa vyA.sA.1/1mAM graMthibheda samajAvatAM ApI che. 201. ghanaghAtI evAM cAra karma mohanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane ataMrAya je AtmAnA guNane AvaranArAM che, te eka prakAre kSaya karavAM sahelAM paNa che. vedanIyAdi karma je ghanaghAtI nathI topaNa te eka prakAre khapAvavAM AkarAM che. te evI rIte ke vedanIyAdi karmano udaya prApta thAya te khapAvavAM sAru bhogavavA joIe te na bhogavavAM evI IcchA thAya topaNa tyAM te kAma AvatI nathI; bhogavavA ja joIe; ane jJAnAvaraNIyano udaya hoya te yatna karavAthI kSaya thAya che. udAharaNa tarIke-eka zloka je jJAnAvaraNIyanA udayathI yAda na raheto hoya te be, cAra, ATha, soLa, batrIsa, cosaTha, so arthAt vadhAre vAra gokhavAthI jJAnAvaraNIyano kSayopazama athavA kSaya thaI yAda rahe che; arthAt baLavAna thavAthI te te ja bhavamAM amuka aMze khapAvI zakAya che. temaja darzanAvaraNIya karmanA saMbaMdhamAM samajavuM. mohanIya karma je mahA jorAvara tema bhoLuM paNa che, te tarata khapAvI zakAya che. jema tenI AvaNI-vega AvavAmAM jabbara che, tema te jaladIthI khasI paNa zake che. mohanIyano tIvra baMdha hoya che, topaNa te pradezabaMdha na hovAthI tarata khapAvI zakAya che. nAma, AyuSyAdi karma jeno pradezabaMdha hoya che te kevaLajJAna utpanna thayA pachI paNa cheDA sudhI bhogavavAM paDe che, jyAre mohanIyAdi cAra karma te pahelAM kSaya thAya che. 20. ghelachA e cAritra mohanIyano vizeSa paryAya che. kavacit hAsya, kavacit zoka, For Personal & Private Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 svAdhyAya sudhA kavicat rita-arita, kacita bhaya ane kavicat jugupsArUpe te jaNAya che. kaMI aMze teno jJAnAvaraNIyamAM paNa samAsa thAya che. svapramAM vizeSapaNe jJAnAvaraNIyanA paryAya jaNAya che. 203. 'saMjJA' e jJAnano bhAga che. paNa parigrahasaMjJA' 'lobhaprakRtimAM' samAya che; 'maithuna saMjJA', 'vedaprakRti'mAM samAya che; 'AhArasaMjJA' 'vedanIya'mAM samAya che; ane 'bhayasaMjJA' 'bhayaprakRti'mAM samAya che. ATheya karma kema baMdhAya ? kema tenAthI chuTAya tenI samajaNa vistArathI ApavAmAM AvI che. 204. anaMta prakAranA karmo mukhya ATha prakAre ane uttara ekaso aThThAvana prakAre 'prakRti'nA nAmathI oLakhAya che. te evI rIte ke amuka amuka prakRti amuka amuka 'guNasthAnaka' sudhI hoya che. AvuM mApa toLIne jJAnIdeve bIjAone samajAvavA sAru sthUla svarUpe tenuM vivecana karyuM che; temAM bIjAM keTalI eka jAtanAM karma arthAt 'karmaprakRti' samAya che. arthAt je prakRtinAM nAma 'karmagraMtha'mAM nathI AvatAM, te te prakRti upara batAvelI prakRtinA vizeSa paryAya che; athavA te upara batAvelI prakRtimAM samAya che. AnI samajaNa vyA.sA.1/64-65mAM vistArathI ApavAmAM AvI che tyAMthI jovuM. (205) 'vibhAva' eTale 'viruddhabhAva' nahIM, paraMtu 'vizeSabhAva'. AtmA AtmArUpe pariName te 'bhAva' che. athavA 'svabhAva' che. jyAre AtmA tathA jaDano saMyoga thavAthI AtmA svabhAva karatAM AgaLa jaI 'vizeSabhAve' pariName te 'vibhAva' che. A ja rIte jaDane mATe paNa samajavuM. (206) 'kALa'nA 'aNu' lokapramANa asaMkhyAta che. te 'aNu'mAM 'rukSa' athavA 'snigdha' guNa nathI; tethI te dareka aNu ekabIjAmAM maLatA nathI, ane dareka pRthak pRthak rahe che. paramANu pudgalamAM te guNa hovAthI mULa sattA kAyama rahyA chatAM teno (paramANupudgalano) 'skaMdha' thAya che. (207) dharmAstikAya, adharmAstikAya, (loka) AkAzAstikAya ane jIvAstikAya tenA paNa asaMkhyAtA pradeza che. ane tenA pradezamAM rukSa athavA snigdha guNa nathI, chatAM te kALanI mAphaka dareka aNu judA judA rahevAne badale eka samUha thaI rahe che. tenuM kAraNa e che ke kALa che te pradezAtmaka nathI, paNa aNu hoIne pRthak pRthak che, ane dharmAstikAyAdi cAra dravya pradezAtmaka che. (208) vastune samajAvavA mATe amuka nayathI bhedarUpe varNana karavAmAM AvyuM che. vAstavika rIte vastu, tenA guNa ane paryAya ema traNa judA judA nathI, eka ja che. guNa ane paryAyane laIne vastunuM svarUpa samajAya che. jema sAkara e vastu, mIThAza e guNa, khaDabacaDo For Personal & Private Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 svAdhyAya sudhA AkAra e paryAya che. e traNane laIne sAkara che. mIThAzavALA guNa vinA sAkara oLakhI zakAtI nathI. tevoja eka khaDabacaDA AkAravALo kaTako hoya paNa temAM khArAzano guNa hoya to te sAkara naha, paraMtu mIThuM arthAt lUNa che. A ThekANe padArthanI pratIti athavA jJAna, guNane laIne thAya che; e pramANe guNI ane guNa judA nathI. chatAM amuka kAraNane laIne padArthanuM svarUpa samajAvavA mATe judA kahevAmAM Ave che. (209) guNa ane paryAyane laIne padArtha che. jo te be na hoya to pachI padArtha che te na hovA barAbara che. kAraNa ke te zA kAmano che? (210) ekabIjAthI viruddha padavALI evI tripadI padArthamAtrane viSe rahI che. dhruva arthAt sattA, hovApaNuM padArthanuM haMmezAM che. te chatAM te padArthamAM utpAda ane vyaya evAM be pada varte che. te pUrvaparyAyano vyaya ane uttara paryAyano utpAda thayA kare che. (211) A paryAyanA parivartanathI kALa jaNAya che. athavA te paryAyane parivartana thavAmAM kALa sahAyakArI che. 'upavA, vikhevA, dhruvevA' e tripadI che. traNeya ekabIjAthI viruddha svabhAvavALI che. chatAM dareka dravyamAM pariNamI rahI che. upannavA' eTale utpanna thavuM, 'viSnavA' eTale nAza pAmavuM, "yuvA eTale acaLa, jema che temaja rahevuM. prathamanI be padI dravyanA paryAyane lAgu paDe che. trIjI padI dravyanA nityatva, astitvAdi guNone ane dravyane lAgu paDe che. dravya-guNa -paryAya ne A tripadI lAgu paDe che. padArthamAM utpAda ane vyayarUpa paryAya thayA kare che. te paryAyanA parivartanathI kALanI gaNatrI thAya che athavA paryAyanuM parivartana thavAmAM je sahAya kare che te "kALa' che. kramavRttirUpa paryAya utpAda-vyayarUpa che. ane akramavRttirUpa guNa dhRvatvarUpa che. paryAyamAM kramavartIpaNuM to jJAnI ajJAnI bane che; tyAM ajJAnIne bhUlavALI malina paryAyo thAya che, jyAre jJAnIne svAzraye pariNamavAne lIdhe kramavartI nirmaLa samaktiAdimokSamArganI paryAyo thAya che. A paryAyamAM bhUla hovAnuM ane bhUla maTADavAnuM saMkSepamAM rahasya che. dareka sattAnuM utpAda-vyayapaNe krame pravartavuM ane akramapaNe dhruva rahevuM te svarUpa che. AtmAmAM utpAda-vyaya-dhruvatva sattA che te pAriNAmika bhAve che. A tripadInA AdhAre ja AtmA potAnI nirmaLa samyakdarzana-jJAna-cAritrarUpa paryAyone pragaTAve che. ane anukrame potAnI saMpUrNa zuddha sattAne pragaTAve che, te dhRvatva zakti pragaTI kahevAya. paMcAstikAyanI gAthA 155, 156 ane 158mAM kahyuM che ke :-vastupaNe AtmAno svabhAva nirmaLa ja che. guNa ane paryAya para-samaya pariNAma paNe anAdithI pariNAmI For Personal & Private Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA rahyA che. te dRSTithI anirmaLa-malina che. jo te AtmA sva-samayane prApta thAya to karmabaMdhathI rahita thAya. (155) je paradravyane viSe zubhAzubha rAga kare che te jIva svacAritrathI bhraSTa che. ane paracAritra Acare che ema jANavuM ke samajavuM (156). je sarvasaMgathI mukta thaI ananyapaNe AtmasvabhAvamAM sthita che, nirmaLa jJAtA draSTA che te 'svacaritra' AcaranAra jIva che (158). 52 dravya pratyenA bhAvathI rahita, nirvikalpa jJAnadarzanamaya pariNAmI AtmA che. te sva-samayano utpAda che. ane pa2-samayano vyaya che. tathA AtmA to dhruvapaNe rahelo che. (212) dareka padArthamAM samaya samaya khaTacakra UThe che; te e ke saMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNavRddhi, anaMtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni ane anaMtaguNahAni; jenuM svarUpa zrI vItarAgadeva avAsgocara kahe che. dareka padArthamAM A SaTacakra satatapaNe cAlyA ja karatuM hoya che. te paryAyamAM parivartana thAya che, tene darzAve che. A vAta vANIthI kahI zakAya tema nathI te to anubhavI zakAya, anubhavathI samajI zakAya. 177 (213) AkAzanA pradezanI zreNI sama che. viSamamAtra eka pradezanI vidizAnI zreNI che. samazreNi cha che, ane te be pradezI che. padArthamAtranuM gamana samazreNie thAya che. viSama zreNie thatuM nathI. kAraNa ke AkAzanA pradezanI samazreNi che. tema ja padArthamAtramAM agurulaghu dharma che. te dharme karIne padArtha viSamazreNie gamana nathI karI zakatA. (214) cakSuIndriya sivAya bIjI IndriyothI je jANI zakAya teno jANavAmAM samAveza thAya che. (215) cakSundriyathI je dekhAya che te paNa jANavuM che. jyAM sudhI saMpUrNa jANavA dekhavAmAM nA Ave tyAM sudhI jANavApaNuM adhUruM gaNAya; kevaLajJAna na gaNAya. (216) trikALa avabodha tyAM saMpUrNa jANavAnuM thAya che. (217) bhAsana zabdamAM jANavA ane dekhavA banneno samAveza thAya che. (218) kevaLajJAna che te AtmapratyakSa che athavA atIdriya che. aMdhapaNuM che te Indriya vaDe dekhavAno vyAghAta che. te vyAghAta atIdriyane naDavA saMbhava nathI. cAra ghanaghAtI karma nAza pAme tyAre kevaLajJAna utpanna thAya. te cAra ghanaghAtImAM eka darzanAvaraNIya che. tenI uttara prakRtimAM eka cakSudarzanAvaraNIya che. te kSaya thayA bAda kevaLajJAna Upaje. athavA janmAMdhapaNAnuM ke aMdhapaNAnuM AvaraNa kSaya thayethI kevaLajJAna Upaje. acakSudarzana AMkha sivAyanI bIjI Indriyo ane manathI thAya che. tenuM paNa jyAM sudhI For Personal & Private Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 svAdhyAya sudhA AvaraNa hoya tyAM sudhI kevaLajJAna UpajatuM nathI. tethI jema cakSune mATe che tema bIjI Indriyone mATe paNa jaNAya che. (219) jJAna be prakAre batAvavAmAM AvyuM che. AtmA IndriyonI sahAya vinA svataMtrapaNe jANe dekhe te AtmapratyakSa. AtmA IndriyonI sahAya vaDe karI eTale AMkha, kAna, jIhAdika vaDe jANe dekhe te IndriyapratyakSa che. vyAghAta ane AvaraNanA kAraNane laIne IndriyapratyakSa na hoya tethI AtmapratyakSane bAdha nathI. jyAre AtmAne pratyakSa thAya che tyAre IndriyapratyakSa svayameva thAya che, arthAt IndriyapratyakSanuM je AvaraNa te dUra thaye ja AtmapratyakSa che. (220) Aja sudhI astitva bhAsyuM nathI. astitva bhAsa thavAthI samyakatva prApta thAya che. astitva e samyattvanuM aMga che. astitva jo eka vakhata paNa bhAse to dRSTinI mAphaka najarAya che, ane najarAyAthI AtmA tyAMthI khasI zakato nathI. jo AgaLa vadhe topaNa paga pAchA paDe che, arthAt prakRti jora ApatI nathI. eka vakhata samyakatva AvyA pachI te paDe to pAcho ThekANe Ave che. ema thavAnuM mULa kAraNa astitva bhAsyuM che te che. jo kadAca astitvanI vAta kahevAmAM AvatI hoya to paNa te bolavA mAtra che, kAraNa ke kharekhara astitva bhAsyuM nathI. (rara1) jeNe vaDanuM vRkSa joyuM nA hoya tevAne jo ema kahevAmAM Ave ke A rAInA dANA jevaDA vaDanA bIjamAMthI Azare eka mAIlanA vistAramAM samAya evuM moTuM jhADa thaI zake che to te vAta tenA mAnavAmAM na AvatAM kahenArane UlaTA rUpamAM laI jAya che. paNa jeNe vaDanuM vRkSa joyuM che ane A vAtano anubhava che tene vaDanA bIjamAM DALa, mULa, pAna, zAkhA, phaLa, phUlAdivALu moTuM vRkSa samAyuM che e vAta mAnavAmAM Ave che, pratIta thAya che. pula je rUpI padArtha che, mUrtimaMta che tenA eka skaMdhanA eka bhAgamAM anaMtA bhAga che e vAta pratyakSa hovAthI mAnavAmAM Ave che, paNa teTalA ja bhAgamAM jIva arUpI, amUrtimaMta hovAthI vadhAre samAI zake che. paNa tyAM anaMtAne badale asaMkhyAtA kahevAmAM Ave to paNa mAnavAmAM AvatuM nathI, e AzcaryakAraka vAta che. A pramANe pratIta thavA mATe aneka naya, rastA batAvavAmAM AvyA che, jethI koI rIte jo pratIti thaI to vaDanA bIjanI pratIti mAphaka mokSanA bIjanI samyakatvarUpe pratIti thAya che; mokSa che e nizcaya thAya che, emAM kazo zaka nathI. AMka-213 thI rara1mAM vicAravAthI samajI zakAya tema che. (22) dharma saMbaMdhI : (1) "AtmAne svabhAvamAM dhAre te dharma-AtmAno je mULa zuddha svabhAva che te jenA dvArA pragaTa karI zakAya ane jarUra paDye hAjara thAya te dharma, For Personal & Private Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 179 (2) "AtmAno svabhAva te dharma'-AtmAnI zAMta-svabhAva dazA temAM rahevuM te dharma. (3) "svabhAvamAMthI parabhAvamAM na javA de te dharma-udayane anulakSIne parabhAva tarapha kheMcANa thAya, kheMcAI javAya to karmabaMdhana thAya, paNa te udaya samaye "svabhAvamAM ja dharI rAkhe te dharma. (4) "parabhAva vaDe karIne AtmAne durgatie javuM paDe te na javA detAM svabhAvamAM dhArI rAkhe te dharma-karmanA udaya vakhate je pariNAmo UbhA thAya te bhAvo kayAM to UbhA ja na thAya athavA na thavA detAM svabhAvamAM dharI rAkhe tenuM nAma dharma (5) "samyaka zraddhAna, jJAna ane svarUpAcaraNa te dharma; tyAM baMdhano abhAva che.' sadevaguru-dharmanuM zraddhAna, tenuM yathAvata jANapaNuM ane te prakAre vicAraNA karatAM karatAM svarUpamAM rahevuM tene dharma kahyo che. jyAM sudhI jIva A bhAvamAM rahe tyAM sudhI svabhAvamAM rahelo kahevAya ane vibhAvarUpa udayane kAraNe navA karmanuM baMdhana na thAya kAraNa ke svabhAvane kAraNe kaSAyanI gerahAjarI che. (6) samyakajJAna, samyakdarzana, samyaphacAritra e ratnatrayIne zrI tIrthaMkaradeva dharma kahe che."-ratnatrayI rUpa sthiti hoya te svabhAvamAM rahelo che. ane jyAM sudhI svabhAvamAM rahelo hoya tyAM sudhI vibhAvarUpa udayanI sAme AtmAnI jAgRtirUpa dazA hoya tethI navA karmanuM baMdhana na thAya. A sthiti dharma dharmarUpe pariNamyo che tenI khAtarI Ape che. ratnatrayImaya rahevuM tene zrI tIrthaMkaradeva dharma kahe che. (7) "padravyanuM zraddhAna, jJAna ane svarUpAcaraNa te dharma."-jIvAstikAya, pudgalAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa. A cha dravyanuM zraddhAna te samyatva ane tenuM yathArtha jJAna te samyakajJAna ane heya-upAdeyano viveka karI AtmadravyanA svarUpanuM zraddhAna, jJAna ane AcaraNa karavuM te dharma. je jIvane mokSamArgamAM AgaLa vadhAre. (8) "je saMsAraparibhramaNathI choDAvI uttama sukhamAM dharI rAkhe te dharma."-jenA vaDe saMsAra paribhramaNamAMthI chUTI zakAya ane Atmika sukhamAM TakAvI rAkhe te dharma. navA karmanuM baMdhana na thavA de te dharma kahevAya. (9) "Ata eTale sarva padArthone jANI tenA svarUpano satyArtha pragaTa karanAra."-Apta eTale sarvajJa-sarvadarzI, pUrNa vItarAga athavA vANI dvArA dareka padArthanA svarUpano satyArtha pragaTa karanAra te Ata. (10) "Agama eTale Ate kahelA padArthanI zabda dvArA e karI racanArUpa zAstra."AtanA vacano jemAM saMgrahita che tene Agama kahe che. For Personal & Private Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 svAdhyAya sudhA (11) "AmanA prarUpyAM zAstrAnusAra AcaraNa karavAvALA, AptanA darzAvelA mArge cAlanArA te sadguru." (12) "samyaphadarzana eTale satya Apta, zAstra ane gurunuM zraddhAna." (13) samyaphadarzana traNa mUDhatA e karI rahita, niHzaMkAdi ATha aMga sahita ATha mada ane cha anAyatanathI rahita che. traNa mUDhatA-devamUDhatA-gurumUDhatA, zAstra mUDhatA-A heya che. ATha aMga-niHzaMkti aMga, niHkAMkSita aMga, nirvicikitsA aMga, amUDha dRSTiaMga, upabRhana aMga, sthitikaraNa aMga, prabhAvanA aMga, vAtsalya aMga-upAdeya che. ATha mada-jJAna mada, pUjA-pratiSThAno mada, kuLa mada, jAti mada, bala mada, Rddhi mada, tapa mada ane zArIrika aizvaryano mada-jANIne choDavA yogya che. che anAyatana :- sadeva,-guru, dharmane na mAnavA, tathA kudeva, kuguru-kudharmane mAnavA te cha anAyatana-choDavA yogya che. (14) sAta tattva athavA nava padArthanA zraddhAnane zAstramAM samyagdarzana karyuM che. paraMtu doSarahita zAstranA upadeza vinA sAta tattvanuM zraddhAna kevI rIte thAya ? nirdoSa Apta vinA satyArtha Agama zI rIte pragaTa thAya ? tethI samyakadarzananuM mULa kAraNa satyArtha Apta ja che. ahIMyA Agama satya thavAnuM kAraNa nirdoSa Apta kahyA che. tenI hayAtI atyAre A kSetramAM nathI. tethI sAta ke nava tattvanuM yathArtha zraddhAna kevI rIte thAya ? temanA mArge cAlanArA nigraMtha sapuruSa pAsethI mArgadarzana meLavI zakAya. (15) "AptapuruSa kSudhA, tRSAdi, aDhAra doSa rahita hoya che.'-te aDhAra doSa A pramANe che. (1) AzA-tRSNA. (2) avirati, (3) rAgadveSa. (4) ajJAna. (5) niMdrA. (6) mithyAtva. (7) hAsya. (8) arati. (9) rati. (10) zoka. (11) bhaya (12) dugaMchAjugupsA. (13) kAmavAsanAno tyAga. (14) dAnAMtarAya. (15) lAbhAMtarAya. (16) bhogAMtarAya. (17) upabhogAMtarAya. (18) vIryaMtarAya. (mallinAtha bhagavAnanA AnaMdaghanajI kRta stavanamAM ApelA doSo lakhyA che. (16) dharmanuM mULa Apta bhagavAna che.-Ata bhagavAnamAM Atmadharma saMpUrNa pariNamelo che, tethI teo ja satya dharmanuM dAna karI zake tema che. tethI temane "dharmanuM mULa kaheluM che.' Ata puruSanI hAlamAM gerahAjarI hovAthI temanA mArge cAlIne nigraMtha dazAne prApta thayelA puruSo dharmanA mULa tarIke hAlamAM laI zakAya. (17) "Ata bhagavAna nirdoSa, sarvajJa ane hitopadezaka che.'-aDhAra doSa rahita hovAthI For Personal & Private Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 svAdhyAya sudhA nirdoSa, kevaLajJAna-kevaLadarzana prApta thayeluM hovAthI sarvajJa che. potAnuM hita thayeluM hovAthI bIjAne hitano upadeza ApanArA che. vyAkhyAnamAra-ra 1. morabI, aSADa suda-4, ravi, 1956 saM. 1956nA asADa-zrAvaNamA zrImanI morabImAM sthiti hatI te prasaMge vakhatovakhata karela upadezano sAra tathA puchAyelA praznonA samAdhAnanI saMkSipta noMdha eka mumukSu zrotAe karela te atre ApIe chIe. (1) jJAna vairAgya sAthe ane vairAgya jJAna sAthe hoya che; ekalA na hoya. samyajJAnanI prApti mATe jJAnagarbhita vairAgya hovo jarUrI che. jJAnagarbhita vairAgya eTale samyak prakAre sAMsArika padArtho pratye anAsakti bhAva. temaja jJAna hoya to ja vairAgya hoya. Ama banne ekabIjA sAthe avinAbhAvI saMbaMdhavALA che. eTale ke jJAna hoya to vairAgya hoya ja-A vidheyAtmakapaNe vAta kahevAya. (2) vairAgya zRMgAra sAthe na hoya, ane zRMgAra sAthe vairAgya na hoya. vairAgya e anAsakti taraphano bhAva che, jayAre zRMgAra e sAMsArika bhAva che. banne ekabIjAthI viruddha pariNativALA che. tethI vairAgya hoya to zRMgAra karavAnA bhAva na thAya. ane zuMgAranAbhAva-saMsAranA bhAvomAM rAcavApaNuM hoya to vairAgya na hoya. A niSedhAtmakapaNe vAta che. (3) vItarAgavacananI asarathI iMdriyasukha nIrasa na lAgyAM to jJAnInAM vacano kAne paDyAM ja nathI, ema samajavuM. vItarAganA vacano sAMbhaLyA pachI IndriyonA viSayo pratye paNa pahelAM jevo ja bhAva hoya ane temAMthI pAchA pharI na zakAtuM hoya to ema samajavuM joIe ke jJAnInA vacano kAnamAM paDyA ja nathI athavA sAMbhaLyA che, paNa svIkAryA nathI-eTale ke pariNAvavAno puruSArtha karyo ja nathI. (4) jJAnanAM vacano viSayanuM vamana, virecana karAvanArAM che. jJAnI puruSanA vacano jJAna ane vairAgya vAsita hoya che. jethI te vacanone aMtaramAM avadhAravAthI ApaNAmAM rahela viSayanA jherane bahAra kADhanArAM che. jema peTamAM ajIrNa thaI gayuM hoya to ulaTI karAvavAmAM Ave che, jethI peTa haLavuM thaI jAya. temaja jJAnInA jJAna ane temanA vairAgya lakSI vacano viSayabhAvanuM virecana karAvanAra che (5) chadmastha eTale AvaraNayukta. For Personal & Private Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 svAdhyAya sudhA chabI eTale jene kevaLajJAna pragaTa nathI thayuM che. eTale ke ghAtakarmo ane aghAtI karmonA AvaraNa sahitano jIvAtmA. eTale chabIne AvaraNayukta kahyo che. (6) zailezIkaraNa=zaila=parvata-Iza=moTA; eTale parvatomAM moTA meru jevA akaMpa guNavALA. je jIvanA yoganA pariNAma vardhamAna hIyamAna na thayA kare, temaja saMpUrNa sthiraacaLa rahe ane te paNa meruparvatanI jema acaLapaNe-koIpaNa prakAranI yoganI caMcaLatA vagaranI sthiti. je jIva nirmANa pAmavAno hoya, te jIvane A sthiti pragaTe che ane pachI siddha banI jAya che. (7) akaMpa guNavALA mana, vacana, kAyAnA yoganI sthiratAvALA. akaMpa guNavALA eTale ke yoganA pariNAma ekasarakhA kaMpanarahita rahe tevA jJAnIo ke jemaNe saMsArabhAvane toDyo che ane Atmika saMpattine pragaTa karIne saMpUrNatA tarapha AgaLa vadhI rahyA che tevA. . (8) mokSamAM AtmAnA anubhavano jo nAza thato hoya to te mokSa zA kAmano ? mokSa eTale AtmA pote vibhAvabhAvathI rahita ane saMpUrNa svabhAvanA pariNAmavALo-(sthira pariNAmavALo). potAno anubhava eTale zuddha AtmAnI aparokSapaNe sthiti pragaTa thavI te. anubhavamAM AtmA potAnI mULa zAMtadazAne-tenA sukhanuM vedana karato rahe che, avyAbAdha AnaMdanuM vadana rahyA kare che. pa.kR.deva. mokSanI vyAkhyA karatA kahe che ke : sarva baMdhanathI mukta thavuM athavA sarvabaMdhanathI mukti-te mokSa. (5.-97) prakRti, pradeza, sthiti ane anubhAga rUpa samasta karmonA saMbaMdhanA sarvathA nAzarUpa lakSaNavALo tathA je saMsArano pratipakSI che te mokSa che. A vyatireka praghAnatAthI mokSanuM svarUpa ane vIryAdi guNa sahita tathA saMsAranAM kalezo rahita cidAnaMdamayI AtyaMtika avasthAne sAkSAt mokSa kahe che. A anvaye praghAnatAthI mokSanuM svarUpa kahya, (pa.-102). rAga hoya tyAM sudhI mokSa nathI (5.-146). je krodhAdi ajJAnabhAvamAM, dehAdimAM, AtmAne pratibaMdha che tethI sarvathA nivRtti thavI, mukti thavI tene mokSapada jJAnIoe kahyuM che (pa.-pa30). sahaja svarUpe sthiti thavI tene zrI vItarAga mokSa kahe che. (pa.-609) roke jIva svaccheda to, pAme avazya mokSa; pAmyA ema anaMta che, bhAkhyuM jina nirdoSa (A.si.-15) jIva anAdikALathI potAnA DahApaNe ane potAnI IcchAe cAlyo che, enuM nAma svaccheda' che. jo te svacchaMdane roke to jarUra te mokSane pAme; ane e rIte bhUtakALa anaMta jIva mokSa pAmyA che. ema rAga, dveSa ane ajJAna-emAMno ekake doSa jene viSe nathI evA For Personal & Private Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 183 doSa (18 doSa) rahita vItarAge kahyuM che. (pa.-718) sarvaduHkhano AtyaMtika abhAva ane parama avyAbAdha sukhanI prApti e ja mokSa che ane te ja paramahita che. (762) je saMvara yukta sarva karmanI nirjarA karato chato vedanIya ane AyuSya rahita thAya te mahAtmA te ja bhave mokSa pAme. (pa-766) darzanamoha upazAMta athavA kSINa thayo che jeno evo dhIrapuruSa vItarAgoe darzAvelA mArgane aMgIkAra karIne zuddha caitanyasvabhAva pariNAmI thaI mokSapura pratye jAya che. (865) jJAna-darzana-cAritra ane tapa e cAra kAraNa mokSanA kahyA che, te eka bIjAM avirodhapaNe prApta thaye mokSa thAya. (pa.-918) - tathArUpa svabhAvadazA saMpUrNa hoya to mokSa thAya. vItarAganI AjJAthI porasIno svAdhyAya tathArUpa hoya to mokSa thAya. vItarAganI AjJAthI porasInuM dhyAna tathArUpa hoya to mokSa thAya. (5.-918nA AdhAre) jJAnInA hAthe cAritra Ave to mokSa thAya. (u.chA.-6) Ama judI judI rIte mokSa viSe samajaNa ApI che. tenA para vicAraNA karavAthI te rUpa pravartana karavAthI mokSa thAya. (9) AtmAno Urdhva svabhAva che te pramANe prathama UMco jAya ane vakhate siddhazilAe bhaTakAya; paNa karmarUpI bojo hovAthI nIce Ave. jema DUbelo mANasa uchALAthI eka vakhata upara Ave che tema. Atma dravyano upara tarapha javAno svabhAva rahelo che. tethI jyAre te zarIramAMthI bahAra nIkaLe che tyAre Urdhva dizA tarapha gati kare che, paNa potAnI sAthe kArpaNa ane taijasa sUkSma zarIro rahelA hovAthI te Urdhva gati karato aTakI jAya che ane pachI tene jayAM janma dhAraNa karavAno hoya tyAM je gati prApta thavAnI che, tene anurUpa anupUrvI gati nAmakarma tyAM laI javAnuM kArya kare che. (10) bharatezvaranI kathA. (bharata ceta, kALa jhapATA deta.) bharata cakravartI, je RSabhadevanA putra hatA ane cakravartI paNa hatA, pote saMsAra bhAvamAM kheMcI na jAya te mATe potAnA zayanakhaMDanI bahAra eka mANasane satata Ubho rAkhatA ane tene bharatajI zayanakhaMDamAMthI bahAra nIkaLe ke aMdara jAya tyAre te mANase bolavAnuM ke "bharata ceta kALa jhapATA deta'. eTale ke he bharatajI ! kALa ApanA AyuSyane khAI rahyo che mATe saMsAra bhAvamAMthI tvarAthI bahAra nIkaLavA prayatna karo. temaja satata anyatva' bhAvanAnuM smaraNa karatA rahetA ane Ama cakravartIpaNAmAM paNa nirlepa bhAve rahetA hatA. A ciMtavanane kAraNe ekadA ArIsA bhavanamAM zaNagAra sajI rahyA hatA tyAre eka vIMTI AMgaLImAMthI nIkaLI gaI. tenAthI te AMgaLI aDavI lAgI. tethI eka pachI eka ghareNAM utAratA zarIra paNa evuM ja lAgyuM ane ethI teo For Personal & Private Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 svAdhyAya sudhA anyatva', bhAvanA nA ciMtanamAM caDaDyA ane temAMthI kSapaka zreNI zarU thaI jatAM ! kevaLajJAna-darzana pAmI gayA. tethI teoe cakravartI paNAne choDI sarvasaMga parityAga karyo ane AyuSya kSaya thatAM mokSe padhAryA. (11) sagara cakravartInI kathA. (60,000 putronA mRtyunA zravaNathI vairAgya) sagara cakravartI A avasarpiNI kALamAM thaI gayA. teone 60,000 putro hatAM. ekavAra badhA putro jaMgalamAM ramavA-pharavA nIkaLyA hatA. tyAM temaNe eka RSine dhyAna magna joyA. teone RSinI mazkarI karavAnuM sUjhayuM. jenA kAraNe RSinA dhyAnamAM vikSepa paDyo ane dhyAnabhaMga thatAM bahAra AvatAM ekAeka krodha bhabhUkI UThyo ane mukhamAMthI agninI javALA (tejAlezyA) bahAra AvI ane sagara cakravartInA badhA putrone bALI nAkhyA. A samAcAra sagara cakravartIne maLatAM saMsAra pratye vairAgya pragaTa thayo ane cakravartIpaNuM choDIne sarvasaMga parityAga karIne sAdhanAmAM lAgI gayA. tenA phaLa svarUpa kevaLajJAna-darzana prApta karI siddhagatie pahoMcyA. (12) namirAjarSinI kathA. (mithilA baLatI dekhADI vagere.) A kathA uttarAdhyayana sUtra adhyayana-9mAM ApavAmAM AvI che. nami rAjarSi ane devanA saMvAda dvArA teonI nirlepatA kevI hatI, saMsArabhAva pratye kevA udAsIna hatA tenuM varNana che. teo kevA saMsArabhAvathI asaMga thayelA hatA te paNa jaNAvyuM che. aMte teo nirvANane pAmyA hatA. 5.kR.deve paNa A kathA "ekatva bhavanA'mAM darzAvIne kevuM ekatvapaNuM sAdhyuM hatuM te jaNAvyuM che. AdhyAtmika sAdhaka mATe A traNe kathAo- preraNArUpa banavI joIe. morabI, aSADa suda-5, soma, 1956 (1) jena e AtmAnuM svarUpa che. te svarUpa (dharma)ne pravartAvanAra paNa manuSya hatA. jema ke, vartamAna avasarpiNIkALamAM RSabhAdi puruSo te dharma pravartAvanAra hatA. buddhAdika puruSo paNa te te dharmanA pravartAvanAra jANavA. AthI karI kaMI anAdi Atmadharmano vicAra nahoto ema nahotuM. (2) Azare be hajAra varSa upara jaina yati zekharasUri AcAryo vezyane kSatriya sAthe bheLavyA. (3) "osavALa' te "orapAka' jAtanA rajapUta che. (1), (2), (3)nI samajaNa yathArtha samajAya tema hovAthI vizleSaNanI jarUrIyAta nathI. For Personal & Private Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 185 (4) utkarSa, apakarSa ane saMkramaNa e sattAmAM rahelI karmaprakRtinAM thaI zake che; udayamAM AvelI prakRtinAM thaI zake nahIM. je karmo sattAmAM paDelA che temAM A prakArano pheraphAra karI zakAya che. vigata mATe jAo vyA.sA. 1169nuM vizleSaNa. (5) AyuSkarmano je prakAre baMdha hoya te prakAre dehasthiti pUrNa thAya. AyuSya baMdhanA be prakAra che. (1) sopakrama. (2) nirupakrama-jevo baMdha hoya te pramANe AyuSya pUruM thAya. vigata mATe juo. vyA.sA. 163-64mAM "AyuSya' karma viSenuM vizleSaNa. (6) aMdhArAmAM na dekhavuM e ekAMta darzanAvaraNIya karma na kahevAya, paNa maMda darzanAvaraNIya kahevAya. tamasanuM nimitta ane tejasano abhAva tene laIne tema bane che. aMdhArAmAM joI zakAtuM nathI, te ekAMte darzanAvaraNIya karma nathI, paNa maMda darzanAvaraNIya karma kahI zakAya. temanuM nimitta eTale tejasa (prakAza)nI gerahAjarIne kAraNe Ama bane che. (7) darzana rokAye jJAna rokAya. samyagadarzana jayAM sudhI na thAya tyAM sudhI jJAna paNa samyapha thatuM nathI mATe jJAna rokAya tema kahyuM che. (8) joya jANavA mATe jJAnane vadhAravuM joIe. vajana tevAM kATalAM. je pramANe jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama hoya te pramANe zeyanuM jANavApaNuM teTalA aMze thAya. zeyane saMpUrNa jANavA mATe saMpUrNa jJAna pragaTavuM joIe. eTale ke kevaLajJAna pragaTavuM joIe. (9) jema paramANunI zakti paryAyane pAmavAthI vadhatI jAya che, tema caitanyadravyanI zakti vizuddhatAne pAmavAthI vadhatI jAya che. kAca, cazmAM, dUrabIna Adi pahelA (paramANu)nAM pramANa che; ane avadhi, mana:paryava, kevaLajJAna, labdhi, Rddhi vagere bIjA (caitanyadravya)nAM pramANa che. paramANunI zaktimAM, pudgala skaMdhamAM pheraphAra thavAthI, vadha-ghaTa thayA kare che. eTale paramANunI goThavaNI judA judA skaMdhomAM judI judI rIte thavAthI tenI zaktimAM pheraphAra thayA kare che. tevI ja rIte caitanya dravyanI zakti anaMta che, paNa AvaraNamAM hovAthI jaNAtI nathI. jema jema pariNAmonI vizuddhatA thatI jAya che tema tema caitanyanI zakti pragaTapaNe vadhatI jaNAya che. kaSAyanI maMdatA thatI jAya tema tema Atmika zakti vadhatI For Personal & Private Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 svAdhyAya sudhA jAya che. bannenA daSTAMta ApyA che. je paramANu zakti ane caitanyanI zaktimAM vadhAro thato jaNAvanAra che. morabI, aSADa suda-6, bhoma, 1956 (1) kSayopazamasamyakatvane vedakasamyakatva paNa kahevAmAM Ave che. paraMtu kSayopazamamAMthI kSAyika thavAnA saMdhinA vakhatanuM je samyakatva te vAstavika rIte vedakasabhyatva che. (2) pAMca sthAvara ekendriya bAdara che, tema ja sUkSma paNa che. nigoda bAdara che tema sUkSma che. vanaspati sivAya bAkInA cAramAM asaMkhyAta sUkSma kahevAmAM Ave che. nigoda sUkSma anaMta che; ane vanaspatinA sUkSma anaMta che; tyAM nigodamAM sUkSma vanaspati ghaTe che. (1), (2)nI samajaNa saraLatAthI samajI zakAya tema che tethI vizleSaNa karavAnI jarUra jaNAtI nathI. (3) zrI tIrthakara agiyAramuM guNasthAnaka sparze nahIM; tema ja paheluM, bIjuM tathA trIjuM paNa na sparze. tIrthakaranA jIvane janma sAthe ja kSAyika samyaktva che. mati, zruta ane avadhijJAna paNa pragaTa raheluM che. tethI teo janmatAMnI sAthe cothA guNasthAnake hoya che. tethI prathama, bIjuM ane trIjuM guNasthAnaka sparze nahIM temaja kSAyika samyakdarzana hovAthI jyAre teo zreNI mAMDe tyAre kSepaka zreNI ja hoya. ane kSepaka zreNImAM 11muM guNasthAnaka sparzavAnuM AvatuM nathI. kAraNa ke te to upazama zreNIvALAne sparzavAnuM Ave che ane paDavAI thAya che. jyAre tIrthakarano jIva to kSAyika samyakatvavALo hovAthI zreNI paNa "kSapaka' ja hoya che. (4) vardhamAna, hIyamAna ane sthiti evI je traNa pariNAmanI dhArA che temAM hIyamAna pariNAmanI dhArA samyakatvaAzrayI (darzanaAzrayI) zrI tIrthaMkaradevane na hoya; ane cAritraAzrayI bhajanA. zrI tIrthakaranA AtmAne janmatAMnI sAthe kSAyika samyakatva hoya che ane mati, zruta, avadhijJAna paNa pragaTapaNe rahelAM che. kSAyika samyaktva hovAthI AtyaMtara to samyaka cAritra che, paNa bAhyathI gRhavAsamAM che tyAM sudhI bAhya cAritra eTale bAhyathI sarvasaMga parityAga nathI e apekSAe cAritra AzrayI bhajanA kahevAmAM AvI che. (5) kSAyikacAritra che tyAM mohanIyano abhAva che; ane jyAM mohanIyano abhAva che tyAM paheluM, bIjuM, trIju ane agiyAramuM e cAra guNasthAnakanA sparzapaNAno abhAva che. (6) udaya be prakArano che. eka pradezodaya; ane bIjo vipAkodaya. vipAkodaya bAhya (dekhItI) rIte vecAya che; ane pradezodaya aMdarathI vedAya che. For Personal & Private Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 187 udayanA prakAra ane vizleSaNa mATe vyA.sA. 1/169mAMthI udaya viSenuM vizleSaNa vAMcavuM. (7) AyuSyakarmano baMdha prakRti vinA thato nathI; paNa vedanIyano thAya che. AyuSya karmano baMdha mohanIya karmanI prakRtinI hAjarImAM thAya che. jayAre vedanIyano to mohanIyanI prakRtinI hAjarI na hoya to paNa thAya. (8) AyuSyaprakRti eka ja bhavamAM vedAya che.bIjI prakRtio te bhavamAM vedAya ane anya bhavamAM paNa vedAya. (9) jIva je bhavanI AyuSyaprakRti bhogave che te AkhA bhavanI eka ja baMdhaprakRti che. te baMdhaprakRtino udaya AyuSyanI zarUAta thaI tyArathI gaNAya. A kAraNathI te bhavanI AyuSyaprakRti udayamAM che temAM saMkramaNa, utkarSa, apakarSAdi thaI zakatAM nathI. (10) AyuSyakarmanI prakRti bIjA bhavamAM bhogavAtI nathI. 8,9, 10-nA vizleSaNa mATe AyuSyakarma viSe vyA.sA.1/63-64mAM Apela che tyAMthI juo. (11) gati, jAti, sthiti, saMbaMdha, avagAha (zarIrapramANa) ane rasa amuka jIve amuka pramANamAM bhogavavAM teno AdhAra AyuSyakarma upara che. jema ke, eka mANasanI so varSanI AyuHkarma prakRtino udaya varte che, temAMthI te eMsIme varSe adhUre AyuSya maraNa pAme to bAkInAM vaza varSa kyAM ane zI rIte bhogavAya ? bIjA bhavamAM gati, jAti, sthiti, saMbaMdhAdi navesarathI che; ekAzImA varSathI nathI; tethI karIne AyuSyanI udayaprakRti adhavacathI truTI zake nahIM. je je prakAre baMdha paDyo hoya, te te prakAre udayamAM AvavAthI koInI najaramAM kadAca AyuSya tUTavAnuM Ave; paraMtu tema banI zakatuM nathI. AyuSyakarma mATe vadhAre vAMco vyA.sA.1/63-64nA vizleSaNamAMthI. (12) saMkramaNa, apakarSa, utkarSAdi karaNano niyama AyukarmavargaNA sattAmAM hoya tyAM sudhI lAgu thaI zake; paNa udayanI zarUAta thayA pachI lAgu thaI zake nahIM. A badhA mATe juo vyA.sA.1/169nuM vizleSaNa. (13) Ayukarma pRthvI samAna che; ane bIjAM karmo jhADa samAna che. (jo pRthvI hoya to jhADa hoya.) AyuSya karma, jhADa mATe pRthvInI jarUra paDe che, tema zarIra dhAraNa karavA jarUra paDe che. (14) AyuSyanA be prakAra che: (1) sopakrama ane (2) nirupakrama. AmAMthI je prakAranuM bAMdhyuM hoya te prakAranuM bhogavAya che. For Personal & Private Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 svAdhyAya sudhA AyuSya viSe vadhAre vAMco vyA.sA. 1/63-64nA vizleSaNamAMthI (15) upazama samyakatva kSayopazama thaI kSAyika thAya; kAraNa ke upazamamAM je prakRtio sattAmAM che te udaya AvI kSaya thAya. samajAya tema che, vicAro. (16) cakSu be prakAre : (1) jJAnacakSu ane (2) carmacakSu. jema carmacakSu vaDe eka vastu je svarUpe dekhAya che te vastu dUrabIna tathA sUkSmadarzakAdi yaMtrothI judA ja svarUpe dekhAya che; tema carmacakSu vaDe je svarUpa dekhAya che te jJAnacakSu vaDe koI judA ja svarUpe dekhAya; ne tema kahevAmAM Ave te ApaNe potAnA DahApaNe, ahaMpaNe na mAnavuM te yogya nathI. saraLa hovAthI samajAvavAnI jarUra jaNAtI nathI. 4. morabI, aSADa suda-7, budha 156 (1) zrImAna kuMdakuMdAcArye aSTapAhuDa (aSTaprAkRta) racela che. prAbhRtabheda : darzanaprAbhRta, jJAnaprAmRta, cAritraprAbhRta, bhAvaprAbhRta, ItyAdi. darzanaprAbhRtamAM jinabhAvanuM svarUpa batAvyuM che. zAstrakartA kahe che ke anya bhAvo ame, tame ane devAdhideva sudhdhAMe pUrve bhAvyA che, ane tethI kArya saryuM nathI, eTalA mATe jinabhAva bhAvavAnI jarUra che. je jinabhAva zAMta che, AtmAno dharma che, ane te bhAbethI ja mukti thAya che. (2) cAritraprAbhRta. (3) dravya ane tenA paryAya mAnavAmAM nathI AvatAM tyAM vikalpa thavAthI gUMcavAI javuM thAya che. paryAya nathI mAnelA tenuM kAraNa teTale aMze nahIM pahoMcavAnuM che. (4) dravyanA paryAya che ema svIkAravAmAM Ave che tyAM dravyanuM svarUpa samajavAmAM vikalpa raheto hovAthI gUMcavAI javuM thAya che, ane tethI ja rakhaDavuM thAya che. | (5) siddhapada e dravya nathI, paNa AtmAno eka zuddha paryAya che. te pahelAM manuSya vA deva hato tyAre te paryAya hato, ema dravya zAzvata rahI paryAyAMtara thAya che. 1,2,3,4,5-saraLapaNe samajAya tema che tethI vizleSaNa karyuM nathI. (6) zAntapaNuM prApta karavAthI jJAna vadhe che. (7) Atmasiddhi mATe dvAdazAMgInuM jJAna jANatAM ghaNo vakhata jAya. jyAre eka mAtra zAMtapaNuM sevyAthI tarata prApta thAya che. 6,7 zAMtapaNuM-zAMtadazA e AtmAnI zuddha avasthA che. jema jema AtmA zAMtadazAne For Personal & Private Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 189 pragaTa karato jAya che tema tema jJAnanI tArabhyatA vadhatI jAya che. mATe AtmAnI zAMtadazA pragaTAvavAno puruSArtha karavo e ja zreyanuM kAraNa che. jema jema zAMtadazA pragaTa thatI jaze tema tema jJAnanI tAratamsa vadhatI jaze ane yathArthapaNe AgaLa vadhavAno mArga mokaLo thato jaze. (8) paryAyanuM svarUpa samajAvavA arthe zrI tIrthaMkaradeve tripada (utpAda, vyaya ane dhrauvya) samajAvyAM che. (9) dravya dhruva, sanAtana che. (10) paryAya utpAdavyayavaMta che. 8,9, 10-tripadI utpAda, vyaya ane dhrauvya samajAvela che. (11) chaye darzana eka jainadarzanamAM samAya che. temAM paNa jaina eka darzana che. bauddhakSaNikavAdI=paryAyarUpe "sa" che. vedAMta sanAtana=dravyarUpe "sat che. cArvAka nirIzvaravAdI jyAM sudhI AtmAnI pratIti thaI nathI tyAM sudhI tene oLakhavArUpe "sat che. cha darzananI samajaNa saMkSepamAM jaNAvI che. (12) jIva paryAyanA be bheda che - saMsAraparyAya ane siddhaparyAya. siddhaparyAya so TacanA sonA tulya che ane saMsAraparyAya kathIrasahita sonAtulya che. jIvanA paryAya samajAvI siddha paryAya e upAdeya che tema jaNAve che. (13) vyaMjanaparyAya. "vyaMjanaparyAya"-vastunA pradezatvaguNanI avasthAo. (14) arthaparyAya. "arthaparyAya"-vastunA pradezatva sivAyanA guNanI avasthAo. (15) viSayano nAza (vedano abhAva) kSAyikacAritrathI thAya che. cothe guNasthAnake viSayanI maMdatA hoya che; ne navamA guNasthAnaka sudhI vedano udaya hoya che. (16) je guNa potAne viSe nathI te guNa potAne viSe che ema je kahe athavA manAve te mithyAdeSTi jANavA. 15,16-saraLapaNe samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. (17) jina ane jaina zabdano artha : "ghaTa ghaTa aMtar jina base, ghaTa ghaTa aMtar jaina; mata madirAke pAnase, matavArA samajai na." For Personal & Private Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 svAdhyAya sudhA - jina eTale jemaNe AtmAnA AMtarika zatruono nAza karyo che tevo AtmA ane zuddha AtmadazArUpa jina che. te zAMtadazA pAmavA sArU je pariNati-pariNAma athavA anukaraNa ke mArga tenuM nAma jaina. eTale ke darekanA hRyamAM jina jevo ja AtmA hovA chatAM dharmanA matapaMtharUpI dArU pIdho hovAthI matAgrahIo samajatA nathI ane yathArtha AcaraNa paNa karatA nathI. (18) sanAtana Atmadharma te zAMta thavuM, virAma pAmavuM te che; AkhI dvAdazAMgIno sAra paNa te ja che. te padarzanamAM samAya che, ane te padarzana jainamAM samAya che. - sanAtana Atmadharma te zAMta thavuM, virAma pAmavuM te che. paNa A vAta samajAya to kAma thAya. jema che tema AtmasvarUpa jaNAya te samajavuM che. tethI upayoga anya vikalpothI rahita thAya te samAI javuM che. dvAdazAMgI paNa A ja vAta samajAvavA mATe upadezelI che. emAM jJAnIone vikalpa nathI. paNa ApaNane jJAnIonI vAto samajAtI nathI ke ApaNe tene samajavAno puruSArtha karatA nathI. e ja muzkelI che. tethI saMsAranuM paribhramaNa aTakatuM nathI. te pardarzana jaina darzanamAM samAyela che. (19) vItarAganAM vacano viSayanuM virecana karAvanArAM che. vItarAganA vacano che. tenA para suvicAraNA karIe to ApaNAmAM rahelA-viSaya sevananA bhAvo manamAMthI haTavA mAMDe che, nIkaLavA mAMDe che. eTale virecana karAvanAra che tema kahyuM. (20) jainadharmano Azaya, digaMbara tema ja zvetAMbara AcAryono Azaya, ne dvAdazAMgIno Azaya mAtra AtmAno sanAtana dharma pamADavAno che, ane te ja sArarUpa che. A vAtamAM koI prakAre jJAnIono vikalpa nathI. te ja traNe kALanA jJAnIonuM kahevuM che, hatuM ane thaze; paNa te nathI samajAtuM e ja moTI AMTI che. (21) bAhya viSayothI mukta thaI jema jema teno vicAra karavAmAM Ave tema tema AtmA avirodhI thato jAya; nirmaLa thAya. 20, 21-saraLatAthI samajAya tema che, tethI vizleSaNa karela nathI. (22) bhaMgajALamAM paDavuM nahIM. mAtra AtmAnI zAMtino vicAra karavo ghaTe che. bheda-prabhedamAM gUMcavAI na jatAM je bhAvone dhAraNa karavAthI AtmA zAMta pariNAmane pAme, pAmato jAya, zAMtine anubhavato jAya teno ja vicAra karavo ane AtmAnI zAMtine prApta karavA tarapha AgaLa vadhavuM. (23) jJAnIo joke vANiyA jevA hisAbI (sUmapaNe zodhana karI tattvo svIkAranArA) | che, topaNa chevaTe loka jevA loka (eka sArabhUta vAta pakaDI rAkhanAra) thAya che, arthAt chevaTe For Personal & Private Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 191 game tema thAya paNa eka zAMtapaNAne cUkatA nathI; ane AkhI dvAdazAMgIno sAra paNa te ja che. AtmajJAnI puruSo vANiyA jevA hisAba rAkhanAra hoya che eTale ke sUkSmapaNe tattvonuM zodhana karIne tene svIkAranArA che. jema sAmAnya loko pote pakaDelI vAtano tyAga karatA nathI, tevI ja rIte jJAnIo, AtmAne mATe sArabhUta vAta je che, tene barAbara pakaDI rAkhe che ane te rUpa AcaraNa kare che. game tema thAya to paNa zAMtapaNAne cUkatA nathI, emAM ja lIna thaIne rahe che. dvAdazAMgImAM kahyuM che ke : AtmAne-zAMtapaNAne pakaDI rAkho ane prApta karI lo. A ja dvAdazAMgIno sAra che-tattvabhUta vAta che. (24) jJAnI udayane jANe che; paNa zAtA azAtAmAM te pariNamatA nathI. jJAnI potAnA karmanA udayane jANe che, paNa te udayane anusarIne potAnI pariNita thavA niha detAM jAgRtapaNe draSTA bhAvamAM rahe che eTale ke zAtA vakhate harSa nathI karatA ane azAtA vakhate zoka karatA nathI. teo badhI ja avasthAmAM sama' hoya che. jethI bhAvimAM bhogavavuM paDe tevA navA karmanuM upArjana thatuM nathI. (25) IndriyonA bhogasahita muktapaNuM nathI. IndriyonA bhoga che tyAM saMsAra che; ne saMsAra che tyAM muktapaNuM nathI. jIva jyAM sudhI IndriyonA bhogamAM raMjAyamAna che tyAM sudhI mukta thaI zakato nathI. viSayo tarapha bhogavaTAnI dRSTi che tyAM sudhI saMsAra Ubho ja rahelo che. (26) bAramA guNasthAnaka sudhI jJAnIno Azraya levAno che; jJAnInI AjJAe vartavAnuM che. jIva jyAM sudhI kevaLajJAnane prApta na karI le tyAM sudhI AtmajJAnI puruSonI AjJA pramANe cAlavAnuM che, to ja te kevaLajJAna sudhI pahoMcI zake, nahitara nahi. eTale ke bAramA guNasthAnakanA cheDA sudhI jJAnIe Apela zrutajJAnanuM avalaMbana levAnuM che. (27) mahAna AcAryo ane jJAnIomAM doSa tathA bhUla hoya nahIM, ApaNAthI na samajAya tene lIdhe ApaNe bhUla mAnIe chIe. ApaNAthI samajAya tevuM ApaNAmAM jJAna nathI mATe tevuM jJAna prApta thaye ja jJAnIno Azaya bhUlavALo lAge che te samajAze evI bhAvanA rAkhavI. ekabIjA AcAryonA vicAramAM koI jagoe kAMI bheda jovAmAM Ave to tema thavuM kSayopazamane lIdhe saMbhave che, paNa vastutve temAM vikalpa karavA jevuM nathI. jeTalo jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama hoya tevuM samajAya. jema jema jJAna khUlatuM jAya tema tema jJAnInI vAtonA Azaya-rahasya samajAtA jAya. koI vAta jJAnInI na samajAya to mUMjhAvA jevuM nathI kAraNa ke jeTalo jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama hoya teTalAM pramANamAM samajAya. For Personal & Private Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1992 svAdhyAya sudhA (28) jJAnIo ghaNA DAhyA hatA, viSayasukha bhogavI jANatA hatA, pAMce Indriyo pUrNa hatI; (pAMce Indriyo pUrNa hoya te ja AcAryapadavIne yogya thAya.) A saMsAra (Indriyasukha) nirmAlya lAgavAthI tathA AtmAnA sanAtana dharmane viSe zreyapaNuM lAgavAthI teo viSayasukhathI viramI AtmAnA sanAtana dharmamAM joDAyA che. jema jJAnIoe viSaya sukhone tilAMjali ApI tema ApaNe paNa ApavAnI che. jeTalA pramANamAM viSayothI viramIe eTalA pramANamAM AtmAnA sanAtana dharmamAM joDAtA jaIe. (29) anaMtakALathI jIva rakhaDe che, chatAM teno mokSa thayo nahIM. jyAre jJAnIe eka aMtarmuhUrtamAM muktapaNuM batAvyuM che ! jIva jJAnInI vAtane potAnA aMtakaraNamAM pariNamAve to to saMsAra paribhramaNano niveDo AvI jAya. ApaNA jIve ghaNIvAra prayatna paNa karyo che, paNa te karatAM kyAMkane kyAMka rokAI javAnuM thaI gayuM che mATe muktapaNAne pAmI zakyo nathI. jayAre jJAnIo muktapaNe prApta karavAnA mArgane jANIne te upara cAlavAthI aMtaHmuhUrtamAM mukta thaI jAya che. (30) jIva jJAnInI AjJA pramANe zAMtapaNAmAM vicare to aMtarmuhUrtamAM mukta thAya che. jIva zAMtadazAne oLakhIne zAMtadazAne pariNAmavI de ane zAMtapaNAmAM ja aMtarmuhUrta mATe ramaNatA kare to mukta thaI jAya ema kahevAno bhAva che. (31) amuka vastuo vyavaccheda gaI ema kahevAmAM Ave che; paNa teno puruSArtha karavAmAM Avato nathI tethI vyavaccheda gaI kahe che, yadyapi jo teno sAco, jevo joIe tevo puruSArtha thAya to te guNo pragaTe emAM saMzaya nathI. aMgrejoe udyama karyo to hunnaro tathA rAjya prApta karyA ane hiMdustAnavALAe udyama na karyo to prApta karI zakyA nahIM, tethI vidyA (jJAna) vyavaccheda gaI kahevAya nahIM. AtmA jo yathArtha puruSArtha karI zake to, atyAre paNa jJAna ke AtmAnA guNo pragaTI zake tema kahevAno bhAva che, A mATe aMgrejonA puruSArthano dAkhalo Apyo che. (32) viSayo kSaya thayA nathI chatAM je jIvo potAne viSe vartamAnamAM guNo mAnI beThA che te jIvonA jevI bhramaNA na karatAM te viSayo kSaya karavA bhaNI lakSa ApavuM. hajI viSayo pratye daSTi che, jethI AtmAnA guNo pragaTyA nathI, chatAM potAne e pragaTa thayA che ema mAnI le to jIvane ja nukasAna bhogavavAnuM Ave mATe puruSArtha dvArA AtmAnA guNo pragaTa karavA pratye lakSa ApavuM e ja zreyanuM-hitanuM-kalyANanuM kAraNa che. For Personal & Private Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 193 morabI, aSADa suda-8, gurU, 1956 (1) dharma, artha, kAma ne mokSa e cAra puruSArthamAM prathama traNathI caDhiyAto mokSa; mokSa arthe bAkInA traNe che. jJAnIoe cAra prakAranA puruSArtha batAvyA che. e cAra puruSArtha jJAnIoe be rIte samajAvyA che. sarvasaMga parityAgInI apekSAe ane gRhasthanI apekSAe samajAvyA che. 5.kudeve A vAta patrAMka-97mAM samajAvI che. sarvasaMga parityAganI apekSAe :- (1) "vastunA svabhAvane dharma kahevAmAM Avyo che, eTale ke AtmAnA svabhAvamAM rahevuM te dharma.' (2) "jaDa caitanya saMbaMdhInA vicArone artha kahyo che." (3) "citta nirodhane kAma kahyo che. (4) "sarva baMdhanathI mukta thavuM' tene "mokSa' kahyo che. sAmAnya - gRhastha apekSAe :- (1) dharma-"saMsAramAM adhogatimAM paDato aTakAvI dharI rAkhanAra te dharma." (2) artha-"vaibhava lakSmI, upajIvananAM sAMsArika sAdhana." (3) kAma-'niyamita rIte strI paricaya." (4) mokSa-sarva baMdhanathI mukti te mokSa." dharmane pahelA mUkavAno hetu eTalo ja che ke-"artha" ane "kAma" evA hovA joIe ke dharma tenuM mULa hovuM joIe." (patrAMka-97) (2) sukharUpa AtmAno dharma che ema pratIta thAya che. te sonA mAphaka zuddha che. AtmAno mukhya dharma-mULa dharma to zAMtapaNArUpa sukha ja che. te zuddha sonA jevuM che, paNa samyak prakAre puruSArtha karavAthI AvI pratIti Ave che. (3) karma vaDe sukhaduHkha sahana karatAM chatAM parigraha upArjana karavA tathA tenuM rakSaNa karavA sau prayatna kare che. sau sukhane cAhe che; paNa te parataMtra che. parataMtratA prazaMsApAtra nathI; te durgatino hetu che. tethI kharA sukhanA Icchakane mATe mokSamArga varNavyo che. jIva sukha ke duHkhane bhogavavAmAM parataMtra che, kAraNa ke te to pUrve karelA zubha ke azubha karmanA udayarUpa phaLa che. parataMtra rahevuM e to AtmAne saMsAramAM rakhaDAvavAno rasto che. ane durgatimAM laI janAra che, mATe jo sukha joItuM hoya to udayanI sAme jAgRtipUrvakano draSTAbhAva keLavavo jarUrI che. jene AtmAnuM sAcuM, avinAzI, avyAbAdha sukha joIe che, teNe jAgRtipUrvaka draSTAbhAva keLavIne karmanA udayane niSphaLa banAvatA zIkhavuM jarUrI che. (4) te mArga (mokSa) ratnatrayanI ArAdhanA vaDe sarva karmano kSaya thavAthI prApta thAya che. ratnatraya prApta karIne udayanA draSTA banI javAthI A mokSamArgamAM AgaLa vadhI zakAya che ane kema karIne mokSa prApta thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 svAdhyAya sudhA (5) jJAnIe nirUpaNa karelAM tattvono yathArtha bodha thavo te "samyajJAna.' nava tattvono jJAnI pAsethI yathArtha bodha thavo te "samyakajJAna.' eTale ke jema che tema samajAvA ane te rUpa pariNamana karavuM. temanuM heya rUpe, upAdeyane upAdeyarUpe. (6) jIva, ajIva, Asrava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa e tattvo che. atre puNya, pApa AsravamAM gaNelAM che. ahIMyA sAta tattvo kahyA che. puNya-pApane AsravamAM bhegA gaNelA che mATe, te tattvonI vyAkhyA : va.patrAMka-766 (2)mAMthI samajavA puruSArtha karavo. (7) jIvanA be bheda :- siddha ane saMsArI. siddha : siddhane anaMtajJAna, darzana, vIrya, sukha e svabhAva samAna che; chatAM anaMtara paraMpara thavArUpe paMdara bheda A pramANe kahyAM che :- (1) tIrtha. (2) atIrtha. (3) tIrthakara. (4) atIrthakara. (5) svayaMbuddha. (6) pratyekabuddha. (7) buddhabodhita. (8) strIliMga. (9) puruSaliMga. (10) napuMsakaliMga. (11) anyaliMga. (12) jainaliMga. (13) gRhasthaliMga. (14) eka. (15) aneka. saMsArI : saMsArI jIvo eka prakAre, be prakAre ItyAdi aneka prakAre kahyA che. eka prakAre : sAmAnyapaNe "upayoga' lakSaNe sarva saMsArI jIvo che. be prakAre : trasa, sthAvara athavA vyavahArarAzi, avyavahArarAzi. sUkSma nigodamAMthI nIkaLI eka vakhata trayapaNuM pAmyA che te vyavahArarAzi." pAchA te sUkSma nigodamAM jAya topaNa te "vyavahArarAzi'. anAdikALathI sUkSma nigodamAMthI nIkaLI koI divasa trapaNuM pAmyA nathI te "avyavahArarAzi.' traNa prakAre saMyata, asaMyata ane saMyatAsaMyata athavA strI, puruSa ane napusaMka. cAra prakAre : gati apekSAe-naraka, tiryaca, manuSya ane deva. pAMca prakAre Indriya apekSAe-ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhI ema pAMca prakAre. cha prakAre : pRthvI, am, tejasu, vAyu, vanaspati ane trasa. sAta prakAre : kRSNa, nIla, kApota, tejo, padha, zukla ane alezI. (caudamA guNasthAnakavALA levA paNa siddha na levA, kemake saMsArI jIvanI vyAkhyA che.) ATha prakAre : aMDaja, potaja, jarAyuja, svedaja, rasaja, saMmUchana, ubhija ane upapAda. (utpanna thavAnA prakAro) aMDaja : iMDAthI jeno janma thAya che te - pakSIo Adi. For Personal & Private Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA potaja : Adi. pota arthAt carmarUpa thelI. potathI utpanna thanArA-hAthI cAmAciDiyA jarAyuja : garbhane jara vIMTALayelA hoya che. te janma samaye bALakane DhAMkI rAkhe che. te jarAyunI sAthe utpanna thAya che - gAya, bheMsa Adi. 195 rasaja : rasavALA padArtho (chAza, dahIM Adi) bagaDI jAya tyAre temAM ja kIDA utpanna thAya che te. svedaja : pasInAmAM utpanna thanArA jIvo-jU, lIkhAdi. saMmUcchima : bahAranA vAtAvaraNanA saMyogathI utpanna thanArA jIvo-mAkhI, macchara, kIDI, bhamarA Adi. udbhija : dharatIne bhedIne nIkaLanArA jIvo-tIDa-pataMgigA vagere. aupapAtika-udbhija : upapAtano artha che ekAeka banatI ghaTanA. Agama dRSTie devazayyAmAM deva ane kuMbhimAM nArakI utpanna thaI-eka muhUrtamAM saMpUrNa yuvAna banI jAya te. -prathamanA traNa garbha ja, 4 thI 7 sudhInA saMmUcchima ane AThamA deva, nArakI A rIte janmanI apekSAe jIvanA traNa prakAra che. (1) maMdatA-viveka buddhinI alpatA tathA (2) ajJAna-A banne saMsAra paribhramaNanAjanmamaraNanA mukhya kAraNa che. viveka dRSTi temaja jJAnano vikAsa thavo e saMsArathI muktino upAya che. nava prakAre : pAMca sthAvara, traNa vikalendriya ane paMcendriya. daza prakAre : pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, saMjJI ane asaMjJI paMcendriya. agiyAra prakAre : sUkSma, bAdara, traNa vikalendriya ane paMcendriyamAM jalacara, sthalacara, nabhaththara, manuSya, devatA, nAraka. bAra prakAre : chakAyanA paryApta tathA aparyApta. tera prakAre : upalA bAra bheda saMvyavahArika tathA eka asaMvyavahArika (sUkSma nigodano). cauda prakAre : guNasthAnakaAzrayI athavA sUkSma, bAdara, traNa vikalendriya tathA saMjJI, asaMzI e sAtanA paryApta ane aparyApta. ema buddhimAna puruSoe siddhAMtane anusarI jIvanA aneka bheda (chatA bhAvanA bheda) kahyA che. For Personal & Private Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 svAdhyAya sudhA 6. morabI, aSADa suda-9, zukra, 1956 1. "jAtismaraNajJAna' viSe je zaMkA rahe che tenuM samAdhAna A uparathI thaze : jema bAlyAvasthAne viSe je kAMI joyuM hoya athavA anubhavyuM hoya tenuM smaraNa vRddhAvasthAmAM keTalAkane thAya ne keTalAkane na thAya, tema pUrvabhavanuM bhAna keTalAkane rahe, ne keTalAkane na rahe. na rahevAnuM kAraNa e che ke pUrvadeha choDatAM bAhya padArthone viSe jIva vaLagI rahI maraNa kare che ane navo deha pAmI temAM ja Asakta rahe che, tene pUrvaparyAyanuM bhAna rahe nahIM; AthI UlaTI rIte pravartanAra eTale avakAza rAkhyo hoya tene pUrvano bhava anubhavavAmAM Ave che. 2. eka suMdara vanamAM tamArA AtmAmAM zuM nirmaLapaNuM che, je tapAsatAM tamone vadhAre vadhAre smRti thAya che ke nahIM? tamArI zakti paNa amArI zaktinI peThe skurAyamAna kema na thAya? tenAM kAraNo vidyamAna che. prakRtibaMdhamAM tenAM kAraNo batAvyAM che. jAtismaraNajJAna' matijJAnano bheda che. eka mANasa vIza varSano ane bIjo mANasa so varSano thaI marI jAya te beu jaNe pAMca varSanI uMmare je joyuM athavA anubhavyuM hoya te jo amuka varSa sudhI smRtimAM rahe, evI sthiti hoya to vIza varSe marI jAya tene ekavIsame varSe pharIthI janmayA pachI smRti thAya, paNa tema thatuM nathI. kAraNa ke pUrvaparyAyamAM tene pUratAM smRtinAM sAdhano nahIM hovAthI pUrvaparyAya choDatAM mRtyu Adi vedanAnA kAraNane laIne, navo deha dhAraNa karatAM garbhAvAsane laIne, bAlapaNAmAM mUDhapaNAne laIne, ane vartamAna dehamAM ati lInatAne laIne pUrvaparyAyanI smRti karavAno avakAza ja maLato nathI; tathApi jema garbhAvAsa tathA bAlapaNuM smRtimAM rahe nahIM tethI karI te nahotAM ema nathI, tema uparanAM kAraNone laIne pUrvaparyAya smRtimAM rahe nahIM tethI karI te nahotA ema kahevAya nahIM. jevI rIte AMbA Adi vRkSonI kalama karavAmAM Ave che temAM sAnukULatA hoya to thAya che, tema jo pUrva paryAyanI smRti karavAne kSayopazamAdi sAnukULatA (yogyatA) hoya to "jAtismaraNajJAna" thAya. pUrvasaMjJA kAyama hovI joIe. asaMjJIno bhava AvavAthI "jAtismaraNajJAna' na thAya. kadApi smRtino kALa thoDo kaho to so varSano thaIne marI jAya teNe pAMca varSe je joyuM athavA anubhavyuM te paMcANuM varSe smRtimAM rahevuM na joIe, paNa jo pUrva saMjJA kAyama hoya to smRtimAM rahe. "jAtismaraNa" viSe 5.kR.deve potAnA anubhava sAthe vAta kahI che tethI tenuM vizleSaNa karavAnI jarUra jaNAtI nathI ane samajAya tema paNa che. (3) AtmA che. AtmA nitya che. pramANo :- (1) bAlakane dhAvatAM khaTakhaTAvavAnuM koI zIkhave che ? te pUrvAbhyAsa che. (2) sarpa ane morane; hAthI ane siMhane uMdara ane bilADIne svAbhAvika vaira che. te koI zikhavADatuM nathI. pUrvabhavanA vairanI svAbhAvika saMjJA che, pUrvajJAna che. For Personal & Private Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 197 ahIM ApelA pramANA AtmAnA nityapaNAne sAbita kare che. (4) niHsaMgapaNuM e vanavAsIno viSaya che ema jJAnIoe kahela che te satya che. jenAmAM be vyavahAra, sAMsArika ane asAMsArika hoya tenAthI niHsaMgANuM thAya nahIM. vanavAsIno viSaya eTale bAhyathI ane atyaMtarapaNe sAMsArika bhAva chUTI javA jo Ie to niHsaMgatA-asaMgatA pragaTa thAya. asaMgatA pragaTa thaye anubhava thAya. AtmAnI pratIti (aparokSa anubhava) thAya. (5) saMsAra choDyA vinA apramatta guNasthAnaka nathI. apramatta-guNasthAnakanI sthiti aMtarmuhUrtanI che. 'apramatta' guNasthAnaka e satata aMtarmukha upayoganI sthiti che. je saMsAramAM rahyA prApta thatI nathI athavA bhAvathI AvI jAya to lAMbA samaya sudhI TakAvavI muzkela hoya che. udayane anusarI gRhasthAzramamAM to kArya karavA ja paDe te apekSAe. temaja apramatta guNasthAnakanI sthiti aMtarmuhUrtanI che. jIva te samaya bAda kAM to zreNI mAMDe che athavA pramatta guNasthAnake pAcho Ave. vaLI pAcho apramatta guNasthAnakamAM sthiti meLavI zake che. Ama zreNI nA mAMDe tyAM sudhI thaI zake. (6) "ame samajyA chIe', 'zAnta chIe', ema kahe che te to ThagAyA che. pote samajayA chIe ema mAnyatA thaI jAya athavA ame 'zAMta chIe ema je kahe che te sthitine pAmyA nathI, paNa chetarAyA jarUra che. (7) saMsAramAM rahI sAtamA guNasthAnanI upara vadhI zakAtuM nathI, AthI saMsArIne nirAza thavAnuM nathI, paNa te dhyAnamAM rAkhavAnuM che. A vAtathI nirAza-udAsa nathI thavAnuM, paNa te dhyAnamAM rAkhavAnuM che. ane apramatta sthiti banAvavAno puruSArtha karI te sthitine TakAvavAno puruSArtha karavAno che. (8) pUrve smRtimAM AvelI vastu pharI zAMtapaNe saMbhAre to yathAsthita sAMbhare. potAnuM dRSTAMta ApatAM jaNAvyuM ke potAne IDara ane vasonI zAMta jagyAo saMbhAravAthI tadrupa yAda Ave che.temaja khaMbhAta pAse vaDavA gAme sthiti thaI hatI, tyAM vAva pachI tyAM thoDI UMcI bhekhaDa pAse vADathI AgaLa cAlatAM rasto, pachI zAMta ane zItaLa avakAzanI jagyo hatI. te jagyAe pote zAMta samAdhistha dazAmAM beThelA te sthiti Aje potAne pAMcaso vAra smRtimAM AvI che. bIjAo paNa te samaye tyAM hatA. paNa badhAne tevI rIte yAda na Ave, kAraNa ke kSayopazamane AdhIna che. sthaLa paNa nimitta kAraNa che. pUrvajanmanI smRti sAthe joDAyelI vAta che. saraLa che, samajAya tema che, tethI vizleSaNanI jarUra nathI. (vizeSapaNe juo. vyA.sA. 1171) For Personal & Private Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 svAdhyAya sudhA (9) graMthinA be bheda che. eka dravya, bAhyagraMthi (catuSpada, dvipada, apada I.); bIjI bhAva-atyaMtara graMthi (ATha karma I), samyaprakAre banne graMthithI nivarse te "nigraMtha'. (10) mithyAtva, ajJAna, avirati Adi bhAva jene choDavA ja nathI tene vastrano tyAga hoya, topaNa te pAralaukika kalyANa zuM kare? jeNe AsravanA dvAra baMdha karyA nathI, te bhalene digaMbara avasthAmAM raheto hoya to paNa teno kalyANakArI mokSa-ke nirvANa thatuM nathI eTale ke janma-maraNanA pherAmAMthI chUTI na zake. AgnavanA dvAra baMdha karavAthI pAralaukika-mokSarUpI kalyANa thaI zake. (nirvANarUpa kalyANa-eja pAralaukika kalyANa) (11) sakriya jIvane abaMdhanuM anuSThAna hoya ema bane ja nahIM. kriyA chatAM abaMdha guNasthAnaka hotuM nathI. bAhyabhAvamAM sakriyapaNuM hovuM ane sAthe sAthe aMtaramAM amRta anuSThAna hovuM zakya nathI. bAhya kriyAo hoya tyAM sudhI abaMdhaguNasthAnaka hotuM nathI. (12) rAgAdi doSono kSaya thavAthI tenAM sahAyakArI kAraNono kSaya thAya che. jyAM sudhI kSaya saMpUrNapaNe thato nathI, tyAM sudhI mumukSu jIva saMtoSa mAnI besatA nathI. (13) rAgAdi doSa ane tenAM sahAyakArI kAraNonA abhAve baMdha thato nathI. rAgAdinA prayoga karI karma hoya che. tenA abhAve karmano abhAva sarva sthaLe jANavo. rAgadveSa, ajJAna temaja tene sahAyakArI kAraNonI gerahAjarImAM karmabaMdha thato nathI. rAgadveSano abhAva vItarAgabhAva pragaTato jAya tema thato jAya . (14) AyuSkarma saMbaMdhI :- (karmagraMtha) (a) apavartana=vizeSakALanuM hoya te karma thoDA kALamAM vedI zakAya. tenuM kAraNa pUrvano tevo baMdha hovAthI te prakAre udayamAM Ave, bhogavAya. dharmasaMgrahaNI graMtha, gAthA 1070, 1071, 1074, 1075mAM juo. tathA vyA.sA. 1/169-170mAM apavartana viSe juo. (A) "guDhyuM' zabdano artha "be bhAga thavA' ema keTalAka kare che; paNa tema nathI. jevI rIte devuM truTsa zabdano 'devAno nikAla thayo, devuM daI dIdhuMnA arthamAM vaparAya che, tevI rIte 'AyuSya tUTya zabdono Azaya jANavo. (I) "sopakrama' = zithila, ekadama bhogavI levAya te. (I) nirupakrama = nikAcita. deva, nAraka, jugaliyAM, tresaTha zalAkA puruSa ne caramazarIrIne te prakAranuM AyuSya hoya che. For Personal & Private Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 svAdhyAya sudhA (u) pradezodaya = pradezane moDhA AgaLa laI vedavuM te pradezodaya." pradezodayathI jJAnIo karmano kSaya aMtarmuhUrtamAM kare che. () "anapavartana' ane 'anudIraNA e beno artha maLato che; tathApi taphAvata e che ke "udIraNA'mAM AtmAnI zakti che ane "apavartana'mAM karmanI zakti che. (e) AyuSya ghaTe che, eTale thoDA kALamAM bhogavAya che. AyuSyakarma saMbaMdhI :- (a) apavartana eTale karmano udaya lAMbA kALa sudhI cAle tevo hoya tene thoDA samayamAM vedI zakAya tevo banAvavo. (A) AyuSya guDhyuM eTale | AyuSya pUrNa thayuM. (I) sopakrama-ekadama-tvarAthI bhogavI zakAya tevuM. (i) nirupakrama| nikAcita AyuSya koIpaNa saMjogomAM tUTI zake nahIM tevuM AyuSya, deva, nArakI, jugaliyAM, tresaTha zalAkA puruSa ane caramazarIrIne hoya che. (u) tene mATe vyA.sA. 165mAM pradezodaya viSe juo. (u) tene mATe vyA.sA. 1/169-178mAM juo. (e) Ane mATe AyuSya karma viSe vyA.sA.163, 64 mAM juo. (15) azAtAnA udayamAM jJAnanI kasoTI thAya che. zAtAno udaya hoya tyAre to potAnAmAM jJAna pragaTyuM che tema mAnI le to paNa tenI khabara te vakhate paDatI nathI, paNa jayAre azAtAno udaya Ave tyAre pariNAma zarIrane anulakSI thaI jAya to samajavuM ke "jJAna" pragaTyAnI je dazA mAnatA hatA te tema nathI. paNa azAtAnA udaya vakhate zoka pariNAma na thAya to ema kahI zakIe ke jJAna pariNamyuM che. jJAna te ke je harSa-zokanA prasaMge hAjara thAya eTale ke harSa-zoka na thavA de. (16) pariNAmanI dhArA e "tharamomITara' samAna che. tharmomITara jema zarIranA uSNatAmAnanI (tAvanI) vadha-ghaTa batAvavAnuM sAdhana che tema ApaNA pariNAmo thaI rahyA che, te pariNAma ApaNI AMtarika svasthatA keTalI che ? | sthiratA keTalI che te batAve che. athavA jJAnanuM pariNamana keTaluM che te batAve che. morabI, aSADa suda-10, zani, 1956 (1) mokSamALAmAMthI :- asaMmajasatA = amaLatApaNuM, aspaSTatA. viSama-jema tema. Arya-uttama. Arya' zabda zrI jinezvarane, mumukSune tathA AryadezanA rahenArane mATe vaparAya. nikSepa=prakAra, bheda, vibhAga. bhayaMtrANa=bhayathI tAranAra, zaraNa ApanAra. For Personal & Private Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA (2) hemacaMdrAcArya e dhaMdhakAnA moDha vANiyA hatA. te mahAtmAe kumArapAla rAjA pAse potAnA kuTuMbane mATe eka kSetra paNa mAgyuM nahotuM, tema pote paNa rAjaannano koLiyo lIdho nahoto ema zrI kumArapAle te mahAtmAnA agnidAha vakhate kahyuM hatuM. teonA guru devacaMdrasUri hatA. morabI, aSADa suda 11, vi 1956 8. (1) sarasvatI = jinavANInI dhArA. (2) (1) bAMdhanAra. (2) bAMdhavAnA hetu. (3) baMdhana ane (4) baMdhananA phaLathI AkhA saMsArano prapaMca rahyo che ema zrI jinendre kahyuM che. 200 bAMdhanAra-jIvanA potAnA audiyakabhAva. bAMdhavAnA hetu-rAgadveSa, ajJAna. baMdhanakarmarUpI baMdhana-jenA kAraNe saMsAra paribhramaNa rUpa baMdhananI prApti. baMdhananuM phaLa-AkhA saMsArano prapaMca kare che te eTale ke saMsArano prapaMca bhogavavo paDe che ema jinendre kahyuM che. 9. morabI, aSADa suda-12, soma, 1956 (1) zrI yazovijayajIe 'yogadRSTi' graMthamA chaThThI 'kAntAdRSTi'ne viSe batAvyuM che ke vItarAgasvarUpa sivAya bIje kyAMya sthiratA thaI zake nahIM; vItarAgasukha sivAya bIjuM sukha niHsattva lAge che, ADaMbararUpa lAge che. pAMcamI 'sthirAdaeNSTi'mAM batAvyuM che ke vItarAgasukha priyakArI lAge. AThamI 'parArdaSTi'mAM batAvyuM che ke 'paramAvagADha samyaktva' saMbhave, jyAM kevaLajJAna hoya. (2) 'pAtaMjalayoga'nA kartAne samyaktva prApta thayuM nahotuM, paNa haribhadrasUrie temane mArgAnusArI gaNela che. 1,2 saraLatAthI samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. (3) "haribhadrasUrie te dRSTio adhyAtmapaNe saMskRtamAM varNavI che, ane te uparathI yazovijayajI mahArAje DhALa rUpe gujarAtImAM karela che.' haribhadrasUri janme brAhmaNa hatA ane SaTadarzananA prakAMDa paMDita hatA. teoe bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI hatI. tyArabAda prAyazcitarUpe Azare 1444 graMtho lakhyAM che. teo SaTkarzananA paMDita hovAne kAraNe 'pAtaMjala yoganA' kartAne mArgAnusArI kahyA che. pAtaMjala yoganA AdhAre teoe 'yogadRSTi samuccaya' graMthanI racanA karIne te aSTAMga yoga. jainadarzananA AdhAre kema samajavA tenI vistRtapaNe chaNAvaTa karI che. je saMskRtamAM che. tenA AdhAre mahopAdhyAya zrI yazovijayajIe 'ATha dRSTinI sajajhAya' rUpe uparoktano sAra gujarAtImAM Apyo che. pa.kR.deve A 'ATha dRSTinI sajajhAya' ne AtmadazAnuM For Personal & Private Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 201 tharmomITara kahela che. tene kaMThastha karI suvicAraNA karavAthI doSo jAya ane guNo pragaTe evI e ATha dRSTinI sajajhAya che. mATe tenA para vicAra karavAthI ApaNI AdhyAtmika sthiti kevI che, teno khyAla ApaNane potAne ja AvI zake tema che. (4) 'yogadRSTi'mAM chaye bhAva-auyika, aupamika, kSAyopazamika, kSAyika, pAriNAmika, ane sAnnipAtika-no samAveza thAya che. e cha bhAva jIvanA svatattvabhUta che. zarIrane anulakSIne bhAva udaya anusAra thavA audiyaka bhAva. karmanA udayane upazamAvavA rUpa bhAva thavA te aupamika bhAva. AtmAne anubhavavArUpa bhAvo temAM cAra ghAtI karmanI maMdatA ane temAM paNa mohanI karmanI 7 prakRtinI je graMthi che temAMthI 'samakti mohanIya' udayamAM hoya ane bAkInI cha udayamAM na AvI zake tevI hoya te bhAvane kSAyopazamika bhAva kahe che. saMpUrNapaNe AtmalakSI bhAvarUpa pariNamana, udayane anusarIne pariNAmomAM caMcaLatA na Ave tevI sthiratA te kSAyikabhAva. AtmalakSI bhAvo guNo-lakSaNomAM rahevuM te pAriNAmika bhAva. AgaLa kahelA pAMceya bhAvomAMthI ekasAthe ekathI vadhAre bhAvo rUpa pariNamana thatuM rahe tene sannipAtika bhAva kahyo che. dA.ta. jema koIpaNa mANasane nyumoniyA thayo hoya to te zuM bole che tenuM bhAna na rahe, tema ekathI vadhAre bhAvo eka sAthe cAlatA hoya tethI yathAtathya nirNaya na thaI zake. A chaye bhAvo jIvanA potAnAmAM rahelA che eTale svatattvabhUta kahyA che. (5) jyAM sudhI yathArtha jJAna thAya nahIM tyAM sudhI mauna rahevuM ThIka che. nahIM to anAcAra doSa lAge che. A viSaya paratve 'uttarAdhyananasUtra'mAM 'anAcAra' nAme adhikAra che. (adhyayana 6 ) u.sU.mAM a.-6mAMthI A levAmAM Avela che. anAcAra eTale pAparUpa, AcaraNa, dUrAcAra rUpa AcaraNa, vratanA bhaMgarUpa AcaraNa, jenAthI jIva ghaNA prakAre azubha karmano baMdha kare che. mATe jyAM sudhI yathArtha jJAnanuM pariNamana thayuM na hoya tyAM sudhI mauna rahevuM vadhAre sAruM che, jethI anAcAra doSa na lAge ane e pramANenuM karma paNa na lAge. (6) jJAnInA siddhAMtamAM phera hoI zake nahIM. (7) sUtro AtmAno svadharma prApta karavA mATe karavAmAM AvyAM che; paNa tenuM rahasya, yathArtha samajavAmAM AvatuM nathI tethI phera lAge che. (8) digaMbaranA tIvra vacanone lIdhe kaMI rahasya samajI zakAya che. zvetAMbaranI moLAzane lIdhe rasa ThaMDAto gayo. saraLatAthI samajI zakAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. (9) 'zAlmali vRkSa' narakane viSe nitya azAtArUpe che, khIjaDAne maLatuM te vRkSa thAya For Personal & Private Use Only www.jainellbrary.org
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 svAdhyAya sudhA che. bhAvathI saMsArI AtmA te vRkSarUpa che. AtmA paramArthe, te adhyavasAya varjatAM, naMdanavana samAna che. - zAlmali vRkSa e khIjaDAne maLatuM eTale kAMTAvALuM jhADa che. khIjaDAnA vRkSano kAMTo vAgyo hoya to tIvrapaNe vedanA karAvanAra che. tema "zAlmali vRkSa narakanA jIvone duHkhadAyI che. atyAre ApaNo AtmA saMsAramAM DUbelo hoi, gaLADUba raheto hoi tene bhAvathI "zAlmali vRkSa' jevo gaNyo che, paNa paramArthane samajIne paramArtha siddha karavA mATe 'zAlmali vRkSa' jevA bhAvone choDI de to te ja AtmA "naMdanavana' jevo banI jAya. A "naMdanavana' merU parvata upara AveluM che ane haMmezAM eka ja sarakhuM rahe che. eTale jo jIva naMdanavana jevo banI jAya to pAramArthika rIte sukhI banI jAya. mATe azubha adhyavasAyane tajIne cAlavAno puruSArtha karavo jarUrI che. (10) jinamudrA be prakAre che :- kAyotsarga ane padmAsana, pramAda TALavAne bIjAM ghaNAM Asano karyA che, paNa mukhyatva A be Asano che. saraLa, samajAya tema che mATe vizleSaNa karela nathI. (11) prazamaranimanuM dRSTiyumaM prasanna, vanamatamaM: wifmanI saMpazicaH | karayugamapi yatte zastrasaMbaMdhavaMdhyaM, tadasi jagati devo vItarAgastvameva / / he vItarAga ! tArAM be cakSu prazama rasamAM DUbelAM che. paramazAMta rasane jhIlI rahyAM che, tAruM mukhakamaLa prasanna che; temAM prasannatA vyApI rahI che, tAro khoLo strInA saMgathI rahita che. tArA be hAtha zastra saMbaMdha vinAnA che, tArA hAthamAM zastra nathI. Ama tuM ja he vItarAga ! jagatamAM deva chuM. (u..rara) (12) caitanyano lakSa karanAranI balihArI che ! je caitanyano lakSa karIne rahela che tenI balihArI che. e ja utkRSTa jIvAtmA kahevAya. (13) tIrtha = taravAno mArga. (cAra prakAre sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa) (14) aranAtha prabhunI stuti mahAtmA AnaMdaghanajIe karela che. zrI AnaMdaghanajInuM bIjuM nAma lAbhAnaMdajI' hatuM. teo tapagacchamAM thayA che. (15) vartamAnamAM lokone jJAna tathA zAMti sAthe saMbaMdha rahyo nathI; matAcArye mArI nAkhyA che. saraLatAthI samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. (16) "Azaya AnaMdaghana taNo, ati gaMbhIra udAra; bAlaka bAMya pasArIne, kahe udadhivistAra." For Personal & Private Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 203 "AnaMdaghana covIsInA stavanono bhAvArtha ane vizleSaNa karyA pachI aMtamAM mUkelI A gAthA "jJAna vimaLa sUrinI racelI che.' A gAthAthI teo ema kahevA mAge che ke :- 'mahAtmA AnaMdaghanajI'e tIrthakaranI stavanA karatAM je bhAvo cauvIsImAM bharyA che. te ati gaMbhIra che temaja udAra paNa che. eTale ke gaMbhIra hovA chatAM je tene samajI zake to mokSamArga zuM che tenI jANa thaI zake tema che. vAraMvAra teoe pratyakSa jJAnI puruSanI jarUrIyAta "AdhyAtmika sAdhaka mATe jarUrI che tema jaNAvela che. paNa meM je stavano upara bhASya karyuM che te mAruM kArya, nAno bALaka samudranuM mApa potAnA be hAtha pasArIne karI batAve che, tenA jevuM che. eTale stavanomAM bharelo AdhyAtmika Azaya mahAsamudranI jema vizALa che. tene meM bALakanI jema samajavAno ane samajAvavAno prayatna karyo che. mArI A ceSTA bALaka jevI che. ahIM teoe potAnA laghutAbhAvane batAvavAno ja prayatna karyo jaNAya che. (17) traNa prakAre IzvarapaNuM jaNAya che :- (1) jaDa te jaDAtmakapaNe varte che. (2) cetanya-saMsArI jIvo vibhAvAtmakapaNe varte che. (3) siddha-zuddha cetanyAtmakapaNe varte che. samajAya tema hovAthI samajAvela nathI. 10. morabI, aSADa suda-13, bhoma, 1956 (1) "bhagavatI ArAdhanA' jevAM pustako madhyama ane utkRSTabhAvanA mahAtmAone tathA munirAjone ja yogya che. evA graMtho tethI ochI padavI, yogyatAvALA sAdhu, zrAvakane ApavAthI teo kRtanI thAya che, teone tethI UlaTo alAbha thAya che, kharA mumukSuone ja e lAbhakArI che. (2) mokSamArga e agamya tema ja saraLa che. agamyaH- mAtra vibhAvadazAne lIdhe matabhedo paDavAthI koI paNa sthaLe mokSamArga samajAya tevuM rahyuM nathI, ane tene lIdhe vartamAnamAM agamya che. mANasa marI gayA pachI ajJAna vaDe nADa jhAlIne vaidAM karavAnAM phaLanI barAbara matabheda paDavAnuM phaLa thayuM che, ane tethI mokSamArga samajAya tema nathI. saraLa - matabhedanI kaDAkUTa javA daI, AtmA ane pudgala vacce vaheMcaNI karI, zAMtapaNe AtmA anubhavavAmAM Ave to mokSamArga saraLa che; ane dUra nathI. jema ke eka graMtha vAMcatAM keTaloka vakhata jAya ne tene samajatAM vadhAre vakhata javo joIe; te pramANe aneka zAstro che, te ekeka vAMcyA pachI teno nirNaya karavA mATe besavAmAM Ave to te hisAbe pUrvAdikanuM jJAna ane kevaLajJAna keme prApta thAya nahIM; arthAt tema bhaNavAmAM AvatAM hoya For Personal & Private Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 svAdhyAya sudhA to koI divasa pAra Ave nahIM paNa tenI saMkalanA che, ne te zrIgurudeva batAve che ke aMtarmuhUrtamAM mahAtmAo te prApta kare che. (3) A jIve navapUrva sudhI jJAna meLavyuM topaNa kAMI siddhi thaI nahIM, tenuM kAraNa vimukha dazAe pariNamavAnuM che. jo sanmukhadazAe pariNamyA hoya to tallaNa mukta thAya. (4) paramazAMta rasamaya "bhagavatI ArAdhanA' jevA eka ja zAstranuM sArI rIte pariNamana thayuM hoya to basa che. kAraNa ke A ArA, kALamAM te saheluM, sarala che. (5) A ArA (kALa)mAM saMghayaNa sArAM nahIM, AyuSya ochAM, dubhikSa, marakI jevAM saMjogo vAraMvAra bane, tethI AyuSyanI kAMI nizcayapUrvaka sthiti nathI, mATe jema bane tema AtmahitanI vAta tarata ja karavI. mulatavI rAkhavAthI bhUlathApa khAI besAya che. AvA sAMkaDA samayamAM to cheka ja sAMkaDo mArga, paramazAMta thavuM te grahaNa karavo. tethI ja upazama, kSayopazama ane kSAyikabhAva thAya che. 1-5 mAM saraLatAthI samajI zakAya tema hovAthI vizleSaNa karyuM nathI. (6) kAmAdi koIka ja vAra ApaNAthI hArI jAya che; nahIM to ghaNI vAra ApaNane thApa mArI de che. eTalA mATe banatAM sudhI jema bane tema tvarAthI tene tajavAne apramAdI thavuM, jema vaheluM thavAya tema thavuM. zUravIrapaNAthI tema tarata thavAya che. kAma krodhAdi ApaNI jAgRti hoya to pAchAM paDe che, nahiMtara ApaNane bhUlathApa khavarAvI de che. mATe teno tyAga karavA mATe apramattapaNe puruSArtha karatA rahIne haThAvavAno puruSArtha karatA rahevAnuM che. parama zAMtinI prAptinA mArganuM grahaNa zUravIrapaNe karavuM ane zUravIrapaNe Adaravo. jethI kSAyikabhAvane pragaTa karI zakAya. tema thAya to pachI kAmAdi parezAna karI zake nahIM. (7) vartamAnamAM dRSTirAgAnusArI mANaso vizeSapaNe che. A kALano prabhAva che. prazastabhAva ane AsaktibhAva vacce pAtaLI rekhA che. eTale sAdhaka jo jAgRni na rAkhe to prazasta bhAvamAMthI kyAre dRSTirAgamAM-AsaktimAM kheMcAI jaze tenI jANa paNa nahIM thAya. ane jIva ema mAnato rahe che ke huM to prazastarAgavALo ja chuM. (8) jo kharA vaidyanI prApti thAya to dehano vidharma saheje auSadhi vaDe vidharmamAMthI nIkaLI svadharma pakaDe che. tevI rIte jo kharA gurunI prApti thAya, to AtmAnI zAMti ghaNI ja sugamatAthI ane sahejamAM thAya che. tethI tevI kriyA karavAmAM pote tatpara eTale apramAdI thavuM, pramAda karIne UlaTA kAyara thavuM nahIM. For Personal & Private Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 205 jema sAcA vaidyanI prApti thAya to zarIranI sukhAkArI jaldI meLavI zakAya che, tema jo sadgurunI prApti thaI jAya to AtmAnI zAMtadazAne ghaNI ja sugamapaNe ane sahaja rIte prApta karI zakAya che. mATe Avo joga prApta thayo hoya to sAdhanA karavAmAM prasAdI na thaI javuM. zUravIratAne grahaNa karavI. sAdhanA mATenA kAyarapaNAne tilAMjali ApI devI. (9) sAmAyika = saMyama. samabhAva vaDe AtmA sAthenuM joDANa. (10) pratikramaNa = AtmAnI kSamApanA, ArAdhanA. (11) pUjA = bhakti. vItarAgadeva ke jJAnI gurunI karavAthI phAyado thAya. (12) jinapUjA, sAmAyika, pratikramaNa Adi kevAM anukrame karavAM te kahetAM eka pachI eka prazna uThe; ane teno keme pAra Ave tema nathI. paNa jo jJAnInI AjJAthI te jIva game tema (jJAnIe batAvyA pramANe) varte topaNa te mokSanA mArgamAM che. (13) amArI AjJAe vartatAM jo pApa lAge to te ame amAre zira oDhI laIe chIe; kAraNa ke jema rastA upara kAMTA paDyA hoya te koIne vAgaze ema jANI mArge cAlatAM tyAMthI upADI laI koIne jyAM na lAge tevI bIjI ekAMta jagyAe koI mUke to kAMI teNe rAjyano guno karyo kahevAya nahIM; tema rAjA teno daMDa kare nahIM; tema mokSano zAMta mArga batAvatAM pApa kema saMbhave ? (14) jJAnInI AjJAe cAlatAM jJAnI gurue kriyAAzrayI yogyatAnusAra koIne kAMI batAvyuM hoya ane koIne kAMI batAvyuM hoya tethI mokSa (zAMti)no mArga aTakato nathI. (15) yathArtha svarUpa samajyA vinA athavA pote je bole che te paramArthe yathArtha che ke kema te jANyA vinA, samajyA vinA, je vaktA thAya che te anaMta saMsArane vadhAre che. mATe jyAM sudhI A samajavAnI zakti thAya nahIM tyAM sudhI mauna rahevuM sAruM che. (16) vaktA thaI eka paNa jIvane yathArtha mArga pamADavAthI tIrthakaragotra baMdhAya che ane tethI UlaTuM karavAthI mahAmohanIya karma baMdhAya che. (17) joke hamaNAM ja tamo sarvane mArge caDhAvIe, paNa bhAjananA pramANamAM vastu mukAya che. nahIM to jema halakA vAsaNamAM bhAre vastu mUkavAthI vAsaNano nAza thAya, tema thAya. kSayopazama pramANe samajI zakAya che. (18) tamAre koI prakAre DaravA jevuM nathI; kAraNa ke tamAre mAthe amArA jevA che; to have tamArA puruSArthane AdhIna che. jo tame puruSArtha karazo to mokSa thavo dUra nathI. mokSa prApta karyo te badhA mahAtmA prathama ApaNA jevA manuSya hatA; ane kevaLajJAna pAmyA pachI paNa (siddha thayA pahelAM) deha to te ne te ja rahe che, to pachI have te dehamAMthI te For Personal & Private Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 svAdhyAya sudhA 11. mahAtmAoe zuM kADhI nAkhyuM te samajIne kADhI nAkhavAnuM karavAnuM che. temAM Dara zAno? vAdavivAda ke matabheda zAno? mAtra zAMtapaNe te ja upAsavA yogya che. 9-18 - saraLatAthI samajAya tema hovAthI vizleSaNa karela nathI. morabI, aSADa suda-14, budha, 1956 (1) prathamathI Ayudha bAMdhatAM, ne vAparatAM zIkhyA hoIe to laDAI vakhate te kAma Ave che; tema prathamathI vairAgyadazA prApta karI hoya to avasara Avye kAma Ave che; ArAdhanA thaI zake che. hathiyAra vAparatAM zIkhyA hoya to laDAI vakhate teno upayoga karI zakAya, tema ja jo vairAgya dazA pragaTa karI hoya to avasare upayogamAM Ave che ane anukrame mokSa mArganI ArAdhanA karIne AgaLa vadhI zakAya che. (2) yazovijayajIe graMtho racatAM eTalo upayoga rAkhyo hato ke te prAyaH koI ThekANe cUkyA nahotA. topaNa chAstha avasthAne lIdhe doDhaso gAthAnA stavana maLe 7mAM ThANAMgasUtranI zAkha ApI che te tyAM maLatI nathI. te zrI bhagavatIjInA pAMcamA zatakanA udeze mAluma paDe che. A ThekANe artha-kartAe "rAsabhavRtti' eTale pazutulya gaNela che; paNa teno artha tema nathI. "rAsabhavRtti' eTale gadheDAne sArI keLavaNI ApI hoya topaNa jAtisvabhAvane lIdhe rakhyA dekhIne loTI javAnuM tene mana thAya che; tema vartamAna kALe bolatAM bhaviSya kALamAM kahevAnuM bolI javAya che. (3) bhagavatI ArAdhanA' madhye lezyAnA adhikAre darekanI sthiti vagere sArI rIte batAvela che. lezyAo 6 che : kRSNa, nIla, kApota, tejo, padma ane zukla vezyA, anukrame azubhatama, azubhatara, azubha, zubha, zubhatara, zubhatama che. vadhAre vistArathI jovuM hoya to 'bhagavatI ArAdhanA' ke 'bhagavatI sUtra'mAMthI joI zakAya. (lezyA eTale jIvanI pariNati ke pariNAma). (4) pariNAma traNa prakAranA che : hIyamAna, vardhamAna ane samavasthita. prathamanAM be chaprasthane hoya che, ane chelluM samavasthita (acala akaMpa zelezIkaraNa) kevaLajJAnIne hoya che. jIvanA AMtarika pariNAma traNa prakAranA kahyA che. temAM prathama be chabastha jIvane hoya che, jayAre trIjA prakAranuM samavasthita (acaLa, akaMpa, zailezI avasthAvALuM) kevaLajJAnIne hoya che. kAraNa ke pariNAmamAM vardhamAnatA ke hIyamAnatA mohanIyanI For Personal & Private Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 207 hAjarImAM thAya che, kevaLajJAnImAM mohanIyano saMpUrNa abhAva rahelo che, tethI pariNAma samavasthita hoya che. (5) terame guNasthAnake vezyA tathA yoganuM calAcalapaNuM che, to samavasthita pariNAma kema saMbhave teno AzayaH sakriya jIvane abaMdha anuSThAna hotuM nathI. teramA guNasthAnake kevaLIne paNa yogane lIdhe sakriyatA che, ane tethI baMdha che; paNa te baMdha, abaMdhabaMdha gaNAya che. caudamA guNasthAnake AtmAnA pradeza acala thAya che. pAMjarAmAMhenA siMhanA dRSTAntaH jema pAMjarAmAM siMha jALIne aDato nathI, ane sthira thaI besI rahe che ne kAMI kriyA karato nathI, tema akriya che. jyAM pradezanuM acalapaNuM che tyAM akriyatA gaNAya. (6) "calai so baMdha', yoganuM calAyamAna thavuMte "baMdha', yoganuM sthira thavuM te abaMdha. (7) jyAre abaMdha thAya tyAre mukta thayA kahevAya. (8) utsarga eTale Ama hovuM joIe athavA sAmAnya. apavAda eTale Ama hovuM joIe paNa tema na bane to Ama. apavAda mATe chIMDI zabdane vAparavo bahu ja halako che. mATe te vAparavo nahIM. (9) utsargamArga eTale yathAkhyAtacAritra, je niraticAravALuM che. utsargamAM traNa gupti samAya che, apavAdamAM pAMca samiti samAya che. utsarga akriya che. apavAda sakriya che. uttama utsargamArga che; ne tethI je Utarato te apavAda che. caudamuM guNasthAnaka utsarga che; tethI nIcenA guNasthAnako ekabIjAnI apekSAe apavAda che. zrImad devacaMdrajI mahArAje "caMdraprabhujInA stavanamAM apavAdabhAva sevA ane utsargabhAva sevA samajAvela che. "paramAtmAnA guNonA avalaMbane ke sagurunI AjJA pramANe dhyAna karavuM te apavAda bhAva sevA che. ane tenAM dvArA pragaTatI Atmavizuddhi e utsargabhAva sevA che. apavAdabhAva sevA kAryanuM kAraNa che ane utsarga-(sAdhanAnuM pariNAma) tenuM kArya che. 14muM guNasthAnaka e utsarga che ane tethI nIcenA guNasthAnako ekabIjAnI apekSAe apavAda che. (10) mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ne yogathI eka pachI eka anukrame baMdha paDe che. karmabaMdha thavAnA pAMca kAraNo ApyA che. mithyAtva hoya tyAM sudhI pAMceya prakAre baMdha paDe, mithyAtva javAthI cAra prakAre baMdha paDe, avirati javAthI traNa prakAre baMdha paDe, pramAda javAthI be rIte baMdha paDe, kaSAyano kSaya thavAthI yoga (mana, vacana, kAyA)nA pravartanathI baMdha paDe. jema jema jIva guNasthAnaka caDato jAya tema tema baMdhanA kAraNo ghaTatA For Personal & Private Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 svAdhyAya sudhA jAya. teramAM guNasthAnake pharIne janma dhAraNa na karavo paDe tevI sthiti thAya ane AyuSya ! pUruM thaye bAkInA aghAtI karmo paNa kSaya thaI jAya. tethI jIva nirvANane prApta thaI avyAbAdha sukhamAM lIna thaI jAya. (11) mithyAtva eTale yathArtha na samajAya te. mithyAtvathI viratipaNuM na thAya, viratine abhAve kaSAya thAya, kaSAyathI yoganuM calAyamAnapaNuM thAya che. yoganuM calAyamAnapaNuM te Asava ane tethI UlaTuM te saMvara. (12) darzanamAM bhUla thavAthI jJAnamAM bhUla thAya che. jevA rasathI jJAnamAM bhUla thAya tevI rIte AtmAnuM vIrya skurAya, ane te pramANe paramANu grahaNa kare ne tevo ja baMdha paDe; ane te pramANe vipAka udayamAM Ave. be AMgaLInA AMkaDiyA pADyA te rUpa udaya, ne te maraDavA, te rUpa bhUla, te bhUlathI duHkha thAya che eTale baMdha baMdhAya che. paNa maraDavArUpa bhUla javAthI AMkaDA saheje ja judA paDe tema darzanamAMnI bhUla javAthI karma udaya saheje ja vipAka ApI nirbhare che ane navo baMdha thato nathI. (13) darzanamAM bhUla thAya tenuM udAharaNa : jema dIkaro bApanA jJAnamAM tema ja bIjAnA jJAnamAM dehaapekSAe eka ja che, bIjI rIte nathI; paraMtu bApa tene potAno dIkaro mAne che, te ja bhUla che. te ja darzanamAM bhUla ane tethI jo ke jJAnamAM phera nathI topaNa bhUla kare che; ne tethI upara pramANe baMdha paDe che. (14) jo udayamAM AvyA pahelAM rasamAM moLAza karI nAkhavAmAM Ave to AtmapradezathI karma kharI jaI nirjarA thAya, athavA maMda rasa udaya Ave. (15) jJAnIo navI bhUla karatA nathI, mATe te abaMdha thaI zake che. (16) jJAnIoe mAneluM che ke A deha potAno nathI; te rahevAno paNa nathI; jyAre tyAre paNa teno viyoga thavAno che. e bhedavijJAnane laIne hamezAM nagArAM vAgatAM hoya tevI rIte kAne paDe che, ane ajJAnInA kAna baherA hoya che eTale te jANato nathI. (17) jJAnI deha javAno che ema samajI teno viyoga thAya temAM kheda karatA nathI. paNa jevI rIte koInI vastu lIdhI hoya ne tene pAchI ApavI paDe tema dehane ullAsathI pAcho soMpe che; arthAta dehamAM pariNamatA nathI. (18) deha ane AtmAno bheda pADavo te "bhedajJAna'; jJAnIno te jApa che. te jApathI deha ane AtmA judA pADI zake che. te bhedavijJAna thavA mATe mahAtmAoe sakaLa zAstra racyAM che. jema tejAbathI sonuM tathA kathIra judAM paDe che, tema jJAnInA bhedavijJAnanA jAparUpa tejAbathI svAbhAvika Atmadravya agurulaghu svabhAvavALuM hoIne prayogI dravyathI juduM paDI svadharmamAM Ave che. For Personal & Private Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 209 (19) bIjAM udayamAM AvelA karmonuM AtmA game tema samAdhAna karI zake, paNa vedanIyakarmamAM tema thaI zake nahIM, ne te Atmapradeza vedavuM ja joIe; ne te vedatAM muzkelIno pUrNa anubhava thAya che. tyAM jo bhedajJAna saMpUrNa pragaTa thayuM na hoya to AtmA dehAkAre pariName, eTale deha potAno mAnI laI vede che, ane tene laIne AtmAnI zAMtino bhaMga thAya che. AvA prasaMge jemane bhedajJAna saMpUrNa thayuM che evA jJAnIone azAtAvedanI vedatAM nirjarA thAya che, ne tyAM jJAnInI kasoTI thAya che. eTale bIjAM darzanovALA tyAM te pramANe TakI zakatA nathI, te jJAnI evI rIte mAnIne TakI zake che. (20) puladravyanI darakAra rAkhavAmAM Ave to paNa te jyAre tyAre cAlyuM javAnuM che, ane je potAnuM nathI te potAnuM thavAnuM nathI; mATe lAcAra thaI dIna banavuM te zA kAmanuM? 11 thI ra0 - saraLapaNe samajAya tema che. mATe vizleSaNa karela nathI. (21) "jogA payaDipadesA'=yogathI prakRti ne pradezabaMdha thAya che. AnA mATe juo. vyA.sA. 165nuM vizleSaNa . (22) sthiti tathA anubhAga kaSAyathI baMdhAya che. te mATe juo. vyAM.sA.-165nuM vizleSaNa. (23) AThavidha, sAtavidha, chavidha ne ekavidha e pramANe baMdha baMdhAya che. guNasthAnakane anulakSIne mULakarma prakRtinA baMdha keTalA prakAre thAya te jaNAvela che. (1) ATha vidha (2) sAta vidha-apramatta guNasthAnaka sudhI AyuSyanA baMdha sAthe AThavidha, AyuSyanA baMdha sivAya sAtavidha. (3) cha vidha-sUkSma saparAyavALA-cha vidha bAMdhe (4) eka vidha-11, 12, 13mAM guNasthAnaka vALA-eka vidha bAMdhe. (5) ayogI guNasthAnaka vALA abaMdhaka che. (karmagraMtha bhA.-3 gAthA-pa9) 1ra. morabI, aSADa suda-15, gurU, 156 (1) jJAnadarzananuM phaLa yathAkhyAtacAritra ane tenuM phaLa nirvANa; tenuM phaLa avyAbAdha sukha. samyakajJAna-darzana-kSAyikapaNe hoya to jIva yathAkhyAta cAritrane prApta thAya che, ane tenA phaLa svarUpa kevaLajJAna pragaTe che, jethI jIvane anaMta avyAbAdha sukhanI prApti thAya che. te sukhane koIpaNa prakAre bAdhA pahoMcI zakatI nathI. 13. morabI, aSADa vada-1, zukra, 156 (1) devAgamastotra' je mahAtmA samataMbhadrAcArye( jenA nAmano zabdArtha "kalyANa jene mAnya che', evo thAya che) banAvela che, ane tenA upara digaMbara tathA zvetAMbara AcAryoe TIkA karI che. e mahAtmA digaMbara AcArya chatAM teonuM kareluM uparanuM stotra zvetAMbara For Personal & Private Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 svAdhyAya sudhA AcAryone paNa mAnya che, ta stotramAM prathama nIceno zloka cheH 'devAgamana bhoyAna cAmarAdi vibhUtayaH mAyAviSvapi dRzyaMte, nAtastavamasi no mahAn.' A zlokano bhAvArtha evo che ke devAgama (devatAonuM AvavuM thatuM hoya), AkAzagamana (AkAzagamana thaI zakatuM hoya), cAmarAdi vibhUti (cAmara vagere vibhUti hoya-samavasaraNa thatuM hoya e Adi) e badhAM to mAyAvIonAmAM paNa jaNAya che, (mAyAthI arthAt yuktithI paNa thaI zake) eTale teTalAthI ja Apa amArA mahattama nathI. (teTalA uparathI kAMI tIrthakara vA jinendradevanuM astitva mAnI zakAya nahIM. evI vibhUti AdinuM kAMI amAre kAma nathI. ame to teno tyAga karyo che.) A AcArye kema jANe guphAmAMthI nIkaLatA tIrthakaranuM kAMDuM pakaDI upara pramANe nirapekSapaNe vacano kahyAM hoya evo Azaya A sthaLe batAvavAmAM Avyo che. (2) AtanAM athavA paramezvaranAM lakSaNo kevA hovAM joIe te saMbaMdhI 'tattvArthasUtra'nI TIkAmAM (sarvArthasiddhimAM) pahelI gAthA nIce pramANe che : 'mokSamArgasya netAraM, bhettAraM karmabhUbhRtAm, jJAtAraM vizvatattvAnAM, vaMde tadguNalabdhaye.' sArabhUta artha : "mokSamArgamya netAra', (mokSamArge laI janAra netA) ema kahevAthI mokSanuM astitva', 'mArga', ane "laI janAra' e traNe vAta svIkArI. jo mokSa che to teno mArga paNa joIe ane jo mArga che to teno draSTA paNa joIe ane je draSTA hoya te ja mArge laI jaI zake. mArge laI javAnuM kArya nirAkAra na karI zake, paNa sAkAra karI zake, arthAt mokSamArgano upadeza sAkAra upadeza eTale dehasthitie jeNe mokSa anubhavyo che evA karI zake. 'bhestAraM karmabhUbhUta' (karmarUpa parvatane bhedavAvALA) arthAt karmarUpI parvato toDyAthI mokSa hoI zake; eTale jeNe dehasthitie karmarUpI parvato toDyA che te sAkAra upadeSTA che. tevA koNa? vartamAna dehe je jIvanmukta che te. je karmarUpI parvato toDI mukta thayA che tene pharI karmanuM hovApaNuM na hoya; mATe keTalAka mAne che tema mukta thayA pachI deha dhAraNa kare evA jIvanmukta na joIe. "jJAtAra vizvatattvAnAM, (vizvatattvanA jANanAra) ema kahevAthI ema darzAvyuM ke Ata kevA joIe ke je samasta vizvanA jJAyaka hoya. 'vaMde taNalabdhaye' (tenA guNanI prAptine arthe tene vaMdanA karuM chuM), arthAt AvA guNavALA puruSa hoya te ja Apta che ane te ja vaMdana yogya che. 1 ane ra mAM ApanuM mAhAbhya ane teo mokSamArganA netA kevI rIte che tenuM For Personal & Private Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 21 1 varNana vivecana sAthe karavAmAM AvyuM che. Ama eTale kevaLajJAnI bhagavata. (3) mokSapada badhA caitanyane sAmAnya joIe, eka jIvaAzrayI nahI; eTale e caitanyano sAmAnya dharma che. eka jIvane hoya ane bIjA jIvane na hoya ema bane nahIM. (4) bhagavatI ArAdhanA" upara zvetAMbara AcAryoe TIkA karela che te paNa te ja nAme kahevAya che. (5) karaNAnuyoga ke dravyAnuyogamAM digaMbara ane zvetAMbara vacce taphAvata nathI. mAtra bAhya vyavahAramAM taphAvata che. (6) karaNAnuyogamAM gaNitAkAre siddhAMto meLavelA che. temAM taphAvata hovAno saMbhava nathI. (7) karmagraMtha mukhyapaNe karaNAnuyogamAM samAya. (8) paramAtmaprakAza' digaMbara AcAryano banAvelo che. te upara TIkA thaI che. 3 thI 8 - saraLapaNe samajAvela che tethI vizleSaNa karela nathI. (9) nirAkuLatA e sukha che. saMkalpa e duHkha che. nirAkuLatA eTale AkuLatA rahitapaNuM. tethI sukha kahyuM ane saMkalpa e karmanA udayarUpa thaI javAthI te navA karmabaMdha rUpe du:kharUpa thAya che. (10) kAyakaleza tapa karatAM chatAM mahAmunine nirAkuLatA arthAt svasthatA jovAmAM Ave che. matalaba jene tapAdikanI AvazyakatA che ane tethI tapAdika kAyakleza kare che, chatAM svAzmadazA anubhave che; to pachI kAyakleza karavAnuM rahyuM nathI evA siddhabhagavAnane nirAkuLatA kema na saMbhave ? mahAmunio potAnA pUrvanA karmanI nirjarA mATe bAhya temaja AtyaMtara tapa kare che. chatAM teo AMtarika rIte to "svasthadazAmAM ja rahelA hoya che. to pachI jene have kAyAne tapAvavAnI jarUrIyAta ja rahela nathI tevA siddhabhagavAnane nirAkuLatA saMpUrNa paNe hoya ja. AkuLatA ke vyAkuLatA thavAnuM koI kAraNa ja bAkI rahyuM nathI tene nirAkuLatA ja hoya. (11) deha karatAM cetanya sAva spaSTa che. dehaguNadharma jema jovAmAM Ave che, tema AtmaguNadharma jovAmAM Ave to deha uparano rAga naSTa thaI jAya. AtmavRtti vizuddha thatAM bIjA dravyane saMyoge AtmA dehANe, vibhAve pariNamyAnuM jaNAI rahe. (12) atyaMta caitanyanuM sthira thavuM te "mukti'. For Personal & Private Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 svAdhyAya sudhA (13) mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga enA abhAve anukrame yoga sthira thAya che. (14) pUrvanA abhyAsane lIdhe je jhokuM AvI jAya che te pramAda'. (15) yogane AkarSaNa karanAra nahIM hovAthI enI meLe sthira thAya che. (16) rAga ane dveSa e AkarSaNa. (17) saMkSepamAM jJAnInuM ema kahevuM che ke pudgalathI caitanyano viyoga karAvavo che; eTala ke rAgadveSathI AkarSaNa maTADavuM che. (18) apramatta thavAya tyAM sudhI jAgRta ja rahevAnuM che. (19) jinapUjAdi apavAdamArga che-pAtratA keLavAya, mukta na thavAya. (20) mohanIya karma manathI jitAya, paNa vedanIyakarma manathI jitAya nahIM; tIrthakara Adine paNa vedavuM paDe; ne bIjAnA jevuM vasamuM paNa lAge. paraMtu temAM (AtmadharmamAM) temanA upayoganI sthiratA hoIne nirjarA thAya che, ane bIjAne (ajJAnIne) baMdha paDe che. sudhA, tRSA e mohanIya nahIM paNa vedanIya karma che. 11 thI 20 - saraLapaNe samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. (21) "je pumAna paradhana hare, so aparAdhI ajJa; je apano dhana vivahare, so dhanapati dharmajJa." - zrI banArasIdAsa (samayasAra nATaka mokSa dvAra 18) (paradhana=jaDa, parasamaya. apano dhana=potAnuM dhana, cetana, svasamaya. vivahare=vyavahAra kare, vaheMcaNa kare, viveka kare.) zrI banArasIdAsa e AgrAnA dazAzrImAlI vANiyA hatA. je vyakti paradravyanuM haraNa kare che, eTale tene potAnA mAne che ane teno parigraha kare che te aparAdhI (cora) ane ajJAnI kahevAya che. je potAnA-svadravyanA guNo rUpIdhanane bheguM kare che te dhanavAna kahevAya che. eTale ke AtmA pote pulakarmano saMgraha karato nathI paNa svaAtmAnA guNone pragaTAve che, te sAcA arthamAM dhanapati kahevAya che eTale ke AtmasaMpattino saMgraha kare che ane karmarUpI kacarAne AtmAnA pradezo uparathI ukhADIne pudgalane pAchA soMpI de che. (22) "pravacanasArodvAra' graMthanA trIjA bhAgamAM jinakalpanuM varNana karyuM che. e graMtha zvetAMbarI che. temAM kahyuM che ke e kalpa sAdhanAra nIcenA guNovALo mahAtmA hovo joIe : For Personal & Private Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 213 (1) saMghayaNa. (2) dhIraja. (3) zrata. (4) vIrya. (5) asaMgatA. jinakalpI sAdhunA guNo : (1) majabUta saMghayaNavALo. (2) dhairyavAna, (3) zratano jANa kAra. (4) yathArthapaNe puruSArtha karanAra. (5) asaMgapaNe keLavanAra. jinakalpI sAdhu apramatta guNasthAnakavALo hoya che tethI asaMgatA pragaTelI hoya che. jinakalpa ekAkI vicAranArA sAdhuone mATe nizcita karelo, bAMdhelo ke mukarara karelo jinamArga athavA niyama. jinakalpane sAdhanAra apramattaguNasthAnavartI hoya che. (23) digaMbara dRSTimAM A dazA sAtamA guNasthAnakavartInI che. digaMbara dRSTi pramANe vikalpI ane jinakalpI e nagna hoya; ane zvetAMbara pramANe pahelA eTale sthavira nagna na hoya. e kalpa sAdhanArane zrutajJAna eTaluM badhuM baLavAna hovuM joIe ke vRtti zrutajJAnAkAre hovI joIe, viSayAkAre vRtti thavI na joIe. digaMbara kahe che ke nAgAno eTale nagna sthitivALAno mokSamArga che, bAkI to unmattamArga che. "o vimorUmo, sesA ya 3mI saLe. vaLI 'nAgo e bAdazAhathI Agho eTale tethI vadhAre caDhiyAto e kahevata pramANe e sthiti bAdazAhane pUjya che. digaMbara AmnAya pramANe jinakalpa ane sthavirakalpa zuM che te samajAvyuM che. ane nagno mokakho' ema kahyuM che eTale Atmapradezo saMpUrNa karmamaLathI rahita thAya tyAre mokSa-nirvANane meLave che. (24) cetanA traNa prakAranI : (1) karmaphaLacetanA - ekendriya jIva anubhave che. (2) karmacetanA - vikasendriya tathA paMcendriya anubhave che. (3) jJAnacetanA - siddhaparyAya anubhave che. (1) karmaphaLa cetanA : ekendriya jIva anubhave che athavA karmaphaLa cetanA eTale junA udaya AvI rahelA karmanuM phaLa bhogavanAra ane navA na bAMdhanAra. (2) karma cetanA : trasa tathA paMcendriya jIvo anubhave che eTale ke karmanA udayane bhogave che. ane sAthe vibhAvabhAvamAM hovAthI navA karma paNa bAMdhe che. tethI karmacetanA kahI. (3) jJAna cetanA : saMpUrNapaNe to siddha paryAyamAM anubhavAya che paNa tethI nIce samyagadaSTi jIvo jayAre svarUpa ramaNatAmAM hoya tyAre tenI cetanA jJAnacetanA paNa kahevAya che. bahAra AvI jAya to karmacetanA ke karmaphaLa cetanA paNa AvI jAya. (25) munionI vRtti alaukika hovI joIe; tene badale hAla laukika jovAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 svAdhyAya sudhA munioe lokonI jevI vatti hoya che tevI na rAkhavI joIe paNa alaukika eTale pAramArthika vRtti rAkhavAnI che, paNa hAlanA samayamAM prAyaH laukikavRttimAM vartatA jovAmAM Ave che. morabI, aSADa vada-2, zani, 156 (1) paryAyAlocana=eka vastune bIjI rIte vicAravI te. (2) AtmAnI pratIti mATe saMkalanA pratye daSTAMta cha IndriyomAM mana adhiSThAtA che; ane bAkInI pAMca Indriyo tenI AjJA pramANe vartanAra che; ane saMkalana karanAra paNa eka mana ja che. mana jo na hota to koI kArya banata nahIM. vAstavika rIte koI IndriyanuM kAMI vaLatuM nathI. mananuM samAdhAna thAya che; te e pramANe ke, eka cIja AMkhe joI, levA page cAlavA mAMDyuM, tyAM jaI hAthe lIdhI, ne khAdhI ItyAdi, te saghaLI kriyAnuM samAdhAna mane karyuM chatAM e saghaLAno AdhAra AtmA upara che. mana ke Indriyo AtmAnI hAjarImAM ja kArya karI zake che. te vagara kAMI kare zake nahIM. (3) je pradeza vedanA vadhAre hoya te mukhyapaNe vede che, ane bAkInA gauNapaNe vede che. (4) jagatamAM abhavya jIva anaMtA che. tethI anaMtaguNA paramANu eka samaye eka jIva grahaNa kare che, ane mUke che. (5) dravya, kSetra, kALa ane bhAve bAhya ane atyaMtara pariNamatAM paramANu je kSetre vedanArUpe udayamAM Ave tyAM ekaThAM thaI tyAM te rUpe pariName; ane tyAM jevA prakArano baMdha hoya te udayamAM Ave. paramANuo mAthAmAM ekaThAM thAya to tyAM mAthAnA du:khAvAne AkAre pariName che, AMkhamAM AMkhanI vedanAnA AkAre pariName che. (6) enuM e ja caitanya strIne strIrUpe ane puruSane puruSarUpe pariName che; ane khorAka paNa tathA prakAranA ja AkAre pariNamI puSTi Ape che. (7) paramANu paramANune zarIramAM laDatAM koIe joyAM nathI, paNa tenuM pariNAma vizeSa jANavAmAM Ave che. tAvanI davA tAva aTakAve che e jANI zakIe chIe, paNa aMdara zuM kriyA thaI te jANI zakatAM nathI, e dekhAte karmabaMdha thato jovAmAM Avato nathI, paNa vipAka jovAmAM Ave che. (8) anAgAra jene vratane viSe apavAda nahIM te. (9) aNagAra=ghara vinAnA, sarvasaMga parityAgI, bAhyathI potAnuM je gaNAtuM hatuM tenA tyAgI ane AtyaMtarapaNe kaSAyarUpI graMthinA paNa tyAgI. For Personal & Private Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. - rAtre - svAdhyAya sudhA 215 (10) samiti=samyaka prakAre jenI maryAdA rahI che te maryAdA sahita, yathAsthitapaNe pravartavAno jJAnIoe je mArga kahyo che te mArga pramANe mApa sahita pravartavuM te. (11) sattAgata-upazama sattAgata eTale udayarUpa thayA vagara suSupta avasthAmAM paDyA rahelA karma te. (12) zramaNa bhagavAna=sAdhu bhagavAna athavA muni bhagavAna. (13) apekSA= jarUriyAta, IcchA-apekSA rahe tyAM sudhI duHkha paNa raheluM che. (14) sApekSa=bIjA kAraNa, hetunI jarUrIyAta Icche che te. (15) sApekSatva athavA apekSAe=ekabIjAne laIne, ekabIjAnA AdhAre. morabI, aSADa vada-3, ravi, 156 (1) anupapanna = nahi saMbhavita, nahi siddha thavA yogya. 16. zrAvaka AzrayI, parastrItyAga tathA bIjA aNuvrata viSe. (1) jyAM sudhI mRSA ane parastrIno tyAga karavAmAM Ave nahIM tyAM sudhI sarva kriyA niSphaLa che; tyAM sudhI AtmAmAM chaLakapaTa hovAthI dharma pariNamato nathI. (2) dharma pAmavAnI A prathama bhUmikA che. (3) jyAM sudhI mRSAtyAga ane parastrItyAga e guNo na hoya tyAM sudhI vaktA tathA zrotA hoI zake nahIM. (4) mRSA javAthI ghaNI asatya pravRtti ochI thaI nivRttino prasaMga Ave che. sahaja vAtacIta karatAM paNa vicAra karavo paDe. (5) mRSA bolavAthI ja lAbha thAya evo kAMI niyama nathI. jo tema hoya to sAcA bolanArA karatAM jagatamAM asatya bolanArA ghaNA hoya che, to teone ghaNo lAbha thavo joIe; tema kAMI jovAmAM AvatuM nathI; tema asatya bolavAthI lAbha thato hoya to karma sAva rada thaI jAya, ane zAstra paNa khoTA paDe. (6) satyano jaya che. prathama muzkelI jaNAya, paNa pAchaLathI satyano prabhAva thAya ne tenI asara sAmA mANasa tathA saMbaMdhamAM AvanAra upara thAya. (7) satyathI manuSyano AtmA sphaTika jevo jaNAya che. 1 thI 7 - saraLatAthI samajAya tema hovAthI vizleSaNa karela nathI. For Personal & Private Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 svAdhyAya sudhA 17. mArabI, aSADa vada-4, soma, 1956 (1) digambarasaMpradAya ema kahe che ke AtmAmAM 'kevaLajJAna' zaktirUpe rahyuM che. (2) zvetAmbarasaMpradAya kevaLajJAna sattArUpe rahyAnuM kahe che. (3) 'zakti' zabdano artha 'sattA'thI vadhAre gauNa thAya che. (4) zaktirUpe che eTale AvaraNathI rokAyuM nathI, jema jema zakti vadhatI jAya eTale tenA upara jema jema prayoga thatA jAya, tema tema jJAna vizuddha thatuM jaI kevaLajJAna pragaTa thAya. (5) sattAmAM eTale AvaraNamAM rahyuM che ema kahevAya. (6) sattAmAM karmaprakRti hoya te udayamAM Ave e zaktirUpe na kahevAya. (7) sattAmAM kevaLajJAna hoya ane AvaraNamAM na hoya ema na bane. 'bhagavatI ArAdhanA' jozo. (8) kAnti, dIpti, zarIranuM vaLavuM, khorAkanuM pAcana thavuM, lohInuM pharavuM, uparanA pradezonuM nIce AvavuM, nIcenAnuM upara javuM (vizeSa kAraNathI samudghAtAdi), ratAza, tAva Avavo e badhI taijas paramANunI kriyAo che. tema ja sAmAnya rIte AtmAnA pradezo UMcAnIcA thayA kare eTale kaMpAyamAna rahe te paNa taijas paramANuthI. (9) kArmaNazarIra te ja sthaLe Atmapradezone potAnA AvaraNanA svabhAva batAve. (10) AtmAnA ATha rucaka pradeza potAnuM sthAna na badale. sAmAnya rIte sthUla nayathI e ATha pradeza nAbhinA kahevAya; sUkSmapaNe tyAM asaMkhyAtA pradeza kahevAya. (11) eka paramANu ekapradezI chatAM cha dizAne sparze. cAra dizA tathA eka Urdhva ane bIjI adho e maLI cha dizA. (12) niyANuM eTale nidAna. (13) ATha karma badhAM vedanIya che; kAraNa ke badhAM vedAya che; paraMtu lokaprasiddha vedavuM thatuM nahIM hovAthI lokaprasiddha vedanIya karma juduM gaNyuM che. (14) kArmaNa, vaijas, AhAraka, vaikriya ane audArika e pAMca zarIranAM paramANu ekanAM eka eTale sarakhAM che; paraMtu te AtmAnA prayoga pramANe pariName che. (15) amuka amuka magajamAMnI naso dAbavAthI krodha, hAsya, ghelachA utpanna thAya che. zarIramAM mukhya mukhya sthaLo jIbha, nAsikA ItyAdi pragaTa jaNAya che tethI mAnIe chIe, paNa AvA sUkSma sthAno pragaTa jaNAtAM nathI eTale mAnatA nathI; paNa te jarUra che. For Personal & Private Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 217 (16) vedanIya karma e nirjarArUpe che, paNa davA ItyAdi temAMthI bhAga paDAvI jAya. (17) jJAnIe ema kahyuM che ke AhAra letAMya duHkha thatuM hoya ane choDatAMya duHkha thatuM hoya tyAM saMlekhanA karavI. temAM paNa apavAda hoya che. jJAnIe kAMI AtmaghAta karavAnI bhalAmaNa karI nathI. (18) jJAnIe anaMta auSadhi anaMtA guNo saMyukta joI che, paraMtu mota maTADI zake evI auSadhi koI jovAmAM AvI nahIM ! vaidya ane auSadhi e nimittarUpa che. (19) buddhadevane roga, daridratA, vRddhAvasthA ane mota e cAra bAbata uparathI vairAgya utpanna thayo hato. 1 thI 19 sudhI saraLa che ane sahelAIthI samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. 18. morabI, aSADa vada-5, bhoma, 156 (1) cakravartIne upadeza karavAmAM Ave to te ghaDIkamAM rAjyano tyAga kare. paNa bhikSukane | anaMta tRSNA hovAthI te prakArano upadeza tene asara kare nahIM. (2) jo eka vakhata AtmAmAM aMtavRtti sparzI jAya, to ardha pula parAvartana rahe ema tIrthakarAdie kahyuM che. aMtavRtti jJAnathI thAya che. aMtavRtti thayAno AbhAsa enI meLe (svabhAve ja) AtmAmAM thAya che, ane tema thayAnI khAtarI paNa svAbhAvika thAya che. arthAt AtmA "tharamomiTara' samAna che. tAva hovAnI tema tAva UtarI javAnI khAtarI "tharamomiTara' | Ape che. jo ke tharamaoNmiTara tAvanI AkRti batAvatuM nathI, chatAM tethI pratIti thAya che. tema | aMtavRtti thayAnI AkRti jaNAtI nathI, chatAM aMtavRtti thaI che ema AtmAne pratIti thAya che. auSadha kevI rIte tAva utAre che te kAMI batAvatuM nathI, chatAM auSadhathI tAva khasI jAya che, ema pratIti thAya che; e ja rIte aMtavRtti thayAnI enI meLe ja pratIti thAya che. A pratIti te pariNAma pratIti' che. (3) vedanIya karma : vedanIya karmanI udayamAna prakRtimAM AtmA harSa dhare che, to kevA bhAvamAM AtmA bhAvita rahevAthI tema thAya che e viSe svAtmAzrayI vicAravA zrImade kahyuM. (4) nirjarAno asaMkhyAtaguNo uttarottara krama che, samyakadarzana pAmela nathI evA mithyASTi jIva karatAM samyakardaSTi asaMkhyAtaguNI nirjarA kare che.--ema asaMkhyAtaguNa nirjarAno caDhiyAto krama caudamAM guNasthAnaka sudhI zrImade batAvyo ane svAmI kArtikanI zIkha ApI. 1-4 - saraLa hovAthI vizleSaNa karyuM nathI (5) tIrthakarAdine gRhasthAzramamAM vartatAM chatAM "gADha" athavA "avagADha' samyakatva | hoya che. For Personal & Private Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 svAdhyAya sudhA - ahIMyA gADha ane avagADha paryAyavAcI zabdo rUpe mUkyA che. tIrthakaranA jIva che pUrvanA trIjA bhavathI kSAyika samyakdarzana hoya che. tethI janmathI ja te sAthe rahe che. (6) "gADha" athavA "avagADha' eka ja kahevAya. (7) kevaLIne "paramAvagADha samyakatva' hoya che. (8) cothe guNasthAnake gADha athavA avagADha samyakatva hoya che. (9) kSAyika samyakatva athavA gADha-avagADha samyakatva ekasarakhuM che. (10) deva, guru, tattva athavA dharma athavA paramArthane tapAsavAnA traNa prakAra che : (1) kasa, (2) cheda ane (3) tApa. ema traNa prakAre kasoTI thAya che. sonAnI kasoTIne daSTAMte. (dharmabiMdu graMthamAM che.) pahelAM ane bIjA prakAre koImAM maLatApaNuM Ave, paraMtu tApanI vizuddha kasoTIe zuddha jaNAya to te deva, guru ane dharma kharA gaNAya. 6 thI 10 - saraLa samajAya tema hovAthI vizleSaNa karela nathI. (11) ziSyanI je khAmIo hoya che te je upadezakanA dhyAnamAM AvatI nathI te upadezakartA na samajavo. AcAryo evA joIe ke ziSyano alpa doSa paNa jANI zake ane teno yathAsamaye bodha paNa ApI zake. upadezaka kevA joIe te vAta kahI che. (12) samyaphadRSTi gRhastha evA hovA joIe ke jenI pratIti duzmano paNa kare, ema jJAnIoe kahyuM che. tAtparya ke evA niSkalaMka dharma pALanArA hovA joIe. samyakdarzana pragaTa thayuM che evA gRhasthanuM bAhya AcaraNa paNa niSkalaMka rahetuM hoya to duzmano paNa tenA para pratIti-vizvAsa rAkhe. ema je jJAnIoe kahyuM che te satya che, sAcuM che. AvuM vartana hovuM agatyanuM che. 19. - rA - (1) avadhijJAna ane mana:paryavajJAna vacce taphAvata. avadhijJAna ane mana:paryavajJAna saMbaMdhI "naMdIsUtramAM je vAMcavAmAM Avela tethI judA thayela abhiprAya pramANe 'bhagavatI ArAdhanAmAM vAMcavAmAM AvyAnuM zrImade jaNAvyuM. pahelA (avadhi) jJAnanA kaTakA thAya che; hIyamAna ityAdi cothe guNasthAnake paNa hoI zake; sthaLa che; eTale mananA sthaLa paryAya jANI zake; ane bIjAM (mana:paryava) jJAna svataMtra, khAsa mananA paryAya saMbaMdhI zakti vizeSane laIne eka judA tAlukAnI mAphaka che; te akhaMDa che; apramattane ja thaI zake, ItyAdi mukhya taphAvata kahI batAvyo. For Personal & Private Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 219 ra0. (2) paramAvadhijJAna mana:paryavajJAnathI paNa caDhI jAya che, ane te eka apavAdarUpe che. parama avadhijJAna badhA jIvone utpanna thAya tema nathI, jene kevaLajJAna utpanna thavAnuM hoya tene pragaTe che ane pachI kevaLajJAna thAya che. mana:paryavajJAna apramatta guNasthAnake pragaTe che jayAre paramaavadhi bAramAM guNasthAnakanA cheDe pragaTe che, pachI kevaLajJAna pragaTa thatAM jIvAtmA 13mAM guNasthAnake kevaLajJAnI tarIke pahoMce che. kevaLajJAna utpanna thavAnuM hoya tene ja thatuM hovAthI apavAdarUpa kahyuM che. morabI, aSADa vada-7, budha, 156 (1) ArAdhanA thavA mATe saghaLAM zrutajJAna che, ane te ArAdhanAnuM varNana karavA zrutakevaLI paNa azakya che. (2) jJAna, labdhi, dhyAna ane samasta ArAdhanAno prakAra paNa evo ja che. (3) guNanuM atizayapaNuM ja pUjya che, ane tene AdhIna labdhi, siddhi ItyAdi che; ane cAritra svaccha karavuM e teno vidhi che. AtmAnA guNonI pavitratA ja pUjavA yogya che. tene laIne labdhi, siddhi Adi pragaTa thAya che. AMtarika pariNAmonI zuddhi karavI, vibhAva bhAvomAMthI bahAra AvI, svabhAvabhAvane aMtaramAM sthira karavA te ja cAritranI zuddhi che. cAritranI zuddhine kAraNe labdhi, siddhi, ItyAdi pragaTe che ema kahyuM che. (4) dazavaikAlikamAM pahelI gAthA : ___ dhammo maMgalamukkiTuM, ahiMsA saMjamo tavo; devA vi taM. namasaMti, jassa dhamme sayA maNo. emAM sarva vidhi samAI jAya che. paNa amuka vidhi ema kahevAmAM Avela nathI tethI ema samajavAmAM Ave che ke spaSTapaNe vidhi batAvyo nathI. ahiMsA, saMyama ane tapa-e sarva maMgalamAM utkRSTa dharma maMgala che. jenAmAM A dharma samyak prakAre pariNamelo che tene devo paNa namaskAra kare che. A gAthAmAM sarva sAdhanA samAI jAya che, paNa amuka vidhi ema kahevAmAM Avela nathI. eTale ke je sAdhanA dvArA jIvanamAM ahiMsAbhAva pragaTa thAya, AtmaraNitA rUpa saMyamanI prApti thAya temaja IcchAnA nirodha rUpa tapa thAya to mokSamArganI sAdhanAno mArga AvI gayo ema kahI zakAya. ahiMsA pragaTAvavA mATe satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha mahAvratane paNa potAnI aMdara pariNamAvavA paDe. enuM yathAtathya pariNamana ja saMyama che eTale ke For Personal & Private Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 svAdhyAya sudhA AtmAnI zuddhatA pragaTAvavAno mArga che. jema jema A pariNamatA jAya tema tema IcchAonA nirodharUpI tapa pragaTatuM jAya. (5) (AtmAnA) guNAtizayamAM ja camatkAra che. AtmAnA guNo jema jema AvaraNa rahita thatAM jAya che tema tema tenAM AdhAre, labdhi, siddhi Adi joga pragaTatA hoya che. paNa AtmAnI zuddhatAnI sAdhanA karanAra sAdhakanI te tarapha dRSTi hotI nathI ke lakSa paNa hotuM nathI. tenuM lakSa to saMpUrNapaNe AtmAne karmamaLa rahitapavitra banAvavo te ja hoya che. (6) sarvotkRSTa zAMta svabhAva karavAthI paraspara vairavALAM prANIo potAno vairabhAva choDI daI zAMta thaI bese che, evo zrI tIrthakarano atizaya che. tIrthakara bhagavAnanA cotrIsa atizayomAMno A eka atizaya che. tIrthakaranA dayamAM aMtaHkaraNamAM hiMsAno koI aMza bAkI rahyo nathI. saMpUrNa kSamArUpa abhayadAnanI bhAvanA ja ramI rahI hoya che. tethI teonI hAjarImAM paraspara vairavALA prANIo pota potAnuM vera bhUlI jaI bAju bAjumAM besI jaI bhagavAnanI dezanA sAMbhaLatA hoya che athavA je vistAramAMthI tIrthaMkara pasAra thaI rahyA hoya temAM paNa koIpaNa prakArano upadrava thato hoto nathI. hAlamAM tIrthakara to nathI. paNa paramakRpALu deva chelle dharamapuranA jaMgalomAM rahyA hatA tyAre polITIkala ejanTa zikAra karavA jaMgalamAM Avato hato. paNa tene koI prANIo jovAmAM AvatA ja nahIM ane zikAra karyA vagara pAcho pharI jato. Ama ghaNA divaso cAlyA karyuM. 5.kR.devanI sthiti tyAM rahI tyAM sudhI zikAra thaI zakyo na hato. hiMsA thaI zakI na hatI A paNa jJAnInI niSkAraNa karuNA sabhara astitvano ja camatkAra kahI zakAya. (7) je kAMI siddhi, labdhi ItyAdi che te AtmAnA jAgRtapaNAmAM eTale AtmAnA apramatta svabhAvamAM che. te badhI zaktio AtmAne AdhIna che. AtmA vinA kAMI nathI. e sarvanuM mULa samyakajJAna, darzana ane cAritra che. (8) atyaMta lezyAzuddhi hovAne lIdhe paramANu paNa zuddha hoya che, sAttvika jhADa nIce besavAthI jaNAtI asaranA dRSTAMte. (9) labdhi, siddhi sAcI che, ane te apekSA vagaranA mahAtmAne prApta thAya che; jogI, vairAgI evA mithyAtvIne prApta thatI nathI. temAM paNa anaMta prakAra hoIne saheja apavAda che. evI zaktiovALA mahAtmA jAheramAM AvatA nathI; tema batAvatA paNa nathI. je kahe che tenI pAse tevuM hotuM nathI. For Personal & Private Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 221 (10) labdhi kSobhakArI ane cAritrane zithila karanArI che. labdhi Adi, mArgethI paDavAnAM kAraNo che. tethI karI jJAnIne teno tiraskAra hoya che. jJAnIne jyAM labdhi, siddhi AdithI paDavAno saMbhava utpanna thAya che, tyAM te potAthI vizeSa jJAnIno Azraya zodhe che. labdhi, siddhi Adi AtmAnI nirmaLatAmAM-zuddhatAmAM pragaTatI hoya che. te samyaphadarzana-jJAna cAritrane AdhAre pragaTe che. jema jema AtmAnI nirmaLatA, tema tenI lezyA paNa zuddha hoya ane tenI asara paramANu para paNa paDe che. dA.ta. sAtvika jhADa nIce besavAthI jaNAtI asaralabdhi, siddhi-hakIkatamAM sAcI rahelI che, paNa te apekSA rahita mahAtmAne pragaTe che. evA mahAtmA jAheramAM AvatA nathI. jema ke mahAtmA AnaMdaghanajIne "vacana siddhi' pragaTI che tevo khyAla AvI jatAM pote digaMbara thaI jaMgalamAM cAlyA gayA hatA. temaja labdhi siddhi Adi pragaTa thayelA hoya, ane tenAthI paDavAI thavAno saMbhava jaNAya to tevA jJAnI potAnAthI ucca dazAvALA jJAnIno Azraya grahaNa karIne, paDavAI thavAmAMthI bacavAnA upAya grahaNa kare che, paNa labdhi, siddhi Adi jogane skurAyamAna thavA detA nathI. jo skurAyamAna thavA de to teone pramatta guNasthAnake AvavuM paDe, to ja thaI zake, pramatta dazAmAM kareluM kArya karmabaMdhanuM kAraNa banatuM hoya che. chatAM paNa jayAre samAja upara koI Aphata AvI gaI hoya to tene dUra karavA mATe kyAreka potAnA labdhi-siddhi yogane skurAyamAna kare paNa che. paNa tenuM nukasAna sahana karavAnI jAgRti sAthe kare che. 'navasmaraNa' ApaNe bolIe chIe ane tevA bIjA smaraNo AvA prasaMge skurAyamAna karela labdhi, siddhi yoganuM pariNAma che, (11) AtmAnI yogyatA vagara e zakti AvatI nathI. AtmAe potAno adhikAra vadhAravAthI te Ave che. (12) deha chUTe che te paryAya chUTe che, paNa AtmA AtmAkAre akhaMDa Ubho rahe che; potAnuM kAMI jatuM nathI; je jAya che te potAnuM nathI ema pratyakSa jJAna thAya nahIM tyAM sudhI mRtyuno bhaya lAge che. jIva karmanA baMdhanane kAraNe deha dhAraNa kare che, te thoDo samaya temAM rahe che ane te dehamAM rahevAno samaya pUro thAya eTale pAcho deha badalAve che, paNa AtmA to akhaMDa rahe che. game te paryAya dhAraNa kare toya, tevo ja rahe che temAM koI pheraphAra thato nathI. je jAya che ke choDavuM paDe che, te pudgalanuM jAya che. ema pratyakSa jJAna pragaTe to pachI mRtyuno bhaya lAgato nathI. For Personal & Private Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 (13) "guru gaNadhara, gaNadhara adhika (sakala), pracura paraMpara aura; vratatapadhara, tanu naganadhara, vRMdo vRSa siramaura." (svAmI kArtikeyAnuprekSA-TIkA doharo-3) gaNadhara=gaNa-samudAyanA dharavAvALA. guNadhara=guNanA dharavAvALA. pracura=dhaNA; vRSa=dharma. siramaura=mAthAnA mukuTa samAna. A ja kaDI patrAMka-901nI zarUAtamAM mUkI che. teno bhAvArtha A pramANe che. jJAnIguru kevA hoya tenI samaja ApI che. sadguru gaNa eTale samudAyane dhAraNa karIne rahelA che, AtmAnA guNone paNa pragaTa karIne tene dhAraNa karIne rahyA che. sakaLa guNone saMpUrNapaNe dhAraNa karIne rahelA che. vrata ane tapane karavAvALA temaja digaMbara avasthAmAM rahelA evA vRSabha samAna muniomAM paNa ziramora (utkRSTa sthitivALA) evA tIrthaMkara bhagavAnane vaMdana karuM chuM, vaMdana karIe chIe. ziramora eTale mAthAnA mugaTa samAna paNa artha thAya. svAdhyAya sudhA (14) avagADha=majabUta, paramAvADha=utkRSTapaNe majabUta, avagAha=eka paramANupradeza roke te, vyApavuM. zrAvaka-jJAnInA vacananA zrotA, jJAnInuM vacana zravaNa karanAra. darzanazAna vagara kriyA karatAM chatAM, zrutajJAna vAMcatA chatAM zrAvaka ke sAdhu hoI zake nahIM. audayika bhAve te zrAvaka, sAdhu kahevAya; pAriNAmika bhAve nahIM. sthavira=sthira, jAmela. (15) sthavirakalpa-je sAdhu (ke sAdhaka) vRdgha thayela che teone zAstra maryAdAe vartavAno, cAlavAno, jJAnIoe mukarara karelo, bAMdhelo, nakkI karelo mArga; niyama. sthavira eTale samUhamAM rahIne sAdhanA karanAra sAdhuo. vizeSa mATe juo vyA.sA.-2-13-23. (16) jinakalpa=ekAkI vicaranArA sAdhuone mATe kalpelo arthAt bAMdhelo, muka22 karelo jinamArga vA niyama. jinakalpa eTale utkRSTa AcAra pALanAra sAdhuno-jinakalpano vyavahAra vidhi, ekAkI vicaranArA sAdhuone mATe kalpelo arthAt nakkI karelo jinamArga athavA niyama. jinakalpI eTale uttama AcAra pALanAra sAdhu. vizeSa mATe juo vyA.sAra : 2-1322-23. ra1. morabI, aSADa vada-8, guru, 1956 (1) sarva dharma karatAM jainadharma utkRSTa dayApraNIta che. dayAnuM sthApana jevuM temAM karavAmAM AvyuM che, tevuM bIjA koImAM nathI. 'mAra' e zabda ja 'mArI' nAkhavAnI sajjaDa chApa tIrthaMkaroe AtmAmAM mArI che. e jagoe upadezanAM vacano paNa AtmAmAM sarvotkRSTa asara kare che. zrI jinanI chAtImAM jIvahiMsAnA paramANu ja na hoya evo ahiMsA dharma zrI jinano che. jenAmAM dayA na hoya te jina na hoya. jainane hAthe khUna thavAnA banAvo pramANamAM alpa haze. jaina hoya te asatya bole nahIM. For Personal & Private Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 223 rara. - (2) jaina sivAya bIjA dharmone mukAbale ahiMsAmAM bauddha paNa caDhI jAya che. brAhmaNonI yajJAdi hiMsaka kriyAno nAza paNa zrI jine ane buddha karyo che, je haju sudhI kAyama che. (3) brAhmaNo yajJAdi hiMsaka dharmavALA hovAthI zrI jine tathA buddhe sakhata zabdo vAparI dhikkAryA che, te yathArtha che. (4) brAhmaNoe svArthabuddhithI e hiMsaka kriyA dAkhala karI che. zrI jine tema ja zrI buddha jAte vaibhavatyAga karelo hovAthI teoe niHsvArtha buddhie dayAdharmano upadeza karI hiMsaka kriyAno viccheda karyo. jagatasukhamAM teonI spRhA nahotI. (5) hindustAnanA loko eka vakhata eka vidyAno abhyAsa evI rIte choDI de che ke pharIne te grahaNa karatAM teone kaMTALo Ave che. yuropiyana prajAmAM tethI UlaTuM che, teo taddana choDI detAM nathI, paNa cAlu ja rAkhe che. pravRttinA kAraNane laIne vattAocho abhyAsa thaI zake e vAta judI. 1-5 - saraLatAthI samajI zakAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. - rame - (1) vedanIya karmanI sthiti jadhandha bAra muhUrtanI che; tethI ochI sthitino baMdha paNa kaSAya vagara eka samayano paDe,bIje samaye veda, trIje samaye nirjare. (2) IryApathikI kriyA = cAlavAnI kriyA. (3) eka samaye sAta, athavA ATha prakRtino baMdha thAya che. tenI vaheMcaNI dareka prakRti kevI rIte karI le che tenA saMbaMdhamAM khorAka tathA viSanAM dRSTAMto; jema khorAka eka jagyAethI levAmAM Ave che paNa teno rasa dareka Indriyane pahoMce che, ne dareka Indriyo ja pote potAnI zakti pramANe grahI te rUpe pariName che, temAM taphAvata paDato nathI. tevI ja rIte viSa levAmAM Ave, athavA sarpadaMza thAya to te kriyA eka ja ThekANe thAya che, paraMtu tenI asara jherarUpe dareka Indriyane jude jude prakAre Akhe zarIre thAya che. A ja rIte karma bAMdhatI vakhata mukhya upayoga eka prakRtino hoya che; paraMtu tenI asara arthAt vaheMcaNa bIjI sarva prakRtione anyonyanA saMbaMdhane laIne maLe che. jevo rasa tevuM grahaNa karavuM thAya. je bhAgamAM sarpadaMza thAya te bhAga kApI nAkhavAmAM Ave, to jhera caDhatuM nathI; te ja pramANe prakRtino kSaya karavAmAM Ave to baMdha paDato aTake che, ane tene lIdhe bIjI prakRtiomAM vaheMcaNa thatI aTake che. bIjA prayogathI jema caDheluM jhera pAchuM utare che, tema prakRtino rasa maMda karI nAkhavAmAM Ave to tenuM baLa ochuM thAya che. eka prakRti baMdha kare ke bIjI prakRtio temAMthI bhAga le; evo temAM svabhAva rahelo che. For Personal & Private Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 svAdhyAya sudhA (4) mULa karmaprakRtino kSaya thayo na hoya tyAM sudhI uttara karmaprakRtino baMdha viccheda thayo hoya to paNa teno baMdha mULa prakRtimAM rahelA rasane lIdhe paDI zake che, te Azcarya jevuM che. jema darzanAvaraNIyamAM nidrA-nidrA Adi. (5) anaMtAnubaMdhI karmaprakRtinI sthiti 40 koDAkoDinI ane mohanIya (darzanamohanIya)nI sittera koDAkoDInI che. 1-5 - saraLa hovAthI vizleSaNa karela nathI. ra3. morabI, aSADa vada-9, zuka, 1956 (1) Ayuno baMdha eka AvatA bhavano AtmA karI zake. tethI vadhAre bhavano na karI zake. (2) karmagraMthanA baMdha cakramAM AThe karmaprakRti je batAvI che tenI uttara pravRtio eka jIvaAzrayI apavAda sAthe baMdha udayAdimAM che, paraMtu temAM Ayu apavAdarUpe che. te evI rIte ke mithyAtvaguNasthAnakavartI jIvane baMdhamAM cAra AyunI prakRtino (apavAda) jaNAvyo che. temAM ema samajavAnuM nathI ke cAlatA paryAyamAM cAre gatinA Ayuno baMdha kare; paraMtu Ayuno baMdha karavA mATe vartamAnaparyAyamAM e guNasthAnakavartI jIvane cAra gati khullI che. temAM cAramAMthI eka gatino baMdha karI zake. te ja pramANe je paryAyamAM jIva hoya tene te Ayuno udaya hoya. matalaba ke cAra gatimAMthI vartamAna eka gatino udaya hoI zake; ne udIraNA paNa tenI ja hoI zake. (3) sittera koDAkoDino moTAmAM moTo sthitibaMdha che. temAM asaMkhyAtA bhava thAya. vaLI pAcho tevo ne tevo krame krame baMdha paDato jAya. evA anaMta baMdhanI apekSAe anaMtA bhava kahevAya; paNa agAu kahyA pramANe ja bhavano baMdha paDe. 1-3 - saraLa hovAthI vizleSaNa karela nathI. ra4. morabI, aSADa vada-10, zani, 156 (1) viziSTa-mukhyapaNe mukhyapaNAvAcaka zabda che. (2) jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNa prakRti upazamabhAvamAM hoI zake ja nahIM, kSayopazamabhAve ja hoya. e prakRti jo upazamabhAve hoya to AtmA jaDavat thaI jAya; ane kriyA paNa karI zake nahI; athavA to tenAthI pravartana paNa thaI zake nahIM. jJAnanuM kAma jANavAnuM che, darzananuM kAma dekhavAnuM che ane vIryanuM kAma pravartavAnuM che. vIrya For Personal & Private Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA be prakAre pravartI zake che : (1) abhisaMdhi (2) anabhisaMdhi. abhisaMdhi=AtmAnI preraNAthI vIryanuM pravartavuM thAya te. anabhisaMdhi=kaSAyathI vIryanuM pravartavuM thAya te. jJAnadarzanamAM bhUla thatI nathI. paraMtu udayabhAve rahelA darzanamohane lIdhe bhUla thavAthI eTale auranuM taura jaNAvAthI vIryanI pravRtti viparItapaNe thAya che, jo samyakSaNe thAya to siddhaparyAya pAme. AtmA koI paNa vakhate kriyA vagarano hoI zakato nathI. jyAM sudhI yogo che tyAM sudhI kriyA kare che, te potAnI vIryazaktithI kare che. te kriyA jovAmAM AvatI nathI; paNa pariNAma uparathI jANavAmAM Ave che. khAdhelo khorAka nidrAmAM pacI jAya che ema savAre UThatAM jaNAya che. nidrA sArI AvI hatI ItyAdika bolIe chIe te thayelI kriyA samajAyAthI bolavAmAM Ave che. cALIsa varSanI uMmare AMkaDA gaNatAM AvaDe to zuM te pahelAM AMkaDA nahotA ema kAMI kahI zakAze ? nahIM ja. potAne tenuM jJAna nahotuM tethI ema kahe. A ja pramANe jJAna-darzananuM samajavAnuM che. AtmAnAM jJAna, darzana ane vIrya thoDAM ghaNAM paNa khullAM rahetAM hovAthI AtmA kriyAmAM pravartI zake. vIrya caLAcaLa hamezAM rahyA kare che. karmagraMtha vAMcavAthI vizeSa spaSTa thaze. ATalA khulAsAthI bahu lAbha thaze. vIrya (puruSArtha) be rIte pravarte che. tenI vAta ahIM karavAmAM AvI che. abhisaMdhi vIrya : eTale ke "buddhi ke IrAdApUrvaka karavAmAM AvatI kriyArUpe pariNamanAra vIrya (puruSArtha); AtmAnI preraNAthI vIryanuM pravartavuM thAya te. 225 abhisaMdhi vIrya : kaSAyabhAvathI vIryanuM pravartavuM thAya te. jJAnadarzanamAM bhUla thatI nathI, paraMtu udayabhAvamAM rahelA darzanamohane lIdhe bhUla thavAthI vIrya-puruSArthanI pravRtti paNa viparItapaNe thAya che. ane tethI navA karma baMdhana thAya che ane jIva saMsAramAM rahyA kare che, pharyA kare che. jo e pravRtti abhisaMdhi eTale samyaktrakAre thAya to jIva siddha paryAyane prApta thaI jAya. ghAtI karmomAM mohanIya sivAyanA bAkInA traNa karmo kSayopazama bhAvamAM rahelAM hovAthI AtmA kriyAmAM pravartI zake che. paNa ApaNo puruSArtha caLAcaLa raheto hovAthI samyak thato nathI. yathArtha samajaNa yathArtha bodhanAM pariNamana vaDe thAya to ja puruSArtha ke vIryanuM pravartavuM samyak thAya ane to ja AtmA karmanA paMjAmAMthI chUTI jAya. (3) pAriNAmikabhAve hamezAM jIvatvapaNuM che; eTale jIva jIvapaNe pariName, ane siddhatva kSAyikabhAve hoya, kAraNa ke prakRtiono kSaya karavAthI siddhaparyAya pamAya che. pAriNAmikabhAva eTale AtmAnA guNo, lakSaNomAM ja pravartavAno puruSArtha. For Personal & Private Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA pAriNAmikabhAvathI jIva jIvatvapaNAne-AtmabhAvane pAmato jAya che ane kramasara zuddhatAne vadhArato vadhArato ane karmonI samyanirjarA-sakAma nirjarA karato karato siddha paryAyane pAmI jAya che. patrAMka-460mAM apAriNAmika mamatA ane pAriNAmika mamatA viSe pa.kR.deve samajAvyuM che ke : "jyAM sudhI dehAdika vaDe jIvane AtmakalyANanuM sAdhana karI zakAya tema che, tyAM sudhI te dehane viSe apAriNAmika evI mamatA bhajavI yogya che; eTale ke A zarIranA koI upacAra karavA paDe to te upacAra dehanA mamatvArthe karavAnI IcchAe nahIM, paNa te dehe karI jJAnIpuruSanA mArganuM ArAdhana thaI zake che, evo lAbha prApta karavA mATe tevA ja bhAvathI dehanI vyAdhino upacAra karavo paDe to karavAmAM bAdha nathI. A prakAranI mamatA che te apAriNAmika mamatA che. eTale ke pariNAme samatA svarUpa che. sadvicAra ane AtmajJAna te AtmagatinuM kAraNa che. AtmajJAna prApta karavA mATe sAkSAt upAya jJAnIpuruSanI pratyakSa AjJAne vicAravI e ja jaNAya che.' (4) mohanIyakarma audiyakabhAve hoya. mohanIya karma auyika bhAve eTale dehamAM pariNamavAthI utpanna thAya che. deha pratye rAga, dehanI zAtA pratye mamatva, azAtA pratye dveSa. A ja jIvane audiyaka bhAvamAM laI jAya che, je mohanIya karma che, ane tethI dehane zAtA pahoMcADanAra padArtha pratye rAga thAya che, ane azAtAnuM nimitta bananAra pratye dveSa thAya che. 'rAga ane dveSa'e mohanIya karma che. jyAM sudhI ajJAna raheluM che tyAM sudhI 'rAgadveSa' rahe che ane te ja mukhyapaNe karmabaMdhananuM kAraNa che. Atmasiddhi zAstramAM kahyuM che ke : 226 rAgadveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha; thAya nivRtti jehathI, e ja mokSano paMtha-100 (5) vANiyA akSara boDA lakhe che, paNa AMkaDA boDA lakhatA nathI. tyAM to bahu spaSTapaNe lakhe che. tevI rIte kathAnuyogamAM jJAnIoe vakhate boDuM lakhyuM hoya to bhale. bAkI karmaprakRtimAM to cokkasa AMkaDA lakhyA che. temAM jarA taphAvata AvavA nathI dIdho. kathAnuyogamAM dravya, kSetra, kALa bhAvane anulakSIne kadAca pheraphAra jaNAya paNa karmaprakRti viSe je kahyuM che, temAM pheraphAra koIpaNa rIte thaI zakato nathI. eTale siddhAMtarUpa che. siddhAMta bodha ke siddhAMtamAM phera paDI zake nahIM te to traNe kALa mATe ekasarakho ja pravarte. upadeza bodhamAM deza-kALane anusarI pheraphAra karI zakAya che athavA thato rahelo jaNAya che. For Personal & Private Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 227 morabI, aSADa vada-11, ravi, 156 (1) jJAna e doro parovela soya jevuM che, ema 'uttarAdhyayanasUtra'mAM kaheluM che. doro parovela soya khovAtI nathI tema jJAna hovAthI saMsAramAM bhUluM paDAtuM nathI. jema soya khovAI na jAya athavA khovAya to sahelAIthI zodhI zakAya te mATe soyamAM doro parovIne rAkhavAmAM Ave che. jethI dorAne AdhAre soyane sahelAIthI zodhI zakAya, tevI ja rIte AtmajJAna pragaTa thayeluM hoya to saMsArabhAvamAM khovAI javAtuM nathI. sahelAIthI saMsArabhAvamAMthI bahAra nIkaLI javAya che. ra6. morabI, aSADa vada-1ra, soma, 156 (1) pratihAra=tIrthakaranuM dharmarAjyapaNuM batAvanAra. pratihAra=daravAna. (2) sthUla, alpa-sthULa, tethI paNa chULa, dUra, dUramAM dUra, tethI paNa dUra; ema jaNAya che; ane te uparathI sUkSma, sUkSmamAM sUkSma AdinuM jJAna koIkane paNa hovAnuM siddha thaI zake che. (3) "nagna' e "Atmamagna'. (4) upahata haNAyelA, anupahata=nahIM haNAyelA, upaSTabhaja = AdhArabhUta, abhidheya=vastu dharma kahI zakAya evo. pAThAMtara-eka pAThanI jagAe bIjo pATha Ave te. arthAtara=kahevAno hetu badalAI jAya che. viSama yathAyogya nahIM, pheraphAravALuM, vatteochuM. Atmadravya e sAmAnya, vizeSa ubhayAtmaka sattAvALuM che. sAmAnya cetanasattA e darzana. savizeSa cetanasattA e jJAna. (5) sattAsamubhUta=samyakjhakAre sattAnuM udayabhUta thavuM, prakAzavuM, spharavuM, jaNAvuM te. (6) darzana=jagatanA koI paNa padArthanuM bhedarUpa rasagaMdharahita nirAkAra pratibiMbita thavuM, tenuM astitva jaNAvuM, nirvikalpapaNe kAMI che ema ArasInA jhaLakArAnI peThe sAmA padArthano bhAsa thavo e darzana. vikalpa thAya tyAM "jJAna" thAya. (7) darzanAvaraNIya karmanA AvaraNane laIne darzana avagADhapaNe avarAyuM hovAthI, cetanamAM mUDhatA thaI gaI ane tyAMthI zUnyavAda zarU thayo. 1-7 - saraLa hovAthI vizleSaNa karela nathI. (8) darzana rokAya tyAM jJAna paNa rokAya. darzanAvaraNIya karmanA kAraNe mati, zruta, avadhi, mana:paryava temaja kevaLajJAna upara AvaraNa Ave che. te AvaraNa avagADhapaNe raheluM hovAthI cetanamAM mUDhatA AvI gaI che ane tethI cetana jevI vastunuM astitva ja nathI evA prakArano zUnyavAda Ubho thayo che. jyAM sudhI sammadarzane AvaraNamAM rahela tyAM sudhI jJAna paNa samyak thaI zakatuM For Personal & Private Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 svAdhyAya sudhA nathI eTale ke jJAna avaLI rIte pravarte, pariName, eTale jJAna rokAya tema kahyuM. | (9) darzana ane jJAnanI vaheMcaNa karavAmAM AvI che. jJAna, darzananA kAMI kaTakA thaI judA paDI zake ema nathI. e AtmAnA guNo che. rUpiyAnA be ardhA te ja rIte ATha AnA darzana ane ATha AnA jJAna che. jeTalA pramANamAM darzana yathArtha thAya, teTalA pramANamAM jJAna paNa samyapha thAya eTale ke samyaphajJAnanI tArabhyatA-pragaTatA hoya che ema banne sarakhAM che. (10) tIrthakarane eka samaye darzana ane te ja samaye jJAna ema be upayoga digambaramata pramANe che. zvetAmbaramata pramANe nathI. 12mA guNasthAnake, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya ema traNa prakRtino kSaya eka sAthe thAya che; ane utpanna thatI labdhi paNa sAthe thAya che. jo eka samaye na thatuM hoya to eka bIjI prakRtie khamavuM joIe. zvetAmbara kahe che ke jJAna sattAmAM rahevuM joIe, kAraNa eka samaye be upayoga na hoya; paNa digambaranI tethI judI mAnyatA che. (11) zUnyavAda=kAMI nathI ema mAnanAra; e bauddha dharmano eka phAMTo che. Ayatana=koI paNa padArthanuM sthaLa, pAtra. kUTastha acaLa, na khasI zake evo. taTastha=kAMThe; te sthaLe. madhyastha vacamAM. ra7. morabI, aSADa vada-13, bhoma, 156 (1) cayApacaya=javuM-javuM, paNa prasaMgavazAta AvavuM-javuM, gamanAgamana. mANasanA javAAvavAne lAgu paDe nahIM. zvAsocchavAsa ItyAdi sUkSma kriyAne lAgu paDe. cayavica=javuM AvavuM. (2) AtmAnuM jJAna jyAre ciMtAmAM rokAya che tyAre navA paramANu grahaNa thaI zakatA nathI; ne je hoya che tenuM javuM thAya che tethI zarIranuM vajana ghaTI jAya che. zArIrika ciMtA athavA mAnasika ciMtAmAM Ama banavuM zakya che. (3) zrI AcArAMgasUtra'nA pahelA adhyayana zastraparijJAmAM ane zrI padarzanasamuccayamAM manuSya ane vanaspatinA dharmanI tulanA karI vanaspatimAM AtmA hovAnuM siddha karI batAvyuM che, te evI rIte ke banne janme che, vadhe che, AhAra le che, paramANu le che, mUke che, mare che, ItyAdi. 28. morabI, zrAvaNa suda-3, ravi, 156 (1) sAdhu-sAmAnyapaNe gRhavAsa tyAgI, mULaguNanA dhAraka te. yati=dhyAnamAM sthira thaI zreNi mAMDanAra. muni=jene avadhi, mana:paryava jJAna hoya te. RSi=bahu RddhidhArI hoya For Personal & Private Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 229 te. RSinA cAra bheda : (1) rAja (2) brahmA (3) deva(4) paramarSi. rAjarSi=RddhivALA. brahmarSi akSaNa mahAna RddhivALA. devarSi AkAzagAmI munideva. paramarSi=kevaLajJAnI. ra9. morabI, zrAvaNa suda-10, soma, 156 (1) abhavya jIva eTale je jIva utkaTa rase pariName ane tethI karmo bAMdhyA kare, ane tene lIdhe teno mokSa na thAya. bhavya eTale je jIvanuM vIrya zAMtarase pariName ne tethI navo karmabaMdha na thatAM mokSa thAya. je jIvano vaLAMka utkaTa rase pariNamavAno hoya tenuM vIrya te pramANe pariName tethI jJAnInA jJAnamAM abhavya lAgyA. AtmAnI paramazAMta dazAe "mokSa', ane utkaTa dazAe "amokSa'. jJAnIe dravyanA svabhAvanI apekSAe bhavya, abhavya kahyA che. jIvanuM vIrya utkaTa rase pariNamatAM siddhaparyAya pAmI zake nahIM ema jJAnIe kaheluM che. bhajanA=aMze; hoya vA na hoya. vaMcaka=(mana, vacana, kAyAe) chetaranAra. morabI, zrAvaNa suda-8, zani, 1956 'kammadavvehiM saMmaM, saMjogo, hoi jo u jIvassa; so bandho nAyavvo, tassa viogo bhave mokkho.' artha : karmadravyanI eTale pudagaladravyanI sAthe jIvano saMbaMdha thavo te baMdha. teno viyoga thavo te mokSa. saMma=sArI rIte saMbaMdha thavo, kharekhara rIte saMbaMdha thavo, jema tema kalpanA karI saMbaMdha thayAnuM mAnI levuM tema nahIM. karma dravyanI sAthe samyak prakAre saMbaMdha thavo, saMyogane anulakSIne te baMdha che ane te saMyogano nAza thavo tenuM nAma mokSa che. je saMyogothI para thaI jAya teno bhAvathI viyoga thaI jAya che eTale bhavabhramaNamAMthI chUTIne mukta thaI jAya. siddha avasthAne prApta thaI jAya te. (2) pradeza ane prakRtibaMdha mana-vacana-kAyAnA yoga vaDe thAya. sthiti ane anubhAgabaMdha kaSAya vaDe thAya. juo vyA.sA. 165 (3) vipAka eTale anubhAga vaDe phaLa paripakvatA thAya che te. sarva karmanuM mULa anubhAga che, temAM jevo rasa tIvra, tIvratara, maMda, maMdatara paDyo, tevo udayamAM Ave che. temAM pheraphAra ke bhUla thatI nathI. kulaDImAM paisA, rUpiyA, sonAmahora, Adine daSTAMta. jema eka kulaDImAM ghaNA vakhata pahelAM rUpiyA, paisA, sonAmahora nAkhI hoya te jyAre kADho tyAre tene te ThekANe te ja dhAturUpe nIkaLe che temAM jagonI tema ja tenI sthitino pheraphAra thato nathI, eTale ke paisA rUpiyA thatA nathI, tema rUpiyA paisA thaI jatA nathI; te ja pramANe bAMdheluM karma dravya, kSetra, kALa, bhAva pramANe udayamAM Ave che. For Personal & Private Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 svAdhyAya sudhA anubhAga mATe juo vyA.sA. 1/65. (4) AtmAnA hovApaNA viSe jene zaMkA paDe te "cArvAka kahevAya. (5) terame gusthAnake tIrthakarAdine eka samayano baMdha hoya. mukhyatve karI vakhate agiyArame guNasthAnake akaSAyIne paNa eka samayano baMdha hoI zake. (6) pavana pANInI nirmaLatAno bhaMga karI zakato nathI, paNa tene calAyamAna karI zake che. tema AtmAnA jJAnamAM kAMI nirmaLatA ochI thatI nathI, paNa yoganuM calAyamAnapaNuM che tethI rasa vinA eka samayano baMdha kahyo. (7) joke kaSAyano rasa puNya tathA pAparUpa che to paNa teno svabhAva kaDavo che. sAmAnyapaNe ema mAnavAmAM Ave che ke kaSAya pAparUpa che, paNa ahIM ema kahevAmAM AvyuM che ke puNyarUpa paNa hoya che. dA.ta. koIne madada karavAno bhAva thavo ene madada paNa karavI te puNyarUpa che, paNa tenI sAthe ema bhAva thaI Ave ke-"meM madada karI", "mArA vaDe madada karavAmAM AvI" athavA "meM madada karI" eTale AgAmI bhavamAM mane te puNyarUpe maLaze. A bhAva pAparUpa eTale ke anubhAga kaSAyarUpa thavAthI pAparUpa thaI jAya che ane jayAre udayamAM Ave tyAre "kaDavo' eTale duHkharUpa thaI paDe che tethI udayamAM pApa karmanuM baMdhana karAve che. (8) puNya paNa khArAzamAMthI thAya che. puNyano coThANiyo rasa nathI, kAraNa ke ekAMta zAtAno udaya nathI. kaSAyanA bheda be : (1) prazastarAga. (2) aprazastarAga. kaSAya vagara baMdha nathI. prazasta rAga, aprazasta rAga mATe juo vyA.sA. 165. (9) ArtadhyAnano samAveza mukhya karIne kaSAyamAM thaI zake, "pramAdano 'cAritramohamAM ane yoga'no "nAmakarma'mAM thaI zake. (10) zravaNa e pavananI lahera mAphaka che. te Ave che, ane cAlyuM jAya che. (11) manana karavAthI chApa bese che ane nididhyAsana karavAthI grahaNa thAya che. (12) vadhAre zravaNa karavAthI mananazakti maMda thatI jovAmAM Ave che. (13) prAkRtajanya eTale lokamAM kahevAtuM vAkya, jJAnInuM vAkya nahIM. (14) AtmA samaya samaya upayogI chatAM avakAzanI khAmI athavA kAmanA bojAne laIne tene AtmA saMbaMdhI vicAra karavAno vakhata maLI zakato nathI ema kahevuM e prAkRtajanya laukika vacana che. jo khAvAno, pIvAno, UMghavA ItyAdino vakhata maLyo ne kAma karyuM te paNa AtmAnA upayoga vinA nathI thayuM, to pachI khAsa je sukhanI AvazyakatA che, ne je For Personal & Private Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya sudhA 231 manuSyajanmanuM kartavya che temAM vakhata na maLyo e vacana jJAnI koI kALe sAcuM mAnI zake nahIM. eno artha eTalo ja che ke bIjAM IndriyAdika sukhanAM kAmo jarUranAM lAgyAM che, ane te vinA duHkhI thavAnA DaranI kalpanA che. Atmika sukhanA vicAranuM kAma karyA vinA anaMto kALa duHkha bhogavavuM paDaze, ane anaMta saMsAra bhramaNa karavo paDaze e vAta jarUrI nathI lAgatI ! matalaba A caitanya kRtrima mAnyuM che. sAcuM mAnyuM nathI. 8-14 - saraLatAthI samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. (15) samyagRSTi puruSo karyA vinA cAle nahIM evA udayane lIdhe lokavyavahAra nirdoSapaNe lajjAyamAnapaNe kare che. pravRtti karavI joIe tethI zubhAzubha jema banavAnuM haze tema banaze evI daDha mAnyatAnI sAthe upalaka pravRtti kare che. samyaphadRSTi puruSo potAnA udaya anusAra lokavyavahAra karatA jaNAya che, paNa tenA phaLa pratye daSTi rAkhyA vagara karmane khapAvavAnA AzayathI kare che ane enuM je pariNAma AvavAnuM hoya te Avaze tenA tarapha lakSa ApatA nathI. Ama karavAthI teone navA karmanuM baMdhana thatuM nathI. ApaNe paNa Ama ja udaya sAme vartIe to ApaNe paNa karmanA baMdhanamAMthI bacI jaI zakIe. (16) bIjA padArtho upara upayoga ApIe to AtmAnI zakti AvirbhAva thAya che, to siddhi labdhi Adi zaMkAne pAtra nathI. te prApta thatI nathI tenuM kAraNa AtmA nirAvaraNa nathI karI zakAto e che. e zakti badhI sAcI che. caitanyamAM camatkAra joIe, teno zuddha rasa pragaTavo joIe. evI siddhivALA puruSo azAtAnI zAtA karI zake che, tema chatAM tenI apekSA karatA nathI te vecavAmAM ja nirjarA samaje che. (17) tamo jIvomAM ullAsamAna vIrya ke puruSArtha nathI. vIrya maMda paDyuM tyAM upAya nathI. (18) azAtAno udaya na hoya tyAre kAma karI levuM ema jJAnI puruSoe jIvanuM asAmarthyavAnapaNuM joIne kaheluM che, ke jethI teno udaya Avye caLe nahIM. (19) samyagdaSTi puruSane nAkhudAnI mAphaka pavana viruddha hovAthI vahANa maraDI rasto badalavo paDe che. tethI teo pote lIdhelo rasto kharo nathI ema samaje che; tema jJAnI puruSo udayavizeSane laIne vyavahAramAM paNa aMtarAtmadaSTi cUkatA nathI. (20) upAdhimAM upAdhi rAkhavI. samAdhimAM samAdhi rAkhavI. aMgrejonI mAphaka kAmaTANe kAma ane ArAmaTANe ArAma. ekabIjAne seLabheLa karI devo na joIe. For Personal & Private Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 svAdhyAya sudhA (21) vyavahAramAM Atmakartavya karatA rahevuM. sukhaduHkha, dhanaprApti aprApti-e zubhAzubha tathA lAbhAMtarAyanA udaya upara AdhAra rAkhe che. zubhanA udayanI sAthe agAuthI azubhanA udayanuM pustaka vAMcyuM hoya to zoka na thAya. zubhanA udaya vakhate zatru mitra thaI jAya che; ane azubhanA udaya vakhate mitra zatru thaI jAya che. sukhaduHkhanuM kharuM kAraNa karma ja che. kArtikeyAnuprekSA'mAM kahyuM che ke koI mANasa karaja levA Ave tene karaja cUkavI ApyAthI mAthA uparathI bojo ocho thatAM kevo harSa thAya che? te pramANe pudgala dravyarUpa zubhAzubha karaja je kALa udayamAM Ave te kALe sabhyaprakAre vedI cUkavI devAthI nirjarA thAya che ane navuM karaja thatuM nathI; to jJAnI puruSe karmarUpI karajamAMthI mukta thavAne harSAyamAnapaNe taiyAra thaI rahevuM joIe; kAraNa te dIdhA vagara chUTako thavAno nathI. (22) sukhaduHkha je dravya, kSetra, kALa, bhAve udaya AvavAnuM hoya temAM IndrAdi paNa pheraphAra karavAne zaktivAna nathI. (23) caraNAnuyogamAM jJAnIe aMtarmuhUrta AtmAno apramatta upayoga mAnyo che. (24) karaNAnuyogamAM siddhAMtano samAveza thAya che. (25) caraNAnuyogamAM vyavahAramAM AcarI zake teno samAveza karyo che. (ra6) sarvavirati munine brahmacaryavratanI pratijJA jJAnI Ape che, te caraNAnuyoganI apekSAe; paNa karaNAnuyoganI apekSAe nahIM; kAraNa ke karaNAnuyoga pramANe navamA guNasthAnake vedodayano kSaya thaI zake che, tyAM sudhI thaI zakato nathI. 16 thI ra6 - saraLatAthI samajAya tema che tethI vizleSaNa karela nathI. * * * For Personal & Private Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAISHADH PRINTERS (079) 2749 16 27 DOOROOOOOOOOOOOOOOVA