Book Title: Karmvadna Rahasyo
Author(s): Chandrahas Trivedi
Publisher: Gurjar Agency
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005708/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharmavAdanAM raharaco - caMdrahAsa trivedI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM hasyo caMdrahAsa trivedI | mukhya vikretA : gUrjara ejansI ratanapoLanAkA, gAMdhI mArga, amadAvAda-380 001 phona : 22144663, 22149660 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KARMAVADNA RAHASYO by Chandrahas Trivedi karmavAdanAM rahasyo (c) lekhaka caMdrahAsa trivedI sAtamI AvRtti : 2013 pRSTha saMkhyA 176 kiMmata rU. 110-00 : prakAzaka : caMdrahAsa trivedI 'suhAsa', 64, jainanagara, amadAvAda-380 007 phona : 26620610 : vikretA : gUrjara graMtharatna kAryAlaya ratanapoLa nAkA, gAMdhI roDa, amadAvAda-380 001 phona : rara144663 navabhArata sAhitya maMdira jaina derAsara pAse, gAMdhI roDa, amadAvAda-380 001 phona : 22139253 navabhArata sAhitya maMdira 134, prinsesa sTrITa, muMbaI-400 002 phona : 22017213 : mudraka : caMdrikA prinTarI mirajApura roDa, amadAvAda-380 001 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa mArAM dharmapatnI zrImatI sumitrA trivedIne jemaNe mArA AtmAnA hitanI ciMtA karIne mane jaina dharmano paricaya karAvyo - caMdrahAsa trivedI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navalakathA : zrI caMdrahAsa trivedInAM prasiddha thayelAM pustako (svarUpalakSI) 1. pAche pagale 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 1. paLanAM palAkhAM 1. smRtinI sAthe sAthe vATe ne ghATe 1. vinoda vyaMga : TUMkI vArtA H AtmakathA : rekhAcitro : nibaMdha : saMzodhana : jaina dharma : bauddha dharma : gItA ciMtana : kathA ciMtana : (parsanala esesa) 1. 1. sImAnI pele pAra badalAtA raMga rAjaramata paralokavAsInI prIta taraMgonI bhItaramAM aSTam paSTam avaLI savaLI vAto 1. 1. 2. 3. 1. 2. 3. 4. jaina dharmanuM hArda 5. karmasAra bauddha dharma : siddhAMta ane sAdhanA dharmakSetre kurukSetre (gItAnuM rahasya udghATana) gItAnI bhagavattA gItAjJAnasAra 2. 3. 1. 2. 3. 4. 5. 6. jIvatarane jIvI jANIe mRtyu vijayane paMthe tanAva : samasyA ane samAdhAna mRtyu : samasyA ane samAdhAna mahAvIranI sAdhanAno marma karmavAdanAM rahasyo jaina AcAra mImAMsA biMba pratibiMba ghaTanAne ghATe pArakI bhUmi para ghara alpano vistAra paNa huM majhAmAM chuM aMtima vaLAMka 4 1993 2001 2004 2009 2010 1994 2000 2003 2002 1999 2002 2000 1996 2000 2008 1994 1994 1995 1996 2011 2004 2005 2006 2009 1992 1996 1999 2001 2003 2007 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvika saMdeha ane samAdhAna mAnavInuM jIvana jyAre saraLatAthI cAlyuM jatuM hoya che badhe potAnuM dhAryuM thatuM hoya che tyAre saMsAranI viSamatA vize tenA manamAM koI prazno UThatA hotA nathI, paNa jyAre puruSArtha karyA chatAMya tenuM dhAryA pramANe phaLa maLe nahIM, badhethI pAchA paDavAnuM thAya, vinA vAMke sahana karavuM paDe tyAre manamAM prazna UThe che; Ama mArI sAthe ja kema thAya che? kudarata mArA upara ja kema rUThI che? A saMsAramAM zuM kaMI nyAya jevuM ja nathI? jIvanamAM jyAre viparIta saMjogo AvI maLe che tyAre mANasa hatAza thaI jAya che, bhAMgI paDe che ane vidrohI banI jAya che. samajavAnI vAta e che ke saMsAramAM kazuM akAraNa banatuM nathI. ApaNAM karelAM ja ApaNI sAme Ave che paNa ApaNane tenI khabara hotI nathI tethI jyAre kaMI sahana karavAnuM thAya che tyAre mANasa anyano doSa kADhe che. mANasa sAthe je ghaTita thAya che te Akasmika nathI hotuM. darekanI pAchaLa (kAryakAraNanI zRMkhalA hoya che. sAmAnya rIte mANasa A janmanA kAryane najara samakSa rAkhIne pariNAmane mUlave che tethI pariNAma sAthe teno meLa maLato nathI. vAstavikatAmAM Aje ApaNe je chIe, je bhogavIe chIe tenI pAchaLa A janmanAM temaja AgaLanA keTalAya janmonAM ApaNAM karma paDelAM hoya che. ekavAra mANasane e samajAI jAya ke te Aje je bhogave che tene mATe tenAM potAnAM ja karma javAbadAra che to pachI mANasanA AkhA jIvananuM parivartana thaI jAya che. eka vAra jo mANasanA manamAM e vAta ThasI jAya ke Aje huM je kaMI karuM chuM te Aje nahIM to kAle, A janmamAM nahIM to bIjA janma sAme AvavAnuM ja che ane tenuM phaLa bhogavavuM ja paDaze to te samajI vicArIne karma karato thaI jAya ane thayela duSkarmonuM nivAraNa karavA tatpara thaI jAya. Ama joIe to karmasattA ghaNI prabaLa che paNa tenI sAme ApaNI caitanyasattA che - je tenAthI baLavattara che. ApaNuM ghaNuM kharuM jIvana Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmasattA (prArabdha) ane caitanyasattA (puruSArtha) e be vaccenA saMgharSamAM ja vIte che. A saMgharSamAM jo ApaNe vijayI thavuM hoya to ApaNe karmavyavasthAne samajavI paDe. tene samajayA vinA teno parAbhava na thaI zake. A samajavA mATe karmanA siddhAMtano abhyAsa Avazyaka banI jAya che. karmanI vAta ghaNA badhA dharmo e karI che. paNa jaina dharme je vaijJAnika rIte karI che ane je vigate karI che tevI anya kyAMya jovA maLatI nathI. tethI meM jaina dharmanA karmasiddhAMtane AgaLa karIne viSayanI carcA karI che. karmasattA prabaLa che teno ApaNA upara ghaNo prabhAva che paNa karelAM karma haMmezAM bhogavavAM ja paDe evuM nathI. temAM pheraphAra karI zakAya che. tene thApa ApIne tenAthI bacI paNa zakAya che. jiMdagI AvI maLI che eTale karma karyA vinA to cAlavAnuM nathI to pachI kevI rIte karma karavAM, kyAM karma karavAM ane kayAM na karavAM, karma karatI vakhate manobhAvo kevA rAkhavA e badhI carcA A pustakamAM saraLa bhASAmAM vigate karavAmAM AvI che. vaLI A saMsAramAM bIjI paNa sattAo che jenI pAse karmasattA ane ApaNI caitanyasattA paNa pAMgaLI banI jAya che te vAtanuM nirUpaNa meM A pustakamAM karela che. jIvanane tenA pUrNa pariprekSyamAM samajavA mATe te upayogI thaI paDe tevuM che. A pustakamAM prathama paMdara prakaraNomAM meM karmanA siddhAMtanI vigate carcA karI che ane pachInAM paMdara prakaraNomAM kathAnuyoganI sahAyathI karmanI vAta samajAvI che je sAmAnya mANasone paNa samajAya tevI che. svastha jIvanane najaramAM rAkhIne temaja sakala karmathI mukta zAzvata sukhanI avasthAne lakSyamAM rAkhIne meM karmavAdanAM rahasyonuM nirUpaNa karela che. bahujana samAja taraphathI mArA A pustakane sAro AvakAra maLato rahe che. pariNAme Aje tenI sAtamI AvRtti thaI rahI che. mAruM lakhANa kayAMka koIne kAma Ave che ane jIvana mATe temAMthI mArgadarzana maLI rahe che. teno mane ghaNo AnaMda che. je dharmamAMthI mane karmano sAMgopAMga siddhAMta maLyo te jaina dharmano ane tene vizada rIte rajU karanAra gurubhagavaMtonA RRNano svIkAra karyA vinA mArAthI rahI zakAya nahIM. 'suhAsa' 64, jainanagara amadAvAda-380 007 phona : 26620610 caMdrahAsa trivedI tA. 15-01-2013 - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakano paricaya THE I. sa. 1930mAM kapaDavaMjamAM janma. arthazAstra ane rAjakAraNanA viSayo sAthe mAsTara DigrI laIne amadAvAda ane muMbaInI kaoNlejomAM adhyApana kArya karyuM. lagabhaga pAMca varSa sudhI dilhImAM oNla inDiyA reDiyo uparathI samAcAra ApyA ane be varSa sudhI muMbaI reDiyo sTezana uparathI paradezamAM vasatAM bhAratIya bhAI-baheno mATe samAcAra ApatA rahyA. jIvananA uttara kALamAM pacIsa varSa sudhI mULa briTiza kaMpanI gaeNnana DaMkarli eNnDa kaMpanImAM rijiyonala maeNnejaranA ucca pada upara rahyA ane tyAMthI nivRtta thayA. jIva-jagata ane Izvara vize jANavAnI adamya jhaMkhanAne kAraNe vidha vidha dharmono abhyAsa karatA rahelA ane jevA nivRtta thayA ke turata ja sAhityasarjana tarapha vaLyA. sAhitya taraphanI sadAyanI abhiruci tethI saMskRta, gujarAtI ane aMgrejI sAhityanuM ThIka ThIka parizIlana karyuM. jIvananAM sATha varSa pachI lakhavA mAMDyuM. chatAMya Aja sudhImAM temanAM trIsa upara pustako prasiddha thayAM che. temaNe dharma upara to lakhyuM ja, paNa sAhityanAM vidha vidha svarUpone sparzIne paNa ghaNuM lakhyuM che. temaNe navalakathAo lakhI, AtmakathA lakhI, TUMkI vArtAo lakhI ane hAsyaviSayaka pustako paNa lakhyAM. tanAva' jevA manovaijJAnika viSaya upara lakhyuM to 'mRtyu' jevA gahana viSaya upara paNa lakhyuM. 'karmavAdanAM rahasyo' nAmanuM temanuM pustaka ghaNuM vakhaNAyuM ane tenI cha AvRttio prasiddha thaI. chellAM paMdara-vIsa varSathI teo gujarAta samAcAranI 'agama nigama'nI pUrtinA 'dharmaloka'mAM ciMtanAtmaka lekho 'vimarza'zIrSaka heThaLa lakhe che. gujarAtI sAhitya pariSada taraphathI mAnavatAlakSI sAhitya mATenuM pAritoSika temanA pArakI bhUmi para ghara' pustaka mATe ApavAmAM Avela che. hyumana sosAyaTI oNpha inDiyA taraphathI temane temanI sattvazIla navalakathA 'sImAnI pele pAra' mATe kanaiyAlAla mANekalAla munazI eNvaoNrDa ApavAmAM Avela che. maulika ciMtananA patha upara Aje paNa temanI kalama AgaLa vadhI rahI che. 7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nuM S $ $ $ 6 12. 13. 14. 15. anukramaNikA AtmA-paramAtmA-karma karmanuM astitva prabaLa karmasattA sauthI bhinna ane viziSTa siddhAMta karmabaMdhanuM kapyuTara karmanA udayano samaya ane svarUpa mRtyu ane janmanI gahana vAto karmabaMdhanAM kAraNo karmabaMdhanI paraMparA parivartana ane visarjana nimittono prabhAva karma bhogavavAnI kaLA puruSArthanI pradhAnatA karmathI vibhinna sattAonuM astitva svastha jIvana prati kathAnuyoga vasUlAta (karmanAM lekhAM-jokhAM) vicitra dehAkRti ane kAramI vedanA (nAmakarma ane azAtA vedanIya) bahAra Adara, ghare anAdara (karmanI kuMDaLI) vINa khAdhe, viNa bhogave (bhavonI paraMparA) gamo-aNagamo (bhavAMtaranA saMskAro). tulAno zani paNa zUnya (karmano vipAka) Asakti tyAM utpatti (AyuSya kama) pApanuM puNyamAM parivartana (karmanuM saMkramaNa) saMpanna daridrI (bhogAMtarAya - upabhogAMtarAya) vahAlAMno viyoga (aMtarAya karma ane anubaMdha) dhyAnanI badalAtI dhArA (karmanI vidAraNA) suvarNa puruSa? (karmano udayakALa) AMtarika puruSArtha (vachUTatAM karmo) vicakSaNa sukAnI (karmanA bhogavaTAnI kaLA) mA pramAdi nizAtyaya (nimittanI prabaLatA) zabda-samaja 99 103 111 116 120 124 128 133 138 144 149 154 158 166 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. AtmA-paramAtmA ane karma A vizvanI racanA samajavA mATe ApaNI pAse be mArgo che. eka che pratyakSa jJAnano ane bIjo che anumAnano. manuSyanI pAse mana che tethI vastune jANavAnI tenI kSamatA sRSTinA anya jIvo karatAM vadhAre che. manuSyanI indriyono paNa vadhAre vikAsa thayelo hoya che tethI te zabdathI, sparzathI, rUpathI, rasathI ane gaMdhathI jJAna prApta kare che. vyavahAramAM tene pratyakSa jJAna kahe che. (paNa vAstavikatAmAM te parokSa che kAraNa ke temAM indriyo ane mananI sahAya levAmAM Ave che.) adhyAtmamAM je jJAna svayaM paryApta hoya tene pratyakSa kahe che. indriyothI je jJAna thAya che tenuM kSetra ghaNuM maryAdita to che paNa tenI avadhi (sImA) ghaNI vadhAre che. teno vistAra ghaNo moTo che. je jJAna indriyo ke mananI sahAya vinA svayaM prakAzI UThe tene adhyAtmanA kSetramAM pratyakSa jJAna kahe che. kevaLajJAna te A prakAranuM jJAna che. jJAna e AtmAno guNa che ane AtmA uparathI karmanAM badhAM AvaraNo dUra thatAM jJAnano je anubhava thAya che te pratyakSa che. AtmA-paramAtmA ane karma e sUkSma che - atisUkSma che tethI te vizenuM jJAna indriyothI meLavI zakAtuM nathI. A viSayone jANavA mATe anumAnano ja sahAro levo paDe che. jagatanA moTA bhAganA dharmoe paramAtmAno svIkAra karyo che te anumAnane AdhAre ja karyo che. Ama joIe to paramAtmAne koNe joyo? paNa vizvanI saMracanA samajavA mATe dharmoe paramAtmAnI dhAraNA karI ane pachI je gaNita mAMDyuM tenAthI paramAtmAnI dhAraNAnI puSTi thaI. nizALe jatAM bALako paNa gaNitanA agharA dAkhalA gaNatI veLAe eka rakama dhArIne dAkhalo gaNe che ane pachI potAno tALo meLavI le che. jagatanA ghaNA badhA dharmoe Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo Ama paramAtmAnI dhAraNA karIne ja vizvanI racanAno, vizvanI vyavasthAno potAno dAkhalo gaNyo che.- tALo meLavyo che. AtmA ane karma paNa ati sUkSma che-IndriyAtIta che. tethI jo tene samajavAM hoya to paNa anumAnathI ja AgaLa vadhavuM paDe. jagatamAM janma, jarA ane mRtyunuM je cakra cAle che ane te cakra daramyAna ApaNane jIvonI buddhi, samRddhi, labdhi, kSamatA ityiAdinI je. taratamatA dekhAya che teno karmanuM anumAna karyA vagara meLa bese nahI. karmanuM astitva hoya to teno karanAra ane bhogavanAra koI hovo joIe. tethI AtmAnA astitvano paNa svIkAra karavo rahyo. jo ApaNe AtmAno svIkAra karIe to pachI paramAtmAnI ke parama tattvanI vicAraNA AgaLa AvIne UbhI ja rahe. keTalAka dharmoe paramAtmAno vyakitavizeSa tarIke svIkAra karyo. temaNe paramAtmAnI prAptine sAdhya gaNyuM. je dharmoe paramAtmAno vyakitavizeSa tarIke svIkAra na karyo. temaNe parama tattvanI - paramAtmatattvanI dhAraNA karI che. temaNe paramAtmA tatvanI prAptine - paramAtmapadane sAdhya gaNyuM. jIva mAtrane sukha-duHkhano je anubhava thAya che te anubhava karanAra koNa? vedanAthI kaNasato mANasa jyAre kahe ke - he bhagavAna, have mane AmAMthI choDAva - tyAre emAM bolAto mane koNa? ane mane kahenAra koNa? jo ApaNe manane mAthe e javAbadArI nAkhIzuM to pachI mana ane AtmA vacce jhAjho pharaka nahIM rahe. je ciMtakoe manane atyaMtara indriya ja gaNI, temaNe tenI upara rahelI sattAne AtmA kahyo. je loko manane ja sarva gaNI viramI gayA te loko jhAjhuM AgaLa na vadhI zakayA. manuSya, pazu, pakSI e badhAMya Indriyo sAbUta ane sakSama hovA chatAMya mRtyu pAmI zake che tethI anumAna thAya che ke indriyonI pAchaLa je jonAra hato, sAMbhaLanAra hato, anubhava karanAra hato te cAlyo jatAM mRtyu thayuM. A je-te viSayonI anubhUti karanArane ApaNe jIva tarIke oLakhIe ke AtmA kahIe to emAM jhAjho phera nathI. Ama, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA-paramAtmA ane karma zarIra-indriyo ityAdinI pAchaLa cetanAno je dhabakAra vartAya che tene viziSTa tatvanA AvirbhAva tarIke gaNavo rahyo. A viziSTa tatva te Atmatattva. tene pachI paramAtmAnA aMza tarIke gaNo ke svataMtra gaNo e judI vAta che. je dharmoe AtmAno svIkAra karyo te badhA dharmone Astika darzano tarIke sAmAnya rIte oLakhavAmAM Ave che ane je dharmoe AtmAno ke paramAtmAno svIkAra na karyo tene nAstika darzano gaNavAmAM Ave che. vedAMta, bauddha, jaina jevAM bhAratIya darzanoe caitanyano svIkAra karyo che ane tene Atmatattva ke paramAtmatattva tarIke oLakhyuM che. pAzcAtya dharmoe Atmatattva upara svataMtra rIte jhAjho vicAra karyo hoya tema lAgatuM nathI paNa temaNe sarvazaktimAna caitanyane paramAtmA tarIke vadhAre sthApyo che. are, prAcIna kALanA cArvAka ane vartamAnakALanA nitye jevA nAstikoe cetanA vyApArano - caitanyano svIkAra karyo che. saunI vacce je matabheda paDe che te caitanyanA svarUpa aMgeno. Astikoe tene zAzvata gayuM jayAre nAstikoe tene anitya gayuM. bauddhoe caitanya tattvane zAzvata na gayuM paNa saMskAra dvArA cAlu rahetI paraMparAne - saMtatidhArAne to nitya gaNI. jainoe Atma tattvane nityAnitya gayuM. jemaNe AtmAne-jIvane paramAtmAno aMza gaNyo temane mATe to anityatAno to prazna raheto ja nathI, kAraNa ke temaNe paramAtmAne zAzvata-nitya Adi ane aMtarahita sarvazakitamAna gaNyo che. Atmatattva tenI aMtargata AvI gayuM. . Ama, saue Atmatatvano eka ke bIjI prakAre athavA eka ke bIjA svarUpe svIkAra to karyo che. koIe zraddhAthI svIkAra karyo che to koIe anumAnathI svIkAra karyo. e ja rIta paramAtmatattvano paNa je svIkAra thayelo che temAM anumAnanI prabaLatA rahelI che kAraNake te paNa indriya pratyakSa nathI. have je dharmoe - darzanoe AtmAnI nityatA svIkArI, sAtatya svIkAryuM temaNe dehanA mRtyu pachI jIvanuM vividha yoniomAM Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo AvAgamana svAbhAvika rIte ja svIkAravuM rahyuM ane saMsAramAM sau jIvo vacce buddhinuM zakitanuM, labdhinuM, samRddhinuM je vattA-ochApaNuM jovA maLe che - je taratamatA che teme karmAdhIna gaNI. Ama, karmavAda astitvamAM Avyo. AtmA, paramAtmA ane karma e traNeya anumAnathI ja siddha thAya che kAraNa ke te indriyono viSaya nathI. je indriyAtIta che tene jANavA mATe anubhUti joIe. ApaNe vyavahAramAM mAnavuM ane jANavuM e be zabdono bahu saraLatAthI upayoga karIe chIe ane ekane badale bIjA zabdane saraLatAthI vinA saMkoce vAparIe chIe. jyAre vAstavikatAmAM e baMne zabdonA bhAvArthamAM ghaNo taphAvata hoya che. amerikA, raziyA, jApAna vagere dezo jAte joyA vagara paNa koI mAhitInA AdhAre kahe ke huM je - te deza vize jANuM chuM; paNa vAstavikatAmAM te mANasa, te dezone jANato nathI paNa te deza vize je kaMI vAMcyuM che - sAMbhaLyuM che tene mAne che. mAhitIthI mAnI zakAya, anumAnane AdhAre mAnI zakAya paNa jANavA mATe anubhUti joIe. vAstavikatAmAM ApaNe AtmAne jANatA nathI, ApaNe paramAtmAne jANatA nathI. ApaNe karmane paNa jANatA nathI paNa anumAnathI A badhAne ApaNe mAnIe chIe. bahu ja sthULa udAharaNa laIe to ApaNe ApaNA vaDadAdAne pratyakSa joyA nathI paNa ApaNI utpatti ja e vAtano sabaLa purAvo che ke ApaNA dAdAonuM astitva hatuM. eka vAra ApaNe "mAnavuM" ane "jAgavuM e bAbata spaSTa thaI jaIe pachI anumAna ane anubhUti vacceno taphAvata samajAI jaze. AtmAnI anubhUti sAdhya che. e jJAnano viSaya nathI. jema dIvA vaDe dIvAne jANI zakAya, sUrya vaDe ja sUryane joI zakAya tema AtmAnA prakAzamAM AtmA joI zakAya. AtmAne jANavA anya koI sAdhana kAmamAM na Ave. A avasthAne AtmajJAnanI avasthA kahe che. paramAtmAnuM darzana kahe che. A avasthA ati zuddha avasthA che. jIva Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA-paramAtmA ane karma jyAre karma rahita avasthAne prApta kare tyAre ja A zakya bane. te avasthAne kevaLajJAna kahe che. kevaLajJAna avasthAmAM ja AtmA AtmAne joI zake che. jenAra AtmA, jovAno viSaya AtmA ane jovAnuM sAdhana paNa AtmA. tyAM sAdhya-sAdhaka ane sAdhana traNeya ekAkAra thaI jAya che. A avasthA kevaLajJAnanI avasthA che. emAM AtmA karma ne joI zake ane paramAtma pada prApta karela paramAtmAne paNa joI zake. ApaNI pAse indriyo, mana, buddhi vagere je sAdhano che tenI kSamatA ja nathI ke te AtmAne joI zake ke jANI zake. ApaNe yogya sAdhanonA abhAvamAM yathAyogya kSamatAnA abhAvamAM, AtmAparamAtmA ane karmane anumAnathI ja mAnavAM rahyAM. ATalI vAta samajI jaIe to ApaNe nirarthaka zaMkA kuzaMkAmAM na phasAIe. jIva pahelo ke karma paheluM. karmanI sAthe bIjI je vAta sAmAnya rIte ApaNA manamAM UThe tevI che ke karma paheluM ke AtmA pahelo? jo jIva pahelAM hato to vizuddha evA AtmAne, evAM karma kema vaLagyAM? karmanA abhAvamAM AtmAne vaLI pravRtti karavAnuM zuM kAraNa maLyuM ke tenAthI karma utpanna thaIne tene coTI gayAM ke tenI sAthe otaprota thaI gayAM? jo prathama karmanuM astitva mAnIe to svAbhAvika rIte vicAra Ave ke jIva vinA - AtmA vinA karmane koNe pedA karyA? ane utpanna thayAM to AtmAne vaLagyAM zI rIte? jo jIvane pahelo gaNIe to e ja prazna vaLI Ave ke jIvane koNe utpanna karyo ane zA mATe utpanna karyo? vaLI utpanna thayelA zuddha AtmAne karma vaLagI zake to pachI dharma-dhyAna, deva-darzana, japatapa vagere karavAnuM prayojana zuM? badhI dharmakriyAo ke anuSThAna karI zuddha thayelA AtmAne pharIthI jo karma lAgavAnAM ja hoya, tene malina karavAnAM hoya to vizuddhi prApta karavAnI mahenata koNa kare? zA mATe kare? Ama ' ApaNe goLa ne goLa pharyA karavAnA paNa vAtano cheDo kyAMya nahi maLavAno. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo Ama, A pahelI - koyaDo AtmAne ke karmane prathama mAnavAthI nipaTato nathI. prathama IMDuM ke prathama kUkaDI ? prathama strI ke prathama puruSa? rAtri pahelI ke divasa pahelo? A badhA praznomAM paheluM A ane bIjuM te - ema kahI zakAya tema hotuM ja nathI. jJAnIo kahe che ke jiMdagI AkhI vicAra karyA karo, game eTalI zodhakhoLa karo paNa teno saMtoSakAraka uttara nathI ja maLavAno. mATe ApaNA mATe to eTalI hakIkata pUratI samajo ke saMsAramAM ApaNuM dhAryuM kaMI thatuM nathI. ApaNane pasaMda na hoya evI vAto ApaNA jIvanamAM AvI paDe che. ApaNe haMmezAM saphaLa thaI zakatA nathI. eka rIte pagale pagale ApaNane pratIti thayA kare che ke ApaNe asahAya chIe. ApaNI icchA na hoya chatAMya ApaNe maravuM paDe che ane ApaNane vagara pUche ApaNo janma thaI jAya che. A badhuM dazAve che ke ApaNe kyAMka parAdhIna chIe, baMdhAyelA chIe. bIjI bAju e paNa che ke jIvanamAM azAMti asukha ane samasyAo hovA chatAMya puruSArthathI ApaNe keTalAya praznonuM nirAkaraNa paNa karI zakIe chIe, paristhitimAM pheraphAra karI zakIe chIe - tethI ema paNa kahI zakAya ke ApaNe taddana asahAya nathI. ApaNe kyAMka svataMtra paNa chIe. mULa vAta che ke ApaNe kyAMka parAdhIna chIe ane chatAMya kyAMka svataMtra chIe ane svAdhIna thaI zakIe tema chIe. jo ATalI vAta samajAI jAya ane teno svIkAra thaI jAya to pachI pahelAM jIva ke karma - e vAtano ukela na maLe to paNa ApaNuM kAma cAlI jaze. jema survaNa ane mATI bhUgarbhamAM sAthe ja paDelAM maLe che ema jIva ane karma sAthe ja rahelAM maLe che. mATIne dUra karI bhaThThImAM tapAvIne ApaNe zuddha suvarNa meLavI zakIe chIe tema ApaNe AtmAne karmanI upAdhithI - karmanA maLathI alaga karI kamarahita avasthA prApta karI zakIe chIe ane te ja karavA jevo puruSArtha che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA-paramAtmA ane karma AtmAnI karmarahita avasthA zUnya nathI. koI rakhe mAne ke tyAM kaMI rahetuM nathI. AtmAnI zuddha avasthA e ja paramAtmadazA ane tyAM anaMta AnaMda ciraMtana che. AtmA karmathI baMdhAyelo che evuM paNa AtmAne bhAna na thAya e AtmAnI bahirAtma dazA. pote karmathI baMdhAyelo che ane teNe mukta thavAnuM che ema samajAI jAya ane te mATe prayAsa kare te AtmAnI aMtarAtma dazA ane te jyAre karmathI sarvathA mukta thaI jAya te AtmAnI paramAtma dazA. A che karmano marma. A che karmanuM rahasya. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. karmanuM astitva jagatanA lagabhaga badhA ja dharmoe karmanI mahattA svIkArI che. saMsAramAM vyakti vyakita vacce je asamAnatA dekhAya che tene kevI rIte vAjabI gaNavI e mahAprazna che. pUrvakarmanuM astitva svIkAryA sivAya, saMsAramAM pravartatI asamAnatA samajAvavAnuM lagabhaga azakya che. tethI sarva dharmoe eka ke bIje prakAre karmanuM prabhutva svIkAryuM. Ama, asamAnatAnuM kAraNa zodhatAM zodhatAM saune karma ke pUrvakarmano sahAro levo paDyo. koI eka bALaka dhanavAnane tyAM janme che ane anAyAse janmatAMnI, sAthe ja karoDonI saMpattino mAlika banI jAya che. jayAre bIjuM koI bALaka gaMdI-aMdhArI koTaDImAM janme che jene mATe sAmAnya anna ke vastra meLavavAM paNa muzkela hoya che. koI janmatAMnI sAthe khoDakhAMpaNavALuM hoya che to koIne game tema athaDAvA-kuTAvA chatAMya kaMI thatuM nathI. koIne bhaNavA mATe nizALe javAnAM kANAM hotAM nathI to vaLI bIjA koI mATe jIvanamAM AgaLa vadhavAnI tako sahaja prApta hoya che. keTalAka mANasa game tevA pratikULa saMjogomAMthI mArga kADhI AgaLa vadhe che to bIjI bAju keTalAka maLelA bhAgyane-takone gumAvIne chevaTe raste rakhaDatA bhikhArI thaI jAya che. koI dekhAve suMdarasohAmaNuM hoya che to koInI sAme jovAnuM paNa mana thAya nahIM tevuM kadarUpuM hoya che. koI pote dekhAvamAM sAva sAmAnya hoya paNa tene rUpALI patnI maLe to bIjI bAju koI svarUpavAna strIne sAva sAmAnya patinI patnI thaI saMsAra mAMDavo paDe che. koIne suzIla svabhAvanI patnI maLe che to koI mahAna mANasane karkazA svabhAvanI patnI maLe che. koIno paDyo bola jhIlAya to koI pagamAM paDe to paNa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanuM astitva na khamAya. janmajAta asamAnatA-raMganI, rUpanI, saMpattinI, buddhinI, saMjogonI, svabhAvanI, vyakitatvanI - mATe kone javAbadAra gaNIzuM ? jo bhagavAna ja ApaNane janma Apato hoya to vyakti vyakti vacce Avo vahero-AMtaro kema rAkhe? jo bhagavAna ja vahAMlA-davalAM karato hoya to pachI mANasa kayAM jaIne nyAya mAge? ane Ama bhedabhAva rAkhanArane bhagavAna kahevAya paNa kharo? saMsAramAM be prakAre asamAnatA jovA maLe che. eka che janmajAta asamAnatA. dekhItI rIte vinA vAMke ke vinA kAraNe janma lenAra zizuo vacce dekhAvanI, saMjogonI, saMpattinI, zarIraracanAnI ityAdi je bhinnatA rahe che te mATe pUrvakarma sivAya ApaNe bIjA koI ne javAbadAra na gaNI zakIe. bIjA prakAranI asamAnatA paNa saMsAramAM pravarte che. eka ja prakArano puruSArtha be jaNa kare paNa vadhAre saphaLa thAya to bIjAno puruSArtha niSphaLa jAya ke tene khAsa saphaLatA maLe nahIM. eka jaNane sahejamAM kIrti maLe to bIjAne keTalIya lAyakAta hovA chatAMya koI jANe paNa nahIM. eka jaNa koInuM kaMI kAma na kare chatAMya badhA teno paDyo bola jhIlI le jayAre bIjo tana toDIne saunAM kAma karato hoya chatAMya tenI vinaMtIneya koI gaNakAre nahIM. koIne aneka sukha-sagavaDo vacce paNa azAMti hoya to vaLI koI sUko roTalA khAIne, pAse AvelI nadInuM pANI pIne kinAre AvelA jhADa nIce nirAMte UMghato hoya. koIne patharA khAya to paNa pacI jAya to koIne mAMDa gheMza pacatI hoya ane pANI jevI chAza upara jIvavuM paDe che. koI agAzImAMthI paDe to paNa teno vALa vAMko na thAya to koIne saheje Thokara vAge, hADakuM bhAMge ane cha mahinAno khATalo thAya. koInI smRti eTalI teja hoya ke eka vAra vAMceluM tene yAda rahI jAya che to koine rAta-divasa keTaluMya gokhe tyAre thoDuM yAda rahe. koInI pAse sukha-saMpattinI relamachela thatI hoya paNa bhogavAya nahIM tyAre bIjA koI pAse bhogavavAnI tAkAta hoya paNa vastuno abhAva hoya. koIne evuM hoya ke bhogave ghaNuM badhuM paNa te teno mAlika Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo na hoya, tyAre bIjo mAlika hoya paNa tenAthI bhogavAya nahIM. A badhI viSamatAnA mULamAM paNa karma rahelAM che. viSamatA ane taratamatAthI bharelo A saMsAra karmane mAnyA sivAya samajI zakAya nahIM. jema rogane jANyA vinA teno upacAra na thaI zake tema karmane samajayA sivAya tenI cuMgAlamAMthI chUTI zakAya nahIM. karmane haThAvyA vinA iSTanI prApti thaI zake nahIM. sAMsArika sAmagrI ane saphaLatA meLavavI hoya to paNa karmane samajIne tene yathAyogya rIte goThavavAM paDe. karma e zraddhAno viSaya nathI. karmanuM to vijJAna che. emAM badhuM tarkabaddha ane kaDIbaddha che. jema vijJAnane potAnA siddhAMto che tema karmane paNa potAno siddhAMta che ane te anurUpa ApoApa karma kAryAnvita thAya che. karmanA siddhAMtamAM kayAMya apavAdane sthAna nathI. ApaNe karmane zraddhAno viSaya gaNIne bAjue mUkI zakIe tema nathI ane jo tema karIzuM to saravALe ApaNe ja sahana karavuM paDaze. 10 hAla jeneTika enjiniyariMga nAmanI vijJAnanI zAkhAe janmajAta taratamatA aMge ghaNuM saMzodhana karyuM che ane temAMthI je tAraNo kADhyAM te karmIsaddhAMtane vadhu puSTa kare evAM che. jeneTika vijJAna e niSkarSa upara pahoMcyuM ke vyakti vyakti vaccenI badhI taratamatAno AdhAra jina upara che. jina ApaNI zarIraracanAno aMtima ghaTaka che. vijJAna tene mULa ghaTaka gaNe che. A jinamAM saMskArasUtro rahelAM che ane tene AdhAre vyakita vyakita vacce taratamatA rahe che. mANasano dekhAva, svabhAva, buddhi, bhAvi rogo, zarIraracanA ema ghaNAbadhAno AdhAra A saMskArasUtro upara rahelo hoya che. jinanuM nirmANa mAtA-pitAnA bIjamAMthI thAya che ane pratyeka jinamAM kampyUTaranI jema ghaNA sUkSma saMskAra Adezo hoya che - jene kromosoma kahe che. Ama, jeneTika vijJAna to karmanA siddhAMtanI vadhAre najIka AvI gayuM che. prazna e che ke pratyeka jinamAM - tenA guNasUtromAM -saMskArasUtromAM bhinnatA kema? A bhinnatA mATe jo mA-bApanuM bIja kAraNabhUta hoya Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanuM astitva to eka ja mAtA-pitAnAM be bALako vacce kema bhinnatA rahe che? are, ghaNI vAra to eka ja mAtA-pitAnAM saMtAno vacce guNamAMdoSamAM, dekhAvamAM AsamAna-jamInano taphAvata rahe che. A taphAvatanuM jeTaluM mahattva che enA karatAMya e vAtanuM vadhAre mahattva che ke amuka saMtAnane jeneTika vArasAmAM badhuM sAruM sAruM maLyuM ane bIjA saMtAnane badhuM kharAba maLyuM ane trIjAne mAtA-pitAnA jeneTika vArasAmAM mizra dekhAva ane saMskAro maLyA. pariNAme pratyeka saMtAnane saMsAramAM je sahana karavuM paDaze ke lAbha maLaze temAM paNa taratamatA rahevAnI. A taratamatA mATe koNa javAbadAra?. jeneTika vijJAna pAse teno phakata uttara che ko-InsIDansa. A taratamatAne Akasmika gaNAvyA sivAya temane chUTako nathI. paNa A Akasmika vAtamAM amuka saMtAnane sahana karavuM paDyuM ane amuka saMtAnane lAbha thaI gayo tenuM zuM? to pachI tyAM nyAya kyAM rahyo? kArya-kAraNano niyama A jagyAe khoTakAI ja gayo ne? karmavijJAna pAse A taratamatA mATe uttaro che. ene mATe kazuM Ama Akasmika nathI. jinanIya pAchaLa karma jAya che ane amuka saMtAna upara A prakAranA jinano ja prabhAva kema paDyo te vAta kahI jAya che. jinanA ghaTakanI pAchaLa pUrvajanmanA saMskAro rahelA che ane tene lIdhe eka ja mAtA-pitAnA bIjamAMthI utpanna thatAM saMtAnomAM paNa bhinnatA ane taratamatA rahe che. Ama, karmavijJAna jeneTika vijJAnathI AgaLa che eTaluM ja nahi paNa jayAre ApaNe teno abhyAsa karIe tyAre lAgyA vinA nathI rahetuM ke karmavijJAna ghaNuM AgaLa che. vijJAnanI badhI zAkhAomAM sauthI mahattvanI zAkhA karmavijJAnanI che. je karma upara ApaNI caDhatI-paDatI, mukita-baMdhana, sukha-duHkha, zAMti-azAMtino AdhAra che e karmane samajyA vinA ApaNane sukha-samRddhino mArga na maLe. jo jIvanamAM kaMI meLavavuM ja hoya, maLelA manuSya jIvanane sArthaka karI levuM hoya to karmasiddhAMtane samajIne AgaLa vadhavuM rahyuM. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. prabaLa karmasattA karma eka prabaLa sattA che ane dareka jIva-manuSya A karmasattAne AdhIna rahIne jIve che. karmano nacAvyo te nAce che, kUde che, raDe che, hase che, janme che ane mare che. karmanI prabaLa sattA sAme koI viralAo ja mAthuM UMcakI zake che ane tene haMphAvI zake che. paNa tema karatA pahelAM karmasattAnI zakti kayAM che, keTale sudhI che te samajI levuM khUba jarUrI che. karmasattAnI anargaLa zakitane lIdhe ghaNA lokomAM evI gerasamaja pravarte che ke Akho saMsAra karmane AdhIna che ane tenI sattAmAM mInamekha mArI zakAya nahIM. jo Ama ja svIkArI levAmAM Ave to pachI mANase kaMI karavApaNuM rahetuM nathI. karma jema dore tema dorAvAnuM ane nacAve tema nAcavAnuM. AvA lokoe karmasattAne eTalI hada sudhI sArvabhaumatatva ApyuM ke te jANe IzvaranI barobarInI banI gaI. bIjI bAju keTalAya tattvaciMtako jemanAthI karmasattAnuM A sArvabhaumatva sAMkhI na zakAyuM ke te eTaluM vAjabI na lAgyuM. temaNe enI upara bhagavAnane mUkI dIdho. temaNe e to kabUlyuM ke karma e khUba prabaLa sattA che, paNa bhagavAnane temaNe tenAthI upara mUkyo. bhagavAna karmasattA upara potAno vaTahukama bahAra pADIne karmanA cukAdAomAM pheraphAra karI zake. koInI sajA mulatavI rAkhI zake to koInI sajAmAM ghaTADo karI zake ane ThIka lAge to koIne sajAmAMthI mAphI paNa ApI de. Ama, Izvarane vacce lAvavAthI evI eka paristhiti UbhI thaI ke jenA mATe Izvarane paNa doSita gaNAvI zakAya. jo Izvara Ama manamAnI karI apavAdo kare to pachI tenuM aizvarya jhAMkhu paDI jAya. bhagavAna potAne bhajanArAone bacAvI le ane tenI avagaNanA karanArAone daMDe ke temanI sAra-saMbhALa na le to pachI IzvaramAM ane mANasamAM zuM phera rahyo? mANasone paNa 12 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabaLa karmasattA 13 khuzAmata game ane Izvarane paNa te game. pachI bhalene IzvaranI khuzAmatane bhakita jevA sArA zabdathI oLakhavAmAM Ave. jema koI rAjakAraNI potAnA pakSanA mANasone ke svajanone nyAla (mAlAmAla) karI de ane virodhIone heThA pADe-rakhaDatA karI mUke tema bhagavAna paNa karato thaI jAya to tenuM bhagavarpaNuM kayAM rahyuM? Ama to Izvarane ja anyAya thaI bese evI paristhitinuM nirmANa thaI jAya. to pachI zuM ApaNe karmasattAne ja sarva kaMI mAnavI rahI? tene ja sarvoparI gaNI tene namI paDavAnuM rahyuM? hA, ApaNe eka vAta to svIkAravI ja rahI ke karmasattA mahAbaLavAna che - e vAta kharI paNa te parama nyAyI che. koInA tarapha te pakSapAta ke dveSa rAkhatI nathI. karma sattA pAse vagavasIlo cAlato nathI. rAya ke raMka hoya sau karmasattA pAse sarakhA che. tyAM koInI zeha-zarama pahoMcatI nathI. to pachI karmasattAne AdhIna thaI jIvavAmAM zuM vAMdho? ApaNe karmasattA sAme laDAI zA mATe? karma sAthe ApaNe laDAI che tenuM kAraNa e nathI ke te anyAyI che. karma ApaNane Atmika sukhathI - sAcA sukhathI vaMcita kare che. te mATe ApaNe karmasattA sAme laDAI mAMDavAnI che. karmanI hAjarImAM ApaNo svabhAva pragaTa thato nathI. ApaNI Atmika saMpattino AvirbhAva thato nathI. tethI jJAnIo karmasattAne phagAvI daIne nija svarUpamAM AvI javAnI salAha Ape che ane teno mArga batAve che. ApaNane jyAM sudhI ApaNe mAnelAM sukhasagavaDa maLe che tyAM sudhI ApaNane karmasattA khaTakatI nathI. paNa jevI pratikULatAo sAme Ave che ke ApaNane karmasattA khaTake che. Ama joIe to karmasattAe ApaNane ApelAM sukho paNa saravALe nukasAnakAraka che. kAraNa ke te ApAta bhadra paNa pariNAme virUpa che. teno svAda mITho che paNa tenI asara mAThI che. je jJAnIoe karmanuM svarUpa jAyuM ane oLakhuM temaNe e vAta karI ke karmamAtra duHkhadAyaka che. mATe tenI cuMgAlamAMthI ApaNe nIkaLI javuM joIe. game tevo sAro rAjA hoya to paNa ApaNe tenA paga nIce to kharA ja ne! te vIphare ke tene kaMI vAMkuM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 karmavAdanAM rahasyo paDe tyAre ApaNI khAnAkharAbI thayA vinA rahe nahIM. mATe dharmapuruSoe ghoSaNA karI ke karma sattAnI sarahado oLaMgIne potAnA pradezamAM AvI jAva. potAnI sattAmAM ja AvI jAva. chatAMya jo te zakya na hoya to evAM satkAryo karo. evA sadbhAvo rAkho ke karmasattAne tamArA upara ThavAno vakhata ja na Ave. evuM nItipUrNa jIvana jIvo ke karmasattA tamArAthI khuza thaI jAya ane chevaTe tene manAvIne-samajAvIne tenI saMmatithI tenI sarahado pAra karI jAva. sarva Atmavaze sukha; sarva paravaza duHkha - A vAta to manusmRtie paNa karI che. jyAM ApaNe svAdhIna chIe tyAM sukha; jyAM ApaNe parAdhIna chIe tyAM duHkha ja che. Ama, mULa vAta to karmasattAmAMthI nIkaLI svasattA - AtmasattAmAM AvavAnI vAta che paNa te pahelAM ApaNe ghaNo lAMbo ane vikTa mArga kApavAno che. A vikTa mArge prayANa karatA pahelAM ApaNe samajI laIe ke ApaNA duHkhanuM kAraNa zuM che? tene kevI rIte dUra karI zakAya? duHkhane tAtkAlika dUra na karI zakAya to kevI rIte tene veThI levAya ke jethI tenI paraMparA na sarjAya. sukha Ave to tene paNa kevI rIte bhogavAya ke te hAthamAMthI chaTakI na jAya ane teno bhogavaTo paNa uttarottara sukha ane zAMtinuM kAraNa bane ane chevaTe paramasukhanI niSpatti thAya. karmazAstrakarmavijJAna ke karmasiddhAMtane samajyA vinA A mArga maLavo muzkela che. ane tethI ja to karmavAdanA abhyAsanuM mahattva che. karmasattA baLavAna che - prabaLa che paNa jo ApaNe tenI sAme kaLathI kAma laIe to tenA upara vijaya prApta karavAnuM eTaluM muzkela nathI. eka vAra karmavyavasthAnAM rahasyo samajI laIe to karmanA gaDhamAM kyAM kyAM nabaLI jagyAo che teno ApaNane khyAla AvI jAya ane pachI tyAM gAbaDAM pADI karmanA gaDhamAM pagapesAro thaI zake. eka vAra karmano gaDha tUTyo ane caitanya sattAno temAM praveza thayo pachI karmanA gaDhane paDatAM vAra nahIM lAge. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. sauthI bhinna ane viziSTa karmasiddhAMta Ama to saue potapotAnI rIte karmasiddhAMtanI vAta karI che. paNa tenuM aNIzuddha svarUpa jaina dharmanA apavAda sivAya kayAMya jovA maLatuM nathI. Ama joIe to karaNI evI bharaNI, vAvIe evuM laNIe ane evAM calaNI vAkyo lagabhaga dareka dharmamAM maLI Ave che. paNa tethI sauno karmasiddhAMta sarakho nathI. karmanuM mahattva, tenuM astitva sau svIkAre che. paNa tenI vyavasthA bahu ochA samaje che. karmanI vyavasthA bahu jaTila che e vAta kharI paNa karmanA siddhAMtanA pratipAdanamAM bhalabhalA vicArako paNa thApa khAI gayA che. enuM mukhya kAraNa che karmanuM yathA tathA svarUpa samajavAmAM thayelI bhUla. jyAM mULamAM ja khAmI hoya tyAM teno paripAka kevo Ave? moTA bhAganA vicArakoe karmane adaSTa zakita gaNI che; jethI teo karmavyavasthAne pUrNa rIte tarkabaddha karI zakyA nathI. bIjI bAju je ciMtako karmane eka padArtha gaNIne AgaLa vadhyA te karmavyavasthAne sAMgopAMga samajAvI zakyA che. ane ApaNe ahIM e siddhAMtane Azraye karmasiddhAMtanuM vivaraNa karavuM che. karma e paNa eka padArtha ke dravyanI niSpatti che jene pagalAstikAya kahevAmAM Ave che. A dravya eTaluM to sUkSma che ke jene ApaNe moTAM dUrabInonI madadathI paNa joI zakIe tema nathI, paNa tenI asara to avazya anubhavI zakIe chIe. vastu jovAmAM na Ave tethI tenuM astitva nathI tema to na ja kahevAya. vastunA vartanathI tenI pratIti thaI zake che. samagra AkAza A dravyanA atisUkSma paramANuothI vyApta che - bharAyeluM che. Ama to AkAza keTalAya prakAranA sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatama paramANuothI vyApta che. paNa emAMya amuka prakAranA 15 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo paramANuomAM karma tarIke pariNamavAnI kSamatA che. A viziSTa prakAranA paramANuono je samUha-jaththo AkAzamAM pravarte che tene kAryaNavargaNAne nAme oLakhavAmAM Ave che. karma banavAnI kSamatAvALA A paramANuo Ama to potAnI meLe jIvane kaMI karI zakatA nathI. jema ke aNuparamANumAM anaMta zakti che paNa jyAM sudhI teno sphoTa karavAmAM na Ave tyAM sudhI aNuzakti pedA thatI nathI. te pramANe karma banavAnI kSamatAvALA A sUkSma paramANuo ApoApa to kaMI ja karatA nathI. AkAzamAM phakta tenuM astitva banI rahe che. paNa jIva potAnA rAga-dveSanA bhAvothI je spaMdana kare che tenI lIdhe jaDa evA A paramANuo caitanya evA jIva tarapha kheMcAI Ave che ane tenI sAthe otaprota thaI jAya che. Ama, otaprota thavAnI sAthe nirjIva-jaDa evA paramANuono jANe visphoTa thAya che ane temAMthI karmanI niSpatti thAya che. Ama, eka bAju jIvacaitanya che ane bIjI bAju karma banavAnI kSamatAvALA paramANuo je ajIva-jaDa che ane te baMne potAnA svabhAvamAM rahe che. paNa rAga-dveSane kAraNe jevo temano yoga thAya che ke turata ja jANe temanuM rUpAMtara thaI jAya che ane navA svarUpe te astitvamAM Ave che. 16 ahIM eka vAtano ullekha karI laIe ke jIva potAnA zuddha svarUpamAM hoya to A karmaraja tene lAgI zakatI nathI. ghaNA dArzaniko ema kahe che AtmA to vizuddha che; ane karma jevo padArtha tene kaluSita karI zake nahIM. ApaNe ahIM eTalI vAta sAthe saMmata chIe ke AtmAnuM mULa svarUpa zuddha ane buddha che paNa te anAdi kALathI karmanA saMsargathI kharaDAyelo che ane puruSArtha karIne teNe zuddha banavAnuM che. jo jIva karmathI ragadoLAyelokaluSita thayelo ja na hota to te A saMsAramAM paNa na hota ane kRtakRtya thaI potAnA astitvamAM ja hota. jIva saMsAramAM rakhaDe che ane sukhaduHkha bhogave che tenuM e ja kAraNa che ke te karmothI kharaDAyelo che - karma sAthe otaprota thaI gayo che jethI tenuM mULa svarUpa pragaTI zakatuM nathI. karmanuM astitva satata banI rahe che tenuM mULa kAraNa kaSAyo - krodha, Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauthI bhinna ane viziSTa karmasiddhAMta 17 mAna(abhimAna), mAyA(kapaTa) ane lobha che. jIva haMmezAM A kaSAyothI dhabakato rahe che. pariNAme te caMcaLa bane che. A caMcaLatAne kAraNe te yogomAM eTale mana, vacana ane kAyAnA yogomAM pravRtta thAya che. brahmAMDamAM vyApta karmanA paramANuone potAnA prati kheMcanAra preraka baLa che kaSAyo; paNa te kheMcAI Ave che A traNa yogo dvArA. jo jIva kaSAyothI AMdolita na thato hota, kaSAyonA prabhAvathI para hota to te phakta sahaja yogane Avazyaka karma-paramANuothI vadhAre karma-paramANuo grahaNa na karata. bAkI sAmAnya rIte jIva pratyeka samaye-paLe thokabaMdha karmaparamANuo grahaNa kare che. yogono vyApa jeTalo moTo teTalA vadhAre pramANamAM karma-paramANuo jIva tarapha kheMcAI AvavAnA ane jIva te grahaNa karavAno, paNa A karma-paramANuo jIva sAthe sajjaDa rIte coMTI jAya che, kaSAyonI bhInAza ane cIkAzane kAraNe. Ama, ApaNe ja ApaNAM karmonA sarjaka chIe. yoga dvArA karmanA paramANuo grahaNa karIe chIe ane kaSAyo dvArA AtmasAt karI daIe chIe. kaSAyo janita caMcaLatA karma-paramANuonA grahaNanuM dekhItuM kAraNa che paNa mULa prerakabaLa kaSAyo che. jIvamAM je ruci paDelI che, jIvanuM je valaNa che, abhigama che te vaLI kaSAyonuM ugamasthAna che. jo ruci samyagU hoya to bhAvonA uchALA ochA ane jo ruci viveka vagaranI hoya, mithyA bhAvomAM rAcanArI hoya, AtmahitanA bhAna vagaranI hoya to kaSAya janita bhAvonA uchALA vadhAre. bhAvanA eka nAnA kaMpanathI paNa thokabaMdha karma-paramANuo jIva grahaNa karI le che to pachI jIva jyAM mithyA bhAvathI vAsita hoya tyAM to bhAvanA uchALAone kaMI sImA ja hotI nathI. bhAvonA ane emAMya kaSAya janita bhAvonA ATalA uchALA hoya tyAM karma-paramANuonA grahaNane paNa kyAMthI sImA rahe? . jo jIvamAM pariNAmadarzinI buddhinuM prabhutva hoya, zreya ane preyano viveka hoya, zuM meLavavA jevuM che ane zuM choDavA jevuM che te bAbata spaSTa hoya to tenA bhAvo saMyamamAM rahe che ane pariNAme tenI sakaLa pravRttio Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo maryAdAmAM AvI jAya che. jIvanI potAnI bhAvajagata pratinI jAgarUkatA, pravRtti uparano saMyama ane mana-vacana-kAyAnA yogonI alpatA - A badhAMno karmanA paramANuonA grahaNa upara ghaNo prabhAva paDe che. suruci, kaSAyathI alpa raMjita bhAvo, alpa yogo, vivekabuddhi ane pUrNa jAgarukatAvALo jIva bahu ochA pramANamAM karma bAMdhe che. ane je bAMdhe che te paNa moTe bhAge sukhada hoya che. jo pAribhASika zabdomAM kahIe to karmabaMdhanA mukhya hetuo mithyAtva, aviratI, kaSAya, yoga ane pramatta avasthA che. vaLI jaina dharme kta pravRttine ke kAryane karmabaMdhanuM kAraNa nathI mAnyuM. ApaNe koI kArya na karIe paNa bIjA pAse te karAvIe to paNa karmano baMdha paDe ja. jema koInI hatyA ApaNe na karIe paNa koInI pAse karAvIe to paNa kAyado ApaNane javA na de tevuM karmanI bAbatamAM che. baMdhanI A vAta ATalethI aTakatI nathI. are, koI kaMI karatuM hoya temAM sUra purAvIe, tenI prazaMsA karIe to paNa ApaNA upara karmano baMdha paDe. Ama, karma ke kriyAnuM karavuM, karAvavuM ane anumodavuM e traNeya karmabaMdhanAM kAraNo che. mATe jJAnI puruSoe khoTuM karavAthI, karAvavAthI ke tenI anumodanA karavAthI paNa dUra rahevA jaNAvyuM che. jaina dharmanI A vAta paNa viziSTa che. karmavAdane yathArtha rIte samajavA mATe ApaNe IzvaranA svarUpa vize paNa vicAra karavo rahyo. jo A bAbata ApaNe spaSTa na hoIe topaNa karmane samajavAmAM ApaNe bhUla karI besIe ke kyAMka bhaLatI bhrAmaka mAnyatAomAM phasAI jaIe. A kAraNathI paNa ghaNA lokonI karmavAdamAMthI zraddhA UThI jAya che. jaina karmavAda anya karmasiddhAMtothI alaga paDI jAya che ane paripUrNa lAge che tenuM kAraNa bhagavAna vizenA tenA spaSTa khyAlo, tenI yathArthatA ane kSamatA viSenI pUrNa samajaNa. jaina darzane bhagavAnano svIkAra karyo che. paNa te vizvanA sarjaka tarIke nahIM. jainamate bhagavAna dRrzaka che. te Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 sauthI bhinna ane viziSTa karmasiddhAMta saMsAramAMthI mukta thavAno mArga batAve che. jainamata pramANe A saMsAranuM zAsana karanAra, saMcAlana karanAra, sRSTine banAvanAra ane teno nAza karanAra koI sattAnuM astitva nathI. dareka jIvamAM-AtmAmAM bhagavAna banavAnI kSamatA rahelI che. jemane ApaNe bhagavAna tarIke mAnIe chIe teo paNa eka samaye ApaNA jevA ja hatA paNa pracaMDa puruSArtha karI, karmono viccheda karI teo mukta thaI gayA ane te mATeno mArga batAvatA gayA. vaLI, A mArga upara teo pote cAlyA hatA tethI ApaNane paNa e mArga upara cAlavAmAM vadhAre vizvAsa rahe che. jaino bhagavAnanuM pUjanaarcana-vaMdana ityAdi kare che paNa te eTalA mATe nahIM ke bhagavAna kaMI kRpA karI saMkaTamAMthI tArI leze. bhagavAne taravAno-bacavAno mArga batAvyo che mATe tenA bahumAna tarIke tenI bhakti karavAnI che. jethI ApaNane te mArga upara cAlavAnuM baLa maLI rahe ane tenI satata smRti rahe. Ama, jainadarzana, anya dharmo karatAM bhagavAnanA svarUpa vize taddana juduM paDI jAya che ane tethI paNa teno karmavAda badhA karatAM judo ane - tarkabaddha rahe che. anya dharmoe bhagavAnane, game tema karI zakavA samartha, game te na karavA mATe paNa samartha ane game to koI anya rIte karavA paNa samartha gaNyo che tethI tene karmasattAnI upara mUkavo paDe che. AvA bhagavAnanI kRpA thAya to karmanI sattAmAM te hastakSepa karI zake ane karma TakArelI sajAmAM vadhAro-ghaTADo karI zake ane te mApha paNa karI zake. jainadarzanane AvA prakArano koI bhagavAna svIkArya nathI ane tethI karmavAdanA tenA ciMtanamAM kayAMya nabaLI kaDI rahetI nathI. majAnI vAta to e che ke jainadarzane bhagavAna ane karma baMnene sAthe rAkhyA chatAMya temanI vacce kyAMya paraspara virodha raheto nathI; UlaTAnuM tenuM ciMtana parasparane puSTa kare che. bhagavAnanuM svarUpa ane karmanI vyavasthA A baMnene yarthAtha A rIte samajavAthI sukha-zAMti ane samRddhino mArga vadhAre spaSTa ane surekha thaI jAya che. Ama, mULathI ja jaina darzanano karmasiddhAMta alaga paDI jAya che. ane tyAM ja enuM baLa che. A kAraNathI to jaina Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo karmavAdanI niSpatti paripUrNa banI rahe che. A jagata-vizva-saMsAra anAdi ane anaMta che. tenI koI Adi nathI, teno koI aMta nathI. tenuM saMcAlana karanAra koI viziSTa vyakita ke Izvara nathI. chatAMya karmanA astitvathI A saMsAra cAlyA kare che ane cAlaze. karmanI vyavasthA svayaMsaMcAlita che. karmanI noMdhaNI rAkhanAra koI citragupta upara beTho nathI ane karmanA copaDA ukelIne nyAya karanAra koI dharmarAjA paNa upara beThA nathI. citraguptano copaDo ApaNI aMdara ja lakhAya che ane teno nyAya paNa ApaNI aMdara ja thAya che. hA, saraLatAthI samajAvavA mATe AvI vAto karavAmAM AvI che ema mAnI zakAya paNa temanA zArIrika astitvano svIkAra thaI zake tema nathI. jIva-AtmA potAnA puruSArthathI karmanI cuMgAlamAMthI bahAra nIkaLI jaI zake che ane potAnA sat-ci ane AnaMda svarUpano sAkSAtkAra karI zake che. jIva mukata nathI. teNe mukata thavAnuM che. karmathI mukta thatAM ja jIva mukta thaI jAya che ane tenuM zuddha-buddha svarUpa pragaTe che. saMsAranA hArdamAM karma raheluM che ane mokSanA hArdamAM karmano sadaMtara abhAva rahelo che. karmamAtra duHkha che ane karma vihIna avasthA kevaLa sukha-AnaMda che. temAM ja svarUpa ramaNatA che. sukha meLavavA, zAzvata sukha pAmavA ApaNe karmano siddhAMta samajavo rahyo. karmanI vyavasthA samajIne ja ApaNe tenAthI bacI zakIe. zatrunI tAkAta samajIe to ja teno mukAbalo thaI zake. dharmo kahe che mATe ApaNe sakkarmo karavAM eTalI vAta nathI. dharmo Ama kema kahe che te samajIe. kAraNa ke tenI pAchaLa sabaLa kAraNo che - vijJAna che. AlokamAM ane paralokamAM sukhI thavA mATe paNa ApaNe karmane samajavAM paDaze. Ama, ApaNe ahIM je karmasiddhAMtane AdhAre karmanI vyavasthAno vicAra karI rahyA chIe te jagatamAM sauthI bhinna che ane viziSTa che. vaLI te saMpUrNa vaijJAnika paNa kare che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. karmabaMdhanuM kampyUTara karmanI vyavasthA khUba gahana ane sacoTa che. emAM kayAMya apavAda nathI. karmanI noMdhaNI ApaNI bahAra thatI nathI ane tenA bhogavaTA mATe koInA hukamanI rAha jovAtI nathI hotI. karmanI samagra vyavasthA svayaMsaMcAlita che. tene koI moTA kampyUTaranI racanA sAthe sarakhAvI zakAya. kampyUTara tene ApelA kamAnDa-Adezo pramANe cokasAIthI kAma karyA kare che tema karmanI bAbatamAM paNa che. kampyUTara nirjIva che tethI tene prathama ApaNe DeTA-vigato ApavI paDe che pachI te vigato anusAra potAnuM kArya karyA kare che. lagabhaga tevI ja vyavasthA ApaNI aMdara goThavAyelI che. ApaNI cetanAmAM paLe paLe rAga-dveSanA bhAvo je uchALA mAre che ane tenA preryA ApaNe mana, vacana ane kAyAnI pravRti karIe chIe. A vRttio ane pravRttione lIdhe ApaNI aMdara pratyeka paLe DeTA phIDa thato rahe che- vigato UtaratI rahe che jenI ApoApa noMdha thatI jAya che. A noMdha jayAM thaI jAya che tene karmadeha ke kAryaNa zarIra tarIke oLakhavAmAM Ave che. O kArmaNadeha ati-ati sUkSma paramANuono banelo hoya che ane bhavobhava te jIvanI sAthe jAya che - rahe che. A kAryaNa zarIra, jIva sAthe otaprota thaIne raheluM hoya che ane temAM ja karmanI vigato noMdhAya che ane temAMthI AvatA Adezo mujaba jIva potAnI gati-vidhi kare che. A AdezonuM pAlana karatAM-karatAM vaLI pAcho jIva je bhAvo seve che, je kriyA-pratikriyA kare che tenAthI vaLI karmadehamAM navo DeTA-navI vigato phIDa thAya che ane Ama ne Ama karmanuM cakra niraMtara bhavobhava cAlyA kare che. jyAre caitanya jAgI UThe che ane karmazarIramAM saMgrahIta thayelI badhI mAhitI kADhI nAkhe che - khAlI thai jAya che pachI ja 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo jIva janma-maraNanA pherAmAMthI mukata thaI jAya che. tyAra pachI te kRtakRtya thaI jAya che ane tene kaMI meLavavApaNuM rahetuM nathI. tyAra pachI to potAnA astitvamAM virame che je parama AnaMda ane jJAna svarUpa che. A avasthAne tattvavetAo sacitra ane AnaMdanI avasthA kahe che. ApaNI vRtio, pravRtio, ApaNI ruci ane AMtarika valaNa e badhAMne kAraNe brahmAMDamAM vyApta karma-paramANuo kheMcAIne ApaNA jIva sAthe otaprota thaI jAya che jene karmabaMdha kahevAmAM Ave che. karmano baMdha thavAmAM pravRtti karatAM vRtti-bhAva vadhAre mahattvano bhAga bhajave che. mana-vacana ane kAyAnI pravRttine yoga kahe che jene kAraNe karma banavAnI kSamatAvALA paramANuo jIva potAnI tarapha kheMcI le che ane bhAvanI tIvratA pramANe tene AtmasAt karI de che. je vRttione kAraNe jIva pravRtti kare che te vRttione kaSAyo ane nokaSAyonA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. kaSAyo ane nokaSAyo jIvanuM bhAvajagata che. krodha, abhimAna, mAyA-kapaTa, lobha-moha e mULa bhAvo che ane tenA sahAyaka bhAvo che hAsya, rati-gamo, aratiaNagamo, bhaya, zoka, jugupsA, puruSaveda, strIveda ane ubhayano veda eTale napuMsaka veda. A badhA mULa bhAvo ane uttara bhAvone kAraNe ApaNAmAM vicAra Ave che ane te pramANe ApaNe kriyA ke pratikriyA karIe chIe je mana-vacana ane kAyA dvArA thAya che. mana-vacana ane kAyAnI pravRttine yoga kahevAmAM Ave che. A yogane kAraNe karma banavAnI yogyatAvALA paramANuo jIva potAnI tarapha kheMcIne potAnI sAthe bheLavI de che. paNa keTalA vegathI ane rasathI keTalA pramANamAM jIve A karma-paramANuo grahaNa karyA tenA AdhAre karmanA vividha baMdho paDe che ane tenI vyavasthA goThavAya che. ApaNI aMdara pravartamAna karmadihanuM kayUTara eTaluM to saMpUrNa ane kAryadakSa che ke jevo jIvane karmano baMdha paDyo ke turata ja tenuM vibhAgIkaraNa thaI jAya che ke A karma kevA prakAranuM che ane te kevuM Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanuM kampyUTara pariNAma Apaze. Ane prakRtibaMdha kahe che jene ATha prakArano gaNavAmAM Ave che. keTalAMka karmo jIvanI jJAnadazAne AvarI le che to keTalAMka tenI darzanazaktine Avare che. keTalAMka karma jIvane mohAMdha banAvI bhramamAM nAkhanAra hoya che jene pariNAme jIvane je iSTa che te aniSTa lAge; ane je aniSTa che te iSTa lAge. A prakAranA karmathI jIva bhrAmaka mAnyatA seve che. vaLI, A prakAranuM bIjuM joDiyuM karma che, ne jIvane yathAyogya pravRtti karavA detuM nathI. tenI asara heThaLa jIva karavA yogya nathI karato. ghaNI vAra tenI mAnyatA sAcI hoya, vAta sAcI karato hoya paNa te pramANe AcaraNa na karI zake. A prakAranuM karma manuSyanI kAryazakitane roke athavA to viparIta AcaraNa karAve. amuka prakAranAM karmothI manuSyane sukha-zAMtino anubhava thAya che to vaLI amuka prakAranAM karmonA prabhAva heThaLa jIvane azAMti, duHkha ane vedanAno anubhava thAya che. jIva potAnA ja karmanA baMdhathI have pachI teno janma kaI gatimAM thaze te nakakI kare che ane te gatimAM AyuSyanA keTalA paramANuono jaththo bhogavaze te paNa nakakI karI nAkhe che. have pachInA bhavamAM jIva, pazu, deva ke nArakInuM AyuSya bhogavaze te vAta paNa jIvanAM karmothI ja nakakI thAya che. 23 Ama, jIvanI gati tenA potAnA karmane AdhIna che eTaluM ja nahIM paNa teno dekhAva kevo haze, te suMdara, sohAmaNo deha dhAraNa karaze ke kadarUpo-beDoLa deha dhAraNa karaze teno AdhAra paNa potAnAM karma upara rahe che. jIvane yathA-tathA bhavamAM indriyo sAMgopAMga maLaze ke khoDakhAMpaNavALI maLaze, te buddhizALI thaze ke ThoTha-gamAra raheze, teno kevo prabhAva paDaze, kIrti ke apakIrti maLaze A badhAMne AdhAra jIve pote bAMdhelAM karmone AdhIna che. are, te ucca kuLamAM janmaze ke nIca kuLamAM janmaze, janmanI sAthe tene sArA ane anukULa saMjogo maLaze ke pratikULa vAtAvaraNa maLaze e badhAno AdhAra paNa jIve pote bAMdhelAM karmo upara che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 karmavAdanAM rahasyo eka viziSTa prakAranuM karma paNa jIva bAMdhe che je tenA jIvanamAM aMtarAyo UbhA kare che. keTalAya puruSArtha karavA chatAMya khAsa kaMI maLe nahi, to vaLI koIne sahejamAM sukhanAM sAdhano-sagavaDo-saMpatti maLe paNa tenAthI maLatuM sukha tenAthI bhogavAya nahIM. bharyAbhaMDAro hoya paNa te bhogavavA jeTalI tabiyata ja sArI na hoya, bhAtabhAtanAM bhojana gharamAM thatAM hoya paNa potAne to roTalA ane IMza ja pace. to vaLI keTalAka jIvone evuM karma hoya che ke bhogave badhuM paNa mAlikI potAnI nahIM. adyatana baMgalo, vADI ityiAdinI saMbhALa rAkhanAra maeNnejara hoya, nokaracAkara hoya, zeTha na bhogave eTale te bhogave paNa koI vastuno mAlika nahi. zeTha vIphare to ghaDInA chaThThA bhAgamAM kADhI mUke. AvuM paNa karma hoya che. suMdara-suzIla patnI meLavavI te paNa karmane AdhIna che to evI patnIne bhogavavI, te mATenI zakti hovI, saMjogo hovA te paNa karmane AdhIna che. ghaNI vAra evuM bane ke badhI moTI vAte jIva sukhI hoya paNa nAnI nAnI vAte te duHkhI rahyA kare ane mana azAMta rahyA kare ke jIva jANe baLyA kare. to bIjI bAju keTalAka mANasoe evuM karma bAMdhyuM hoya che ke sukha-saMpattinAM sAdhano pAse na hoya, Ama joIe to agavaDono ke upAdhiono pAra na hoya paNa tene koThe zAMti hoya, TADhaka hoya. A badhI karmanI lIlA che. saMpattinI choLo UDatI hoya paNa koIne ApavA mATe hAtha lAMbo thAya ja nahi ane vaLI kadI evI icchA thAya to koI lenAra paNa na maLe. to bIjI bAju evuM paNa karma che ke ApanAra ApavA taiyAra che paNa evA saMjogo ociMtA upasthita thAya ke lenAra jaI zake nahi ke ApanArane evuM kaMI kAma AvI paDe ke tene bahAra javuM paDe. koI Thera Thera hAtha laMbAvIne mAgyA kare paNa badhethI laMbAvelo hAtha khAlI ne khAlI pAcho phare ane maLe to mAMDa ochuM-adakuM maLe. to vaLI koIka mAgyuM nathI ane dhananA ke vastunA DhagalA thaI jAya. mAnyAmAM nahIM Ave. paNa A badhuM karmane AdhIna che. gata janmomAM ApaNe kyAMka Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanuM kabUTara 25 evAM karmo bAMdhyAM che ke je udayamAM AvatAM ApaNe te yathA-tathA bhogavyA vinA chUTako nathI. ghaNI vAra ema sAMbhaLavAmAM Ave che ke nAnuM bALaka koI moTA asAdhya rogano bhoga banyuM hoya che. koI sAro mANasa Adhi, vyAdhi ane upAdhithI pIDAto hoya to koI anAcArI, lucco mANasa lahera karato hoya che. AvuM joIne ke sAMbhaLIne ApaNane prazna thAya ke Ama kema bane? AvI vAtathI ghaNI vAra mANasone karma uparathI zraddhA UThI jAya che. paNa eka sAmAnya gerasamajane kAraNe ApaNe A saMjogone mUlavavAmAM bhUla karI besIe chIe. ApaNe AvA samaye manuSyanA vartamAnane joIne vicAra karIe chIe tethI A bhUla thAya che. vartamAna jIvananA paDadA pAchaLa hajAro-lAkho janmonA itihAsa paDyo che. je ApaNI najara bahAra rahe che. A janmo daramiyAna jIve keTalAya karmo bAMdhyAM hoya che te atyAre udayamAM AvyAM hoya che. karmanI vyavasthA na samajavAne kAraNe, tenA niyamothI ajANa hovAne kAraNe, mANaso : A janmanAM ke A kALanAM karmone najaramAM rAkhIne abhiprAya Ape che ke tAraNa kADhe che tyAre te mUMjhAya che ane tene karma sAthe khAsa meLa besato hoya tema lAgatuM nathI. ApaNe eka vAta barobara samajI laIe ke karma e mahAsattA che jenA kALanI sImAo hajAro ane lAkho janmo sudhI phelAyelI che. . * Ama ApaNe je prakAranA karmabaMdhonI vAta karI tene prakRti-baMdhanA zabdathI oLakhavAmAM Ave che ane tenuM vibhAgIkaraNa karI batAvanAra pAribhASika zabdo che: (1) jJAnAvaraNIya (2) darzanAvaraNIya . (3) vedanIya (4) mohanIya (5) AyuSya (6) nAma (7) gotra ane (8) aMtarAya. jIva kevA prakAre karma bhogavaze te prakRtibaMdhathI nakkI thAya che. ane tene mATe jIvanAM mana, vacana ane kAyAnA yogo vadhAre javAbadAra hoya che. vaLI, AgaLa ApaNe carcA karI gayA hatA ke karmabaMdha vakhate jIva Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo karmanA paramANuo - sUkSma, atisUkSma rajane grahaNa kare che. jIva jeTalA jaththAmAM A ati sUkSma raja grahaNa kare che tene zAstrIya bhASAmAM pradezabaMdha kahe che. prakRtibaMdhanI jema ja A pradezabaMdhano AdhAra paNa moTe bhAge jIvanA potAnAM mana-vacana ane kAyAnA yogo upara rahelo hoya che. paNa A karma jIvanI sAthe keTalo samaya raheze tenI mudatano AdhAra jIvanA karmabaMdha samayanA je-te bhavo sAthe saMkaLAyelo hoya che. vaLI, sauthI mahattvanI vAta che ke jIva bAMdhelA karmane keTalI tINatAthI ke tIvratAthI bhogavaze? te paNa mukhyatve jIvanI karmabaMdha samayanI vRttio, ruci, aruci ityAdi upara avalaMbe che. jeTalA tIvra rasathI jIvano bhAva ke durbhAva hoya ke sadbhAva hoya eTalI tIvratAthI ke tIkSaNatAthI jIvane karma udayamAM Ave tyAre bhogavavuM paDe che. karma jIvanI sAthe keTalI mudata-samaya sudhI raheze tene sthitibaMdha kahe che ane jIva keTalI tIvratAthI karma bhogavaze teM baMdhane rasabaMdha kahe che. Ama, karmanA prakRtibaMdha, pradezabaMdha, sthitibaMdha ane rasabaMdha ema cAra prakAre baMdha che ane A samagra vyavasthA baMdha paDatAMnI sAthe karma-kayUTaramAM ApoApa thaI jAya che ane te kAryarata banI jAya che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. karmanA udayano samaya ane svarUpa karma-vyavasthA bahu gahana che, paNa che paripUrNa. jo ApaNe tenAthI ajANa hoIe to te jaTila lAgyA vinA rahe nahIM. jyAre vyavahArajagata sAthe karmanA siddhAMtano meLa na lAge tyAre ghaNI vAra lokone karmanI nyAyaparAyaNatA vize zaMkA thAya che ane tene pariNAme karmanA siddhAMtamAMthI zraddhA UThI jAya che. temAM doSa karmanI vyavasthAno nathI paNa doSa che karma-siddhAMtanI apUrNa jANakArIno. ghaNI vAra ApaNe dharmIne tyAM dhADa paDatI joIe ane tenAM duHkhano pAra na hoya. koI bALaka janmathI ja apaMga ke khoDakhAMpaNavALuM jovAmAM Ave ke koIne bharayuvAnImAM mahArogano bhoga thato joIe ke koI kizorakanyAne vaidhavya bhogavatI joIe tyAre ApaNuM hRdaya kakaLI UThe che. je loko Izvarane sarva kaMI gaNe che tevA lokonI paNa ghaNI vAra IzvaramAMthI zraddhA DagI jAya che athavA to - bhagavAnanI gatino pAra koNa pAmI zake! - evI asahAya paristhitine AdhIna thaIne mUMjhAI jAya che. emAMya vaLI jyAre durAcArI, anItimAna, luccA, laphaMgAo ane krUra, ghAtakI mANasono duniyAmAM jayajayakAra vartAya che tyAre to lokone karma-vyavasthAnI taTasthatA ke nyAyabuddhi uparathI vizvAsa haThI jAya che. - ApaNe mULamAMthI ja vAtane avaLI pakaDI hoya che tenuM A pariNAma che. jo loko tattvanA UMDANamAM jAya ane karmano siddhAMta samaje to Ama bane nahIM; UlaTAno temano karma-siddhAMta uparano vizvAsa vadhI jAya ane pariNAme teo sAruM ane umadA jIvana jIvatA thaI jAya. karmanA siddhAMta aMge ApaNe sau pahelAM e jANI levAnI jarUra che 27 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 karmavAdanAM rahasyo ke bAMdhelAM karmo, sArAM hoya ke narasAM hoya, amuka apavAda sivAya javalleja tenA te bhavamAM udayamAM Ave che ane tenI asara dekhADe che. karmanI mudata lAkho ane karoDo varSanI hoya che. ane te kyAre udayamAM Avaze te ApaNe jANI zakatA nathI. vaLI, Aje je karmo bAMdhyAM hoya te badhAM eka sAthe amuka samaya pachI udayamAM Ave tema paNa nathI kAraNa ke dareka karmane udayamAM AvavA mATe judA judA saMjogonI apekSA rahe che. joke eno evo artha nathI ke badhuM anizcita che. karmamAM badhuM dhArAdhoraNa pramANe thAya che paNa te saMpUrNapaNe jANavA mATe ApaNI kSamatAne maryAdA che. mahAjJAnI ke saMta-mahAtmAo kadAca teno izAro pAmI zake. Ama joIe to ATheya prakAranAM karmono udaya haMmezAM ApaNAmAM pravartamAna hoya che, paNa je karmo udayamAM hoya che te badhAMya eka janmamAM ke eka sAthe bAMdhelAM hotAM nathI. keTalAMka karmone udayamAM AvatAM bhavonA bhava nIkaLI jAya che ane keTalAMka thoDAM varSomAM ja tenI asara dekhADe che. enI pAchaLa cokkasa gaNita che. jenI carcA atre asthAne che. karma kevA rasathI, kevI tIvratAthI, kayA bhAvathI bAMdhyuM che enA upara tenI udayamAM AvavAnI avadhino AdhAra che. sAmAnya rIte Aje bAMdhelAM karmane udayamAM AvavA mATe ochAmAM ochAM seMkaDo varSo lAge (jUja apavAda sivAya) jyAre vadhAremAM vadhAre kALa to lAkho varSa sudhI laMbAI zake che. karmane bhogavavAnI tIvratAmAM paNa ghaNI taratamatA rahelI hoya che. karmano baMdha jevo paDe ke turata ja karmanI kamyuTara vyavasthAmAM yathAyogya vibhAgIkaraNa thaI jAya che ane kayuM karma kyAre udayamAM Avaze, te vakhate tenuM josa keTaluM haze, teno paripAka kevo haze, tenuM vedana kevuM ane keTaluM haze te badhuM nakkI thaI jAya che. dareka jIva sAthe ja rahelA karmazarIramAM A badhI vigato ane Adezo noMdhAI jAya che. jenA upara AjanuM vijJAna garva laI zake che te zodha che jinanI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA udayano samaya ane svarUpa 29 AnuvaMzika saMskAro dharAvatA bIja ghaTakanI. mANasano dekhAva, svabhAva, roga, cAturI ItyAdi keTalIya bAbatono AdhAra A jinA upara rahe che. paNa A jinanI racanA kone AdhAre thAya che ane eka ja mA-bApanAM aneka saMtAnomAM amuka ja saMtAna upara sArI asara vartAya che ane amuka upara narasI asara vartAya che tenA mATe kyAM paribaLo javAbadAra che te vAta hajI jeneTika enjiniyariMga spaSTa karI zakatuM nathI. chatAMya jeneTika enjiniyariMganI vijJAna zAkhAno vikAsa karmavyavasthAnI dizAmAM che. eka jinamAM lAkho sUkSma Adezo paDelA hoya che te vAta to vijJAne mAnya rAkhI che. A vigatonA AdhAre manuSyanA guNasUtro ane saMskArasUtronI racanA thAya che. to pachI karmazarIramAM kAmaNadehamAM karoDo Adezo saMgrahAyelA paDayA hoya che e vAta mAnavAmAM kaMI vAMdho Ave kharo? jaina graMthomAM dravya-padArtha ane tenI zakti viSe je vicAra karavAmAM Avyo che tene vijJAnanA adyatana zodhothI puSTi maLI che. hajAro varSa . pahelAM jaina tatvavettAoe e vAta karelI ke padArthamAM anargaLa zakita che je Aje aNuzastrono AvibhAve thatAM puravAra thayuM. jIva vicAra aMge jaina Agamoe je sUkSma vicAra karyo che teno aMza pAmIne AjanuM vijJAna have vAirasa yuddhonI vAto karavA lAgyuM che. Ama, jeneTika enjiniyariMga karmanI svayaMsaMcAlita vyavasthAnA TekAmAM UbhuM rahe che. ' * vaLI e paNa samajavA jevI vAta che ke Aje je karmo bAMdhyAM te amuka varSo pachI eka sAthe ja udayamAM Ave tema paNa nahIM. ATha prakRtinAM karmo ApaNe kSaNe kSaNe bhogavIe chIe ane pratipaLa AyuSya sivAyanAM sAta karmo bAMdhIe chIe. koI eka ja prakRtinAM - karmano udaya pravartato hoya evuM paNa na bane. karmonI prakRtinuM vibhAgIkaraNa samajaNanI sagavaDa mATe vadhAre che paNa karmanA baMdhamAM ke udayamAM ATheya prakAranAM karmonI kamabaddhatA hotI nathI. eka sAthe ATheya Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo prakAranAM karmo udayamAM AvavA AgaLa Ave che. A ATheya prakAranAM karmo judI judI tIvratAthI ane rasathI baMdhAyAM hoya che, tethI tenA bhogavaTAmAM paNa taratamatA rahe che. koI karmanuM vadana vadhAre hoya to koI karmanA vedananI mAtrA ochI hoya. ATheya prakRtinAM karmono udaya gaMgAnA vizALa paTanI jema eka sAthe najare paDe che. paNa A vizALa paTanuM svarUpa prApta karatAM pahelAM gaMgAmAM aneka nAnAMmoTAM jharaNAMo bhaLI gayAM hoya che, tevI rIte je karmo udayamAM Ave che temAM koI hajAro varSa pahelAM baMdhAyuM hoya to koI seMkaDo varSa pahelAM. vaLI koI karma tIvra rasathI baMdhAyeluM hoya che to koI sAmAnya haLavA bhAvathI baMdhAyeluM hoya che ane tethI badhAM karmonA vedanamAM paNa taratamatA-vattAochApaNuM rahe che. vaLI ATheya prakAranAM karmono udaya eka sAthe pravartato hoya che tethI je karmanuM vadana tIvra ane vadhAre tenI ja pradhAnatA rahe ane alpa vedanavALAM karmo gauNa banIne pAchaLa paDI jAya ke pradhAnakarmanI asaramAM taNAI jAya. moTA mANasanI hAjarImAM nAnA mANasanI hAjarInI noMdha na levAya ke teno bhAva na puchAya paNa tethI kaMI nAnA mANasanI hAjarIno abhAva thaI jato nathI. A uparathI eka vAta samajI levA jevI che ke tIvra puNyakarmono udaya pravartato hoya to sAmAnya pApakarmono udaya tenI sAthe ghasaDAI jAya ane tenI khAsa asara na vartAya. evuM ja pApakarmanA tIvra udayamAM paNa bane ke sAmAnya puNyakarmanI asara khAsa na vartAya. karmanI bAbatamAM je mahattvanI gerasamajo che emAM eka che karmanA udayamAM AvavAnA kALanI-samayamaryAdAnI jene viSe ApaNe carcA karI. evI ja bIjI moTI gerasamaja karmanA baMdha ane udayanA svarUpa vize che. jIve je svarUpe karmo bAMdhyA hoya che te ja svarUpe karmo bhAgye ja udayamAM Ave che. kAraNa ke karmanA baMdha upara vartamAnanAM satata baMdhAtA ane bhogavAtAM karmonAM prabhAva paDe che jene pariNAme agAu baMdhAyelAM karmomAM satata pheraphAra thayA kare che. amuka apavAda jevA ke Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA udayano samaya ane svarUpa 31 khUba tIvra rasathI bAMdhelAM gADha karma ane udayAvalikAmAM pravezelAM karma sivAya, bAkI badhAM karmomAM pheraphArano avakAza che. A pheraphAra banne dizAmAM thaI zake che. sukha-zAMti ApanArAM karmo dhIme dhIme duHkha ane azAMti ApanArAM karmo banI jAya. e ja rIte azAMti ApavA nirmANa thayeluM karma, zAnti ApanAra karma sAthe bhaLI jAya ane potAnI asara gumAvI bese. evI ja rIte karmane kAraNe ApaNe tIvra vedanA-zArIrika ke mAnasika-bhogavavAnI hoya te udayamAM Ave tyAre alpa vedanA ApanAra paNa nIvaDe. je karmanI alpa asara thavAnI hoya tenI udayakALe khUba vadhAre ane pragADha asara paNa pravarte. karma jyAM sudhI udayamAM na Ave tyAM sudhI sattAmAM raheluM kahevAya che ane evAM karmo upara sArA zubha bhAvo, sArAM kAryo, zuddha bhAvathI karAto dharma, jJAnanI ArAdhanA, eka cittathI karAtuM dhyAna, devadarzana, dayA, dAna, anukaMpA, japa-tapa saunI asara paDe che. tethI to dareka dharmamAM vividha anuSThAnonuM Ayojana dharmapuruSoe karyuM che. paNa emAM bhAva bahu mahattvano che e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavAnI che. jyAre sAmAnya AcAra-vicAra ke dharmanAM anuSThAnomAM bhAvanI khAmI dekhAya che. bhAvamAM tAkAta che eTalI kriyAmAM nathI. Aje je dharmakriyAo thAya che te moTe bhAge bhAvazUnya ke alpabhAvathI thAya che tethI teno lAbha ghaNo ocho maLe che. bAMdhelAM karmomAM parivartana lAvavA mATe dhyAna khUba asarakAraka che paNa te dharmadhyAna hovuM * joIe, nahIM ke atyAranAM pracalita bhautika dhyAno. Ama, karma viSe pravartatI A be moTI gerasamajo dUra thaI jAya to pachI karmanI vyavasthAmAM kaMi garabaDa nahIM lAge ane puruSArtha karavA mATe ApaNane yogya dizA maLI raheze. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. mRtyu ane janmanI gahana vAto saMsAramAM eka moTI gerasamaja mRtyu bAbate pravarte che. lokone ghaNIya vAra ApaNe ema bolatAM sAMbhaLIe chIe ke chaThThanI sAtama thavAnI nathI. jANe mRtyunI ghaDI ane paLa nizcita hoya. emAMya jyAre jaino AvI vAta kare che tyAre vadhAre navAI lAge che. anya dharmao kadAca AvI vAta kare ke mAnyatA dharAve che to kaMIka samajI zakAya tevuM che paNa te vAjabI vAta nathI. jagatamAM evI be ja tattvadhArAo che ke jeNe vizvanA kartA, bhartA ane saMhartA tarIke koI prakAre IzvaranuM astitva svIkAryuM nathI. je dharmoe IzvaranA AvA astitvano svIkAra karyo che temane mATe to vAta saraLa thaI jAya che. kAraNa ke jazano ke apajazano Topalo Izvarane havAle karI devAya. vaLI Izvare Ama kema karyuM teno paNa kaMI Uttara ApavAnI jarUra rahetI nathI. teo saraLatAthI kahI dezeH IzvaranI gati gahana che. pAmara jIva teno pAra na pAmI zake. vAstavikatAmAM mRtyunAM vAra, tArIkha ke ghaDIpaLa nizcita nathI hotAM paNa mRtyu viSenI AvI bhUlabharelI mAnyatAone kAraNe ghaNIvAra loko mRtyune noMtarI bese che. yAtrAe janArA ghaNA loko ema ja mAne che ke bhagavAnanA darzane jaIe chIe eTale bhagavAna ja ApaNI rakSA karaze. A mAnyatAne lIdhe ghaNI vAra bephAma rIte vAhano haMkAravAmAM Ave che ane veLAkaveLAno khyAla rAkhyA vagara loko yAtrA mATe nIkaLI paDe che. sau jANe che ke yAtrAe jatAM ke pAchA vaLatAM paNa ghaNA akasmAto thayelA che ane mANaso temAM marelA che. mRtyu viSenI khoTI mAnyatAne lIdhe evI ja bIjI eka beparavAI mANasanA AhAra-vihAramAM jovAmAM Ave che. svAthyanAM badhAM nIti-niyamone korANe mUkIne loko mithyA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRtyu ane janmanI gahana vAto AhAra-vihAra ane vyasano kare che ane kahetA phare che ke je paLe mRtyu lakhAyuM haze tene koNa mithyA karI zakanAra che? vaLI AvA loko temanI vAtanA samarthanamAM keTalAka dAkhalAo Ape che - jemAM amuka loko khAvA-pIvAmAM bedarakAra hovA chatAMya lAMbu jIvyA hoya. A dAkhalAo kharekhara to apavAda jevA hoya che ane tenI pAchaLa paNa sabaLa kAraNo hoya che. dareka mANasanI zArIrika saMracanA alaga hoya che. darekanI cayApacayanI kSamatA judI judI hoya che. koI keTalIya sigAreTo pIe ke dArUnuM vyasana kare paNa tene kaeNnsara na thAya ane lAMbuM jIve to tenI pAchaLa bIjAM paribaLo rahelAM hoya che. paNa teno dAkhalo laIne ApaNe vyasano karatA pharIe to mRtyu vahelAM vahelAM ApaNAM bAraNAM khaTakhaTAve emAM navAI nahIM. Ama, mRtyu viSenI bhUlabharelI mAnyatAone kAraNe keTalAMka mRtyu akALe thAya che ke je nivArI zakAyAM hota. 33 karmanI je vyavasthA che temAM mRtyu viSe je vAta karavAmAM AvI che te khUba vaijJAnika che. karmanA baMdha viSe AgaLa upara carcA karatAM ApaNe joI gayA ke karmano baMdha cAra prakAre paDe che. sthitibaMdha, rasabaMdha, pradezabaMdha ane prakRtibaMdha. mRtyu viSe samajavA mATe pradezabaMdha upara vadhAre vicAra karavo rahyo. brahmAMDa karmanA paramANuo ane jo vaijJAnika rIte kahIe to karma banavAnI kSamatAvALI atisUkSma paramANu rajathI vyApta che. jIva potAnA kaSAyo-rAga-dveSane lIdhe A paramANuone potAnI tarapha kheMcI laIne potAnI sAthe otaprota karI de che. jyAM sudhI jIva A karmarajane grahaNa karato nathI tyAM sudhI vAstavikatAmAM karma banatAM nathI. jIva rAga-dveSa Adi bhAvo ane tenAM prerita mana, vacana ane kAyAnA yogone kAraNe jeTalA jaththAmAM-pramANamAM A karmaraja grahaNa kare che tene pradezabaMdha tarIke oLakhavAmAM Ave che. jIva jyAre potAnuM AyuSya bAMdhe che tyAre te have pachI kaI gatimAM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 karmavAdanAM rahasyo jaze eTale ke manuSya thaze, deva thaze, pazu-pakSI thaze ke nArakImAM jaze te nakakI thaI jAya che. vaLI je te gatimAM te keTaluM raheze teno AdhAra grahaNa karelA karma-paramANuonA jaththA upara rahelo hoya che. jIva sAthe jaDAI gayelA A paramANuo jyAM sudhI bhogavAIne ke koI Akasmika kAraNathI kharI na paDe tyAM sudhI mANasanuM mRtyu thatuM nathI. jo koI jIva, mithyA AhAra-vihAra-vyasanoakasmAta-bhaya-zoka ityAdi kAraNone laIne AyuSyanA paramANuo jaladIthI bhogavI nAkhe-khapAvI de to tenuM mRtyu thAya. je jIva svAthya ItyAdinA niyamo pALI sAcavIne rahe che teno AyuSyanA karmaparamANuono jaththo vaparAtAM vAra lAge che ane tethI te lAMbu jIve che. plena tUTe ke koI akasmAta thAya tyAre tenA pravAsIonA AyuSyanA paramANuo AghAta-pratyAghAtathI eka sAthe bhogavAIne pUrA thai jAya che mATe badhA marI jAya che, nahIM ke badhAMnAM mRtyunAM ghaDIpaLa nakkI hatAM. je koI apavAdarUpe bacI jAya che tenuM kAraNa e che ke tenA AyuSyanA paramANuo eTalA sajjaDa temaja gADha hatA ke akasmAtano AghAta-pratyAghAta te jIravI zakyA ane jIvathI chUTA na paDI zakayA. AvA prasaMgo vadhAre apavAdarUpa che niyamarUpa nathI. je apavAda che tene AdhAre ApaNe jIvananuM Ayojana karIe to moTe bhAge niSphaLa jaIe. e ja rIte dArUnA ke DragsanA vyasanamAM phasAyelA mANasa satvare pote bAMdhelA AyuSyanA paramANao bhogavI nAkhe che pariNAme te vahelo mare che. jo AyuSyane nizcita ja kahevuM hoya to e rIte kahI zakAya ke je jaththAmAM jIve AyuSyanA paramANuo grahaNa karelA che te jaththo nizcita che paNa te keTalA kALamAM bhogavI leze ke veDaphI nAkhaze ke akasmAtathI khalAsa thaI jaze te kALa nakakI nathI hoto. jema koI mANase potAnA putro mATe cAra karoDa rUpiyA mUkayA che. tenA cAreya putrone bhAge karoDa-karoDa rUpiyA Ave che. have A cAreya putro Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 mRtyu ane janmanI gahana vAto potapotAnA bhAgamAM AvelA karoDa rUpiyA kevI jhaDape vApare che tenA upara potAno bhAga keTalo samaya pahoMcaze teno AdhAra rahe che. lagabhaga AvI ja vAta AyuSyanA paramANuonA jaththAnA saMgrahanI che. je jaladIthI vApare che jeno jaththo-sToka jaladIthI vaparAI jAya ke tUTIne kharI paDe te vahelo marI jAya. mATe to AvAM mRtyuone akALa mRtyu kahe che. kAthInI eka doraDIne cheDe eka cinagArI cAMpIe ane laTakAvI rAkhIe to te Akho divasa cAle che paNa jo doraDIne bhegI karI daIe to cAre bAju cinagArI lAgaze ane be-pAMca miniTamAM doraDI baLI jAya che enA jevI vAta AyuSyanI che. jagatamAM jaina dharma sivAya koIe paNa karmanA pradezabaMdha aMgeno vicAra karyo nathI. tethI anya koI tattvadhArAmAM akALe thanArA mRtyu vize koI tarkabaddha gaLe Utare evuM samAdhAna maLatuM nathI. ekalA jaina ArSadRSTAoe ja karmanA cAra prakAranA baMdho ane emAMya pradezabaMdhanI vAta karI che je badhI ja rIte mRtyu to zuM dareka prasaMge upasthita thavAnAM kAraNone karmanA saMdarbhamAM yathAyogya rIte mUlavI zake che. mRtyu jevI ja bIjI eka gahana vAta che janmanI. tenI kasoTIe paNa jaina karmasiddhAMta sivAya bIjo koI karmasiddhAMta caDI zake tema nathI. janmanAra bALakano ke jIvano dekhAva kevo che, tenAM rUpa-raMga kevAM che, tenI UMcAI ItyAdi kevAM thaze ane te kyAM janme che tenA - upara tenA samasta bhAvi jIvanano AdhAra hoya che. duniyAmAM janma lenAra dareka bALakanA saMjogo judA hoya che tenA rUpa-raMga, aMgopAMga, UMcAI-nIcAI, hADakAMnuM mALakhuM, AMkha, kAna, nAka badhAMmAM kyAMya maLatApaNuM hotuM nathI. are, eka ja mAtA-pitAnAM saMtAno vacce paNa sAro evo taphAvata hoya che. jo bhagavAnane saunA janma mATe javAbadAra gaNIe to pachI bhagavAnanI karuNA viSe ApaNane zaMkA thayA vinA rahe nahIM. jo bhagavAna koIne rUpALo banAve ane koIne Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo kadarUpo banAve, koIne domadoma sAhebI vacce janmAve ane bIjAne gaMdhAtI galIomAM janma Ape to pachI bhagavAnamAM bhagavattA kyAM rahI? IzvarapaNuM kyAM rahyuM? karmanI vyavasthAmAM Izvarano ke game teno Avo hastakSepa cAlI zake to temAM siddhAMta jevuM zuM rahyuM karmanA siddhAMta pramANe to jIva mAtAnA garbhamAM praveza kare che tyAra pachI te pote ja potAnAM AMgopAMga, rUpa-raMga, dehanI racanA, hADakAMnuM mALakhuM ityAdi taiyAra kare che. ane te saMracanA mATe te je paramANuo mAtAnA udaramAM grahaNa kare che te tenAM potAnAM karmone AdhIna hoya che. have AmAM Izvarano ke koIno doSa kADhavAno avakAza raheto nathI. ApaNe jevA jamyA temAM ApaNAM potAnA karmoe ja mahattvano bhAga bhajavyo hoya che. ApaNe koI bhavamAM koInAM aMgo ke upAMgo chedyAM hoya to ApaNe apUrNa aMgopAMgavALA janmIe ke pAchaLathI gumAvI paNa besIe. ApaNe koI jIvanI dehAkRtinI avahelanA karI, teno upahAsa karI, te jIvane pArAvAra duHkha ApyuM hoya to ApaNe paNa evA ja thaIe. A rIte ApaNe jevuM karIe chIe te pAmIe chIe. ' saMsAramAM sAmAnya rIte ema kahevAya che ke manAya che ke mAnA garbhamAM jIva traNa mAsa pachI praveza kare che - te vAtano eTalo ja artha che ke traNa mAsa pachI garbhanA halanacalanathI ApaNane tenuM astitva spaSTa vartAya che. jo jIva mAtAnA udaramAM traNa mAsa sudhI Avato ja na hoya to garbhano vikAsa ja na thAya. nirjIva vastuno vikAsa saMbhavato nathI. sajIvano ja vikAsa thAya e vAta to vijJAna paNa svIkAre che. Ama, janma ane maraNa vizenA keTalAka pracalita khyAlo kyAM ane kevI rIte khoTA che ane tene koI vaijJAnika AdhAra nathI te vAta upara ApaNe vicAra karyo. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. karmabaMdhanAM kAraNo karmanI vyavasthA - karmavijJAnano abhyAsa eTalA mATe karavAno che ke ApaNe tenAthI bacI zakIe. jene ApaNe oLakhI laIe chIe tenAthI bacavuM saraLa che. ApaNe karma kevI rIte baMdhAya che ane tenuM ATha prakAranI pravRtiomAM kevI rIte vibhAgIkaraNa thaI jAya che te vAta joI gayA. Ama to karma mAtra duHkhadAyaka che. paNa e to tAttvika vAta thaI jenI ApaNe AgaLa upara carcA karIzuM. paNa te pahelAM ApaNe samajI laIe ke karma be prakAre oLakhAya che. zubha ane azubha. jenuM pariNAma ApaNane game che. rucikara lAge che tene zubha karmo gaNavAmAM Ave che. jenuM pariNAma ApaNane duHkhadAyaka lAge, je karma bhogavatAM ApaNane vedanA thAya, cittamAM saMkaleza thAya e badhAM azubha karmo kahevAya che. have zubha karma kyAM kAraNone lIdhe baMdhAya che ane azubha karma kayAM kAraNone lIdhe baMdhAya che e vAta ApaNane barobara samajAI jAya to pachI ApaNI pravRtti zubha karma taraphanI rahe ane ApaNe azubha karmathI nivRtta thatA jaIe. karmamAM pravRtti karatAMya vRtti vadhAre mahattvanI che. pravRtti karavI ke na karavI te to hajuya ApaNA hAthamAM che paNa vRttine keLavavAnuM ghaNuM agharuM che. karmanA baMdhamAM prerakabaLa vRtti che tethI Ama joIe to karma mATe vRtti ane bhAvajagatane vadhAre javAbadAra gaNavAM paDe. jo A vAta ApaNe barobara samajatA thaI jaIe to kALakrame ApaNI pravRtti to zubha taraphanI rahe che paNa ApaNI vRtti paNa zubha thatI jAya. Ama joIe to vRtti ane pravRtti banne paraspara saMlagna che. eka lokokita che ke ajJAna jevuM koI pApa nathI. tenI pAchaLanuM rahasya e e ja che ke je vAta ApaNe jANatA na hoIe, samajatA na hoIe . 37 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo tenAthI bacavuM muzkela che. tethI prathama to ApaNe e vAta vicArI laIe ke kyAM kAraNothI karmo baMdhAya che? zubha karma ane azubha karma baMne mATe kyAM paribaLo javAbadAra che? je karma baMdhAI cUkyAM che tene mATe zuM thaI zake te vAta AgaLa upara vicArIzuM paNa pahelAM to jAgyA tyAMthI savAra gaNIne AgaLa vadhIe. 38 ApaNe AgaLa upara ATha prakAranAM karmonI vAta karI hatI to te ATheya prakRtinAM karmonuM jIva kevI rIte upArjana kare che te vize carcA karIe. manuSyane ajJAna jeTaluM koI kaSTa nathI. ajJAna jevo koI aMtarAya nathI. mANasa jJAna meLavavA pravRtta thAya nahIM ane thAya to paNa tene jJAna koThe caDe nahIM - AvuM karma hoya che. jJAna, jJAnI, jJAnanAM sAdhano ityAdinI upekSA karanAra, tenI niMdA karanAra, teno nAza karanAra, teno durupayoga karanAra jIva, jJAnAvaraNIya - jJAnane avarodhanAra karma bAMdhe che. jeTalA rasathI ke utsAhathI AvI avahelanA karI hoya e pramANe A karmano baMdha paDe che. koI bhaNatuM hoya tene vikSepa pADIe, koIne bhaNavA na daIe to paNa A karma baMdhAya che. jJAna ApatAM pustako vagerene azuci bharelI jagAoe nAkhIe ke tyAM besIne vAMcIe to paNa A baMdha paDe che. TUMkamAM jJAna, jJAnI ke jJAnanAM sAdhanonI virAdhanA karavI. je AvI virAdhanA kare che te parabhavamAM jJAnathI vaMcita rahe che. temane jJAna koThe caDatuM nathI. teo zUnya manavALA jaDa ane vivekarahita thAya che. AthI UlaTuM jJAnInA vinayathI, jJAnanA bahumAnathI, jJAnanAM sAdhano taraphanA AdarathI, anya jIvone jJAnaprAptimAM sahAya karavAthI jJAnano ughADa thAya tevuM karma baMdhAya che. - jaina tattvajJoe jJAna ane darzana baMnene judAM pADyAM che. jJAna eTale vizeSa bodha ane darzana eTale sAmAnya bodha. nidrAne paNa darzana sAthe saMbaMdha che. darzanazaktine avarodhanAra karmane darzanAvaraNIya karma kahe che. je darzana, darzanI ane darzananAM sAdhanonI virAdhanA kare che Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanAM kAraNo 39 te darzanAvaraNIya karma bAMdhe che. tenAthI darzanazaktino vikAsa ocho thAya. je karma ApaNane ekadama sparzatuM lAge che - te karma che vedanIya karma. vedana be prakAre gaNavAmAM Ave che. jenuM saMvedana ApaNane game te zAtA vedanIya ane jenuM saMvedana ApaNane na game te azAtA vedanIya karma kahevAya che. vAstavikatAmAM saMvedana be prakAranAM che. anukULa saMvedana ane pratikULa saMvedana. ApaNI samagra pravRttio anukULa saMvedana mATenI sAdhanasAmagrI meLavavA mATenI hoya che. pratikULa saMvedana ApanAra vyakita vizeSa, vAtAvaraNa ke evI sAmagrIthI ApaNe haMmezAM dUra rahevA jIvanabhara puruSArtha karIe chIe. pAMceya Indriyo ane manane game te anukULa saMvedana. indriyo ane manane je na game te pratikULa saMvedana. anukULa saMvedana zubha karmanuM pariNAma che. pratikULa saMvedana azubha karmanuM phaLa che. sAnukULa saMvedanaprApti mATeno sonerI niyama e che ke anya jIvone zAMti ane sukha Apazo to tamane sukha-zAMti maLaze. jevuM Apazo tevuM maLaze. supAtre dAna, anukaMpA dAna e zAtA vedanIya karmabaMdhanuM kAraNa che. je paraniMdAmAM rAce che, khoTAM kAryo karIne, khoTuM bolIne bIjAne pIDA Ape che; kRpaNa che, dharmanI vimukha che tene azAMti ApanAra azAtA vedanIya karmano baMdha paDe che. tethI anyane duHkha thAya evAM karmothI dUra rahevuM ane anyane sukha thAya e karmamAM * pravRtta rahevuM. anukULa-rucikara saMvedana ApanAra karyo che. vaDIlonI bhakti-AdaramAna, kSamAzIla svabhAva ane evI pravRtti, karuNAsabhara vyavahAra, ahiMsA, vratonuM pAlana, saMyamanuM vahana, dAna ane dharmAcaraNa. je mANasoe potAnA kapAyo krodha, abhimAna, mAyA-kapaTa, lobhamoha ane anya nava sahayogI bhAvo upara vijaya meLavyo hoya che ke saMyama keLavyo hoya che te moTe bhAge sAnukuLa-rucikara saMvedana thAya evAM karmo bAMdhe che. upara jaNAvela A bhAvothI viparIta bhAvo ane pravRttionuM sevana Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo karanAra vyakita tene pratikULa vedanA thAya evAM ja karmo khaDake che. A vAtone khyAlamAM rAkhI ApaNA AcAra-vicAra goThavIe to bhAvinI keTalIya azAMti ane pratikULa saMvedanothI bacI jaIe. jo ke ahIM e vAtano ullekha karavo anivArya che ke sAnukULa vedana-zAtAvedanIya karmanA bhogavaTA vakhate je sAvadha nathI raheto ane chakI jAya che. te jItelI bAjI hArI jAya che, kAraNa ke rucira saMvedana e che to sAMsArika sukha; jeno bhogavaTo ghaNuMkharuM mANasane pApapravRttimAM vadhAre joDe che. have ApaNe je karmano vicAra karavAno che tene mohanIya karmane nAme oLakhavAmAM Ave che. tattvavettAoe tene sauthI vadhAre ghAtaka karma gayuM che kAraNa ke jenuM mULathI ja vAMkuM tenuM pachI badhuMya vAkuM dArU pIdhela vyakitane jema vastunuM yathArtha bhAna thatuM nathI vaLI tenA halanacalanamAM saMtulana hotuM nathI tema mohanIya karmathI jakaDAyelA vyaktine jIvana viSeno sAco khyAla Avato nathI. jo bhUlecUke tene yathArtha darzana thaI jAya to paNa teno AcAra yathArtha raheto nathI. jeNe pragati karavI che, sAcuM sukha meLavavuM che teNe mANasane matta pramatta banAvanAra A karmathI bacavuM joIe. A karmanA be vibhAgo pADavAmAM Ave che. darzana mohanIya - je karma jIvanI mAnyatA upara asara karanAruM che ane cAritra mohanIya - je jIvanA vartana AcaraNane asara karanAra che. darzana mohanIyanA pratApe AtmAne bhrama thAya che. te satyane asatya tarIke jue che ane asatyane satya tarIke jue che. tene badhuM viparIta bhAse che. jyAre cAritra mohanIya karmane kAraNe mANasane je satya lAgyuM hoya te mujaba te AcaraNa karI zakato nathI. AtmAnA guNono sauthI vadhAre ghAta karanAra karma na baMdhAya athavA ochuM baMdhAya mATe jIve satata jAgRti rAkhavAnI che. A karma kaSAyonA eTale krodha abhimAna kapaTa lobha moha ane jene sahAyaka kaSAyo eTale ke nokaSAyo tarIke oLakhavAmAM Ave che te hAsya rati(gamo), arati(aNagamo), bhaya, zoka, jugupsA, puruSaveda strIveda ane naMpusaka veda - A Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanA kAraNo 41 badhAnA sevanathI baMdhAya che. jeTalo rasa reDIne kaSAyo ane sahAyaka kaSAyonuM sevana karyuM hoya eTaluM A karma gADha baMdhAya. tIvra kaSAyothI karmano baMdha paNa sajjaDa paDe eTaluM ja nahIM paNa teno bhogavaTo paNa vadhAre karavo paDe. A karmathI bacavA mATe mANase kaSAyono tyAga karavAno che ane jo te sarvathA na thaI zake to chevaTe tenI mAtrA ane tIvratA ghaTADatA javAnI che. satata viSayomAM kSubdha rahetA manane viSayomAMthI pAchuM vALI viSayono vairAgya keLavavAno che. AtmAnA guNono anurAga rAkhavAno che. je mANaso unmArganI prarUpaNA kare che, lokone avaLe mArge caDhAve che te gADha darzana mohanIya karma bAMdhe che. je jJAna lokonuM Atmika daSTie ahita karanAra che evA mithyAjJAnane poSavAthI, tenA vikAsamAM phALo ApavAthI paNa A karma baMdhAya che. devamaMdiranI-dharmasthAnonI saMpattinI corI karanAra, nAza karanAra paNa A prakAranuM karma bAMdhe che. ISTa vastuono viyoga thatAM ke aniSTa vastuono saMyoga thatAM je mANasa kalpAMta kare che - jhUre che te cAritra mohanIya karma bAMdhe che. cAritranuM pAlana karanAra, cAritranuM bahumAna karanAra ane tene poSanAra cAritra mohanIya karmanuM khaMDana kare che. A mohanIya karmanA baMne prakAro ghaNA sUkSma ane sahaja che. mATe te tarapha ghaNAnuM dhyAna jatuM nathI ane dhyAna jAya to paNa mANaso tenuM mahattva AMkatA nathI. paNa karmavyavasthAmAM duzamana daLanA senApati jevuM A karma che. tenAthI je bacI jAya tene ja sAcuM sukha ane zAMti maLe che. A karmathI je bacI jAya che teno Aloka ane paraloka baMne sudharI jAya che ane pachI jIva pragatinAM sopAno jhapATAbaMdha caDavA mAMDe che. jo jAgrata hoIe, sAvadha hoIe to A ghAtaka ane mAdaka karmane nAthavAnuM eTaluM muzkela paNa nathI. paNa prazna che jAgarUkatAno ane atyaMtara puruSArthano. karmamAM bIjuM eka mahattvanuM karma che. je AyuSya karmanA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A karmanA baMdhathI nakkI thAya che ke have mRtyu Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 karmavAdanAM rahasyo. pachI jIva kaI gatimAM jaze ane tyAM keTaluM AyuSya bhogavaze? saMsAramAM cAra gati gaNAya che. manuSya, tiryaMca eTale pazu-pakSI ityAdinI gati, devagati ane narakanI gati. devaloka bhogabhUmi che. jyAre naraka ghora duHkha bhogavavAnI jagyA che. je gatinuM karma bAMdhyuM hoya te gatimAM jIvane bIjA bhavamAM javuM paDe che. Ama A karma ApaNA mATe ghaNuM mahattvanuM banI rahe che. A eka ja karma evuM karma che ke jIvanamAM eka vAra teno baMdha paDe. bIjAM sAte prakAranAM karmono baMdha satata paDato rahe che. je loko khUba lobhI ane pApI hoya, anya jIvone bhayaMkara duHkha ApatA hoya che, dhana-saMpattino atiparigraha karatA hoya che. mahArAgI, mahAbhogI, mahApApI hoya che teo narakagAmI bane che. je loko kUDakapaTamAM rAcatA hoya ane te rIte anya jIvone chetaratA hoya, chaLa-prapaMca karatA hoya, atidaMbhI hoya, atisvArthI hoya, dago phaTako karatA hoya te loko moTe bhAge tiryaMcanI eTale ke pazu-pakSI ane tethIya nIcalA staranA jIvonI yonimAM jAya che ane tene anurUpa AyuSya bAMdhe che. je loko saraLa ane mRdu svabhAvanA hoya, saMtoSI hoya, saMpattinI pAchaLa doDanArA na hoya, prAmANikatAthI jIvanArA hoya, koInA duHkhe duHkhI thanArA hoya, dayALu hoya teo manuSya bhavanuM AyuSya bAMdhe che. je loko dharmiSTha hoya, nItimattAvALA hoya, saMyamita jIvana jIvanArA hoya, vrata-japa ityAdi dharmakriyAomAM rata rahenAra hoya, bhAvathI deva-gurunI bhakita karanArA hoya, saunA sukhanI icchA rAkhanArA hoya ane te mATe pravRttizIla hoya, paragaju hoya teo mRtyu pachI moTe bhAge devalokamAM jAya che. manuSya sAruM rUpa, raMga, susvara, dehAkRti, aMgopAMga, yaza, saubhAgya ityAdi mATe jhaMkhe che ane te na maLyAM hoya to tene jIvanamAM ghaNuM sahana karavuM paDe che. A badhI vastuo janmajAta maLe che. te eka vAra jevI maLI pachI temAM pheraphAra thaI zakato nathI. temAM sudhAro karavAnuM to Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanAM kAraNo 43 azakya che, paNa bagADo thaI zake. have pachInA bhavamAM A badhI prakRtio ApaNane maLe tevI icchA hoya to A karmanI jANakArI meLavI yathAyogya pravRtti A bhavamAM karI levAnI hoya che. A karmane nAmakarma tarIke oLakhavAmAM Ave che. te moTe bhAge dehAkRti, te yazaapayaza, prabhAva ityAdine sarjanAruM hoya che. jo badhuM sAruM maLe to tene zubhanAma karma kahevAmAM Ave che. jo A badhuM aNagamatuM UNuM, hINuM ke UtaratuM maLe to tene azubha nAmakarma tarIke oLakhavAmAM Ave che. ApaNe azubha nAmakarmathI bacavuM hoya to ApaNAthI koI paNa jIvano ghAta-upaghAta na thAya tenuM dhyAna rAkhavuM joIe, koIne paNa kudaratI rIte maLelAM rUpa-raMga, khoDakhAMpaNa, karkaza avAja, durbhAgya ityAdinI ThaThThI-mazkarI karI tenA nAme tene bolAvI, tenI avahelanA karI tene duHkha na pahoMcADavuM joIe. koInA apayazamAM rAcavuM na joIe, koInA saubhAgyanI IrSyA na karavI joIe. sArA kuLamAM janmelA hovAne kAraNe kadAca ApaNe anya jIvono ghAta-upaghAta khAsa karatA na paNa hoIe, paNa anya jIvonI ThaThThI-mazkarI ane avahelanA to sAmAnya rIte karI nAkhIe chIe. ApaNe jo jAgrata hoIe ane hRdayanA bhAvo kUNA hoya to sahejamAM ApaNe A azubha nAmakarmamAMthI bacI jaIe. tame jozo ke loko vinA kAraNe vAta-vAtamAM azubha nAmakarmanAM poTalAM bAMdhe che. Ama, tenAthI bacavuM saheluM che paNa loko sauthI vadhAre A azubha nAmakarmano bhoga banI bhAvi janmomAM maLanAra zarIranAM aMgoupAMgo, dehAkRti, yaza, saubhAgya ityAdine bagADI mUke che. zubha nAmakarma bAMdhavAmAM nirmaLa bhAvonuM mahattva che. saraLa svabhAvavALA, niSkapaTa, nirAbhimAnI, namratAvALA svAdhyAyamAM eTale AtmAnAM zAstrono abhyAsa karavAmAM rata, AtmonnatinA vicAro karanArA, te pramANe AcAra pALavA utsuka rahenArA, nItimattAvALuM jIvana jIvanArA moTe bhAge zubha nAmakarma bAMdhe che. tenI sAme garviSTha, kapaTI, niSphara ane ghAtakI pariNAmavALA jIvo azubha nAmakarma bAMdhe che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 karmavAdanAM rahasyo manuSya janmamAM jIva je kuLamAM ane gotramAM janme che te paNa khUba mahatvanuM banI rahe che. kuLa eTale saMskAro ane saMjogo je janmanI sAthe bALakane maLI jAya che ane bALakanA bhAvi jIvana upara teno ghaNo prabhAva paDe che. koIne paNa nIca kuLano kahIne dhutkAravAthI, tene nIca gaNI tenI hADacheDa karavAthI, koIne kuLane kAraNe apamAnita karavAthI, potAnA kuLano, jJAtino, gotrano garva karavAthI mANasa nIca gotranuM karma bAMdhe che. nIca gotrano baMdha paDe to jIvane bIjA bhAvomAM halakA kuLomAM ane nIcI gaNAtI jAtiomAM janma maLe che ane jIvanabhara te tene pariNAme sahana kare che. vinaya, namratA, nirAbhimAna evI vRttiovALo jIva ucca gotramAM janme che. jJAnano prasAra karanAra, deva-gurunuM bahumAna karanAra paNa ucca gotrano adhikArI bane che. ucca ke nIca gotra eTale kuLano prabhAva to jIvane janmatAnI sAthe ja vartAvA mAMDe che. chelle ApaNane sauthI vadhAre jenI pIDA lAge che te karma che aMtarAya karma. vastu maLe nahIM ane maLe to bhogavAya nahIM te lAbhAMtarAya ane bhogAMtarAya. ApavAnI icchA hoya paNa apAya nahIM te dAnAMtarAya. vastunI jANakArI hoya paNa utsAhano abhAva rahe ane mANasa udyama ja na kare tene vIryaMtarAya kahe che. (ahIM vIrya zabda zArIrika vIryanA bhAvamAM nathI vaparAto.) ApaNI mAlikInI vastu hoya, baMgalA, vADI, vajIphA vAhana ityAdi sAme paDyAM hoya paNa vAparavAnA hozakoza na hoya tene upabhogAMtarAya kahe che. paLe paLe ApaNA jIvanamAM AvA aMtarAyo upasthita thAya che. keTalAka aMtarAyo to thoDAka puruSArthathI khasI janArA hoya che paNa keTalAka to khasatA ja nathI ane ApaNane parezAna karI mUke che. AvA aMtarAyothI ApaNe khUba parezAna thaI jaIe chIe. lokone doSa detA pharIe chIe. paNa mULa vAta e che ke gata janmomAM ApaNe keTalAka jIvonA jIvanamAM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanAM kAraNo 45 aMtarAyo pADyA che tenuM pariNAma ApaNe bhogavIe chIe. koIne sukhazAMti na levA daIe, sukhe khAvA-pIvA na daIe, koIne koI kaMI ApatuM hoya temAM ADI jIbha nAkhIne aTakAvIe, koInA aMtarAyamAM rAcIe pachI ApaNA jIvanamAM aMtarAyo paDe temAM navAI zI? bharyA bhANAM khavAya nahIM, suMdara patnI bhogavAya nahIM, domadoma sAhebI ghare hoya paNa pathArImAM paDIne rAba pIvAnI hoya - A badhA prakAranA aMtarAyo mATe vAstavikatAmAM ApaNe ja javAbadAra chIe. aMtarAyamAM to sIdhuMsAduM gaNita che ane hisAba cokhkho che. je aMtarAya tamane khapato nathI, te anyanA jIvanamAM na pADo to AgaLanA bhAvomAM tamane aMtarAya nahIM naDe. A karmathI bacavAno sacoTa mArga che ke ApaNane je na game te anyane mATe na karavuM, na karAvavuM ane koI karatuM hoya tene Teko na Apavo ke tenI prazaMsA na karavI. sUkSma rIte joIe to hiMsA, jUTha, corI, kapaTa AdinAM kAryo anyanA jIvanamAM ghaNA aMtarAyo pADe che. mATe evA bhAvothI sajAga rahevuM. anya jIvone paDelA aMtarAyo dUra karavAthI, temanA tarapha sahAnubhUti rAkhavAthI, evA komaLa bhAvo rAkhanAra aMtarAya karmathI bacI jAya che. eTaluM ja nahIM paNa tenA have pachInA bhAvomAM tene aMtarAyo paDatA nathI. jo jhINavaTathI vicArIe to ghaNA aMtarAyo viSe ApaNe sabhAna thaI jaIe. nokara-cAra ke Azrita pazu-pakSInI UMghamAM vikSepa pADavo, tene kasamaye uThADavA e paNa aMtarAya che. teo moDA khAvA beThA hoya tyAre vacce uThADavA te paNa bhojanano aMtarAya che. moDhAmAM ghAsano koLiyo letA pazune DaphaNAM mArI koLiyo na levA devo ke lIdhelo koLiyo gaLe na UtaravA devo e paNa aMtarAya che. ApaNA hAtha nIce kAma karatA karmacArIne moDo choDavo, tene kharA kAma vakhate chuTTI na ApavI AvA to asaMkhya ataMrAyo ApaNe hAlatAM cAlatAM anyanA jIvanamAM pADIe chIe. jo ApaNe aMtarAya karmanI gaMbhIratA samajyA hoIe to bhAvinAM ghaNAM aniSTomAMthI saraLatAthI ApaNe UgarI jaIe. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo A ATheya prakAranAM karmamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya mohanIya ane aMtarAya karmane ghAtI kahevAmAM Ave che kAraNa ke te AtmAnA guNono ghAta kare che. manuSya janma pAmIne puruSArtha karavA jevo hoya to te A karmo na baMdhAya ane baMdhAya to tIvra rasathI na baMdhAya te mATe karavAno che. eka vakhata A cAra mahAzatruno ghAta thAya ke e karma nabaLAM paDe to bAkInAM cAra karmone dabAvavAnuM muzkela nathI. mANase kharekhara cetatA rahevAnuM che. A ghAtI karmothI jene lIdhe mANasa bhavabhramaNamAM aTavAyA kare che ane Aloka temaja paraloka bannene bagADIne uttarottara patanane mArge jato jAya che. karmano baMdha pravRtti karavAthI, pravRtti karAvavAthI ke pravRttine uttejana ApavAthI ema traNeya rIte paDe che je mahattvanI vAta yAda rAkhavA jevI che te e che ke karmabaMdha samaye jeTalo rasa vadhAre ane tIvra eTaluM e karma tIvra ane gADha. je karmabaMdha samaye rasa ocho to karmano baMdha DhIlo ane zithila. zithila karmabaMdhane saraLatAthI toDAya. gADha karmabaMdhane toDavo muzkela hoya che ane te mATe prabaLa puruSArtha karavo paDe che. tethI puNyakarmamAM khUba rasa reDo ane pApakarmamAM rasa ocho rAkho. karmabaMdha samaye je jAgato nathI tenI sthiti lUMTAI gayA pachI jAgIne bUmo pADanArA jevI thAya che. karmano baMdha paDI cUkyo pachI to te karma koI paNa prakAre bhogave ja chUTako. hasIne bhogavo ke raDIne bhogavo. bhogavyA vinA karmane khaMkherI nAkhavAno mArga che kharo paNa tene apavAda mArga gaNavo sAro. e mArga viralAono che; tenI AzAmAM karmabaMdha samaye beparavAI na rakhAya. karmasattA koIne choDatI nathI ane tenI pAse koInI lAgavaga cAlatI nathI. karma koInI zeha zarama rAkhatuM nathI. ApaNe ahIM vAta karI che karmanA baMdha samayanI, paNa je karmo baMdhAI cUkyAM che tenuM zuM karavuM te mATeno vicAra AgaLa upara karIzuM. paNa te pahelAM karmabaMdha aMgenI bIjI mahatvanI vAta vicArI levI paDaze. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. karmabaMdhanI paraMparA ApaNe karmanA baMdhanI vAta karI paNa jaina tattvajJoe anubaMdhanI vAta karIne to kamAla karI nAkhI che. bIjA koInA karmasiddhAMtamAM anubaMdhanI vAta jovA maLaze nahIM ane kadAca koIe parokSa rIte teno ullekha karyo haze to te khUba sthULa svarUpe haze. karmanI vyavasthAmAM karmanA baMdhanuM mahattva che paNa tethIya vadhAre tenI sAthe paDatA anubaMdhanu mahattva vadhAre che. koI paNa karma karyA pachI tenA aMge ApaNe je vicAra karIe chIe, je bhAvo sevIe chIe tenAthI karmano anubaMdha paDe che. baMdUka phoDyA pachI pAchaLa teno dhakko lAge che tema karma karyA pachI teno paNa ApaNane dhakko lAge che. jene pariNAme ApaNe karelA karmano pastAvo karIe ane duHkha paNa thAya. koI vakhata karma karyA pachI AnaMda thAya, tRpti thAya ane ApaNe tenI prazasAM karatA rahIe chIe. karma karyA pachI ApaNamAM je bhAvo jAge che tenAthI karelAM karmo upara bIjo baMdha paDe che jene anubaMdha kahevAmAM Ave che. ApaNI koI kriyA ke karma koruM nathI hotuM. tenI pAchaLa ApaNA sArA ke narasA bhAvanI bhInAza bhaLelI ja hoya che je anubaMdhanuM kAraNa che. ApaNe koI pravRtti karI eTale karmano baMdha to paDavAno ja ane e karma udayamAM Ave tyAre tenI asara paNa vartAvAnI. jo dharmanI, paramAthIM, paropakAranI, ityAdi sArI pravRtti karI haze to puNyakarmano baMdha paDavAno ane jo hiMsAnI, chaLanI, kapaTanI, corInI ke evI koI pravRtti karI haze to pApano karmabaMdha paDavAno. puNyakarmano baMdha paDyo haze to tenA udaya kALe sArI sAdhana- sAmagrI maLavAnI ane badhI vAte anukULatA rahevAnI. ane pApakarmano baMdha paDyo haze to tenA udayakALe badhA saMjogo pratikULa rahevAnA. paNa puNya ke pApakarmanA udaya 47 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo vakhate je anukULatA ke pratikULatA raheze te vakhate jIvanuM valaNa kevuM raheze. jIva teno zuM pratibhAva Apaze, kevI pratikriyA karaze ene AdhAre karmano anubaMdha paDe che. karmavAdamAM anubaMdha bahu ja mahattvano che kAraNa ke te paraMparA sarjI zake che, ke toDI zake che. puNya bhogavatI vakhate jo mANasa sAvadha na hoya to eTalo chakI jAya ane abhimAnamAM AvI pravRttio karato rahe ke temAMthI pApanI paraMparA sarjAya. pApakarma bhogavatI vakhate mANasa badhI pratikULatA vacce samatA dhAraNa kare, dharmanI pravRttimAM racyopacyo rahe, potAnA bhAvone na bagADe to te puNyanI paraMparA sarje che. anubaMdhathI paraMparA UbhI thAya che. tethI keTalAka dAnako to karmanA baMdha karatA anubaMdhane vadhAre mahattvano gaNe che. karma to tenuM phaLa eka vAra dekhADIne vila thaI jAya paNa anubaMdhathI paraMparA cAle. te jo sArI hoya to jIvane UMce ane UMce laI jAya ane kharAba hoya to jIvanuM uttarottara patana thatuM jAya. kadAca karma to thaI gayuM ke karavuM paDyuM paNa anubaMdha to ApaNA hAthamAM che. anubaMdha vakhate cetI jaIe to mahAduHkhamAMthI ugAro thaI jAya 48 A anubaMdhanI vAta najaramAM rAkhI tenuM cAra prakAre vibhAgIkaraNa karavAmAM AvyuM che puNyAnubaMdhI puNya, pApAnu-baMdhI puNya, puNyAnubaMdhI pApa ane pApAnubaMdhI pApa. puNya bhogavatI vakhate je sAnukULa sAmagrI maLI hoya teno bhogavaTo karatI vakhate mANasa anya jIvone duHkha Apato rahe anya jIvono ghAta kare, dharmathI vimukha thaI jAya ane phkata svArthamAM ja racyopacyo rahe to avazya mAnavuM ke A pApAnubaMdhI puNya. puNya bhogavAya che ane pApa baMdhAya che. ahIM paraMparA pApanI cAle che puNyanA bhogavaTA samaye maLelI takono mANasa sadaupayoga karI le, deva-guru-dharma tene game, temanA vacanamAM tene zraddhA rahe ane paropakAranA paramArthanAM kAryo mANasa karato dekhAya to samajavuM ke te puNyAnubaMdhI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanI paraMparA 49 puNya bhogave che. te puNya bhogave che ane vaLI pAchuM puNyanuM ja bhAtuM bAMdhe che. pApakarmono bhogavaTo hoya eTale saMjogo viparIta hoya garIbAI hoya, apamAna thatA hoya, apakIrtinA yogo hoya, sagAMono sAtha na hoya Avu ghaNuM badhuM bhogavavuM paDatuM hoya paNa te samaye jIva samatA dhAraNa karI pApakarmonA udaya bhogavI leto hoya, dharmathI sadAcArathI vicalita na thato hoya, saMkaTa veThIne paNa saddhAryamAM pravRtta raheto hoya, durAcArothI dUra raheto hoya to avazya mAnI zakAya ke te bhogave che pApa paNa tenI AvatI kAla ujjavaLa che. te pApa bhogavato jAya che paNa bAMdhe che puNya; tethI te pApanA cakakaramAMthI chUTI javAno ane puNyazALIonI paMgatamAM besI javAno . chelle rahe che pApAnubaMdhI pApa, je ApaNe cAreya bAju joie chIe. lAkho-karoDo loko garIbAImAM ribAya che, khAvAnAM-pIvAnArahevAnAM ThekANAM nathI hotAM vaLI gharamAM pravRtio paNa pApanI eTale ke corI labADI ityAdinI ja hoya. AjIvikA paNa pApapravRtithI ja cAlatI hoya che. A loko bhogave che pApa ane bAMdhe che paNa pApa. pApanI paraMparA temane bharakhI jAya che. temane UgaravAno koI Aro nathI. A cAreya anubaMdho viSe ApaNe je carcA karI che te tene AdhIna thavA mATe nahIM. anubaMdhanuM vijJAna samajIne have pachI pApano anubaMdha to na ja paDe eTalA sajAga thaI javuM joIe. bhale kadAca paga pApamAM hoya paNa mana-bhAva to puNyano-zubhano ja haiyAmAM rahe. karmavAdanI jANakArIno ATalo paNa lAbha na laIe to ApaNuM badhuM jJAna phogaTa che. pazu-pakSI vagerenI vAta bAjue rAkhIe paNa ApaNe to manuSyabhava pAmIne, mana, buddhi ityAdi meLavI zakyA chIe to game tevA pApakarmano udaya hoya, game tevuM duHkha hoya paNa mananA bhAvone to nahIM ja bagADIe evo kRta nizcaya karIne besI jaIe to ApaNo Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. karmavAdanAM rahasyo pApano anubaMdha avazya tUTavAno. zArIrika, mAnasika ane bhAvAtmaka traNeya prakAre puruSArtha karavAnI taka manuSya-bhavamAM ApaNA hAthamAM che. te taka sarI jAya te pahelAM jAgI jaIe. A che anubaMdhanI mahattA. karma to nitya pratyeka paLe baMdhAtAM ja rahe che paNa ApaNe eTaluM karIe ke teno anubaMdha to puNyano ja paDe. A kAma saraLa nathI paNa jIva jo jAgI jAya to tenA mATe saMsAramAM kaMI azakya paNa nathI. karmanA baMdhano AdhAra moTe bhAge mana-vacana ane kAyAnA yoga ane pravRtti upara rahe che jyAre anubaMdhano AdhAra manuSyanA bhAvajagata sAthe che. A bhAvajagata jIvanI ruci ane arucinuM jagata che. jIvanA saMskAronuM jagata che. jo bhAva sAro hoya to puNyano anubaMdha paDe. pravRtti game eTalI sArI hoya ke sArI dekhAtI hoya paNa bhAva azubha hoya to pApano ja anubaMdha paDe. je samakitI hoya tene niyamo puNyano ja anubaMdha paDe. saMjogovazAt pApanI-adharmanI ke aniSTa pravRtti karavI paDe paNa te karatI vakhate jIvanA manamAM teno DaMkha rahe, pastAvo rahe, hRdaya kakaLI UThatuM hoya to karmano baMdha pApano paDavA chatAMya anubaMdha puNyano paDavAno. bIjI bAju game tevI sArI pravRti karatA hoIe ke lokone ema lAgatuM hoya, saMsAramAM enI prazaMsA thatI hoya paNa aMtaHkaraNanA bhAva azubha ke azuddha hoya to chevaTe anubaMdha to pApano ja paDIne rahevAno. jagata AkhAne chetarI zakAya paNa karmasattAne koI chetarI zakatuM nathI. anubaMdhane saMbaMdha bhAvajagata sAthe che ane aMtaranA bhAvo mApavA mATe koI tharmomiTara ke baeNromiTara zodhAyuM nathI. aMtaranA bhAvo to ApaNe ja jANIe. ApaNane to avazya khabara hoya che ke ApaNe kayAM UbhA chIe! aMdarathI zubha bhAvamAM ramIe chIe ke azubha bhAvamAM? jenuM dila karuNA, paropakAra, ahiMsA, satya, prAmANikatA, paramArtha ityAdi bhAvothI bharAyeluM hoya teno karmano baMdha game te paDe paNa anubaMdha Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmabaMdhanI paraMparA 51 puNyano ja hoya. emAMya jo bhAvo zuddha ke vizuddha hoya to anubaMdha eTalo zakitazALI paDe ke jIvane jhapATAbaMdha parama sukha ane parama aizvaryamAM pahoMcADIne ja virame. A che anubaMdhanAM rahasyo jenA viSe anya karma-siddhAMto ATalA UMDe UtaryA nathI ane A viSayamAM moTe bhAge mauna seve che. jaina darzanamAM samyam darzananuM je mahatva che tenAM aneka kAraNo che paNa emAM eka prabaLa kAraNa che puNyano anubaMdha. samyagu darzana jene prApta thayuM hoya tene kadAca pApano baMdha hoya paNa anubaMdha to puNyano. Ama tenI paraMparA puNyanI je zubhamAM rAkhIne chevaTe zuddhamAM laI jaI muktipatha upara choDI de. ' Ama, karmanA baMdha ane anubaMdha viSe jo ApaNI jANakArI hoya to ApaNe sAvadha thaI jaIe ane ApaNe ApaNI pragatino mArga cAtarI laI zakIe. ApaNI pragati, unnati ApaNA ja hAthamAM che paNa te mATe ApaNe pote puruSArtha karavAno che. jo koI mArga batAvanAra bhagavAnanA paga pakaDIne besI jAya ane je te cAle ja nahIM to te bacI na zake. bhagavAne batAvelA mArge cAlavAnuM che ApaNe. bhagavAne mArga batAvyo eTaluM ja nahIM paNa aDhI hajAra varSa pahelAM ApaNI samakSa tenA upara cAlI batAvyuM. chatAMya ApaNe besI ja rahIe to temAM bhagavAna paNa zuM kare? Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 parivartana ane visarjana ApaNe karmanA baMdha ane anubaMdhanI vAta joI gayA, ane temAMthI kevI rIte bacI zakAya ke anukULa baMdha paDe te mATe kevo puruSArtha karavo paDe e vAta vicArI joI. paNa je karma baMdhAI cUkayAM che tenuM zuM? je jIvo karmabaMdha vakhate cetI jAya che te adha bAjI jItI jAya che. paNa je thaI cUkayuM che tenuM zuM? je karma bAMdhyAM che, jIva sAthe otaprota thaI cUkyAM che te to game tyAre udayamAM AvavAnAM. karma eka evo leNadAra che ke je koInI zeha-zarama rAkhato nathI. vaLI, game tyAre AvIne Ubho rahe ane potAnuM leNuM vasUla karIne ja rahe. ApaNe agAu eka vAtanI noMdha lIdhI che ke karma je svarUpe bAMdhyAM hoya che te ja svarUpe bhAgye ja udayamAM Ave che, kAraNa ke karma baMdhAI gayA pachI paNa ApaNA bhAvomAM je parivartana Ave che, ApaNAM vANIvartanamAM je pheraphAro thAya che te badhAMnI bAMdhelAM karmo upara asara paDe che ane temAM pheraphAra thaI jAya che. pUrvajanmamAM bAMdhelAM karmo upara atyAranA bhAvonI asara paDe che ane tene lIdhe pUrva karmanI sthiti-mudata ane rasa-tIvratAmAM vadhAro-ghaTADo thayA kare che. Ama joIe to karmano bhogavaTo kALa ane tenA anubhavanI tIvratA karmabaMdha samaye nirNata thayelI hoya che. paNa sadbhAva, sadAcAra, sadavRtti ityAdinA pravartanathI temAM nyUnatA ke vadhAro paNa thaI zake che. A pheraphAra sArA mATe paNa hoI zake ane narasA mATe paNa hoI zake. jo jIvano puruSArtha saman hoya ane bhAvo zubha ke zuddha thatA hoya to bAMdhelAM karmomAM sArA mATe pheraphAro thAya. jo puruSArtha UlaTo hoya ane vRttio kaluSita thatI gaI hoya to karmomAM je parivartana thAya te pratikULa rahe. koI paNa karmano baMdha paDe che tyAre te moTe bhAge zithila hoya che, para Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivartana ane visarjana 53 paNa karelA karmanI prazaMsA karI rAjI thaI ApaNe emAM je rasa reDIe chIe te karmanA baMdhane gADha-sakhata karI de che. karmanI vyavasthAmAM eka evo niyama che ke amuka apavAdo sivAya puruSArtha karI emAM pheraphAra karI zakAya. saMsAramAM paNa ApaNe joIe chIe ke jyAM sudhI korTamAM cukAdo na Avyo hoya tyAM sudhI asIla ane vakIla potAno kesa majabUta karI zake ane sAmAno kesa DhIlo pADI zake. karmamAM pheraphAra na thaI zake evA eka be apavAdo che. eka to je karma khUba gADha rIte baMdhAyeluM hoya - jene nikAcIta kahevAya che. emAM pheraphAra na thaI zake. bIjuM je karma udayamAM AvavA mATe goThavAI cUkyuM che ane havenI paLomAM udayamAM AvavAnuM che temAM pheraphAra na thaI zake. paNa A baMne bAbato ApaNA jJAnanI sImAnI bahAranI che. tethI ApaNe to badhAM azubha karmomAM pheraphAra karavA puruSArtha karavo ja rahyo. A puruSArtha vRtti ane pravRtti baMnenA parivartanathI karavAno hoya che. karmanI kAnUna vyavasthAmAM pravRtti karatAM vRtti vadhAre mahattvanI banI rahe che. DaoNkTara daradI upara charI calAve paNa teno Azaya sAro che mATe - te zubha karma bAMdhe ane kasAI pazu upara charI calAve te azubha karma bAMdhe kAraNa ke teno Azaya kharAba che. mA bALakane mAre paNa paNa tenI pAchaLa bALakanA hitanI ciMtA hoya che tethI tene azubha karmano baMdha na paDe. AvA to aneka udAharaNo ApI zakAya tema che. karmamAM pheraphAra karavA mATenuM prabaLa sAdhana mana-vacana ane kAyAno yoga ane aMtaHkaraNanI nirmaLatA che. A nirmaLatA ane zubha bhAvomAM paNa ghaNI taratamatA rahe che. jeTalI nirmaLatA vadhAre eTaluM emAM vadhAre bAMdhelAM karmomAM pheraphAra karavA mATe je prakriyA thAya che. tene mATeno zAstrIya zabda karaNa cheH karaNa ATha che. baMdha jemAM karmano baMdha paDe. niddhatiraNa jenAthI karmano baMdha gADha paDe. nikAcanAmAM karma AtmA sAthe eTalAM otaprota Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 karmavAdanAM rahasyo thaI jAya ke je bhogavyA vinA chUTe ja nahIM. apavartanamAM karmanA bhogavaTAne TUMkAvI zakAya. to udvartanAmAM karmane laMbAvI zakAya. saMkramaNamAM eka prakRtinAM karmanA havAlA pADI zakAya. jema ke zAtA ane azAtA. udIraNAmAM je karmano vipAkane vAra hoya tene AgaLa lAvIne samaya pahelAM bhogavI zakAya. upazamamAM karmanA udayanuM tatparatA zamana karI zakAya. A prakriyA ATha prakAre thAya che jethI ATha karANamAM tenuM vibhAgIkaraNa karavAmAM Ave che. paNa mULa vAta che aMtarjagatanA zubha ane daDha bhAvo temaja mana-vacana ane kAyAnA zubha yogonI. A prakriyAthI bAMdhelAM karmo vadhAre gADha paNa thaI zake ane zithila paNa thaI zake. karma jeTalI tIvratAthI ane jeTalA lAMbA samaya mATe bhogavavAnuM hoya temAM A prakriyAthI ghaTADo paNa thaI zake. e ja rIte karmo bhogavavAnA kALa ane tIvratAmAM vadhAro paNa thaI jAya. ghaNI vAra pratikULa vedanArUpe jeno paripAka thavAno hoya te anukULa vedanAmAM pariName ane ethI UlaTuM paNa banI jAya.' karma TUMkA kALamAM bhogavAI jAya e vAta karI to te bAbata spaSTatA karI laIe ke karmabaMdha vakhate baMdhAyelAM karma-paramANuono jaththo to eTalo ne eTalo ja rahe che paNa teno bhogavaTo jaladIthI thaI jAya che. je karma bhaviSyamAM udayamAM AvavAnuM hoya tene vaheluM udayamAM lAvIne bhogavI zakAya ke khaMkherI nAkhI zakAya. karmanA udayanuM upazamana paNa thaI zake. A badhI prakriyAo jJAnIo sivAya koI joI-jANI na zake paNa ApaNe to zubha vRtti, zubha bhAvo ane zubha pravRttio karatA javAnI kAraNa ke te karaNanI prakriyA to ApaNane khabara paDe ke na paDe paNa satata thatI ja rahe che jethI tenAM anukULa pariNAmono lAbha ApaNane maLato ja rahe. TUMkamAM satsaMga karo, sadvicAronuM sevana karo, sadAcAramAM sthira thAo eTale azubha karmonuM baLa ApoApa tUTavA lAgaze ane zubha karmo baLavattara banatAM jaze. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivartana ane visarjana 55 jIva mAtra je kaMI sukhaduHkha anubhave che, je kaMI meLave che ke gumAve che te karmanA udayane AbhArI che. pratyeka paLe ATheya prakAranAM karmono udaya pravartato ja hoya che ane tene pariNAme ApaNA jIvanamAM to zuM paNa divasamAM aneka caDhAva-utarAva AvyA kare che. to ApaNe e vAta barAbara samajI laIe ke bAMdhelAM karmono udaya kevI rIte thAya che ane te samaye ApaNe zuM karavuM joIe? agAu ApaNe joI gayA ke karmano jyAre baMdha paDe che tyAre te kyAre udayamAM Avaze te nakkI thaI jAya che paNa tyAra pachI ApaNI vRttio ane pravRttione lIdhe tenA udayakALamAM pheraphAro thatA rahe che paNa bAMdheluM karma udayamAM to AvavAnuM ja. karmane udayamAM AvavAnI be rIto che. eka to karmabaMdha samaye je mudata nakkI thaI hoya te vakhate te udayamAM Ave. jhADa upara AveluM phaLa, jhADa upara ja pAkIne nIce garI paDe. tema karma paNa teno vipAka thatAM udayamAM AvIne tenI asaro dekhADavA mAMDe che jene vipAkodaya kahe che. karma bhogavAI jAya eTale jIvathI chUTuM paDI jAya. ApaNe sauthI pahelAM e vAta karI hatI ke karma e paNa padArtha che ane tenA paramANuo kaSAyo ane mana-vacana temaja kAyAnA yogone lIdhe jIva sAthe coMTI gayA hoya che. sAruM ke kharAba karma udayamAM AvIne bhogavAI jAya eTale svAbhAvika rIte A karma-paramANuo kharI paDe. tyAra pachI te paramANuonI jIva upara koI asara paDatI nathI - rahetI nathI. karmane udayamAM AvavAnI bIjI rIta che ke karmanA paramANuo AtmA uparathI kharI paDe paNa tenI sArI ke mAThI asara vartAya nahIM. Ama, je karma-paramANuo asara ApyA vinA eka ke bIjA kAraNe kharI paDe che tene pradezodaya kahe che. karmanI vyavasthAnI A eka gahana vAta che jene anya karmasiddhAMto samajAvI zakayA nathI. evAM keTalAMya karma jIve bAMdhelAM hoya che ke jenI mudata pAkI gaI hoya paNa udayamAM AvIne temane potAno prabhAva batAvavAno avakAza maLato na hoya. jema mudata Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 karmavAdanAM rahasyo bahAra gayeluM leNuM phogaTa thAya che tevuM A karmonI bAbatamAM paNa bane che. keTalIka vAra baMdhAyelAM karmanA paramANuone potAnI virodhI prakRtimAM paNa besavuM paDe che - bhaLavuM paDe che jyAM teno koI khAsa prabhAva nathI paDato. duzmananA gharamAM beThelo zaktizALI mANasa paNa asahAya banI jAya che tevuM AvA karmanI bAbatamAM bane che. te samaye e karmanuM kaMI cAle nahIM. jevo virodhI prakRtinA karmano udaya pUro thAya eTale te karma svaprakRtinA svarUpe udayamAM Ave. jyAM te thoDoka prabhAva mAMDa batAve tyAM tene kharI paDavAno samaya thaI jAya. ghaNI vAra to evuM paNa bane ke virodhI prakRtinA karmano udaya pravartato na hoya paNa sthAna ja evuM hoya ke saMjogo ja evA hoya ke jyAM te potAnA svarUpe udayamAM AvI zake nahIM. Ama, svarUpodayane yogya bhUmikA na maLatAM karma paraprakRtirUpe udayamAM AvIne nirjare eTale ke kharI paDe. na Ama, evAM keTalAMya karmo jIve bAMdhelAM hoya che ke te jyAre udayamAM Ave tyAre tenI sArI-mAThI asaro khAsa na vartAya. jema moTA mANasanA Agamana samaye nAnA mANasanI hAjarI na vartAya tenA jevI A vAta che. jo koI bhAre karmano udaya pravartato hoya ane te samaye koI laghu karma udayamAM Ave to bhAre karmanI asaronA pravAhamAM laghu karmanI asara taNAI jAya. Ama, karma udayamAM AvyuM paNa te khAsa kaMI karI zakyuM nahIM. sAmAnya dAkhalo laIe to roja zarIramAM kaMI takalIpha thatI hoya paNa moTo roga Ave tyAre nAnA roganI takalIpha na vartAya; jema moTI Aphata Ave tyAre nAnI takalIpho na vartAya. karma jyAre vipAkamAM AvIne udayamAM Ave che tyAre tenI asara khAsa vartAya che paNa jo koI rIte pradezodayathI karmanA paramANuone kheravI nAkhIe to tenI asarothI bacI javAya. A vAta saMpUrNa vaijJAnika che, je vastuno sAtha hato te cAlI gaI pachI tenI asara Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parivartana ane visarjana kayAMthI rahe? karmano pradezodaya svAbhAvika rIte paNa thAya ane jANIbUjhIne paNa karI zakAya. bIjI bAju evuM paNa bane che ke zakitazALI mahApuruSo jyAre badhAM karmono hisAba cUkavavA beThA hoya tyAre ugharANI karavA je karmo na AvyAM hoya temane paNa sAmethI bolAvIne, AgaLa kheMcI lAvIne bhogavI le che. pachI bhalene vipAkathI te karma bhogavavAM paDe. tene uddIraNA kahe che. AvA jIvo badhI anukULatA hoya tyAre puruSArtha karIne karmane AgaLa ghasaDI lAve ane teno vipAka veThI le. sArA divaso hoya tyAre AvelI Aphato sahI levAya paNa kaparA kALamAM AvatI muzkelIo jIvaleNa lAge che. Ama, adhyAtma kSetranA vIralAo sAmethI karmane bolAvIne teno hisAba cUkate karI devAnuM pasaMda kare che. A badhuM kevI rIte thaI zake tenI vAto ghaNI gahana che ane A pustakamAM vyApanI bahAra che tethI ApaNe ahIM tene choDI daIe. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. nimittono prabhAva udayamAM AvatA pahelA karmomAM kevI rIte pheraphAra thaI zake che ane karma kyA prakAre udayamAM AvI zake che te upara ApaNe vicAra karyo. bAMdhelAM karmomAM pheraphAra karI zakAya, vipAkodayathI karma bhogavAya, pradezodayathI paNa karmano udaya thaI zake. ityAdi bAbatonI ApaNe carcA karI. sAme cAlIne karmane kheMcI lAvIne mahApuruSo kevI rIte karmo bhogavI le ane keTalAka jIvo anukULatA joI azubha karmone bhogavI levAnuM pasaMda kare e badhI vAtone paNa ApaNe sparza karyo. emAM vRttio nirmaLa karavAnI bAbatamAM ane sArI pravRtti karavAnI bAbatamAM ApaNe saraLatAthI puruSArtha karI zakIe chIe. bAkI karmanA svarUpodayane ayogya sthAnanI vAta ane paraprakRti karmanA udayamAM AvavAnI bAbata ApaNe jhAjhuM karI zakIe tema nathI. sAmethI cAlIne azubha karmone kheMcI lAvIne teno udaya veThavAnI vAta paNa ghaNebhAge ApaNI tAkAta bahAranI che. chatAMya dharmapuruSoe thoDeka aMze A vAtane ApaNAM dhArmika anuSThAnomAM vaNI lIdhI che jethI ApaNane tenuM thoDuMka phaLa to maLyA ja kare. tapazcaryAnA ApaNA badhA prakAro A prakriyAnA eka bhAga jevA ja che. A uparAMta karmanA duHsahya bhogavaTAmAMthI bacavAnA bIjA mArgo che. jeno ApaNe sahAro laIne keTaleka aMze bacI jaI zakIe. ajANatAM ApaNe ghaNI vAra Ama karIe chIe kharA, paNa tenI pAchaLanA siddhAMtanI ApaNane jo jANakArI hoya to teno pUro lAbha laI zakAya. puNyakarmano udaya to ApaNane game che tethI bahu ochA mANaso temAMthI bacavAno vicAra kare che paNa pApakarmanA udayathI bacavA to sau tatpara thaI jAya che kAraNa ke te vedanA Ape che - duHkha Ape che. 58 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimittono prabhAva karmanA baMdha, udaya, vipAka ityAdinI vyavasthA ja evI che ke moTe bhAge nimitta vinA karma udayamAM AvI zakatuM nathI. emAM kyAMka apavAda dekhAya che. paNa vAstavikatAmAM te paNa apavAda nathI. koI prabaLa karma hoya ane tene udayamAM AvavAno samaya thaI gayo hoya to tene udayamAM lAvavA yathAyogya nimittanI sahAya levAya che. mATe ApaNe jo ema kahIe ke nimitta vinA karma udayamAM AvatuM nathI - to temAM khAsa kaMI vAMdho nahIM Ave. karma pAMca prakAranAM nimittone laIne udayamAM Ave che. A nimitto che : dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAva. jo ApaNe A pAMcanI ramata dhArI ramI zakIe to ApaNe karmane thApa ApI eka vakhata chaTakI jaI zakIe ane pachI to aNIcUkyo so varSa jIve ema maLelA samayano sadupayoga karI ghaNuM karI zakAya. bAkI karmo potAnI meLe udayamAM AvatAM hoya che tyAre te yathAyogya nimittono AdhAra letAM ja hoya che. ApaNAM keTalAMya mahAbhayaMkara karmo manuSyabhavamAM udayamAM AvI zakatAM nathI kAraNa ke manuSyabhavanuM nimitta bhayaMkara karmone bhogavavA mATe anukULa nathI. jo khUba sukha bhogavavAnuM hoya to te mATe devalokamAM javuM paDe. devaloka sivAya atisukha bhogavI zakAya nahIM. khUba duHkha bhogavavA mATe narakamAM javuM paDe. bhayaMkara yAtanA naraka sivAya kayAMya che nahIM. amuka prakAranAM kaSTo veThavA mATe pazu-pakSI ane alpavikasita jIvayoniomAM javuM paDe. bhava prabaLa nimitta che. jyAM sudhI yathAyogya bhava na maLe tyAM sudhI amuka karmo sattAmAM paDyAM rahe eTale ke te sTaoNkamAM rahe, paNa udayamAM na AvI zake. ApaNe joI gayA ke jIva bhavamAM eka ja vAra AyuSya bAMdhI zake che ane te baMdhAI gayA pachI temAM koI pheraphAra thaI zakato nathI. A vAta na jANavAne lIdhe ane na samajavAne lIdhe ghaNI vAra mANaso manuSyabhavamAM mada-masta thaIne mahAle che ane ghora hiMsA Adare che. jenAM pariNAma temane bhogavavAM ja paDavAnAM che. bhavanuM nimitta na maLe 59 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo to karma bAjumAM beThuM rahe paNa tethI te kaMI khasI jatuM nathI. e to bAraNA bahAra aDo jamAvIne beThelA leNadAra jevuM che - jevA tame hAthamAM AvyA ke turata ja te vyAja sAthe potAnuM leNuM vasUla karI ja levAnuM. Aje bhavanuM nimitta ApaNA mATe sAnukULa che to ApaNe teno lAbha laI prabaLa puNyakarmo bAMdhI laIe ane gADha pApakarmothI bacI jaIe. have ApaNe bIjAM nimittonI vAta karIe ke jenA upara vatteoche aMze ApaNo kAbU che. ApaNe teno sahAro laIne duHkhadAyaka karmanA vipAkane Agho-pAcho ke ocho karI nAkhIe. A kAma ghaNI vAra ApaNe ajANatAM paNa karI laIe chIe. mAthuM duHkhe ane tAva Ave eTale kaMI davA laIne ke auSadhano upacAra karatAM tAva UtarI jAya ane dukhAvo ocho thaI jAya. A dravyanuM nimitta che. dravyanA nimitte karmanA duHkhadAyaka vipAkanI asara ApaNe ochI karI zakyA. muMbaI jevI bhejavALI havAmAM dama jevo vyAdhi varato hoya to sthaLano pheraphAra karI cUkI havAvALA pradezamAM cAlyA javAthI karmano udaya eTalo pIDAkAraka na rahe. khUba garamI sahana karavAnI hatI paNa ApaNe koI girimathaka-hIla sTezane jatA rahyA. garamI bhogavavAmAMthI chaTakI gayA. AgaLa upara jenI carcA karI gayA te bhASAmAM kahIe to vyAdhinA paripAkarUpe karma vedanAthI bhogavavAnuM hatuM te karma vipAkathI na bhogavyuM paNa dravya ke kSetranuM nimitta laIne pradezodayathI bhogavAyuM A sAmAnya jevI lAgatI bAbatomAM paNa rahasya raheluM che. tIrthakSetramAM gayA ane tenA prabhAvathI dharmanI pravRttimAM vadhAro thayo e paNa kSetranuM nimitta che. kalabamAM gayA ane jugAra ramavA besI gayA. jIvanamAM Dagale ane pagale ApaNe dravya ane kSetranAM nimitto laIne karmonA bhogavaTAmAM pheraphAra karatA ja rahIe chIe. kALanA upara ApaNo eTalo aMkuza nathI hoto chatAMya tenI vAta karI laIe. kAraNa ke pavana jevo pavana paNa yogya rIte saDha kholI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 nimittono prabhAva nAkhyA hoya che to hoDInI sahAyamAM AvI jAya che. kALane nAthI na zakAya paNa tene sAnukULa rAkhIne tenI zakitano lAbha to laI zakAya. kALa paNa prabaLa nimitta che. amuka rogo rAtre ja vadhAre vakare che. caudaza-amAsa mAMdA mANasa mATe bhAre rahe che. havAmAna upara kALano prabhAva rahe che. comAsAmAM aneka jIva-jaMtuonI utpatti thAya che. dharmakriyAo karavA upara paNa kALano prabhAva paDe che. comAsAmAM dharmanI pravRttio vadhAre thAya che. savAre deva-darzana, pUjA, dhyAna ityAdi sArI rIte thaI zake che. vaLI jo ApaNe seMkaDo ane hajAro varSanA kALanI vAta karI laIe to paNa kALano prabhAva vartI zakAya che. pAMcaso varSa pahelAM ApaNI pAse sukha-sagavaDanAM je sAdhano na hatAM te Aje sulabha che. tenAthI ApaNuM jIvana keTaluM badalAI gayuM! sAmUhika hiMsAnAM sAdhano, TI.vI., phona, raoNkeTo, Adhunika yaMtro e badho kALano prabhAva che. zaherIkaraNa ane tenAM dUSaNo - akasmAto, bheLaseLa, apaharaNo, baLAtkAro e badhAM kALanA pravAhamAM taNAIne AvelAM che. saMyukta kuTuMbanI vyavasthA, grAma saMskRti e badhA ghasAtA kALanA avazeSo che. ghasAtA kALane jo ApaNe na svIkArIe to duHkhI thaI jaIe. kALa upara ApaNo kAbU nathI e vAta samajIne ApaNe jIvana taraphano abhigama badalatA rahevo paDaze. kALano pravAha ghasamasato AvI rahyo che. tyAre temAM taNAI na jaIe teno khyAla rAkhI kyAMka bacavuM paDaze to kyAMka badalAyelA kALanI zaktino upayoga paNa karI levo joIe. - have je bAkI nimitta kAraNa che te bhAvanuM che. je bahu sUkSma che. bhAvane karmanA baMdha sAthe sauthI vadhAre saMbaMdha che to karmanA bhogavaTAmAM paNa bhAvanuM khUba mahatva che. bhAva badalavA mATe prabaLa puruSArtha joIe che. sArAM ke mAThAM karmo udayamAM Ave tyAre tenI asaro ke sukha-duHkhano AdhAra ApaNA bhAva upara paNa rahe che. narasiMha mahetAne patnInA mRtyuthI viyoganuM duHkha na thayuM temAM kAraNarUpa bhAva che - teno Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo bhaktibhAva. mIrAMne rANAjIe mokalela jherano pyAlo asara na karI zakyo enuM nimitta kAraNa che mIrAMno bhaktibhAva. jenAmAM vairAgyano bhAva che tene vastuono-reDiyo, TIvI, pharnicara, gADI, vADI ityAdino abhAva eTalo satAvI na zake. jenuM citta japa-tapa, dhyAnamAM che tene AvI paDelI zArIrika vedanAo ke bhautika upAdhio eTaluM duHkha na daI zake. jo ApaNe zuddha bhAvamAM, Atmika bhAvamAM ramaNa karatA hoIe to AvelA karmanI zuM tAkAta che ke te ApaNane pIDI zake? karmanA udayamAM pravartatAM nimittonI A vAta ghaNI sUkSma che paNa tyAM ApaNA puruSArthane avakAza che mATe tenuM mahattva che. bahu ochA loko A dizAmAM satarka puruSArtha kare che. ajANatAM ApaNe nimittothI khasI jaIne bacI jaIe chIe paNa e vAta to judI thaI gaI. ApaNe karmanA vipAkodaya ane pradezodayanI vAto upara vicAra karyo; karmanA udaya mATenAM Avazyaka nimittonI carcA karI ane karmanI asaromAMthI kevI rIte bacI zakAya te vAta paNa vicArI lIdhI. eka vAra karmane pAchuM ThelyuM pachI to Age Age gorakha jAge jevI vAta che kAraNa ke karmane pharIthI potAno prabhAva batAvavA yogya nimitto joIe. jo bhavanuM nimitta anukULa na hoya to pApakarma khasIne bAjumAM cAlyuM jAya ane daramiyAna jIve jo manuSyajanmano dAna-dharma-tapa-zIla rAkhavAmAM upayoga karyo hoya, potAnA bhAvo zubha ane zuddha thaI gayA hoya to bAMdhelAM pApakarmomAM ghaNA pheraphAro thaI gayA hoya che. ApaNe pApakarmano dAkhalo vadhAre laIe chIe kAraNa ke mANasane tenI asarothI tenA bhogavaTAthI bacavuM hoya che. paNa pApakarma bAbata je prakriyA thaI zake che te puNyakarma mATe paNa thaI zake che te to samajI ja levAnuM che. avaLo puruSArtha thAya to puNyakarma nabaLuM paDe ane savaLo puruSArtha thAya to puNyakarma prabaLa bane. ApaNe satata e puruSArtha karatA rahevAno che ke pApakarmo haLavAM thaI jAya ane puNyakarma prabaLa banI jAya. 62 ----- Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. karma bhogavavAnI kaLA bhale ApaNe nimittothI khasI jaI karma sAthe thoDI saMtAkUkaDI ramI laIe paNa karelAM tamAma karmothI bacavuM muzakela che. eka to badhI vAra ApaNe nimittothI bacI zakatA nathI ane bIjuM ApaNI pAse eTalAM badhAM karmono sToka-saMgraha che ke te badhAne thApa ApavAnuM azakaya che mATe karma to udayamAM AvavAnAM ja ane teno prabhAva dekhADavAnAM. vaLI, evA prakAranAM keTalAMka karmo che. temAM pheraphAra karavAnuM paNa azakya che ane te to bhogavavAM ja paDavAnAM. je karmo gADha rasa reDIne sevelAM hoya che teno baMdha eTalo sajjaDa hoya che ke te puNya ityAdi kriyAothI kharI zakatAM nathI ane temAM pheraphAra paNa thaI zakato nathI. A prakAranAM karma to udayamAM AvavAnAM ja. jo pApakarma hoya to mahAduHkha devAnAM ane puNyakarma hoya to mahAsukhamAM mUkavAnAM. . vaLI, je karmo udayanA kramamAM AvIne AgaLa khaDAM rahI gayAM che te paNa pAchAM nathI pharavAnAM. Ama, jene udayAvalikA kahe che temAM AvIne UbhelAM karmo udayamAM AvIne tenI asaro dekhADyA vinA nahIM rahevAnAM. bhale AgaLa upara ApaNe karmamAM thatA - karI zakAtA pheraphAronI vAta karI, nimitto khaseDI karmanI asaromAMthI bacI javAnI vAta karI ane vagara bhogavaTe karmane khaMkherI nAkhavAnA pradezodayanI vAta karI paNa moTe bhAge jIvo vipAkathI ja karmo bhogave che ane bahu ja alpa loko sabhAnapaNe karma sAthe ramata ramI zake che ke saMgharSa karI zake che. mATe karma bhogavavAnI vAta to bahu mahattvanI che. karmabaMdha vakhate jeTalI jAgRti rAkhavAnI hoya che. tethIya vadhAre jAgRti karmanA bhogavaTA vakhate rAkhavAnI che. ApaNe jANIe chIe ke pahADanA caDhANa vakhate zvAsa bharAI jAya. thAka vadhAre lAge paNa paDavAno khataro ocho. jyAre Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo pahADano DhALa UtaratI vakhate saheluM lAge, eTalo zrama na paDe paNa gabaDI paDavAnI zakyatA vadhAre - tema karmanA bhogavaTA samaye Utarato DhALa che jemAM jo sAvadha na rahyA to cheka nIce gabaDI paDavAnA. mATe te samaye sAvadha rahevAnI khUba jarUra hoya che. vimAnanA caDhANa ane uttarANa baMne samaye pAilaoNTane khUba sAvadha rahevuM paDe che tema karmanA baMdha samaye ane tenA udaya vakhate ema baMne samaye jAgrata rahevAnI jarUra che. karmano baMdha kevo che teno AdhAra vRttio, saMskAro, bhAvo ane mana-vacana-kAyAnA yogo upara rahe che ane te vakhate zuM sAvadhAnI rAkhavI joIe e vAta ApaNe AgaLa upara vicArI gayA chIe. have mahatvanI bAbata che ke karma jyAre udayamAM Ave ane te bhogavavAM paDe tyAre zuM sAvacetI rAkhavI? je gati ane yonimAM mananI prApti che tyAM ja prAyaH AvA puruSArthane avakAza rahe che. sukha-saMpatti, suvidhAo ane svAstha ApanArAM karmono udaya hoya che tyAre mANasa chakI jAya che ane bephAma rIte varte che. pariNAme te anya jIvone ghaNI hAni pahoMcADe che, dubhave che, mAre che, tiraskAre che ane ghaNI pApapravRttio karato rahe che. te samaye puNyakarmano udaya cAlato hoya che ane anya pApakarmo yogya nimittone abhAve ke samaya na pAkavAne kAraNe pAchaLa rahyAM hoya che jethI mANasa ema ja mAnI bese che ke badhuM tenA hAthamAM che ane te sarvazakitamAna che. pariNAme madAMdha hAthInI jema je sAme Ave tene kacaDato-phaMgoLato AgaLa vadhe che ane Ama karavAmAM te evAM kharAba karmo ke pApakarmonuM upArjana kare che je udayamAM Ave tyAre jIva mATe mahApIDAjanaka nIvaDe che ane tenA bhogavaTA vakhate vaLI pAchAM bhaMDAM karma bAMdhato jAya che. eka bAju puNyakarma to bhogavAIne pUruM thaI gayuM hoya che ane bIjI bAju pApakarmanuM cakkara cAlu thaI jAya che je jIvane paraMparA duHkhadardanI gartamAM UMDe ane UMDe utAratuM jAya che. A kAraNathI puNyakarmanA kALe to bahu jAgrata rahevAnI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 karma bhogavavAnI kaLA jarUra che. puNyakarmano udaya mANase mamatA vinA bhogavI levo jethI A badhAM aniSTothI jIva bacI jAya. puSya bhogavavAnI nA nathI. paNa te mamatA vinA bhogavavuM jethI abhimAna na thAya ane mANasa matta-pramatta banI jaIne puNyanA udaya samaye pApanuM upArjana na karI bese. puNyano udaya pravarte tyAre tene sAdhI levo ane vadhAre udAtta kAryo karI zubha karmonuM upArjana karI levuM jethI AgaLa upara pharIthI sukha-samRddhi maLatAM rahe ane jIva bhavobhavanA pragatinAM sopAna caDhato rahe jema zANo mANasa samRddhinA divasomAM bacata karI le ane tenuM evuM mUDIrokANa karI le che tene AgaLa upara kAma Ave. pApakarmano udaya Ave che tyAre cAreya bAjuthI duHkha paDe che, apamAna thAya che, niSphaLatAo maLe che, potAnA svajano paNa vizvAsaghAta kare che ane jIvane ghaNI pIDA thAya che. Ave vakhate mANasa hatAza-parezAna thaI jAya che, ro-kakaLa kare che, lokone gALo bhADe che, temanuM bhUMDuM ciMtave che, temane vagove che - A badhAMne pariNAme jIva potAnA bhAvo bagADI mUke che jethI pravRtti avaLI thAya che ane vaLI pApakarmano baMdha paDe che. A pApakarma udayamAM AvatAM pharIthI duHkha dAridra UbhuM thAya che ane duHkhanI paraMparA sarjAtI jAya che. pApakarmanA udaya vakhate jo mANasa jAgrata hoya to te anyane doSa devAnuM TALI potAnAM ja karmono vicAra kare. te samajI jAya ke mAruM koIe bagADayuM nathI, je bagaDyuM che te mArA karmone lIdhe ja. bIjAo to mArAM pApakarmanA udayamAM mAtra nimitta che; temane zuM doSa devo? meM pUrve pApakarmonuM upArjana karyuM hatuM je have sAme AvIne UbhAM che eTale koIne doSa devAno artha nathI. AvA samaye jIve samatAthI, zAMtithI pApakarmono udaya veThI levo joIe jethI vaLI pApakarmonI paraMparA na sarjAya. pApakarma paNa potAno prabhAva batAvIne chevaTe kharI ja paDavAnuM che mATe jIve dhIraja rAkhIne dharmamAM citta parovI potAnI pravRtti karatA rahevI. deva-gurunI bhakita karavAthI potAnA bhAvomAM je Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo parivartana Ave che tenAthI duHkha, Apattio ItyAdi pratyeno abhigama badalAya che. pariNAme navAM karmonA upArjanamAM to avazya lAbha thAya che; paNa vartamAnamAM udayamAM AvI cUkelAM karmonI asara paNa ochI vartAya che. Ama, sArAM ane narasAM karmonA udaya vakhate sAvadha rahevAnI jarUra che. jethI AgaLanI vAta vadhAre na vaNasI jAya. jema UtaratA jvara vakhate khUba sAvadhAnI rAkhavAnI hoya che tema karmanA vipAka veLAe paNa khUba sAvadha rahevAnuM hoya che. karmano vipAka eTale karmanuM jIva uparathI khasavuM-UtaravuM. te samaye sukhAnubhava paNa hoya ane duHkhAnubhava paNa hoya. jevAM karma. jo sukhAnubhava vakhate matta banI jaIe ane maryAdAmAM na rahIe to te samaye bIjAM aneka karmo jIva bAMdhI le che. duHkhAnubhava vakhate jo jIva raDe, kakaLe, hAyavarALa kare, have huM kayAre chUTIza, A badhuM kayAre TaLaze - ema vicAro karyA kare ane vyartha doDadhAma karyA kare to paNa vaLI pAchAM aneka karmo baMdhAI jAya che. karmano vipAka bhogavavAnI veLAe jIve khUba svasthatA rAkhavAnI hoya che. jo te samaye jIva svastha na rahI zake ane tenI vRttio ane pravRttione saMbhALI na zake to evI paristhiti sarjAya ke jyAM jIva jeTalAM karma choDe tenAthI vadhAre bAMdhe. karmano bhAra utAre ocho ane vadhAre jhAjho. Ama, saMsAra vadhato jAya. karmanA vipAkanI veLA to khUba sAcavI levAnI hoya che. te samaye AtmabaLano sahAro laI khUba svastha rahevAnuM hoya che. tethI jJAnI puruSo kahI gayA che ke puNyakarmano udaya mamatA vinA bhogavo ane pApakarmano udaya samatAthI bhogavo. karmasiddhAMtanuM A rahasya ApaNe jANatA hoIe ane te pramANe puruSArtha karIe to vartamAna jIvatAM AvaDyo ema gaNAya ane bhAvi ApattiomAMthI avazya bacI javAya. karma bhogavavuM e paNa eka kaLA che. ahIM eka bIjI bAbatano ullekha karI levA jevo che ke je ghaNAne Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma bhogavavAnI kaLA mUMjhave che. eka sAmAnya mAnyatA pravarte che ke jevuM prArabdha hoya evo ja puruSArtha thAya che, ane te pariNAme ApaNe sahana karavuM paDe che. A vAta sAMbhaLavAmAM sArI lAge tevI che paNa vAstavikatA judI che. prArabdha eTale pUrvakarmano udaya ane svAbhAvika che ke je te karma udayamAM AvavA mATe potAne anukULa nimitta zodhI le che. ahIM sudhI karmanI ja prabaLatA pravarte che. je jIvone mana nathI maLyuM, jJAna nathI maLyuM teo to prArabdhane AdhIna rahIne sukha-duHkha bhogavavAnA paNa manuSyabhavamAM ApaNI pAse mana che, buddhi che, deva-guru-dharmanuM sAnnidhya che. ahIM ja maLelA jJAnano upayoga karIne manuSya puruSArtha karavAno che. karmane AdhIna thavAmAM puruSArtha nathI. pazu-pakSIo khAsa puruSArtha nathI karI zakatAM tethI temane to pUrvakarmanA udayane AdhIna thayA vinA chUTako nathI paNa manuSya puruSArtha karI zake che. karmane AdhIna na thavuM, tene raphedaphe karI nAkhavuM, enI asarone toDI nAkhavI, bhAvi karmono anukULa baMdha pADavo e badhAmAM puruSArtha rahelo che. bhUtakALanuM karma, gata janmonAM karmo e ApaNuM prArabdha che. paNa AjanuM karma te ApaNA bhaviSyanuM - have pachInuM prArabdha che. karmavAdanI samajaNa karmane AdhIna thavA mATe nathI; paNa karmathI bacavA mATe che. jo puruSArtha ja karavAno na hoya, puruSArthane avakAza ja na hoya to pachI karmavAdanI samajaNa zA kAmanI? karmano siddhAMta puruSArthano siddhAMta che. karmamAM jo AkhalAnuM baLa che to puruSArthamAM siMhanI zakita che. maLelA manuSyajanmamAM jo ApaNe yathAyogya puruSArtha karI laIzuM to ja manuSyajanma sArthaka thaze. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. puruSArthanI pradhAnatA karmano siddhAMta ghaNo gahana che. tenuM moTuM gaNita che jemAM ApaNe nathI UtaratA paNa karma viSenI carcA pUrI karatA pahelAM ApaNe karma aMgenI eka mahattvanI bAbata vicAravI rahI. bhAratIya dharmadhArAomAM mokSanI vAta karavAmAM Ave che ane tene caramalakya mAnavAmAM Ave che. vividha dharmoe mokSa aMge je vicAro karyA che temAM thoDIka bhinnatA dekhAya che paNa eka vAtanuM to sAmya che ke mokSa e kRtakRtya avasthA che. te prApta thayA pachI jIve bIjuM kaMI prApta karavAnuM rahetuM nathI. mokSanA vicArane samajavA mATe keTalAka vicArakoe tene bhaugolika sthaLa tarIke sthApyo jyAM jIvane mAtra sukhAnubhava ja rahe. mokSa bhaugolika sthAna che ke nahIM enI carcAmAM ApaNe na paDIe to paNa ApaNe eka vAta to svIkAravI paDaze ke mokSa mukta thavAnI vAta kare che. mokSa zabdano artha ja mukitano ghotaka che. jyAM baMdhana che tyAM sukhAnubhava kevo? mukata zemAMthI thavAnuM? mukata koNe thavAnuM? mokSanI abhilASA, mokSanuM lakSya e vAtano nirdeza kare che ke ApaNe kayAMka baMdhAyelA chIe ane temAMthI ApaNe mukta thavAnuM che. Ama, karmavAda mokSa sAthe gADha rIte saMlagna che. jIva karmathI baMdhAyelo che. jyAM sudhI karma che tyAM sudhI baMdhana che ane baMdhana che tyAM duHkha che, vedanA che, parAdhInatA che. karmanuM evuM cakkara cAlyA ja kare che ke te kayAMya aTakatuM nathI. pUrvakarma bhogavAtAM jAya ane navAM baMdhAtAM jAya. Ama, karmano sToka kayAreya khAlI thato nathI. karma mAtra baMdhana che, kAraNa ke temAM parAdhInatA che chatAMya ApaNane puNyakarma game che kAraNa ke temAM sukhAbhASa thAya che. tattvajJoe to puNyakarmane paNa baMdhana gamyuM che ane tenAthI paNa mukata thavAnI vAta karI che. sukhAnubhava mukitamAM 68 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI pradhAnatA che. sukhAbhAsamAM nahIM. A vAtane dhIrajathI samajavAnI che. puNyakarmano emAM niSedha nathI kAraNa ke puNyakarmane sahAre manuSya pApakarmone haThAve che. paNa puNyakarma aMte to choDI devA jevuM che. kAraNa ke te paNa baMdhana to che ja. jema upara caDanAra mANasa doraDAno sahAro le paNa nisaraNI caDI gayA pachI doraDuM choDI de che, tene pakaDI rAkhato nathI tema chevaTe puNyakarma paNa choDI devAnuM che. A bahu sUkSma vAta che. rezamanI dorIthI bALakane bAMdho ke lokhaMDanI sAMkaLathI bAMdho paNa baMdhana e baMdhana emAM koI zaMkA nathI. puNyane paNa choDavAnI vAta sAdhanAnA chellA pagathiye che nahIM ke pahele pagathiye. ghaNI vAra moTA moTA ciMtakoe paNa A bAbate utAvaLe abhiprAya ApyA che jethI te aMge ghaNI gerasamaja pravarte che. Ama, mokSa jIva mAtranuM carama lakSya hovuM joIe kAraNa ke temAM anaMta sukhAnubhava che. mokSanI niSedhAtmaka kalpanA ApaNane mAnya nathI. jo mokSa kaMI ja na hoya to pachI meLavavA jevuM zuM rahyuM have jo mokSanI prApti karavI hoya to karmanA baMdhanamAMthI chUTavuM joIe. jo ApaNane koIe bAMdhyA hoya to te karme. karmanuM baMdhana tUTatAM ja haMsalo mukta thaIne mAnasarovarane kAMThe besI kSIranuM-amRtanuM pAna karavAno. mATe je koI vicAra, bhAva ke kriyA karmanA viSacakrane toDe te sAdhanA che. karmavAdano abhyAsa ApaNane karmanA koThAonuM jJAna Ape che ke jene sahAre ApaNe sAteya koThA jItI bahAra AvI jaI zakIe. ApaNe karmabaMdha viSe jANyuM, karmanA bhogavaTAno vicAra karyo, nimittonI prabaLatA samajyA, karmano vipAkodaya ane pradezodaya carcA gayA e badhAno sAra eTalo ja che ke karma bAMdho thoDAM, paNa toDo ghaNAM. sAdhanAno artha eTalo ja che ke udayamAM AvelAM karmone niSphaLa banAvo, navAM karmone AvavA na do, bAMdhelAM karmone khaMkherI nAkho, jhATakI nAkho. game tema karI karmane kADho. chevaTe bhogavIne paNa karmane kADho. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo tethI ghaNI vAra ArAdhako sAme cAlIne nimitto ApIne karmone kheMcI lAvI bhogavavAnuM pasaMda kare che. karmanuM devuM cUkavyA vinA koI tenA sAmrAjyanI sarahada oLaMgI zake tema nathI. tethI jyAre manuSyabhava maLyo che, dharmanI anukULatA che, deva-gurunI nizrA sulabha che tyAre karmano hisAba cokhkho karI nAkho. paNa ahIM eka vAte sAvadha rahevAnuM che ke sAmethI karmane kheMcI lAvI bhogavavAnI prakriyA dharmazUrAoe karavA jevI che, sAmAnya jIvoe nahi, kAraNa ke vagara tAkAte A prayoga karanAra UlaTAno kuTAI jAya. jo karma bhogavIne kADhavAnAM hoya to to karoDo varSo to zuM karoDo janmo joIe. vaLI karmanA bhogavaTA vakhate navAM karma baMdhAtA jAya tenuM zuM? tethI sAdhanA enuM nAma ke je karoDo varSa cAle eTalAM karmano sTaoNka be-traNa janmamAM khatama karI nAkhe ane mukta thaI jAya. 07 Ama joIe to kALa upara ApaNo bahu kAbU nathI paNa sAdhanAmAM kALa bahu jAgatI cIja che. sAdhanAmAM to karmanI sthitine-mudatane uttarottara toDIne TUMkI karavAnI che. karmanI sthiti jeTalI tUTe eTalI pragati, eTalI guNaprApti vadhAre. sAdhanAmAM jyAre praveganI- ekasIlarezananI sthiti sarjAya che tene kSapakazreNI kahevAmAM Ave che te kALano ghAta karIne ja maMDAya che. te samaye karoDo varSe ke janme jeno bhogavaTo thaI zake tevAM karmonI sthiti-kALamaryAdA, lAkhkho nahi, hajAro nahi, are, seMkaDo nahi paNa chevaTe be-traNa ghaDI sudhI AvI jAya che. utkRSTa ArAdhanA karanAra to karmone eka ja janmamAM pUrAM karI nAkhavAnI peravI kare che. AtmAnA guNo pragaTa thatA jAya tema karmanI sthiti tUTatI jAya. karmanI sthiti tUTe eTale teno bhogavaTAkALa tUTe, paNa tenA paramANuo to eTalA ne eTalA ja rahe. je karmaparamANuo lAMbA kALamAM bhogavavAnA hoya te pachI alpakALamAM pradezodayathI bhogavAI jAya. karma-paramANuo jIva sAthe coMTelA hoya che Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI pradhAnatA | 71 je be rIte tenAthI vimukata thAya. eka to karma bhogavAya eTale te kharI paDe. bIjI rIta che pradezodayanI. jemAM karmanI asara na vartAya ane te kharI paDe. jenI carcA ApaNe AgaLa upara karI che. karelAM karmo avazya bhogavavAM paDe ema je kahevAya che te karmanA paramANuonI apekSAe japa-tapa-vrata-dAna-dharma-sadAcAra-dhyAnayoga-bhakita badhAMno gUDhArtha e che ke karmane toDo-khaMkherI nAkho. A badhAM anuSThAno karmanI sthiti ane rasane toDI nAkhavAmAM sahAya kare che. karmano sighAta thatAM karma tAkAta vagaranAM banI jaIne kharavA lAge che. rasaghAtanI prakriyA to sthitighAta karatAMya jhaDapI hoya che. sAdhanAnI aMtima kakSAe sAdhaka badhA ja karmadalikone pradezodayathI sUkavIne, tapta karIne khaMkherI nAkhe che jene kevaLI samughAtane nAme oLakhavAmAM Ave che - basa tyAra pachI jIva mukta thaI jAya che - karmathI mukata thaI jAya che ane anaMta sukhAnubhavamAM tenI sthiti thaI jAya che. bIjI eka mahattvanI bAbata che caitanyanI satAnI. ApaNe joI gayA ke Ama to karma eka jaDa padArtha che. padArthamAM anargaLa zakita rahelI che to sAme caitanyamAM anaMta zakita rahelI che. karmanI zakita eTale jaDanI zakita. je caitanyanI zakitane AvarIne-dabAvIne beThI che ane teno A saMsAra che. paNa e bAbata nirvivAda che ke jaDa kayAreya caitanya banI zakatuM nathI ane caitanya kayAreya jaDa banI jatuM nathI. chatAMya banneno ekabIjA upara prabhAva che. karmanI je kaMI jaMjALa che, teno je kaMI vistAra che te jaDa ane cetananA paraspara thatA saMbaMdhone kAraNe. karmanI hAjarImAM caitanya amuka rIte varte che paNa jo karma naSTa thaI jAya, cetanane jaDa evAM karmono saMsarga na rahe, to pachI caitanya zuddha svarUpe vilasI rahe che. jaDane potAno svabhAva che ane tenI AgavI zakita che to caitanyane paNa potAno viziSTa svabhAva che ane tenI pAse viziSTa zakita che. Ama to caitanyanI tAkAta, jaDanI tAkAta karatAM anekagaNI che. paNa game tevI tAkAtavALo mlane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo dhrujAvanAra siMha pAMjare purAyo hoya to pachI tenI tAkAta kayAM rahI? ApaNuM caitanya karmarUpI pAMjarAmAM purAyeluM che tethI asahAya banIne karma Ape che eTaluM le che ane karma nacAve tema nAce che. paNa eka vAra caitanya jAgI UThe, ALasa khaMkherIne pUrNa baLathI, pUrNa zraddhAthI pAMjarAne toDIne bahAra AvI jAya to pachI te potanA svabhAvamAM AvI jaI zake che. mULa vAta che caitanya evA jIva ane jaDa evA karmanA saMbaMdhone toDavAnI. ghaNA loko ema kahe che ke caitanya zuddha-buddha che. tene jaDa evAM karma kaMI karI zake nahi. A vAta sAMbhaLavAmAM sArI lAge che, sAMbhaLavI game tevI che paNa vAstavikatA UlaTI che. jo caitanya upara karmano prabhAva na paDato hoya to madArI jema rIMchane nacAve tema caitanya evA ApaNe, saMsAramAM karmanA nacAvyA kema nAcyA karIe chIe? jema gaLe sAMkaLa bAMdhela kUtaro, sAMkaLanI DhIla pramANe pharatAM pharatAM kahe ke huM svataMtra chuM tenA jevI A vAta lAge che. jo jIva svataMtra che to pachI tene A saMsAra kema? A parAdhInapaNuM, A asahAyatA kevI? mULa vAta che ke jIve karmanI cuMgAla phagAvI daIne svataMtra thavAnuM che. svabhAvathI AtmA zuddha-buddha ane anaMta sAmarthyavALo che paNa tenA te guNo karmathI AvRtta che - DhaMkAyelA che, karmathI dabAyelA che je teNe pragaTAvavAnA che. A guNono AvirbhAva karavA mATe jIve puruSArtha karavAno che. karoDonI saMpattino mAlika jyAM sudhI potAnI saMpattithI ajANa hoya ke jyAM sudhI te meLavI na zake tyAM sudhI to te daridra ja che. ApaNo ghATa AnA jevo che. ApaNe anaMtanA svAmI chIe paNa atyAre to karmanA mAryA ane doryA saMsAramAM athaDAIe chIe - kuTAIe chIe. jyAM sudhI karmano dhvaMsa nahi karIe tyAM sudhI ApaNA bhAgyamAM kuTAvAnuM ja che. paNa AzA eTalI che ke caitanyamAM anaMta zakti che ane jo tene jagADavAno, jIva puruSArtha kare to jaDa evA karmano Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puruSArthanI pradhAnatA parAbhava karIne pote avazya mukta thaI jAya. ghaNA loko to TherathI ja vAta kare che ke jaDa evuM karma caitanyane asara na karI zake. are, jaDa evI davAonuM sevana karavAthI ApaNA upara keTalI badhI asara thAya che? dArU jaDa che ane brAhmI paNa jaDa che; paNa eka buddhine bhramita kare che to bIjuM buddhine saceta kare che. jaDa evA padArtho upara cetanAthI dhabakato jIva keTalI Akti rAkhe che? jaDa padArtho upara jIva nabhe che ane tene meLavavA jIvanabhara doDyA kare che. maMgaLa ane gurunA graho upara jyAM jIvana nathI tyAM jaDanuM astitva to che paNa tyAM koI mArA-mArI nathI, koI saMsAra maMDAyo nathI. jyAM jaDa che ane cetana che tyAM ja saMsAra che. saMsAra eTale jaDa ane cetananI ramata. tyAM jaDanI asara cetana upara na thAya e vAta gaLe kema Utare? 73 paNa hA, ApaNe eTaluM avazya svIkAravuM ja rahyuM ke jaDa e jaDa che, te kyAreya cetana banI zake nahIM. cetana e cetana che te kyAreya jaDa banI zake nahIM. cetana e cetana che te kyAreya jaDa banavAnuM nathI. baMnene potapotAnI zakti che to baMnane potapotAnI maryAdA paNa che. jaDanuM saMsAra upara sArvabhaumatva nathI to cetananuM paNa sArvabhaumatva nathI. baMne potapotAnI sImAmAM rahI ne ja kAma kare che. ane parasparane asara kare che. koI vakhata ApaNe jaDa evAM karmonI vadhAre asara nIce AvI jaIe chIe to koI vakhata cetanAnA guNono prabhAva vadhI jAya che. jaDa pAse puruSArthanI zikta nathI, je cetana pAse che. jo cetanA jAgI UThe ane puruSArtha Adare to Aje nahIM to kAle, A bhave nahIM to Avate bhave jaDa karmone phagAvI daIne potAnA zuddha-buddha svarUpane prApta karI anaMta sukhamAM sthita thaI zake che. A puruSArtha jagAvavA mATe ane puruSArtha kayAM karavAno che, kevI rIte thaI zake te jANavA mATe to karmanI vyavasthA-siddhAMta samajavAno che. karmanA siddhAMtonuM rahasya samajIne, teno bheda jANIne, teno ghAta karIne Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 karmavAdanAM rahasyo caitanya svabhAvamAM AvI javAnuM che. navAM karmona bAMdhavAM, bAMdhelA karmo toDavAM tathA udayamAM AvelAM karmone niSphaLa karavAM e ja mokSamArgano puruSArtha che. ahIM bhAgyane AdhIna nathI rahevAnuM - pracaMDa puruSArtha karavAno che. A prakriyA traNa rIte thAya che. eka to karma samatAthI bhogavI levAM, udayamAM na AvyAM hoya tene paNa kheMcI lAvIne nirjaravAM-khaMkherI nAkhavAM A che kSAyika bhAva jemAM karmono kSaya thAya che. bIjo bhAva che aupathamika bhAva. jemAM karmonuM zamana karI devAnuM tene TADhAM pADI devAnAM. A avasthA leNadArane samajAvI - mudata pADI pAcho kADhavA jevI che. Aje to leNadAra pAcho vaLyo paNa AgaLa upara devuM to UbhuM ja che. trIjo mArga, vacalo mArga che jemAM karmanA rasane toDatA javAno, karmanI sthitino-mudatano ghAta karatA javAno ane karmanA dalikone - paramANuone nirjaratA javAnA - kheravatA javAnA ane temanuM zamana paNa karatA javAnuM. A che zAyopathamika bhAva. jyAre audAyika bhAvamAM eTale karmanA udayathI pravartanAra bhAvamAM to karmane AdhIna thavAnuM. emAM to jIva UMghato ja jhaDapAI jAya che. karma je mAge te badhuM sAme dharI devAnuM. pachI game teTalA raDo ke kakaLo tenI karmasattAne kaMI paDI nathI. Ama, kSAyikabhAva ane kSAyopathamika bhAva ArAdhanAnA gharanA che. aupazamika bhAvamAM ArAdhanA kharI paNa te praznanuM nirAkaraNa na lAve, to tAtkAlika samAdhAna karAve paNa prazna to Ubhelo ja rahe; jyAre audAyika bhAva to zaraNAgatino bhAva che. Ama, karmasiddhAMtano abhyAsa, karmavyavasthAnI samajaNa A bhava ane parabhava baMnene sudhArI levAno temaja bhavabhramaNamAMthI bahAra nIkaLI jaIne anaMta sukhamAM javAno mArga batAve che. tenuM prAthamika lakSya che - karmathI baco, ane karma bAMdho to sArAM - zubha karmo ja bAMdho ane aMtima lakSya che karmanuM upArjana baMdha karo ane bAMdhelAM karmone khaMkherI nAkhI- nirjarI, svarUpamAM AvI jAva ane svabhAvamAM ramaNa karo. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. karmathI vibhinna sattAonuM astitva karmavAdanAM rahasyo samajavAnI sAthe ApaNe e vAta paNa samajI levA jevI che ke amuka bAbato karmasattAnA kSetra bahAranI che. jema rAjakIya sattAnuM zAsana ke teno kAyado rAjya bahAra na cAlI zake tema karmasattAnuM zAsana paNa tenA kSetranI bahAra na cAle. karmanI sattA kayAM nathI cAlatI te vAta paNa jo ApaNe jANI laIe to ja ApaNe jIvana pratye yathArtha abhigama rAkhI zakIe. ApaNe joI gayA ke karmasattA khUba prabaLa sattA che ane teno ApaNA upara jabbara prabhAva che paNa badhe ja karmasattAnuM cAlatuM nathI. evAM bIjAM prabhAvakSetro che ke jyAM anya sattAonuM varcasva che ane tyAM karmanuM khAsa kaMI nIpajatuM. nathI. . karma sivAya bIjI je anya sattAonuM astitva che emAM eka prabaLa sattA kALanI che. kALasattA khUba zaktizALI che. tenI sAme mAthuM jhukAvI dIdhA sivAya bIjuM kaMI karI zakavA mATe jIva samartha nathI. ApaNA ArSadraSTA munioe to kALanuM mahattva varSo pahelAM samajI lIdhuM hatuM paNa vartamAnamAM AlbarTa AinsTAina nAmanA vijJAnIe kALanI sattAnuM mUlyAMkana karI batAvyuM, jenAthI ApaNA munionA - ciMtanane vaijJAnika samarthana paNa maLyuM. kALano pravAha cAlyo ja Ave che. tene koI nAthI zakyuM nathI. kALanI avagaNanA karI ApaNe jIvananAM lekhAM-jokhAM mAMDIe to te hisAba khoTo Ave. kALanI samakSa bhagavAna samakakSa AtmAone paNa namavuM paDe che. tIrthakarone paNa kALane AdhIna rahI potAno deha choDavo paDe che. bhagavAna kRSNane paNa eka sAmAnya pAradhInA bANathI deha choDavo paDyo. arjuna jevA vIra kSatriyane paNa sAmAnya gaNAtA kAbAoe lUMTI lIdho. ahIM kALA ja prabaLa che. . Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo bALakanA janmanI sAthe kALanI asara tenA zarIra upara vartAvA mAMDe che. bALaka maTI te yuvAna thAya che ane pachI kALe karIne te vRddha thAya che. chevaTe tenuM mRtyu thAya che. A badhI kALanI prakriyA che. yauvana, jarA (ghaDapaNa) ane mRtyu kALano ja paripAka che. tyAM ApaNo kaMI puruSArtha kAma Avato nathI. janma karmasattAne AdhIna che paNa zarIrano vikAsa ane pachI tenuM visarjana kALane AdhIna che. tyAM karmasattAnuM kaMI cAlatuM nathI. A kALanI avagaNanA koNa karI zake. game tevA mIThA phaLanuM bIja vAvyuM hoya paNa te tatkALa phaLa nathI ApI zakatuM. bIjamAMthI aMkura phUTaze, choDa thaze, vRkSa thaze, vela thaze. Ama, kALanI eka AkhI prakriyA thayA pachI ja tenA upara phaLa besaze. AmAM kALanI je prabaLatA che. mAtAnA udaramAM jIvane amuka kALa vItAvavo paDe che ane tyAra pachI ja bALakano janma thAya che. karmasattAno koI hukama kALa upara nahIM cAle. divasa pachI rAta ane rAta pachI divasa ema niraMtara cAlyA ja kare che. hajAro-lAkho ane karoDo varSa Ama cAlyA ja kare che - te kALanuM cakra che. koI karma temAM pheraphAra nahIM karI zake. A kALanI sattAne samajIne ApaNe teno svIkAra karIzuM to ApaNI gaNatarIo khoTI nahIM kare. kALanA kSetramAM, jo ApaNe karmano niyama lAgu pADavA jaIzuM to hatAzA ke nirAzA sivAya bIjuM kaMI ApaNane nahIM maLe. karmasattA sivAya bIjI paNa eka prabaLa sattA che te "svabhAvanI sattA che. tenA upara paNa karmano kAyado lAgu paDato nathI. svabhAvanuM paNa eka prabhAvakSetra che, jyAM teno prabhAva pravarte che. ApaNe svabhAva' sattAne samajIne teno paNa svIkAra karavo rahyo. tyAM karmanA nIti-niyamo lAgu pADavA na javAya. maracAMnuM bIja vAvanArane teno choDa thayA pachI tIkhAM maracAM ja maLe. tenA upara mIThAM keLAM na bese. keLAM mIThAM che. maracAM tIkhAM che, AMbalI khATI che ane karelAM kaDavAM che - te temano svabhAva che. karmanI game eTalI prakriyA karo paNa maracAM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmathI vibhinna sattAonuM astitva mIThAM nahIM thAya ane kerI tIkhI nahIM thAya. mATI cIkaNI che ane retI rUkSa che - te teno svabhAva che. tethI mATImAMthI ghaDo ghaDI zakAya paNa game eTaluM kya karIe to paNa retImAMthI ghaDo nahIM bane. agnino svabhAva garama che ane jaLano svabhAva zItaLa che. nAno paNa agnino kaNIo dajhADe ja ane garama pANI Agane bujhAvavAnuM kArya karavAmAMthI nahIM jAya. sUryano tApa garamI ja Ape pachI bhale te ochIvattI hoya ane cAMdanI zItaLa lAge. Ama, sau saune potAno svabhAva che. game eTaluM dharAI ne khAdhuM hoya to paNa amuka prANIo bAjunI vADamAM mAthuM nAkhyA vinA nahIM rahe. kAraNa ke bhUkha hoya ke na hoya kaMIke moDhAmAM nAkhyA ja karavuM te temano svabhAva che. upakAra karanArane paNa vIMchI DaMkhyA vagara nahi rahe, bhramara guMjArava karyA vinA zAMta nahIM besI rahe. Ama, sakaLa jIvasRSTi potAnA svabhAvamAM rahe che. temAM karma kaMI kArya karatuM nathI amuka jIvone dharmanI vAta ja nahi game ane keTalAka jIvone dharma pratye sahaja lagAva rahe che. jevo jIvano svabhAva. jaina dharmanuM kathana che ke amuka jIvo bhavI che. jemanAmAM mukata thavAnI yogyatA rahelI che to keTalAka jIvomAM te yogyatA hotI ja nathI. jIva game teTalo puruSArtha kare paNa te bhavyatAne prApta na karI zake. A temano svabhAva che. karmasatAnuM svabhAva sAme kaMI nIpajatuM nathI ane kadAca kaMI karavAmAM Ave to paNa temAM jhAjhI saphaLatA nahi ja maLe kAraNa ke svabhAva sattA karmane AdhIna nathI. jo karmanI kaMI paNa asara jovA maLaze to te paNa sAmAnya ane baMne kSetronAM milanasthAna upara. svabhAva sattAne avagaNIne ApaNe ekalA karma upara AdhAra rAkhIne besI rahIe chIe to khAlI kUTAI jaIe chIe. - karmasatAthI bhinna evI trIjI prabaLa satA che - bhavitavyatA jene niyatIne nAme paNa ghaNA oLakhe che. bhavitavyatA eTale evI ghaTanA ke tenA aMge koI kAraNa na ApI zakAya. e ghaTanA kayAre ghaTaze, kayAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 'karmavAdanAM rahasyo ghaTaze, kevI rIte ghaTaze te vize kaMI kahI zakAya nahi. A sRSTimAM badhe ja kAryakAraNano saMbaMdha sthApita thaI zakato nathI. vizvamAM badhuM ja sakAraNa nathI banatuM - e vAta paNa samajavA jevI che. vizvamAM ATalI sUryamAlAo kema che, karoDo-abajo tArao-graho kema che, ATalA ja kema che - tenuM koI kAraNa nathI. AkAzamAM ApaNI pRthvIno goLo sUryathI amuka aMtare AkarSaNa ane apAkarSaNanA baMne virodhI kheMcANothI saMtulita thaIne laTakI rahyo che temAM koI kAraNabhUta hoya to te bhavitavyatA. A pRthvI AkAzamAM phaMgoLAI jaze ke sUrya tarapha kheMcAIne saLagI jaze te viSe kaMI kahI zakAya nahIM. emAM karmane kaMI levAdevA nahIM. abajo varSo pachI sUrya ThaMDo thaI jaze ane koI tAro tUTI jaIne koI graha upara paDIne vinAza sarjaze to te mATe bhavitavyatA sivAya koI uttara nathI. saMsAramAM coryAsI lAkha jIvayonio kahevAya che. emAM evI keTalIka yonio che jyAM eka ja zarIra dhAraNa karI aneka jIvo paDelA che. temanAmAM sparzendriyanA alpajJAna viSe cetanAno bIjo koI aNasAra nathI. saghana mUcchamAM paDelA A jIvo che te tyAMne tyAM ja paDyA che, jene sthAvara jIvo kahe che. emAMthI keTalAka jIvo koI kALe bahAra Ave che ane vadhAre indriyo prApta karI halana-calana karatA thaI jAya che. Ane avyavahAra rAzimAMthI jIvonuM vyavahAra rAzimAM AvavuM ema kahevAya che. emAM amuka jIvo kema bahAra AvI gayA ane amuka kema bahAra na AvI zakayA te mATe koI kAraNa nathI. tyAM karma khAsa kaMI karI zake nahIM. e pradeza karmanI sattAnI bahAra rahelo che. pRthvInI upara ane peTALamAM satata pheraphAro thayA ja kare che. lAkho varSa pachI jyAM jaLa che - atyAre sAgaro ghUghave che tyAM sthaLa thaI gayuM hoya ke pahADo thaI gayA hoya ane je parvato che tenA upara sAgaranAM pANI pharI vaLyAM hoya to temAM bhavitavyatA sivAya bIjuM kaMI kahI zakAya nahIM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmathI vibhinna sattAonuM astitva 79 Ama, bhavitavyatAnuM sAmrAjya ghaNuM vizALa che. tenI sattAne koI paDakArI zakatuM nathI. bhavitavyatAnI A anargaLa zakti sAthe kAryakAraNano koI saMbaMdha joDI na zakavAthI temaja teno maryAdA vinAno vistAra joI ghaNA vicArakoe to tene viSe kaMI kahevAnuM yogya na ja mAnyuM. keTalAke tene avyakatavya kahI saMtoSa mAnyo to keTalAke IzvarecchA baliyasI kahI viramavAnuM pasaMda karyuM. Izvara Ama vinAzanI prakriyAno prayojaka kevI rIte hoI zake? ane jo te tema kare to tenI pAse manuSyanA sukhanI zuM kiMmata ja nahIM ? manuSyanI lAgaNI ke ArtanAdonI tenA upara kaMI ja asara nahIM ? paNa e viSaya atre asthAne che. ApaNI mULa vAta che bhavitavyatAnI. ApaNe joI gayA ke kALasattA, svabhAvasattA ane bhavitavyatAnI sattA-Ama traNa sattAonuM paNa vizvamAM astitva che-jenA upara ApaNA puruSArthano ke karmano prabhAva paDI zakato nathI. - have je bAkI rahe che te be sattAo che - karmasattA ane caitanyasattA. karmasattA te pUvakRta karmanI sattA che jene kAraNe jIvane janma, zarIra, gotra, AyuSya maLe che. pUrvakRta karma e ApaNuM bhAgya che. jenI ApaNA jIvana para paLe paLe asara vartAya che ane tenI sAme ApaNo puruSArtha te caitanya sattA che. karmasattA caitanyane dabAve che, AMtare che ane caitanya sattA potAnA baLathI tene pAchI dhakele che. Ama joIe to karmanI sattA e jaDanI sattA che-padArthanI sattA che ane ApaNo puruSArtha, caitanya sattA heThaLa Ave che. A janmamAM ApaNe je kAMI sAruM ke khoTuM sahana karIe chIe te karmasattAne kAraNe, je-te karmanA guNa-doSane kAraNe. karmasattAnI pakaDanI bahAra nIkaLIne ApaNA mULabhUta guNo-anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta vIrya ane anaMta AnaMdano AvirbhAva karavA je prayAsa karIe te caitanya sattAne AbhArI che. vAstavikatAmAM ApaNe be sattAo sAthe ja nisabata che kAraNa ke bIjI traNa sattAo sAme ApaNuM kaMI nIpaje tema nathI. chatAMye koI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo rakhe mAnI le ke ApaNuM kSetra ghaNuM maryAdita che. ApaNI bahAra rahelI traNa mahAsattAonAM pariNAma mAnava jAtane javalle ja trAsa Ape che. vaLI jANatAM ke ajANatAM ApaNe e traNeya sattAo sAthe sumeLa sAdhI lIdho che tethI temanuM varcasva paNa ApaNane jhAjhuM kaThatuM nathI. je sattAo sAme ApaNe nirUpAya chIe teno ullekha karyo che ane tenI oLakha ApI che jethI ApaNane satyanI saghaLI bAjuonuM darzana. thAya. jyAre samagratAnI draSTithI satyane pakaDavAmAM nathI AvatuM tyAre satya pakaDamAM AvatuM ja nathI. bAkI rahelI je be sattAo che - karmasattA ane caitanyasattA - tene samajavA mATe to A pustaka lakhAyuM che ane tenI vistRta carcA AgaLanAM prakaraNomAM karavAmAM AvelI che. paNa anya sattAonA astitva viSe vicAra kya vinA jIvanane tenA pUrNa saMdarbhamAM AlekhI na zakAya tethI te vAtano A prakaraNamAM thoDo ullekha karyo. - - - - - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. svastha jIvana prati ApaNA jIvana upara prabhAva pADatAM paribaLono vicAra karatAM ApaNe traNa sattAono ullekha karyo. kALasattA, svabhAva sattA ane bhavitavyatA. emAM bhavitavyatA to mahAsattA jevI che. saunA hukama upara jANe teno vaTahukama cAle che. karmasattAno to ApaNA jIvana upara sIdho ja prabhAva che. te nacAve tema ApaNe nAcIe chIe, doDIe chIe, hasIe chIe ke raDIe chIe to pachI cetanavAna manuSya bApaDo kyAM rahyo? zuM teNe asahAya thaIne besI rahevAnuM che? tenA hAthamAM zuM kaMI nathI? Ama joIe to karmathI vibhinna je traNa sattAo che te eTalI parokSa rIte kAma kare che ke ApaNane tenuM astitva bAdhaka lAgatuM nathI. vAstavikatAmAM ApaNe e sattAone svIkArI lIdhI che. ApaNe je saMgharSa che te karmasattA sAthe che. karmane lIdhe ApaNuM jIvana Ama-tema phaMgoLAyA kare che ane te ApaNA sAcA ane zAzvata sukhamAM bAdhaka che tethI tenI sAthe saMgharSa karavAnuM prayojana che ane te zakya paNa che. jenI sAthe saMgharSa na thaI zake tema hoya, je sattA parokSa rahIne kArya karatI hoya tenI sAthe yuddha kevI rIte thAya? havAmAM mukkAbAjI karyA karavAno kaMI artha kharo? e sattAonA svIkAramAM ja zANapaNa che. emanA prabhAvane sahaja gaNI mANI levAmAM ja sukha che - zAMti che. svastha ane zAMtipUrNa jIvana jIvavAnI cAvIo ApaNI pAse che. kaI cAvI kyAM lagADavI te ApaNe nakkI karI levAnuM che. khoTI cAvIthI tALuM na khUle. jIvanane ApaNe jItavuM che ane sArI rIte jIvavuM che. ' . ApaNane je maLyuM che ane ApaNI pAse jeTalo samaya che teno - ApaNe uttama rIte upayoga karI levAno che. A mATenAM traNa sUtro 81 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo ghaNAM mahattvanAM che - svIkAra, pratikAra ane parivartana. pAMca sattAonA prabhAva heThaLa ApaNe chIe. e pAMce sattAo che - kALa, svabhAva, bhavitavyatA, pUrvakRta karma ane puruSArtha. emAM prathama traNa sattAono to ApaNe svIkAra karI levo ja rahyo. e mATe ApaNe jeTalA taiyAra hoIzuM eTaluM ApaNuM jIvana vadhAre svastha raheze. samajIne ApaNe traNa sattAone zaraNe jaIe ke raDI-jhaghaDIne chevaTe hArIne temane AdhIna thaIe. paNa te sivAya ApaNo chUTako nathI. vaLI A traNa parokSa sattAo ApaNI sAme nathI paDI. temanI sAthe ApaNe jeTale aMze saMvAditA sAdhI laIe eTalA pramANamAM ApaNuM jIvana AnaMdabharyuM ane tANa vinAnuM thaI jaze. je loko A mATe taiyAra nathI temaNe A mATe taiyArI karI levI paDaze. dArzaniko ane jJAnIoe A mATe keTalAka mArgo paNa sUcavyA che je apanAvavAnuM eTaluM kaThina nathI. have bAkI je be sattAo che temanI sAthe ApaNe sIdho saMbaMdha che. ApaNAM sukha-duHkha, AnaMda-zoka, ApaNA jaya-parAjya badhAM A be sattAo sAthe saMlagna che. ApaNe karmavAdanAM rahasyonuM je vizleSaNa karyuM te kaMI khAlI abhyAsa mATe karyuM che? mArga pUchIe, mArga vize jANakArI meLavI laIe ane tenA upara AgaLa vadhIe ja nahIM to badhI jANakArI vyartha gaI. vizALa sImAo vALA rAjyanI sarahado upara Thera Thera paDozI ke duzmana dezonA sainiko goThavAyelA hoya che tema ApaNA jIvanamAM karmasattA ane caitanya sattA baMnenA sainiko Amane-sAmane goThavAIne UbhelA che. are eTaluM ja nathI, baMne pradezomAM ekabIjI sattAnA guptacaro phare che ane jevI taka maLe ke turata ja bhAMgaphoDa karIne e sattAne nabaLI karI mUke che. basa, A ja eka evuM raNakSetra che ke jyAM ApaNe kaMI karI zakIe tema chIe. duzmanane oLakho ane tene DArI. jyAM jyAM taka maLe tyAM tyAM tenA upara humalo karI teno nAza karI nAkho - tene haNI nAkho jethI tame kAyama mATe sukhe sUI zako. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha jIvana prati 83 karmasattA sAme ApaNe mUkavAnuM nathI. teno pratikAra karavAno che. tene paDakAravAnI che. A mATe to ApaNe karmavAdanAM rahasyo vize ATalo vicAra karyo che. emAM ApaNe joI gayA ane jANI lIdhuM ke karmasattAnuM baLa kayAM kyAM che. tenA aphAo kyAM che ane teno sAdhana-saraMjAma kyAM chupAyelo che. jevI taka maLe ke ApaNe karmasattA upara humalo karavAno che ane taka na maLe to ApaNe evI tako UbhI karavAnI che. ahIM lakhAya che ke tamane dekhAya che eTalI A vAta saraLa nathI kAraNa ke A AMtarika saMgharSa che. moha ane mUcha sAme jAgarUkatAnI A laDAI che. sAme AvelA zatru sAthe yuddha karavAnuM hajI saheluM che paNa aMdara chupAIne beThelA duzmanane zodhI kADhI tene naSTa karavAnuM kAma ghaNuM agharuM che - kaparuM che. chatAMya e kArya azakya to nathI ja. A che pratikArano mArga. AgaLa karmanAM rahasyo darzAvatA A mArganuM vividha prakAre nirdezana kareluM che. tyAra pachI Ave che parivartananuM sUtra. saMjogonA svIkArano mArga sahelo to nathI paNa te eTalo vikaTa paNa nathI kAraNa ke tyAM yuddha caDavAnuM nathI. tyAM vAta samajavAnI che ane manane manAvavAnuM che. jJAnathI-samajaNathI manane amuka rIte taiyAra karI zakAya te mATe abhyAsa karavo paDe - Teva pADavI paDe. bhakitathI paNa A vAta siddha thaI zake. jyAre pratikAranA mArgamAM to saMgharSa che ane te paNa AMtarika saMgharSa. A mArgamAM kyAMka damana paNa karavuM paDe. vRttione dabAvavI paDe - zoSavI paDe. vRttio nAbUda na thAya to tenuM upazamana paNa chevaTe karavuM rahyuM. karmasattAnA be mahatvanA gaDha che. eka che kaSAyono - Avegono. krodha, mAna, mAyA, lobha A mULa kaSAyo che ane hAsya, rati, arati, bhaya, zoka ane jugupsA A tenA sahacArI bhAvo che. . bIjo gaDha che caMcaLatAno. ApaNe sthira nathI. paNa paLe paLe vyagra rahIne caMcaLa banI jaIe chIe. mana-vacana ane kAyAnI caMcaLatA e karmasattAno bIjo mahattvano gaDha che. A be gaDha upara joradAra humalo Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo ApaNe karIe to karmasattA ghaNI nabaLI paDI jAya tema che. karmasattA sAmeno A humalo e ja ApaNI sAdhanA. ApaNI samagra sAdhanAnI dhArA be taTa vacce vahevI joIe. eno eka taTa che sthiratAno ane bIjo taTa che samatAno. caMcaLatA mana, vacana ane kAyAnA yogo sAthe vadhAre saMbaMdhita che. tethI tyAM sAdhanA sthiratAnI karavAnI che. jyAre kaSAyone saMbaMdha che rAga ane dveSa sAthe, tethI rAga-dveSanI alpatA ke vItarAgatA te kaSAyo sAmenI sAdhanA che. caMcaLatAne samajavAmAM to moTA moTA dArzaniko paNa thApa khAI gayA che. caMcaLatAne ApaNe rakhene karmayoga gaNI laIe? jyAM Ama bane che tyAM khoTI AtmavaMcanA thAya che. yogonI sthiratA ke akarmanI avasthA e palAyanavAda nathI. e to karmane kSINa karavAno upAya che. karma bhayAvaha che jyAre akarma bhayamukta kare che. karmayoga karatAM akarmayoga vadhAre mahattvano che. niSkriyatA ke palAyanavAda karatAM te sAva judo che. karma haTAvavA mATe akarma jevuM koI zakitazALI sAdhana nathI. ApaNI sAdhanAno bIjo taTa che samatAno. emAM samabhAvanI vAta che, sAmAyikanI vAta che. sAdhanAnuM sUtra che parivartana. jene naSTa na karI zakAya tenuM parivartana karI nAkho. zatrune mitra banAvI do. ApaNI je vRttio nIce laI janArI hoya che tenI dizA badalI nAkho, pachI te ja vRttio AtmAnA utthAnamAM sahAyaka banI jaze. parivartana be rIte thaI zake che. mArgAntikaraNa karIne ke udAttikaraNa karIne. damananI vAta sAdhanAnI vAta nathI. mULa vAta lakSa bahAra na rahI jAya ke AtmAno vikAsa karmathI nathI thato paNa karma mAtrane haTAvavAthI thAya che. karma mAtrane haTAvavAnI vAta - karmane naSTa karavAnI vAta karmanA kSayIkaraNanI vAta che. jemAM zAyika bhAva ghaNo mahatvano che. te moTI sAdhanAnI apekSA rAkhe che. karmane tAbe thavuM te audAyika bhAvanI avasthA che. emAM sAdhanA jevuM kaMI nathI. te to zatrunI zaraNAgati Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha jIvana prati svIkAravA jevuM che. A benI vacceno mArga ApaNane kAma lAge tevo ane puruSArtha karIne sAdhI zakAya tevo che. temAM jyAM jyAM zakya hoya tyAM karmane toDo, nabaLAM pADo. karmano pratikAra karo. jyAM te zakya na hoya tyAM tene dabAvo ane tenI dizA badalI nAkho. je strIne joIne kAmavAsanA bhaDake te ja strI bahena nIkaLe ke tenAmAM bahenano bhAva Aropita karI daIe to tenA tarapha vAtsalya bhAva thaze ke pUjaya bhAva thaze. A mArga che mArgAntikaraNano. virodhIne mitra banAvI lo. pachI vijayakUca thaMbhAvI devAnI nathI. karma naSTa thAya tyAM sudhI AgaLa to vadhatA ja rahevAnuM che. Ama, cetanAnuM rUpAMtara thAya to karmano marma cUkI javAya. parivartana - vRttionuM parivartana, jIvananA abhigamanuM parivartana e moTI sAdhanA che. ane te ApaNane vadhAre sulabha che. Ama karmavAda parivartananuM sUtra che - palAyanavAdanuM vahIM. karmazAstra ApaNane e batAve che ke ApaNane zuM thayuM che? ApaNe duHkhI kema chIe? te roganAM lakSaNo batAve che ane tenuM nidAna karI Ape che. paNa roga maTADavAno mArga adhyAtmazAstra batAvI Ape che. Ama, karmazAstra ane adhyAtmazAstra baMne A eka biMdu upara bhegAM thaI jAya che. je rogane barobara jANe - oLakhe te ja teno upacAra karI zake. apAyane jANyA vinA upAya na thaI zake. karmavAdanAM rahasyo samajavAnI AvazyakatA eTale mATe che ke ApaNe svastha ane sukhI jIvana prati javuM che. karma chevaTe to jaDanI sattA che. jaDanI ghaNI tAkAta che. chatAMya caitanyanI anargaLa zakita sAme jaDanI zakti ochI paDe. muzkela e che ke caitanyanI zakita DhaMkAyelI che - AvRtta che. caitanyanI zakti jagADavAmAM puruSArtha ja kAma Ave. karmanA marmane samajyA vinA sAdhanAnA marmane na samajI zakAya. sAdhanA vinA siddhi maLe nahIM ane sAdhanA puruSArthano viSaya che. jyAM sudhI cetana karmathI lepAyeluM che - AvRtta che tyAM sudhI te bahAranA prabhAvothI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo mukata nathI. te svataMtra nathI. je kSaNe cetana karmathI mukata thaI jAya che te ja kSaNathI tenAmAM anaMtano AvirbhAva thaI jAya che. karmavAdanAM rahasyo jANIne - samajIne ApaNe svastha jIvana prati javAno puruSArtha karavAno che paNa tenuM aMtima lakSya to tyAre ja siddha thAya ke jyAre ApaNe pUrNa jIvananA mArge paLIe. pUrNa jIvana eTale karmarahita avasthA. anaMtano AvirbhAva. tyAM AtmA paramAtmA banI jAya che; jIva ziva thaI jAya che. tyAM parama AnaMda vilase che. karmazAstranA abhyAsanuM mULa prayojana atItane toDI, vartamAnane sAdhI, sukhada bhAvine ghaDavAnuM che. paNa ApaNo atIta karmanA akhUTa saMyamathI bharAyelo che je vartamAnane prabhAvita kare che. ApaNo vartamAna ApaNA bhAvine prabhAvita kare che. vartamAna ja eka evo samaya che ke jyAre ApaNe atItane ulecI - sukhI, svastha ane samRddha bhAvinuM sarjana karI zakIe. karmavAda bhUta-bhaMviSya ane vartamAna sAthe abhinna rIte saMkaLAyelo che. karmavAdanAM rahasyo samajIne ja ApaNe svastha jIvana prati DagalAM mAMDI zakIzuM. AkAzamutpatatu gacchatu vA digantamamAbhonidhiM vizatu tiSTatu vA yatheSTama; janmAntarArjita zubhAzubhakRnnarANAM, chAyeva na tyajati karma phalAnubandhi // AkAzamAM UDI jAva, dizAonI pele pAra jAva, dariyA taLiye jaIne beso, marajImAM Ave tyAM jAva paNa janmAntaramAM je zubhAzubha karma karyA hoya che tenAM phaLa to chAyAnI jema tamArI. pAchaLa ja AvavAnAM. e tamAro tyAga nahIM kare. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAnuyoga 1. vasUlAta. (karmanAM lekhAM-jokhAM) gaurInAM lagna vinAyaka sAthe ghaNI dhAmadhUmathI thayAM hatAM ane bannene paraspara ghaNI prIti hatI. ekanI hA to bIjAnI hA ane ekanI nA to bIjAnI nA. vinAyakanAM mAtA-pitA to sArI evI milaktA vinAyakane vArasAmAM ApI maraNa pAmyAM hatAM. yuvAna vayamAM vinAyake bApIko dhaMdho saMbhALI lIdho hato eTaluM ja nahi paNa navA vicAro, sAhasa ane cokasAIthI temAM sAro evo vadhAro karI saddhara karyo hato. samAjamAM paNa vinAyake yuvAna vaye sAro evo mobho meLavyo hato ane ghaNI saMsthAo sAthe te saMkaLAyelo hato. pote yuvAna hato chatAMya loko tenI saphaLatA ane sAhasikatA jotAM loko tene pUrvakALanI jema "zeTha' ' kahIne saMbodhatA je vinAyakane aMdarathI gamatuM hatuM paNa bahAra to vivekathI nA ja kaheto hato. pariNAme yauvananA pagathAra upara mAMDa pagalAM bharyA hatAM tyAre gaurI paNa zeThANI kahevAtI. ' gaurI tenAM mAtA-pitAnuM vahAlasoyuM saMtAna hatI. varSo sudhI kuTuMbamAM saMtAnapade te ekalI ja hatI tethI thoDI haThIlI ane mAnI hatI. mAtA-pitA paNa potAnI rIte sukhI hatAM ane yathAyogya saMpattinAM mAlika hatAM. lagna thayAM tyAre gaurI eka mAtra saMtAna hatI paNa pAchaLathI tenI mAne uttarAvasthAmAM putraratnanI prApti thaI. Ama gaurI mATe piyaranuM bAraNuM haMmeza mATe khUlI gayuM. bhAi-bahena vacce uMmarano sAro evo taphAvata hato ane bhAInA janmatAM pahelAM ja gaurInAM lagna thaI gayAM hatAM tethI baMnene sAthe ramavA-jhaghaDavAno moko maLyo hato nahi. gaurI potAnAM lagnajIvanamAM masta hatI tethI piyaramAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 karmavAdanAM rahasyo prasaMga sivAya jhAjhuM AvatI nahi. gaurInAM mAtA-pitAne gaurI ane vinAyakanI otha lAgatI hatI chatAMya temane pAchalI avasthAmAM AvI maLela putranI ciMtA rahyA karatI hatI ane vAraMvAra teo temanA putra kumAranI gaurI ane vinAyakane bhALavaNI karatAM hatAM. daivayoge pitA AgaLa cAlyA ane viyogamAM jhUratI mAtAe paNa jIvananI lIlA TUMkamAM saMkelavA mAMDI. kumAra to hajI mAMDa ATha-dasa varSanI uMmarano thayo hato paNa te paristhitinI gaMbhIratA sahaja rIte samajI gayo hato ane nAnapaNathI te zANo ane gaMbhIra banI rahyo hato. mAtAnA mRtyu pachI kumAra mATe gaurI ane vinAyaka sivAya koI sahAro hato nahi. ATalI nAnI vayanA chokarA mATe piyaranuM ghara khulluM rakhAya tema hatuM nahi tethI gaurI bhAIne potAne tyAM laI AvI ane vinAyake kumAranI badhI milakata ja saMbhALI ghara baMdha karI dIdhuM. kumAra ekacite bhaNato hato. e bhaNavAmAM AgaLa raheto hato. Ama to gaurInA gharamAM kumAranI sArI evI saMbhALa levAtI hatI. paNa vadhatI jatI saMpatti ane mobhAne lIdhe temaja yuvAnInA jozamAM gaurI ane vinAyane sAruM evuM haravA-pharavAnuM ane bahAra jamavAnuM rahetuM hatuM. lagabhaga roja ne roja sAMje baMnene kaMI javAnuM hoya ane prasaMga pramANe gaurI banIThanIne nIkaLatI. eka vAra baMne taiyAra thaIne bahAra javA nIkaLatAM hatAM tyAM kumAra AvI pahoMcyo. teNe niyama mujaba baMnene Avajo vagere kahyuM. gaurIe tenA pratye thoDuMka vahAla darzAvyuM tyAM kumAranI najara gaurInA gaLAmAM paherelA hAra upara paDI ane sahaja bhAve kumAra bolyo, "bahena, A hAra to mAro che ne?" bhAInA praznathI gaurI jarA vicAramAM paDI gaI ane kaMI uttara Ape te pahelAM vinAyaka bolI UThayo, nA, e tAro nathI. e to gaurIno che. kumAre kahyuM, "jIjAjI A hAra to mArAM bAno che ane te mArI vahu mATe bAe rAkhyo hato. bhale bahena atyAre hAra pahere, paNa te che mAro." Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasUlAta : 89 gaurIne A hAra bahu gamato hato tethI vinAyake vicAryuM hatuM ke hAra teo rAkhI leze ane jarUra lAgaze to tenA badalAmAM AchI pAtaLI vastu kumAra mATe karAvI leze. Ameya gaurIne ema hatuM ke bhAIne to hAranI jhAjhI khabara nathI ane tenA lagna vakhate bhaLato hAra karAvI kumAranI vahune ApIzuM. paNa ociMtAnA A hAranI vAta nIkaLI paDI ane kumAre tene doharAvyA karI. eka bAju teo utAvaLamAM hatAM ane kumAra vAta choDato na hato tethI gaurI ane vinAyaka baMne ciDAI gayAM ane kahyuM, "A hAra to amAro che. ame zuM tArI milakata khAI javAnA chIe? ATalo nAno che ane amArA upara AkSepa mUke che to AgaLa jatAM to koNa jANe zuM karaze?" - kumAra hatAza thaIne upara cAlyo gayo. teNe kaMI khAdhuM-pIvuM nahIM. ekalo DUsakAM bharato mAne yAda karato sUI gayo. moDI rAte pAchA pharyA pachI gaurIe tapAsa karI to khabara paDI ke teNe kaMI khAdhuM nathI. te kumAra pAse javAnuM karatI hatI tyAM vinAyake kahyuM, "ATalI rAte tene zuM karavA uThADe che? Amane Ama to ApaNuM jIvana cUMthAI jAya che." gaurIne Ameya kumAra mATe jhAjhI prIta hatI nahi. thoDeka aMze pharajjA khyAlathI ane eka rIte lokalAje ane kaMIka aMze mAtA-pitAnA saMtAna tarIke je sAhajika prIti hatI tenAthI kumArane potAne tyAM rAkhyo hato. emAM atyAre vinAyaka cIDAyelo hato tethI gaurI paNa pAchI vaLI gaI ane potAnA zayanakhaMDamAM cAlI gaI. bIje divase kumAra jamavA mATe nIce na Avyo. nizALe paNa na gayo. gaurIe bolAvyo to teNe kahyuM, "bahena, huM kaMI tamArA dayAdAna upara nathI jIvato. tame mArI pAchaLa je kaMI kharco karo cho te mArI milakatamAMthI gaNI lejo paNa hAra to mAro che ane te to mane maLavo ja joIe." Ama sAMja sudhImAM vAta ghaNI vadhI paDI. ADozI-pADozI bhegAM thaI gayAM. pADozamAM rahetI vidhavA DozIne to jANe kAma maLI gayuM. te Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo saune gaurI-vinAyakanI bhalamanasAInI ane kumAranI choravAdanI vAta badhAne rasapUrvaka kahetI jAya. Ama karatAM kumAre bhUkha-tarase traNa divasa kADhyA. have to vAtane pUro vaLa caDhI gayo. chevaTe vinAyake gussAmAM kahI dIdhuM, "tene maravuM hoya to tene tyAM mare. ApaNe khoTA badanAma thavuM nathI." gaurIe piyaranuM ghara kholI sAphasUphI karAvI ane tyAM kumAranI badhI vyavasthA karI, pADozIne bhALavaNI karI ane azrubhInI AMkhe jatI hatI tyAM kumAre kahyuM, "bahena, bhale tuM hAra rAkhe. mane teno vAMdho nathI paNa hAra to mAro che e vAta to tuM jANe che." gaurI kaMI bolyA vinA gharanI bahAra nIkaLI. teNe kumAranA jamavAnI vyavasthA paDozI sAthe karI dIdhI hatI ane sAMje te AMTo mArI jaze tema pADozIne kahIne gaI. bapore kumAranI hAlata bagaDI. pADozIe: rAba pivaDAvI to teNe thoDIka pIdhI. pachI teNe pADozIne kahyuM, "tame mArI pAse besI huM je lakhAvuM te lakhI lo. have huM jIvavAno nathI. paNa tame mAruM eka ATaluM kAma karajo. bhagavAna tamAruM bhaluM karaze." kaMIka utsukatAthI to kaMI dayAthI pADozI vANiyAe kumAre kahyuM te badhuM lakhI lIdhuM ane tenA kahyA pramANe karavA khAtarI ApI. badhuM lakhAvI dIdhA pachI kumAre deha choDI dIdho. gaurInI paDosaNa pelI vidhavA DozI to badhAne utsAhathI kahetI rahI, "joyuM, bhalAIno jamAno che! bhAine rAkho, ATaATaluM karyuM - sAcavyuM to chevaTe apajaza ApIne gayo." thoDAka mahinAmAM vAta visAre paDI tyAM gaurIne sArA divaso che evI khabara paDI. AnaMda-maMgaLa vartAI rahyAM. emAM paNa pelI DozIe pAchI vAta kADhIH jo bhAInuM lIdhuM hoya to Avo sAro divasa Ave kharo? A to bhagavAne jANe bhalAIno badalo Apyo. gaurInA sImaMtane divase poLamAM-paDozamAM badhe dhAmadhUma hatI tyAM ja khabara paDI ke utAvaLamAM nisaraNI UtaratAM paDozI DozI paDI gayAM ane Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasUlAta * palavAramAM temano prANa nIkaLI gayo. raMgamAM bhaMga paDyo paNa DozI kaMI sagAM na hatAM tethI mAMDalo prasaMga thoDIka sAdAIthI ukelyo. daramyAna kumAranA paDozI bhAInA A bAjunA herA-pherA vadhI gayA hatA. jUnA saMbaMdhane dAve ane kumAranI aMtima sAra-saMbhALa levAnA hakathI ke game te rIte teNe gaurI ane vinAyaka sAthe gharobo karI dIdho hato. pUre divase gaurIne putraratnanI prApti thaI. vinAyaka ane sau AnaMdamAM AvI gayAM. utsAhathI dharmakriyAo karAvI, sagAMsaMbaMdhIone prItibhojana mATe notaryA. AnaMdanI choLomAM kumAra to kyAMya bhUlAI gayo. kALano pravAha to AgaLa vadhato ja rahyo. gaurIno putra nizALe gayo, sArI rIte bhaNI rahyo ane pitAnI jema nAnI vaye peDhIe paNa javA lAgyo. daramyAna gaurI ane vinAyakano saMsAra sthira ane samRddha thaI gayo hato. sArI kanyA joIne vinAyaka ane gaurIe putranI sagAI karI ane thoDAka samayamAM tenAM lagna paNa levAyAM. mobhA pramANe lagnanI taiyArI thavA lAgI, kanyA mATe ghareNAM-AbhUSaNo levAyAM, ghara raMgAvyAM. yathA samaye gharane AMgaNe maMDapa baMdhAvyo ane gAmanA agraNIone notaryA. jozIe kADhI Apela mahurate varaghoDo caDyo ane vAjategAjate jAna kanyAne mAMDave AvI. lagna karAvIne jAna dhUmadhaDAkA karatI pAchI pharI ane havelInA mukhya dvAre gaurI, soLe zaNagAra sajIne, putra ane putravadhUne poMkhI levA taiyAra thaIne UbhI che. vararAjA-navapariNIta vahune laIne AMgaNe AvIne UbhA che. mAe vara-vadhUnA joDAne poMkhI letAM varaghoDiyuM mAne page paDyuM. mAe baMnene 'UbhAM karI chAtIsarasA cApyAM. tyAM putranI najara mAnA gaLAmAM zobhatA hAra upara paDI. hAra jotAM putranI AMkho pAsethI jANe bhUtakALamAM paDaLa ogaLI gayAM ane te bolyo, "bA, A hAra to mAro." mAtAe pUrNa snehathI kahyuM, "bhAI, A hAra tAro ja che. le atyArathI ja tane Apyo." ema kahI gaurIe putravadhUnI korTamAM hAra paherAvI dIdho. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 karmavAdanAM rahasyo basa eTalAmAM jANe banI gayuM ke dhabAka karatone putra UmarA upara ja phasaDAI paDyo. haju to vara-vahunA cheDA paNa chUTyA nathI ane koI kaMI samaje ke upacAra kare te pahelAM to putranuM prANapaMkheruM UDI gayuM. maMDapamAM hAhAkAra vartAI gayo. zaraNAInA sUra baMdha karAvavAmAM AvyA. nikaTanAM sagA-saMbaMdhI ToLe maLyAM ane dUranA mANaso kuTuMbIjanone anukULatA ApavA vikharAvA lAgyAM. vinAyaka sUnamUna thaI gayo. gaurI pachADo khAtI haiyAM-mAthAM phUTe che. navI vahu to ociMtAnA AvI paDelA AghAtathI stabdha thaI gaI. tenAmAM na rahyA raDavAnA hoza ke kaMI kahevAnA hoza. visphArita netre te nIce paDelA potAnA saubhAgyane joI rahI. rokakaLa vadhI rahI hatI tyAM kumArano pelo paDozI bhIDa vaccethI mAMDa mArga kADhato gaurI pAse pahoMcyo ane tenA kAna pAse jaIne bolyo, bahena, have raDe zuM vaLe? A to tamAro bhAI kumAra ja putra thaIne hAra levA Avyo hato. A navI vahu te bIjuM koI nahIM paNa tamArI pADosaNa vidhavA, je sImaMtane divase marI gaI hatI. teNe tamArI baMnenI vAtamAM vagara levA-devAnI vacce TApasI pUrI kumArane khUba duHkhI karyo hato. copaDe hisAba mAMDI juo. putranA ucheramAM, bhaNAvavAmAM ane chevaTe A lagnamAM je paisA khacAryA che temAM pelA hAranI kiMmata AvI gaI ane vyAja vasUla karavA A vahu mUkato gayo." Ama kahI pADozIe kumAre aMtima samaye lakhAvela kAgaLa gaurInA hAthamAM Apyo ane dhImethI bhIDamAMthI bahAra nIkaLI gayo. karmanA hisAba cokhkhA thatAM thoDI vAra lAgI paNa chevaTe hisAba thaI gayo. leNuM vasUla karavAnI karmanI rIta bahu AgavI che. koI karmanuM leNuM cUkavavAmAMthI chaTakI zakatuM nathI. A kaMI ekalAM nANAMnI vasUlAta nathI paNa temAM vedanA ane duHkhanA paNa hisAba thaI gayA. kumArano vizvAsaghAta thavAthI tene je mAnasika trAsa thayo hato ane tenA jIvane Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasUlAta je vedanA sahevI paDI hatI teno paNa AmAM hisAba AvI gayo. gaurI ane vinAyaka putranA Ama akALe thayelA avasAnathI jIvanabhara have je trAsa ane vedanA saheze emAM kumAranI vedanAnI bAdabAkI thaI. have gaurI ane vinAyakane jIvanamAM koI rasa-kasa rahyo nahIM. samRddhi akArI thaI paDI. Ama, duHkhanuM khAtuM sarabhara thayuM ane pelI pADozaNa DozI A janme kuMvArI vidhavA thaI tenAM karma jIvanabhara bhogavaze. karmanA siddhAMtathI je mAhitagAra na hoya, jene karmanI vasUlAta nIti-rItino khyAla na hoya tene to bhAgye ja khabara paDe ke A hisAba kevI rIte maMDAyo ane kevI rIte cUkate thayo. kumAranA mRtyu pachI gaurIne caDatA divasa rahyA ane jate divase putrano janma thayo tyAre koNa samajI zake ke A to karma bAjI goThavI rahyuM che. leNuM levA paNa putra Ave. lagnanI pahelI rAtri paNa joyA vinA lagnanA divase varanuM avasAna ane kumaLI kanyAnuM vaidhavya jotAM lokone karmanI vyavasthA jANyA vinA kaeNvI rIte samajAya ke kudarata krUra nathI. bhagavAna koinuM sAruM-mAThuM karato nathI. A to badhAM ApaNe karelAM karmonAM lekhAM-jokhAM che. ane pUrvajanmanAM leNAM-deNAMnI vasUlAta che. 93 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. vicitra dehAkRti ane kAramI vedanA (nAmakarma ane azAtA vedanIya) pRthvIlokane pAvana karatA bhagavAna sadehe vicarI rahyA hatA. sAthe temanA paTTaziSya indrabhUti ane anya munio hatA. saMjogonI anukULatA joIne mRgAvatI nagarInI bahAra AvelA udyAnamAM sAdhugaNe Azraya karyo. mRgAvatI nagarImAM dharmanI dhArA vahevA lAgI ane sau prajAjano temAM snAna karI pAvana thai rahyA hatA. savAra-sAMja indrabhUti gocarI mATe nIkaLatA hatA ane nirdoSa AhAra-pANIno jyAM joga hoya tyAMnI Avazyaka cIjavastuo svIkAratA hatA. madhukarI ekatrita karIne indrabhUti nagarImAMthI pAchA pharI rahyA hatA tyAM temaNe eka ati vRddha ane aMdha koDhiyAne joyo. Dagumagu Dagumagu thato te cAlato hato. hAthamAM bhIkhanI khAlI hAMDalI hatI. rogagrasta zarIrane DhAMkatuM vastra paNa jIrNa-zIrNa thaI gayeluM hatuM. mukha ane nAkamAMthI kaphano strAva thato hato ane tene lIdhe moM upara mAkhIo baNabaNatI hatI. bhikSukanI A vedanApUrNa avasthA joI indrabhUti kSubdha thaI gayA. upavanamAM AvI bhagavAna samakSa gocarInAM pAtro mUkatAM temaNe kahyuM prabhu Aje meM evA duHkhI ane rogI mANasane joyo jenA jevuM jagatamAM bIjuM koI duHkhI nahi hoya." bhagavAne kaMI utara na Apyo tethI indrabhUtie temanI sAme joyuM to bhagavAna dUra-dUra kaMI joI rahyA hoya tema lAgyuM. temaNe thoDIka vAra rahIne kahyuM, jagatamAM duHkhano kaMI pAra nathI paNa karuNA e che ke mANasa duHkhanA DuMgara khodIne sukha kADhavA mathe che. indrabhUti tAre kharA rogI 94 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 vicitra dehAkRti ane kAramI vedanA ane duHkhI mANasane jevo hoya to kAle rANI mRgAvatInA kumArane joI Avaje. zarUmAM te anya rAjakumArone batAvaze paNa tuM vinaMtI karaje ke tAre to duHkhathI pIDAto je rAjakumAra nIce bhUtaLanA khaMDamAM rAkhelo che tene jovAnI icchA che. Aje teM joyuM ke e rAjakumAranI vedanA pAse kaMI nathI." bIje divase indrabhUti rAjagRhe pahoMcI gayA ane rANI mRgAvatIne maLavAnI icchA darzAvI. thoDI vAre rANI padhAryA. teo pUrNa rIte svastha dekhAtAM hatAM. muninI vinaMtIno temaNe sAzcarya svIkAra karyo ane potAnA rAjakumArone bolAvyA. raDA-rUpALA rAjakumAroe AvIne vinayathI munine vaMdana karyA. munie yathAyogya AzIrvacano kahyAM. rAjakumAronA vidAya thayA pachI indrabhUtie kahyuM, rANIjI, mAre to bhUtalanA khaMDamAM rahelA ApanA kumArane jovo che. bhagavAne mane te viSe mAhitI ApI che." mRgAvatI saheja vicAramAM paDyA pachI temaNe dAsIone bolAvI bhoMyarAmAM javAnuM dvAra kholavA kahyuM. nisaraNI UtarIne nIce AvatAM rANIe kahyuM. - "mahArAja, ApanA nAka upara vastra DhAMkI do. dAsI jevo khaMDa kholaze ke temAMthI asahya durgadha Avaze je tame jIravI nahi zako." bhoMyarAnuM dvAra khulatAM ja asahya durgadha phelAvatI havA bahAra AvI. pagathiyAM UtarI rAjarANI, muni, anya vizvAsu dAsadAsI bhUtaLanA khaMDamAM pahoMcyAM. tyAM jatAM indrabhUtie je dazya joyuM tevuM temaNe jIvanamAM kayAreya joyuM to na hatuM paNa tenI teo kalpanA paNa na karI zake. ' mAMDa zarIrano AkAra dhAraNa karelo eka mAMsala piMDa mulAyama makhamala upara paDyo hato. temAMthI pAca-paru-rudhira ane anya prakAranA gaMdA strAvo thaI rahyA hatA. anya lokonA AgamanathI, avAjathI mAMsanA locA jevo pelo piMDa saheja Amatema gabaDyo ane tema thatAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo tene je asahya vedanA thaI tenAthI te vicitra avAja kADhIne kaNasavA lAgyo. pAMca karmendriyonI jJAe pAMca chidro hatAM. tenAM aMga-upAMga to zuM paNa koI Indriyono paNa vikAsa thayo na hato ane vidhinI vicitratA kaho ke te vaLI jIvaMta hato. dAsIoe rANInI sUcanAthI dUdha ane jaLa jevA pravAhI padArtho jene mAMDa mukha kahI zakAya tevA piMDanA chidra upara reDyA. te zarIramAM UtaratAM thoDIka vAramAM ja tenA nihAranA dvArA jevAM chidromAMthI durgadha mAratuM pravAhI nIkaLavA lAgyuM. rANIe dAsIne te putra-piMDane bAjunI makhamalanI gAdI upara khaseDavA sUcanA ApI. dAsIe ati vivazatAthI AjJAnuM pAlana karyuM paNa A halana-calana dvArA e mAMsapiMDane kAramI vedanA thaI jenAthI te citravicitra avAja kADhIne kaNasavA lAgyo. rANI mRgAvatI sajaLa netre pAchA pharyA. indrabhUti ane anya dAsadAsIo paNa bhoMyarAnuM dvAra baMdha karI nisaraNI caDI bahAra AvI gayAM. A jugupsAbharyA dazyano eTalo badho bhAra saunAM haiyAM upara hato ke koI kaMI bolI zakyuM nahIM. indrabhUti utAvaLe pagale upavanamAM AvIne bhagavAnanA paga pakaDIne besI gayA. pachI kaMIka kaLa vaLatAM bolyA, "prabhu asahya yAtanAne meM Aje sadehe joI. bhagavAna, A jIva AvuM ghora dukha kema veThe che ane teno chUTakAro paNa thato nathI - tenuM kAraNa?" indrabhUti, A jIva pUrvanA eka bhavamAM lohakhumANa nAme eka jAgIradAra hato. tenA tAbAmAM pAMcaso gAma hatAM. te durAcArI, vyasanI ane ghAtakI hato. te prajAjano upara aneka atyAcAro gujArato hato. karapINa rIte te mANasonAM AMkha-kAna-nAka ane anya aMga-upAMgo chedI nAkhato hato ane tenI asahya vedanA bhogavatA jIvone kriDA upara pheMkI deto hato. kAramI pIDAthI A mANaso cIso pADatA tyAre lohakhumANa atikhuza thaI jato hato. vedanAbharI cIso sAMbhaLIne tene majA AvatI hatI. Ama, teNe ghaNAM bhayaMkara pApakarmono saMcaya karyo. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicitra dehAkRti ane kAramI vedanA pariNAme mRtyu pachI lohakhumANa narakamAM gayo. tyAM lAbo kALa pasAra karIne te A bhavamAM mRgAvatI rANInI kUkhe utpanna thayo. tenAM pUrvabhavanA ghAtakI ne dUra karmono udaya atyAre pravarte che, jene lIdhe te aMga-upAMga vagarano A bhavamAM janmyo. tenAM mAtA-pitAe paNa AgaLanA bhAvomAM anyanI asahya pIDAmAM kayAMka AnaMda lIdhelo tethI temane paNa putranI A avasthA joI duHkhI thavAno samaya Avyo. paNa rAjA-rANIe bIjAM ghaNAM puNyakarmo kyAM hatAM te paNa atyAre udayamAM AvelAM che tethI bIjI badhI rIte temane sukha-saMpatti vagere maLyAM. Aje teo potAnA putranI A paristhiti joIne je asahya mAnasika yAtanA bhogave che te paNa temanA yathAtathA pApakarmane lIdhe ja bhogave che." vikRta aMga-upAMgo, dehAkRti, rUpa-raMga, tvacA, zarIranuM baMdhAraNa e badhuM potAnAM ja pUrvakarma pramANe maLe che. janmanI sAthe maLelA rogo ke AgaLa jatAM UbhA thatA vArasAgata rogo paNa pUrvakarmanA udaye AvI maLe che. jyAM sudhI e duHkho ane vedanA bhogavavA mATe anukULa bhava na maLe, kALa na pAke tyAM sudhI e karmo sakriya thayA vinA paDI rahe che eTale ke sattAmAM rahe che. Ama, sattAmAM paDelAM karmo potAno prabhAva tAtkAlika batAvatAM nathI paNa potAne sakriya thavAnI takanI pratIkSA karatAM hoya che. zarIranAM aMga-upAMga, dehAkRti, rUpa-raMga ityiAdinI racanA karanAra karmane nAmakarma kahe che. (ahIM nAmano artha ApaNA vyavahAramAM jene nAma kahIe chIe te nathI) nAmakarmane ApaNA samagra vyakitatva sAthe saMbaMdha rahelo che. ApaNane maLelI dehAkRti ityiAdi mATe ApaNe koIne doSa devAnI jarUra nathI. te ApaNAM ja karelAM karmono paripAka che. - jo dilamAM karuNAnA bhAvo bharyA hoya, koInI hiMsA na karI hoya, anya jIvone auSadha Adi karI-karAvI rogathI mukta thavAmAM sahAya karI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo hoya to jIva pote zubha nAmakarma bAMdhe che jene pariNAme te suMdara ane nirogI zarIra prApta kare che ane sapramANa aMga-upAMgo meLave che. karmano niyama aTala che mATe anya jIvonI hiMsA karatA pahelAM, anya jIvonA aMga-upAMgonA viccheda karavA pahelAM jo jIva cetI jAya ane potAnI vRttio ane pravRttione badalI nAkhe to te ghaNA moTA aniSTamAMthI bacI jAya. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. bahAra Adara, ghare anAdara (karmanI kuMDaLI) eka moTA rAjajyotiSI hatA. rAja darabAramAM to temanuM sAruM mAnapAna hatuM ne vaLI AsapAsanA pradezanAM bIjAM rAja-rajavADAMo paNa temanuM sanmAna karatAM hatAM. khabhe malamalanuM aMgarakhuM cArakheDe cIpIne pATalI vALeluM dhotiyuM, mAthe cakarI pAghaDI ane pagamAM dakSiNI pagarakhAM paherIne jozIjI bahAra nIkaLe tyAre sAme maLanAra sau temane vaMdana kare. je divase rAja-darabAramAM javAnuM hoya tyAre paMDitajI moTA kasabI tolAvALI pAghaDI pahere ane jarInA tAravALo khesa khabhe nAkhe. temane levA mATe rAjyanuM koI vAhana paNa Ave. rAjyasabhAmAMthI A prakhara jyotiSI pAchA phare tyAre temanA sAthamAM moTA AbarUdAra mANaso hoya. teo paNa paMDitajIne UtaratI vakhate khUba AdarathI padhArajo" kahI vidAya Ape. zerInA loko paMDitajInA A sanmAnathI gaurava anubhave paNa meDInI jhINI jALImAMthI jetI temanI patnI krodhathI saLagI jAya muo gappAM hAMkIne saune chetare che. koNa jANe kayA pApe mArA karamamAM lakhAyo haze? jozI jevA gharamAM praveza kare ke tarata ja temanAM patnI temane labaDa-dhakake laI le ane na kahevAya evAM keTalAMya veNa kADhe. jozI mIThuM marakIne patnInI gALone avagaNIne jAte ja hAtha-paga dhoIne pATalo kheMcIne jamavA besI jAya. bhojana daramiyAna jozI jamatA jAya ane bIjI bAju gorANI temane ThapakAryA kare. pAkAM naLiyAvALA chAparA upara varasAdanI kaDeDATI bole temaja gorANInA mukhamAMthI zabdo nIkaLatA rahe. . Ama taDAkA-bhaDAkA vacce besIne dhAnanA pAMca-pacIsa koLiyA gaLe dhakelIne UbhA thaI jAya. 99 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 karmavAdanAM rahasyo paraNyA tyArathI ja jozIno gharasaMsAra lagabhaga Ama cAlato hato. paNa bahAra jhAjhA lokone tenI khabara nahIM. patnInI hADa-cheDa, tiraskAra, apamAna ane gALo badhuMya jANe jozIne koThe paDI gayuM hatuM. je A vAta jANatA temane thatuM ke lagna samaye to jozI nAnA hatA paNa temanAM mA-bApe A baMne jaNanI janmapatrI nahIM meLavI hoya? gAma AkhAnA janmAkSara kADhI ApanAra ane vara-kanyAnA meLApano koTho joI salAha ApanAra jozI ane temanAM patnI vacce ja koI meLa nahIM. bIjI rIte kahIe to temane UbhA rahe bane nahIM. ' A rAja jayotiSI jevo sahanazIla mANasa rAjyamAM bIjo nahIM hoya. gharamAM AvuM bhAre duHkha che te vAta te koIne karato nahIM paNa ghare koI AvI gayuM hoya to tene jozInA saMsArano khyAla AvyA vagara rahe nahIM. kAraNa ke gorANI kaMI ne kaMI bolyA vinA rahe nahIM. jozI patnInA kahevA pramANe kare toya takarAra thAya ane kahyA pramANe nA kare to to bhAre jhaghaDo thAya. gorANIne to jozInA bole bole jhaghaDo. jozInuM moM jue ane gorANIne kyAMnI kyAM vAta yAda AvI jAya ane pachI tenI rAmakahANI zarU thaI jAya. tethI jozI varSamAM ghaNA dahADA paragAmano pravAsa goThavI kADhe ane vAra-tahevAre kyAMka nAnI-moTI yAtrAe cAlyA jAya. Ama to jozIno gharasaMsAra badhAthI ajANyo hato paNa maMtrI, zreSThI ane rAjyanA thoDAka ucca adhikArIone A vAtanI khabara paDI gaI hatI. eka divasa rAjA, mitro jevA maMtrImaMDaLamAM mojathI vAto karatA hatA tyAM koIe TIkhaLa karatAM kahyuM, 'rAjAsAheba, tame eka vakhata jozIne temanI potAnI janmakuMDaLI batAvI pUcho ke teo pote ja trAsamAMthI kyAre mukta thaze?" zarUmAM rAjA A vAta samajyA nahIM paNa pachI jozI pratyenI lAgaNIthI anya mitroe rAjAne jozInA gharasaMsAranI vAta karI. rAjA potAnA rAja-jyotiSInA duHkhe bhAre duHkhI thaI gayA. rAjA zANA ane samaju hatA tethI temaNe tatkALa A vAta jhAjhI ukheDI nahIM paNa bIje Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAra Adara, ghare anAdara 101 divase joSIne ekAMte pUchIne badhI vAtanI mAhitI meLavI, potAnAthI banatI badhI sahAya karavA tatparatA batAvI. jozIe gaMbhIra thatAM kahyuM: rAjana! tamArI lAgaNI mATe AbhAra. paNa huM A patnInA trAsamAMthI jIvanabhara chUTI zakuM tema nathI. paNa mArA mRtyu pahelAM tame jozo ke mArI patnI samaju ane zANI thaI gaI haze ane mane raMjADyA badala te bhAre pastAvo karaze. Ama te kaMI kharAba nathI. mArA sivAya te anya koI sAthe laDatA-jhaghaDatI nathI. paNa mane jue che ke turata ja tenA manamAM taraMga UThe che ane pachI krodha ane jIbha bane tenA kAbUmAM rahetAM nathI. ghaNI vAra mArI pAchaLa potAnA vartana mATe pastAvo paNa kare che ane pharIthI mane kaMI na kahevAno nirdhAra kare che - paNa mane jotAM ja tenA manamAM kaMI thaI jAya che ane te bolyA vinA rahI zakatI nathI." rAjA vimAsaNamAM paDI gayA. pachI kaMI vicAra karatA bolyA, 'paNa Ano kaMI upAya nahIM hoya? tamArI janmapatrikA jhINavaTathI juone kyAM sudhI tamAre A sahevuM paDaze?" rAja-jyotiSI gaMbhIra thatAM bolyA, 'rAjana! zuM kahyuM? A vAta grahonI nathI. graho bicArA zuM kare? temane to AgaLanA bhavonAM karmo jyAM pheke te gharamAM paDavuM paDe ane tyAMthI temano prabhAva vartAya. vAstavikatAmAM graho bhaviSya ghaDatA nathI; graho bhaviSya bhAkhe che. loko kamanasIbe A vAtane avaLI pakaDIne duHkhI thAya che." '. rAjA karmanI vAta AvatAM ghaNo gaMbhIra banI gayo. jyotiSIe karmanI gahana vyavasthA samajAvatAM kahyuM, 'pUrve eka janmamAM mArI A patnI gAya hatI. ane te bhavamAM huM krUra kAgaDo hato. gAyanI garadana upara kyAMkathI gumaDAno kohavATa thayo hato je dUjhato hato. gAyanI vizALa pITha upara besIne huM tenI garadana upara paDelA ghAvamAMthI lohI cUsato hato. jyAre lohI na maLe tyAre avAranavAra mAMsa paNa khotarI khAto hato. gAyane ghaNI vedanA thatI. paga pachADe, ziMgaDAM uchALe, pUMchaDuM Amatema pherave paNa mane uDADavAnuM tenA mATe AsAna na hatuM. koI jatuM-AvatuM joI jAya Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 karmavAdanAM rahasyo ane dayA Ave to mane uDADI mUke ane eTalI vAra gAyane rAhata rahe. Ama meM gAyanuM ghaNuM lohI pIdhuM. mArA lohI pIvAthI teno kohavATa ghaNo UMDo Utaryo hato. tyAM koIne dayA AvI. teNe gAyane pAMjarApoLanA rakSaNamAM khaseDI. tyAM tene malamapaTA thatAM ghAva rUjhAyo. gAya na maLatAM huM paNa UDIne bIje kyAM jato rahyo hato. jozIe AgaLa cAlatAM kahyuM, "have e gAya A bhavamAM mArI patnI thaI gaI che ane huM teno pati thayo chuM. meM AgalA bhavamAM tenuM jeTaluM lohI pIdhuM che, tene jeTalI pIDA ApI che teno have hisAba thaI rahyo che. te hisAba cUkate thaze eTale mArI patnI zANI thaI jaze ane pachI ekadama tenAmAM parivartana Avaze. mane duHkha ApavA badala tene khUba pastAvo thaze. mArA graho pramANe haju ghaNo kALa Ama cAlaze paNa mArA mRtyu pahelAM mArI patnI badalAI jaze ane mArA aMtima divaso sudharI jaze. ATaluM ochuM che? rAjA, karmasattAthI bhArthIne huM keTale dUra jaI zakuM? karelAM karma sAme AvIne UbhAM rahyAM che tyAre samatAthI tene bhogavI levAmAM ja zANapaNa che. jo huMya tenA jevo ja thaI jAuM to pachI mArAmAM ane enAmAM phera zuM rahyo? jo huM paNa sAme uttara ApuM ke mArajhUDa karuM to vAta vadhI jAya eTaluM ja nahIM paNa pachI to veranI ane badalAnI paraMparA cAle ane emAMya keTalAya bhavo nIkaLI jAya." Ama, vipAkamAM AveluM karma to bhogavavuM ja paDe. bhale hasIne bhogavo ke pachI raDIne bhogavo. tethI to dharmapuruSo jeo karmazAstranA jJAtA hatA temaNe vakhatovakhata kahyuM che ke pApakarmanA udayathI nIpajeluM duHkha samatAthI veThI lo ane puNyakarmanA udayathI AveluM sukha mamatA vinA (jethI abhimAna na thAya) bhogavI lo. samatA ane mamatA vinA Ama karmono vipAka je bhogavI jANe che te karmanI paraMparAthI bacI jAya che. A rIte bhogavelAM karma jIva uparathI kharI jAya che ane navAM baMdhAtAM nathI. karelA karmo udayamAM Ave tyAre tene bhogavavAnI kSamatA keLavavI e puruSArtha che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. vINa khAdhe vINa bhogave.... (bhavonI paraMparA) sunaMdA eka rAjaputrI hatI. haju to te pUrNa vayamAM Ave te pahelAM teNe eka jagAe patine tenI patnIne mArajhUDa karato joyo. A joIne te chaLI UThI ane teNe manomana pote na paraNavAno nirdhAra karyo. lagnanI vAta nIkaLe tyAM ja te khUba becena banI jatI hatI tethI parivAramAM sau koI tenI pAse lagnanI vAta ja karatAM nahi. paNa sunaMdA soLa varSanI umara vaTAvI gaI ane tenA bhAvo palaTAvA lAgyA. evAmAM teNe aTArImAMthI eka navapariNIta yugalane premaceSTAo karatuM nihALyuM ane mukhamAMthI niHsAso nIkaLI gayo. thoDAka samayamAM sunaMdAnuM yauvana AkAro dhAraNa karatuM nikharavA lAgyuM ane ekAda varSa jatAmAM to sunaMdA kanyAmAMthI svarUpavAna taruNI banavA lAgI. hadayamAM navA bhAvo jAgatA ane paga jANe kaMI UDavA mAgatA hoya tevo tanamanATa tenA zarIramAM vyApI rahyo. evAmAM sunaMdAe rAjamArga upara UbhA rahelA eka suMdara ane zarIra sauSThavavALA yuvAnane joyo ane tene joIne tenuM mana vihvaLa thaI gayuM. haiyuM hAthamAM na rahetAM teNe eka ciThThI lakhIne dAsI sAthe te yuvAnane mokalAvI : nirarthakaM janma gataM nAlinyA : yayA na draSTaM tuhnioMzu bimbbh| jeNe caMdra joyo nathI te kamalinIno janma nirarthaka che. dAsIe e suMdara yuvAnane sunaMdAnI ciThThI ApI. jogAnujoga e yuvAnanuM nAma rUpasana hatuM ane te rasika paNa hato. sAme jharUkhAmAM UbhI rahelI svarUpavAna namaNI rAjakumArIne jotAM rUpasena mohI gayo ane teNe uttara pAThavyo. 103 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phanadAe prakAza 104 karmavAdanAM rahasyo utpattirindorapi niSphalaiva draSTA vinidrAnalinI na yena // jene joIne nalinI vikasvara thaI nathI te caMdranI utpatti paNa niSphaLa che. pachI to Ama paraspara patronI Apa-le thavA lAgI ane dUrathI bhAvabharI AMkhonAM milana thatAM hatAM paNa pratyakSa maLavuM muzkela hatuM. baMne premIonA dilamAM milananI jhaMkhanA vadhatI gaI paNa koI mArga maLato na hato. evAmAM kaumudI utsava Avyo ane rAyathI raMka sudhInA sau temAM bhAga levA umaMge umaMge taiyAra thaIne sAMjanA prahare gAma bahAra AvelA ughAne javA lAgyA. A pahelAM sunaMdA asvastha tabiyatanuM bahAnuM kADhI ghare rahI ane rUpasena paNa e ja rIte ghare rokAI gayo hato. rAjamahelamAMthI sau gayA pachI sunaMdAe prakAza sahevAto nathI ema bahAnuM kADhI potAnA khaMDonA dIvA bujhAvI nAkhyA ane rUpalena mATe mahelanI aTArIethI doraDAnI eka nisaraNI laTakAvI. vizvAsu dAsIo rUpasenanA AvavAnI rAha jovA lAgI ane sunaMdA aMdhakAra bharelA potAnA zayanakakSAmAM priyatamanI rAha jotI palaMga upara besI rahI. yogAnuyoga evAmAM tyAMthI mahAlava nAmano eka cora nIkaLyo ane teNe mahelanI pAchaLanA bhAgamAM aMdhakAra joyo. vaLI aTArIethI laTakatI nisaraNI paNa joI. mahAlava te divase jugAramAM ghaNuM hAryo hato eTale koI moTI corI karavA phAMphAM mArato hato. te cUpakIdIthI nisaraNI pAse AvI - upara caDavuM ke na caDavuM - tema vicAra karato hato tyAM to dAsIe upara AvavA izAro karyo. core AvelI taka jhaDapI lIdhI ane upara caDI gayo. dAsIe dhImethI kahyuM rUpasena, tame kaMI bolazo nahi. rANIsAhebA hamaNAM ja AvIne gayAM che. haju bahAra nIkaLyAM nathI. ane dAsI rUpasenane sunaMdAnA zayanakakSamAM dorI gaI. khaMDamAM pUrNa aMdhakAra hato. vaLI avAja na thAya tenI kALajI rAkhavAnI hatI tethI kAmAtura ane rUpasena mare 19 kADhI potAnA khaMDonA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vINa khAdha vINa bhogave... 105 sunaMdAe kaMI paNa bolyA vinA rUpasenano hAtha pakaDI lIdho ane gADha AliMgana ApyuM mahAlava to kaMI paNa vAta samaje te pahelAM te viziSTa paristhitimAM AvI paDyo. sAmethI AvI maLelI strInI avagaNanA karavA jeTaluM satva to tenAmAM hatuM nahi. paLavAramAM baMne vacce samAgama thai gayo ane pachI satvare vidAya ApatAM sunaMdA khUba dhImethI bolI, hAla to padhAro. pharI maLIzuM tyAre nirAMte bIjI badhI vAto karIzuM." vidhino vicitrayoga thaI gayo. dhananI corI karavA AvelA coranA hAthamAM anAyAse rAjakuMvarInuM yauvanadhana AvI paDyuM. mahAlava to AnaMdathI nisaraNInAM pagathiyAM UtarIne paLamAM kyAMya sarakI gayo. have A bAju to rUpasana pUrvasaMketa pramANe gharethI nIkaLyo. haju to rAtrInI zarUAta thaI hatI. gAma AkhuM bahAra upavanamAM kaumudI mahotsava mANavA gayuM che. rAjakuMvarI sAthe thanArA prathama milananA vicAromAM te AgaLa jaI rahyo che tyAM to bAjumAM AvelA gharanI eka noMdhArI jIrNa bhIta tenA upara tUTI paDI ane te tenI nIce dabAIne marI gayo. te samaye rUpasenanuM citta sunaMdAmAM Asakata hatuM. have to paLavAramAM paraspara maLIzuM premagoSThi karIzuM. viSayasukha mANIzuM evA tIvra rAgavALA bhAvomAM rUpasena ramato hato ane te samaye ja tenuM mRtyu thayuM tethI AyuSya karmanA yoge te sunaMdAnI kUkhamAM ja utpanna thayo. jenI zarUmAM to sunaMdAne khabara paNa na paDI. kaumudI mahotsavanA bIje divase sunaMdAne rUpasenanA bhIMta nIce daTAIne thayelA mRtyunI vAtanI khabara paDatAM te khUba ciMtAmAM paDI gaI. teNe to ema ja mAnI lIdhuM ke mane maLIne pAchA jatAM rUpasenane A akasmAta naDyo ane te mRtyu pAmyo. A karmanI gati ghaNI vicitra che. rUpasenano ja jIva sunaMdAnI kUkhamAM - garbharUpe Avyo che ane divase divase garbha vikasI rahyo che. thoDAka samayamAM sunaMdAne garbhanAM eMdhANa vartAyAM ane catura dAsInI sahAyathI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 karmavAdanAM rahasyo teNe garbhapAta karI naMkhAvyo. Ama, ajANatAM ja sunaMdAnA hAthe ja rUpasenanA jIvano, janma letA pahelAM ja ghAta thaI gayo. sunaMdAnA udaramAMthI garbha paDI jatAM rUpasenano jIva pachInA janmamAM sApa thayo. A bAju sunaMdAnAM lagna bAjumAM AvelA pradezanA eka - rAjavI sAthe thaI gayAM. sunaMdA pUrvakALanI A vAtane bhUlIne sukhe potAnA divaso rAjavInA sAthamAM pasAra karI rahI che. have sApa thayelo rUpasenano jIva sunaMdA taraphanI tIvra Asakitane lIdhe sunaMdAnA mahelamAM tenA ja zayanakhaMDamAM AvI pahoMcyo ane sunaMdAne jotAM AnaMdamAM AvI jaI tenI sAme potAnI phaNA UMcI karI DolavA lAgyo. sunaMdAe gabharAIne cIsa pADatAM cokIdAro dhasI AvyA ane temaNe sApane pakaDI lIdho ane mArI nAkhyo. sApano bhava akALe ja pUro thaI javAthI pAcho e ja jIva kAgaDo thaI sunaMdAnA mahelanA bagIcAmAM rahevA lAgyo. jyAre jyAre te sunaMdAne jue tyAre te khUba AnaMdamAM AvI jaIne kA-kA-kA-karato sunaMdAnI pAse AvI jato hato. eka vakhate vasaMtotsava veLAe mahelanA bagIcAmAM saMgItanI mahephila yojavAmAM AvI hatI. mahephila zarU thaI ane sunaMdA potAnA pati sAthe mahephilamAM AvI tyAM to kAgaDAe tene joI. sunaMdAne jotAM ja kAgaDAe ullAsamAM AvI jaI kAgAroLa macAvI mUkI. saMgItasabhAmAM vikSepa paDavA mAMDyo. vaLI kAgaDo UDI UDIne sunaMdA pAse AvI jato hato. sevakoe kAgaDAne uDADavA khUba koziza karI paNa kAgaDo tyAMthI khase ja nahi. chevaTe rAjAe gusse thaIne kAgaDAne vIMdhI nAkhyo. have rUpasenano jIva kAgaDAnA bhavamAMthI haMsanA bhAvamAM Ave che paNa rahe che to sunaMdAnA rAjamahelanA udyAnamAM AvelA jaLAzayanA tIre. grISma RtumAM rAjA-rANI namatI saMdhyAe jaLAzayanI pAse AvIne bese tyAre A haMsa sunaMdAnI sAme joto joto pANImAM sarakyA kare ane vakhatovakhata harSanI kikiyArI kare. have ahIM tene sunaMdA ke tenA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 vINa khAdhe vINa bhogave... pati taraphathI bhaya na hato. paNa thavA kALa evo ke eka vakhata jaLAzayanI pALe rAjA-rANI beThAM hatAM ane uparathI pasAra thatuM koI pakSI carakayuM - jenI gaMdakI rAjA upara paDI. rAjAe cIDAIne pakSIno vedha karavA nizAna tAkayuM paNa yoga ja evo goThavAyo ke jaLAzayane sAme tIre beTheluM pakSI UDI gayuM ane vIMdhAI gayo haMsa. sunaMdA sAme jotAM jotAM taraphaDIne haMse prANano tyAga karyo. pUrvabhavanI prItinI vAsanAthI te pAsenA ja jaMgalamAM haraNa thaIne janmayo. eka vakhate rAjA sunaMdAnA sAthamAM anya rasAlA sAthe zikAre nIkaLyA hatA tyAM temaNe haraNonuM eka vRMda joyuM. komaLa ghAsa ane navapallavo caratAM suMdara haraNAMone joI rAjAe zikAra mATe anusaMdhAna karavA mAMDyuM. mANasonA aNasArathI badhAM haraNAM ThekaDA bharatAM nAThAM paNa rUpasenanA jIvavALuM haraNa to sunaMdAne jotAM ja gela karavA mAMDyuM. haraNa lubdha najarathI sunaMdAne jovAmAM tallIna thaI gayuM hatuM te ja samaye rAjAe tIrathI haNI nAMkhyuM. A haraNa haju to kumaLuM ane nAnuM hatuM tethI tenuM mAsa khUba mIThuM lAgaze ema samajIne tenA mRtadehane sAthe laI lIdho. zikArethI pAchA pharyA pachI rasoiyAe e haraNanA mAMsanI svAdiSTa vAnagI banAvIne rAjA-rANIne nAstAmAM ApI. udyAnamAM hIMcakA upara besIne rAjA-rANI A nAsto karI rahyAM hatA tyAM bAjumAMthI be jJAnI munio nIkaLyA. A dazya joIne moTA munithI a-re-re ema saheja cIsa paDAI gaI ane temaNe rAjArANI taraphathI potAnuM mukha pheravI lIdhuM. muni bhUta ane bhaviSya joI zakatA hatA. temane avadhi jJAna thayeluM hatuM. 'rAjA ane rANIne muni mahArAjanuM A vartana vasamuM lAgyuM. temaNe temane UbhA rAkhI pRcchA karI. vAta kahevAthI A jIvone lAbha thaze ema khAtarI thatAM munie kahyuM, 'tamArA ati AgrahathI huM vAta karuM chuM te tame jIravI jANajo. teno sAra grahaNa karI bAkI raheluM jIvana sudhArI lejo." Ama, baMnene sAvadha karI munie rUpasenanA cha bhava kevI rIte Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 karmavAdanAM rahasyo thayA ane darekano aMta kevI rIte Avyo te jaNAvyuM. vAta barobara maLatI AvI jatAM rAjA-rANIne vizvAsa paDyo. saMsAranA AvA svarUpanuM ciMtana karatAM baMnene vairAgya Avyo. sunaMdAe gadgada kaMThe rAjAnI mAphI mAgI ane sAdhvI thavAnI taiyArI karI. teNe jJAnI munine pUchyuM, "rUpasene to mane bhogavI paNa nathI ane mAre kAraNe tenA cha-cha bhava thayA ane tenA mRtyunuM kAraNa dareka vakhata huM ja banI chuM. mAruM hRdaya A viSamatA jIravI zakatuM nathI ane vedanAthI cIrAI jAya che. muni mahArAja! mane kaho ke atyAre have teno jIva kayAM che? ane tene huM kevI rIte mohanA A valayamAMthI mukata kare?" muni mahArAje dhIrajathI upadeza ApI sunaMdAne zAMta karI ane AvA viSama saMsAramAMthI bahAra nIkaLavAno mArga samajAvIne kahyuM, atyAre rUpasenano jIva viMdhyAcaLanA sugrAma pAse AvelI aTavImAM hAthI thayo che.' sunaMdAne saMsAra akAro to lAgI ja gayo hato paNa tenA manamAM eka bhAva prabaLa hato ke jeNe mArA mATe sAta sAta bhava karyA tene koI rIte ugArI lauM. tethI te cAritra aMgIkAra karI sAdhvI thayA pachI paNa gurunI AjJA laI viMdhyAcaLanI A aTavImAM javA nIkaLI. sugrAma to nAnakaDuM ja gAma hatuM ane tenA pAdaramAMthI ja jaMgala zarU thaI jatuM hatuM. gAmanA lokoe Ama jaMgalamAM na javA sunaMdAne samajAvavA prayAsa karyo paNa sunaMdA mAnI nahi. sunaMdA saunI salAha avagaNIne AgaLa cAlI ane haju jaMgalamAM mAMDa praveza kare che tyAM to pelA hAthIe tene joI. sunaMdAne dUrathI joIne ja hAthI ekadama gelamAM AvI gayo. AnaMdathI ciciyArIo karato te sunaMdA tarapha doDato AvavA lAgyo. gAmalokoe Ama hAthIne pAgalanI jema doDato Avato joI nAsabhAga karI mUkI. lokoe sunaMdAne nAsI javA, bacI javA ghaNuM kahyuM paNa te to aDaga Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vINa khAdhe vINa bhogave... 109 UbhI ja rahI. hAthIe pAse AvIne potAnI sUMDha lAMbI karIne sunaMdAnA gaLAnI AsapAsa vIMTALI. hAthInI AMkhomAM tRptino AnaMda vartAto hato je sunaMdAe joyo. sAdhvI banelI sunaMdAe pUrNa AtmabaLathI karuNAthI ArTa banatAM hAthIne saMbodhatAM kahyuM, "rUpasena yAda kara. mArA mohane lIdhe teM sAta sAta bhava karyA. tuM pazu banyo, paMkhI banyo, sApa banyo. ema mArA kAje tuM bhavabhramaNa karato ja rahyo. chatAMya tuM mane meLavI to zakyo nahIM UlaTAno mArA pratyenA sneha-mohathI tuM vIMdhAto ja gayo. mane bhogavyA vinA mArA mATenI vAsanAthI ja tArA A hAla thayA che to vaLI koI bhavamAM mane bhogavavA maLaze to pachI tArA zuMya hAla thaze! have to samaja. mArA pratyeno rAga choDIne pAcho vaLI jA. basa have ahIM ja aTakI jA ane AgaLano bhava sudhArI le. jo meM to saMsAra choDI dIdho che to tuM have nahi samaje?" sunaMdAnA zabdothI hAthI upara dhArI asara thaI. tene pUrvabhavanuM jANe jJAna thayuM ane sunaMdAnI vAta mAnI gayo. zAMta thaI gayo. teNe sUMDha nIcI karIne sunaMdAne namaskAra karyA. hAthInI AMkho sajaLa banI gaI ane te dhImA paNa daDha pagalAM bharato jaMgalamAM pAcho vaLI gayo. jaMgalamAM jaI jaLAzayane kAMThe teNe laMbAvyuM ane annajaLano tyAga karI manomana saMsAranA svarUpanuM ciMtvana karato samatApUrvaka ArAdhanAnA bhAvamAM sthira thaI gayo. kathAnaka kahe che ke zubha bhAva ane tapazcaryAne pariNAme hAthI pachInA bhavamAM devagatine prApta kare che ane uttarottara te AgaLa vadhato jaze. AgamomAM nirUpAyelI A kathA khUba sUcaka che. jIva bhogavIne to karma bAMdhe ane tenA yathA-tathA vipakathI duHkho veThe paNa bhogavavAnI mAtra vAsanA ja keTalAM bhayaMkara pariNAmo lAvI zake che teno A kathAnaka sacoTa khyAla Ape che. bhoganI vAsanAne lIdhe jene mATe rUpasene sAta sAta bhava karyA te sunaMdAno to haju eno e ja bhava Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 karmavAdanAM rahasyo cAle che. karmanI kevI vicitratA? karmavAdanAM rahasyo A rIte ghaNAM gahana che. jIva, tIvra rAga ane tIvra TheSanA bhAvone lIdhe bhavonI janmonI paraMparA karato rahe che. jIvanamAM kayAreya tIvra rAga ke dveSa karavA nahi ane jo karyA hoya to teno pazcAttApa karI dilamAMthI kADhI nAkhavA jethI janmonI paraMparA to na cAle. vaLI, A kathAnAka bIjI paNa eka mahattvanI vAta kahI jAya che jene zAstromAM anartha daMDane nAme oLakhavAmAM Ave che. anartha eTale ke jeno koI artha nathI, jenuM koI prayojana nathI tevI vAta mATe daMDa bhogavavo paDe. pApakarmano daMDa to jIva bhogave e samajI zakAya evI vAta che paNa je pApa ApaNe karyuM nathI, jeno ApaNe kaMI lAbha lIdho nathI tenA mATe jIva daMDAya e koI samaju mANasa calAvI le? rUpasenanI vAta bahu judA ja prakAranI che. je bhoga teNe bhogavyo nathI, je nArIno teNe saMparka paNa karyo nathI te nArI mATe teNe sAta sAta bhava karyA te nAnIsUnI vAta nathI. jyAre sunaMdAne anAyAse bhogavanAra jIva to kayAMya bAjue rahI gayo. pApano daMDa tene bhogavavo paDyo haze paNa te vAsanArahita-Asatirahita rahyo haze tethI teNe sunaMdAnI AsapAsa bhavabhramaNa karyuM nathI. Ama, bhoga bhayaMkara che tenA karatAM tenI vAsanA vadhAre bhayaMkara che. bacavAnuM to baMnethI che. paNa vAsanA sUkSma che tethI mANaso bhramamAM rahI jAya che ane tenuM mahattva ochuM Ave che. karmanA vyavasthA taMtrano jene khyAla hoya te to vAsanAno saLavaLATa thatAM ja coMkI UThe ane sAvadha thaI jAya ane anartha daMDamAMthI sahelAIthI bacI jAya. jIvanamAM ApaNe keTalIya vAra vagara phogaTanAM AvAM ke Ane maLatAM karmo bAMdhIe chIe je ApaNane bhAvi janmomAM asahya daMDa Ape che ke duHkha Ape che. mATe saveLA cetI jaIe. jAgyA tyAMthI savAra. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. gamo ane aNagamo (bhavAMtaranA saMskAra) bhagavAna mahAvIranA paTTaziSya gautama svAmI bhagavAnanI AjJAanusAra eka vAra keTalAka jIvone bodha ApavA nIkaLyA hatA. daramyAna temane eka kheDUtano bheTo thaI gayo. kheDUta hato to nirakSara paNa jIva haLukarmI (cIkaNAM bhAre karma vinAno) hato. gautama svAmInA mAtra sAnnidhyathI paNa A kheDUtane manomana khUba zAMti maLatI ane AnaMda thato hato tethI teNe gautama svAmIne dIkSA ApavA vinaMtI karI. gautama svAmIne jIvano bhAvi-bhAva sAro lAgyo tethI temaNe tene dIkSA ApI ane jaNAvyuM ke have huM tane mArA gurunAM darzana karAvyuM. teo sAkSAt bhagavAna che. temane jotAM ja tane adbhuta AnaMda Avaze ane apUrva zAMti lAgaze. * kheDUtane to bahu navAI lAgI - AvA mahAjJAnIne vaLI pAchA guru che? A sAdhu pAse paNa mane ATalI zAMti ane AnaMda maLe che to temanA guru pAse to keTalIye vadhAre zAtA ane sukha maLaze. vaLI, kahe che ke teo bhagavAna che. bhagavAnanAM darzana karavA maLaze to paNa kyAM? Ama vicAratAM kheDUta gautama svAmInA guru bhagavAna mahAvIra pAse javA taiyAra thaI gayo. potAnuM khetara svajanone bhaLAvI ane jarUrI salAha-sUcano ApI, mAyA-mamatA choDI te gautama svAmI sAthe cAlI nIkaLyo. mArgamAM paNa te bhagavAna kevA che, kevuM bole che, kevI rIte cAle che - evA aneka prazno pUchato pUchato utsAhathI jANe doDato jAya. Ama, vihAra karatA karatA gautama svAmI potAnA utsAhI ane navA ziSyane laIne bhagavAna jyAM birAjatA hatA te sthaLanI najIka AvI 111 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 karmavAdanAM rahasyo pahoMcyA. te samaye bhagavAna dharmaparSadAmAM birAjamAna hatA. duHkha mAtrathI jagatanA jIvo kevI rIte mukata thaI zake e viSe bhagavAna madhura vANImAM samajAvatA hatA ane saMyamamArganI mahatA samajAvatA hatA. temanI vizALa ane vaibhavapUrNa sabhA dUrathI dekhAtI hatI ane temanA zabdono madhura dhvani vAtAvaraNamAM guMjato hato. gautamasvAmIe dUrathI A kheDUtane sabhA batAvI ane madhyamAM azokavRkSa nIce traNa chatrathI zobhatA siMhAsana upara beThelA bhagavAna mahAvIrane batAvatAM kahyuM, "jo, pelA mArA guru beThA che. joyone emanA AtmAno apUrva vaibhava! huM tane temanI pAse laI jAuM chuM. temanAM darzana ane zravaNathI bhavobhavanAM tArAM baMdhana tUTI jaze. tane apUrva zAMti ane AnaMda thaze." A hAlI kheDUta paNa dharmasabhAnI dUrathI paNa ronaka joIne vismaya pAmyo hato. dhIme dhIme teo pAse AvI rahyA hatA. ema karatAM thoDI vAramAM teo bhagavAnanI parSadA (sabhA)nI najIka AvI pahoMcyA. have to bhagavAnanI vANI spaSTa saMbhaLAtI hatI ane temanI sauSThavapUrNa dehAkRtinAM darzana paNa thatAM hatAM. jema jema kheDUta najIka Avato gayo tema tema tene kaMI na samajAya tevI mUMjhavaNa thavA lAgI hatI ane najIka AvatAM jevA teNe bhagavAna mahAvIrane joyA ke tenA manamAM temanA pratye jabbara aNagamo thayo. gautama svAmI to utsAhamAM ne utsAhamAM AgaLa DagalAM bharatA hatA paNa kheDUta to have lathaDavA lAgyo hato. gautama svAmI dharmasabhAnAM pagathiyAM jevA caDavA jatA hatA tyAM to kheDUta vIpharyo, "zuM A ja mANasa tAro guru che? tuM AnAM vakhANa karyA karato hato? A ja tAro guru hoya to mAre tenI pAse nathI AvavuM. le A tAro ogho. (jainasAdhucaryA mATenuM Avazyaka sAdhana) huM to A pAcho cAlyo." kheDUtane pAcho jato joI indra vagere sabhAjano hasI paDyA ane gautama svAmI khasiyANA paDI gayA. gautama svAmIe tene ghaNuMya samajAvyo paNa te mAnyo nahi ane teNe ogho phekI detAM kahyuM, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gamo ane aNagamo 113 "le rAkha A tAro odho. tArA bhagavAna tArI pAse. ane kheDUta nAsI gayo.' AvI viSama vAta gautama svAmInA jIvanamAM to pahelI vAra ja banI tethI te to stabdha thaI gayA. tyAM to maMda maMda smita karatAM bhagavAna bolyA, "gautama! have tene javA de. paNa tAro phero phogaTa gayo nathI. te jIva pAmI gayo che. tArA upadezanuM je bIja tenAmAM paDayuM che temAMthI kALe karIne aMkuro phUTaze ane phUlaze-phAlaze.' dharmasabhA pUrNa thaI. gautama svAmI temanA jIvanamAM Aje banelA apUrva prasaMgathI vyathita thaI gayA hatA. vaLI temane e vAta samajAtI na hatI ke je mANasa mArAthI rIjhyo te bhagavAnane jotAM ja ATalo nArAja kema thaI jAya ane nAsI jAya! bhagavAna samakSa AvanAra vyakti to ullAsamAM AvI jAya tenA badale Aje e kheDUta to bhagavAne joIne bhAgI gayo. kevI vicitratA bhagavAna gautama svAmInA manamAM ramatI vAta pAmI gayA hatA. temaNe temane pAse bolAvIne kahyuM, "gautama! tane yAda nathI paNa e tArA, mArA ane tenA pUrvabhavanI kathanI che. je bhavamAM huM tripRSTa vAsudeva hato te samaye upadrava karI rahelA siMhane daMDa devA ApaNe rathamAM nIkaLyA hatA. tuM rathano sArathi hato. jaMgalamAM siMha sAme maLyo ane ApaNane joI trADa nAkhI. vAsudeva hovAthI mArAmAM apUrva baLa hatuM. meM siMhane garadanamAMthI pakaDyo ane tenAM moMmAM baMne hAtha nAkhI tene hAthathI ja phADI nAkhyo. cIsa pADIne siMha nIce paDyo. huM to mArA parAkramamAM masta banIne AsapAsa AMTA mArato hato. taraphaDatA siMhane joIne tArA dilamAM khUba karuNA thaI. pAsenA jaLAzayamAMthI tuM pANI laI Avyo ane te siMhane pANI pivaDAvyuM. tenA zarIra upara hAtha pheravI teM tene sAttvanA ApI jenAthI siMhanA jIvane thoDI zAtA(zAMti-sukha) thaI ane teNe deha choDyo. "keTalAya bhavo pahelAMnI A vAta che. meM eka bhavamAM tene krUra rIte Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 karmavAdanAM rahasyo mArI nAkhyo hato tethI mane jotAM tene mArA pratye bhAre aNagamo thaI gayo ane te nAsI gayo. paNa meM te jIva sAthe mAyALu ane dayApUrNa vyavahAra rAkhyo hato, tene aMtima samaye sAttvana ApyuM hatuM -zAtA ApI hatI jethI tene jotAM ja kheDUtane khUba zAMti lAgI, tane sAMbhaLatA khUba AnaMda thaI gayo ane tArAmAM tene vizvAsa beTho. tArI sAthe rahevA maLaze te vicArathI te saMsAra choDavA taiyAra thaI gayo paNa. mane jotAM ja nArAja thaI gayo. tene mArAmAM vizvAsa na paDyo. mArA tarapha tene dveSa thayo." karmanI AvI vAto ApaNA jIvanamAM ajANI nathI paNa ApaNe tenI upara yathAyogya dhyAna ApatA nathI. sau koIne anubhava che ke keTalIka vyaktione jotAM ApaNane akAraNa AnaMda thAya che to koIne jotAM ja ApaNane aNagamo thaI jAya che. koI vyakita saune gamatI hoya, badhA tenAM vakhANa karatAM dharAtA na hoya paNa ApaNane te na game, tyAM tenI prazaMsAnI to vAta ja kayAM rahe? keTalIka vyakitao prati ApaNe udAsInatAno bhAva anubhavIe chIe. temane joIne ApaNA dilamAM temane mATe nathI gamo thato ke nathI ANagamo thato. A badhAnI pAchaLa gata janmonA te jIvo sAthenA ApaNA saMbaMdhI mahattvano bhAga bhajave che. je jIve ApaNane koI bhavamAM zAMti-sukha ApyAM hoya te jIvavALI vyakti ApaNane jotAM ja gamI jAya che. je jIve ApaNane koI bhavamAM pIDA ApI hoya, duHkha ApyuM hoya te jIvavALI vyakitane A bhavamAM jotAM ja ApaNA manamAM eka prakAranI dhRNA, dveSa thaI Ave che ane tenAthI dUra jatA rahevAnuM ApaNane mana thAya che. are vyaktio to zuM sthaLa mATe paNa ApaNane AvA anubhavo thAya che. koI sthaLa ApaNane jotAM ja gamI jAya che. mana thAya che to koi sthaLa game eTaluM suMdara hoya to paNa te jotAM ja ApaNe ucATamAM paDI jaIe chIe. kyAreka to amuka sthaLethI ApaNane jatA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 gamo ane aNagamo rahevAnuM mana thAya che. koI bhavamAM e sthaLe ApaNA jIvananA je sArA-mAThA prasaMgo banyA hoya che tenI A bhavamAM paNa sUkSma asara vartAya che ane te jotAM ja ApaNA manamAM vividha prakAranA bhAvo jAge che. A badhAMnI pAchaLa karma raheluM che. je karmanA gADha saMskAra ApaNA upara paDyA hoya che te bhavAMtare-bIjA bhavamAM je-te nimitta maLatAM UbharAya che. A bhavamAM akAraNa thatA gamA-aNagamAnuM kAraNa Ama bhavAMtaranA saMskAramAM che ane saMskAranuM kAraNa te bhavanA karmamAM raheluM che. gautama svAmInA darzanathI-sahavAsathI kheDUtane zAtAno anubhava thayo ane mahAvIrane jovA mAtrathI azAtAno (azAMtino) anubhava thayo enI pAchaLa pUrvabhavanAM zAtA vedanIya ane azAtA vedanIya karma rahelAM hatAM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. tulAno zani paNa zUnya (karmano vipAka) karNAvatIno prakhara jyotiSI savAranA praharamAM devamaMdirathI darzana karIne AvI rahyo hato tyAM tenA AMgaNAmAM ja eka duHkhI jaNAto mANasa pagamAM paDyo ane dhrusake dhrusake rovA lAgyo. jyotiSIe mANasane snehathI Ubho karyo ane raDavAnuM kAraNa pUchyuM paNa tenA DUsakAM aTakatAM na hatAM. jyotiSI tene gharamAM laI gayA ane Agraha karI jaLapAna karAvyuM. thoDI vAre zAMta thatAM pelA daridrI mANase jyotiSI sAme potanI janmapatrikA pAtharI dIdhI ane kahyuM "mahArAja, mArA graho joIne kaho ke mArA duHkhano aMta Avaze kharo? mane kayAre sukha-zAMti maLaze?" , jozIe janmakuMDaLI upara najara nAkhI. calitanuM cakra joyuM. dazAonA AvAgamananuM nirIkSaNa karyuM, grahonI daSTiono kayAsa kADhI lIdho. janmakuMDaLI jotAM zarUAtamAM jozInA mukha upara utsAha vartAyo hato te dhIme dhIme osarI gayo. temanI vedhaka nejare koI sUkSma vAta pakaDI lIdhI. sAme beThelo mANasa to pUrNa utsukatAthI jyotiSI sAme mITa mAMDIne beTho hato. jozIe premapUrvaka tene pUchayuM, "bhAI, tame zuM dhaMdho karo cho? tamArI AjIvikAno AdhAra zuM che? tamArA janmAkSara joI lIdhA che. tamAro prazna kaho. mArI sUjha mujaba huM teno utara ApIza." daramyAna AgaMtake svasthatA prApta karI lIdhI hatI. teNe zAMtithI vAta karIH "mahArAja! meM keTalAyane mArI janmapatrikA batAvI. sau mane kahe che ke tamArI kuMDaLImAM zani uccano che. tulAnA zanivALo rAjasAhebI bhogave. varSothI huM e zani sAme mITa mAMDIne beTho chuM. rAjya to zuM, 116 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tulAno zani paNa zUnya 117 paNa sAmAnya sukhanAMya mArA jIvanamAM ThekANAM nathI. jyotiSa vidyA khoTI che ke mArI kuMDaLI khoTI che? ApanA cukAdA upara mArA jIvanano AdhAra che. Ama, jhAMjhavAnAM jaLathI tRSA kevI rIte chIpe?'' jyotiSIe marmALu smita karatAM pUchyuM, "hAla tame zuM udyama karo cho ? tamArI AjIvikA kevI rIte cAle che?' "savArathI pherI karavA nIkaLuM chuM. kayAMka kaMI haTANuM karIne AkhA gAmamAM pharIne nAnImoTI vastuo vecato pharuM che. bapore to be loTA pANI pIne peTanI Aga bujhAvuM chuM. divase je maLyuM hoya temAMthI dANo-pANI laI ghare jAuM tyAre mArI patnI roTalA ghaDIne beThI hoya che. sAthe dALa ke zAka jeno joga hoya te teNe banAvyuM hoya. sAMje peTano khADo pUrIne nisAsA nAkhatAM pelA tulAnA zazinano vicAra karatAM rAta gujAruM chuM.' "have tamAro mukhya prazna che te kaho. tamAre zuM jANavAnI icchA che?' jozIe kahyuM. "garIbI to che paNa moTI mUMjhavaNa mane e thAya che ke badhA jozIo kahe che ke mArA nasIbamAM rAjasukha che paNa Aja sudhI mane teno ochAyo paNa jovA maLato nathI. tulAno zina mArA upara kema rIjhato nathI? basa, tame pheMsalo karI Apo pachI kuMDaLInI pUjA karuM ke tene bALI nAkhI rAkha karI dau.' . jyotiSIe dhIraja ApatAM kahyuM, "baMnemAMthI kaMi paNa karazo nahi. vivekabuddhi rAkhI puruSArtha karatA rahezo to roTalAmAMthI to nahi jAva, paNa kALakrame dALa-bhAta-roTalI ane zAka sahitanI thALI maLaze. bAkI sukha-sAhebInI vAta mane besatI nathI.'' "paNa sAheba, mArI kuMDaLImAM to tulAno zina che. uccano zani phakata roTalI ApIne besI raheze? tulAnA zanivALA to nyAla thaI jAya che.'' jozIe gaMbhIra thatAM thoDAka duHkha sAthe kahyuM, "tamane tulAno zina Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 karmavAdanAM rahasyo nahi phaLe. tamArI kuMDaLImAM teno zUnya yoga thaI gayo che. uccano zani mRtaprAya thaIne tamArI kuMDaLImAM paDyo che. ucca sthAnamAM beTho che; paNa che baLa vinAno, tethI tenuM kaMI nIpajatuM nathI." "kAraNa ?" raDuM raDuM thatAM mANase pUchayuM. kAraNake A yoga viziSTa che. lakhyA lekha bhogavavAnA che paNa te. vAMcatAM AvaDe te kahI zake." "paNa jozIjI, AvA viziSTa yoganuM kaMI kAraNa haze ke nahi?" "kharuMne, gata janmanAM karma, jene kAraNe Avo viziSTa yoga paDe che." jozIe samajAvatAM kahyuM. "meM evAM to zuM karma karyA haze ke mAre Avo zUnya yoga paDyo?" mANase adhIrA thaIne pUchayuM. jyotiSI karmazAstranA paNa abhyAsI hatA, temaNe eka zloka TAMkatAM kahyuM ke "gata janmamAM tame tamArI kanyAno vikraya karyo che. paisA laIne tame komaLa koDabharI kanyAne koI vRddha ane bImAra mANasa sAthe paraNAvI hatI. roja rAtre khAMsI khAtA, damanA vyAdhithI pIDAtA e vRddha varane joIne kanyA besI rahetI. kuTuMbanA saMskAra ane tatkAlIna samAjavyavasthAthI te asahAya hatI. tenA jIvananI dareka rAta teNe nisAsA nAkhI nAkhI vitAvI che. tenA nisAse nisAse tame karma bAMdhyuM che jene pariNAme tamArI A bhavanI kuMDaLImAM zanino zUnyayoga thaI gayo che." "to have zuM thAya? A karma kema chUTe?" mANase khUba darda sAthe pUchyuM. "have to A karma udayamAM AvI gayuM che. teno vipAka tamAre bhogavavo ja rahyo. nisAse nisAse A karma tUTaze. je divase pherI nahi pharo te divase bhUkhyA sUvAno paNa vAro Ave." "to pachI zani.?" "have zaninI vAta bhUlI jAva. jIvanamAM sukha-sohebInAM khAlI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tulAno zani paNa zUnya 119 svapno sevavAne badale, maLyAmAM saMtoSa mAnIne dharma tarapha vaLI jAva ane puruSArtha karatA raho. A bhava to bagaDyo paNa Avato bhava to sudhArI lo." jozIe tattvanI vAta karI . AvAM che karmanAM rahasyo. jyotiSa vidyA sAcI paNa te to karmanA paDachAyA jevI. pUrva janmonAM karma pramANe janmanI kuMDaLI paDe. graho jAte koInuM sAruM khoTuM karatA nathI. te to gata janmonAM karmanAM A janme kevAM phaLa maLaze e ja batAve che. karmasattAne koI thApa ApI zakatuM nathI. kanyAnA nisAse nisAse je karma bAMdhyuM te nisAse nisAse ja bhogavavuM rahyuM. e koNa mithyA kare? saMta tulasIdAse kahyuM cheH tulasI hAya garIbakI kabhI na khAlI jAya, mue Dhora, cAmase lohA bhasma ho jAya. tulasIdAsanA duhAno artha khUba sUcaka che. lokhaMDanI charIthI kasAIe Dhorane mArI nAMkhyuM. marelA DhoranA cAmaDAmAMthI luhAranI koDhamAM dhamaNa banI. koDhamAM loDhAne ogALavA mATe luhAra dhamaNa phUMkato jAya ane tenA pavanathI agni teja thaIne loDhAne ogALI nAkhe. tulasIdAsane dhamaNanA TUMkAtA avAjamAM pelA marelA DhoranA nisAsA saMbhaLAya che. e nisAsAnA pavanathI agni tejathI jalI UThe che. ane je loDhAnI charIe Dhorane mAreluM te ja loDhAne e nisAsA ogALI nAkhe che - lokhaMDane bhasma karI nAkhe che.. | vipAkamAM AvelA karmanA bhogavaTAmAMthI nAsabhAga karavAno kaMI artha nathI. emAMthI bacI na zakAya. je karmano vipAka thaI cUkyo che te to veThavuM ja paDe. paNa dharma ApaNA hAthanI vAta che. arthaprApti mATe prArabdha joIe. paNa dharma karavAmAM puruSArtha joIe e vAta ghaNA bhUlI jAya che. je bagaDI cUkyuM che tene sudhAravAnuM ApaNA hAthamAM nathI. paNa have bIjuM to na bagaDe te vAta to ApaNA hAthanI che - ApaNA udyamanI che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. Asakita tyAM utpatti (AyuSya kama) bhagavAna mahAvIranA samayanI vAta che. kevaLajJAna prApta karyA pachI bhagavAna jIvono uddhAra mATe judA judA pradezomAM vihAra karI rahyA che. sAmAnya rIte teo jyAM jAya tyAM gAmanI bahAra AvelA udyAnamAM thoDoka samaya sthira vAsa kare ane lokone upadeza ApI dharmamAM joDe. AsapAsanA badhA pradezomAM ahiMsAno jayaghoSa thaI rahyo hato. loka temanI madhura vANI sAMbhaLI mugdha thaI jatA hatA ane divase divase caturvidha saMgha vRddhi pAmato hato. sAmAnya grAmajanothI mAMDIne prakhara jJAnIo, zreSThIo ane rAjA-mahArAjAo paNa jaina dharma aMgIkAra karavA lAgyA hatA. vihAra karatA karatA mahAvIra rAjagRhI nagarI pAse AvI pahoMcyA ane bahAra AvelA udhAnamAM temaNe rokANa karyuM. e pradezano rAjavI zreNika to kyAranoya bhagavAnano upAsaka banI gayo hato ane mahAvIranA AgamanathI tenuM romeroma AnaMdathI UbharAI rahyuM hatuM. savAre temanI dezanA sAMbhaLavA mANasono pravAha ughAna tarapha vahI rahyo hato. mahArAja zreNika paNa potAnA tejasvI azva upara besIne A dharmasabhAmAM AvI pahoMcyA ane bhagavAnanA caraNa pAse besI ekacitte bhagavAnanI vANInuM zravaNa karavA lAgyA. bhagavAnanI vANInI eka viziSTatA hatI ke teo dharmanAM gahana rahasyo saraLa rIte rajU karatA hatA. saune jANe ema ja lAge ke bhagavAna tene ja anulakSIne vAta karI rahyA che. AkhuM udhAna zrotAothI khIcokhIca bharAyeluM hatuM. ane loka bhAre tRSAthI temanA ekeka zabdanuM pAna karatA hatA tyAM bhagavAnanA mukhamAMthI zabdo saryA: "paricaya tyAM prIti prIti tyAM Asakti ane Asakti tyAM 120 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti tyAM utpatti 121 utpatti." prIti paNa rAgano ja prakAra che mATe devAnupriya rAgane oLakho. rAgathI baco. mahArAja zreNike UbhA thaI, natamastake vinItabhAve pUchyuM "bhaMte! A vAta nathI samajAtI. prIti to saMsAranI dharI jevI che. prIti vinA vyavahAra kevI rIte nabhe? vaLI prIti nirmaLa hoya to te saMsAranuM kAraNa kevI rIte bane?" madhura smita karatAM mahAvIra bolyAH "zreNika, Aje atyAre ahIM mAruM pravacana sAMbhaLavA mATe tuM Avato hato tyAre tArAthI eka jIvano ghAta thayo che. tenI tane khabara che?" zreNika mahArAjA potAnAthI hiMsA thaI che te vAta jANI kaMpI UThyA. temanuM moM khinna thaI gayuM. temaNe aparAdha bhAve kahyuM, "bhUta! huM A hiMsAthI ajANa chuM. mArAthI jo koI jIvano pramAdavaza paNa ghAta thayo hoya to huM prAyazcitta mAguM chuM." zreNika, ahIM AvavAnI utAvaLamAM tAro azva teja gatie Avato hato tyAre eka deDako paNa utsAhathI kUdatI kUdato vAvanI bahAra AvI A sabhAmAM AvavA nIkaLyo hato. ghoDAnI teja gati ane tArA bedhyAnapaNAmAM e deDako tArA ghoDAnA paga nIce AvI gayo ane mRtyu pAmyo. haju e deDakAnuM mRtazarIra e vAvanI pAse ja paDeluM che." A vAta sAMbhaLI zreNikanA mukhamAMthI arerATI nIkaLI gaI. bhagavAnanI vANI to akhkhalita vahI rahI hatI. zreNika tene navAI lAgaze paNa e deDakAno jIva atyAre A sabhAmAM upasthita che. te ahIM AvI pahoMcyo che ane pUrNa rasathI A vyAkhyAna zravaNa karI rahyo che." zreNika rAjA vismayathI cAre bAju jovA lAgyA. tyAM bhagavAnanI mukha upara jANe saheja smita pharakyuM, "zreNika! mArI A bAju cira yauvanane dhAraNa karelA sukumAra jevA devo beThA che temAM e deDakAno jIva atyAre devanA dehamAM zobhI rahyo che." Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 karmavAdanAM rahasyo AkhI sabhA stabdha thaIne sAMbhaLI rahI, "A deDako gayA bhavamAM A ja pradezamAM manuSyanA bhavamAM eka pratiSThita maNiyAra hato. dharmanA vividha anuSThAno te bhAvapUrvaka karato hato. eka divasa teNe nirjaLA - pANI pIdhA vinA upavAsa karyo hato. te rAtrIe tene khUba tarasa lAgI, kaMThe zoSa paDato hato chatAMya teNe rAtrImAM pANI na ja pIdhuM. paNa rAtrI daramiyAna tenA manamAM pANInA ja vicAro AvyA karyA ane teNe manomana eka suMdara vAva baMdhAvavAno vicAra karyo. divasa UgatAM yathAvidhi teNe jaLapAna karyuM. teNe upavAsa choDyo paNa tenA manamAMthI vAvanA vicAra na chUTyA. thoDAka divasa pachI teNe vAvanuM Ayojana karI, vAva baMdhAvavAnuM zarU karyuM. pote khUba rasathI A kAma karAvato hato ane jAte dekharekha rAkhato hato. tethI vAva paNa suMdara baMdhAI gaI.. keTalAya loko temaja pazu-paMkhI e vAvanA pANIthI potAnI tRSA chIpAvatA hatAM. vAvanAM khUba vakhANa thatAM hatAM ane sAthe sAthe e vAva baMdhAvanAra naMda maNiyAranI paNa khUba prazaMsA thatI hatI. maNiyAranI pANI taraphanI prIti, vAva mATenI AsakitamAM pariNamI. pariNAme naMda maNiyAra karIne eNe ja baMdhAyelI vAvamAM deDakA tarIke utpanna thayo." Aje vAvamAM pANI bharavA AvelI panihArIo ahIMnA mArA AgamananI ane vyAkhyAnanI vAto karatI hatI. te sAMbhaLIne deDakAne pUrva bhavanuM jJAna thayuM. tene thayuM arere... meM amUlya manuSyabhava vAvanI AsaktimAM gumAvI dIdho. e deDakAne have mAruM dharmapravacana sAMbhaLavAnI tIvra icchA thatAM chalAMga mArIne vAvanI bahAra Avyo. utsAhamAM AvIne kUdato kUdato te mArga upara doDavA lAgyo tyAM tArA ghoDAnI haDaphaTamAM AvI gayo. te samaya tenA manamAM dharma sAMbhaLavAno- dezanAmAM - vyAkhyAnamAM - AvavAno tIvra bhAva hato. tethI te ucca devagati pAmyo. paLamAM te devalokamAM utpanna thayo ane devabhavane pratyakSa avadhijJAnathI teNe A sabhA joI ane turata ja ahIM AvIne atyAre Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asakti tyAM utpatti 123 te sabhAmAM upasthita thaI gayo che. haju to tenA pUrvabhava deDakAnuM zaba vAvanI pAse mArga upara paDyuM che." naMda maNiyAranA baMne bhavonI kathA karmavAdanA gUDha rahasyane sparze che. jIva jyAM prIti kare che tyAM svAbhAvika rIte tene Asakita baMdhAya che. ane jo te samaye tenA AyuSyano baMdha paDI jAya to tyAM ja tenI utpatti thAya che. AyuSya karmano baMdha jIvanamAM eka ja vAra paDe che; bAkI bIjAM badhAM sAteya prakAranA karmonA baMdha jIvanabhara satata paDatA rahe che. prIti-gADha prIti AsakitanuM kAraNa che ane Asakita utpattinuM kAraNa che. karmanA marmane jANanAra jIvo AsakitathI sajAga banI jAya che - sAvadha thaI jAya che. pANI ke vAvamAM kaMI khoTuM na hatuM. pANIno sau jIvone khapa che ane vAva tenA mATenuM sarasa sAdhana hatuM. paNa vAMdho hato Asakitano. deDakAne dharmazravaNano bhAva thayo te paNa eka prakAre Asakita to kahevAya. tene paNa rAga kahI zakAya, paNa tene prazasta-prazaMsAne pAtra gaNavAmAM Ave che kAraNa ke chevaTe te jIvane AgaLa laI jAya che. Ama to rAga mAtra choDavAno che paNa prazasta rAgane sAdhana tarIke svIkArya gaNyo che. sAdhana kadIya sAdhya na banI jAya tenI jIve aharniza jAgRti rAkhavAnI che. jema tIvra rAga tema tIvra vaiSa paNa utpattinuM kAraNa bane che. jIva veranI vasUlAta karavA paNa amuka saMbaMdhe janme. nikaTanA saMbaMdhomAM ja vadhAre sukha ke duHkha ApavAnI zakti rahelI hoya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. pApanuM puNyamAM parivartana (karmanuM saMkramaNa) phUlanI vADIno mAlika eka mALI hato. roja vahelI savAre gAmanI bahAra AvelI potAnI vADIe Ave. vADImAM teNe bhAtabhAtanAM sugaMdhI-raMgaberaMgI puSpo ugADelAM. je lo savAre khIlI UThyAM hoya te badhAM te sAcavIne cUMTIne lothI chAbo bharIne ghare lAve. pachI gharanuM dareka jaNa ekeka chAba laIne zaheramAM AvelAM deva-maMdiromAM pahoMcI jAya ane pagathiyAM pAse UbhA rahIne phUla vece. maMdiramAM deva-sevA mATe AvanAra bhAvika bhakto bhagavAnanI pUjA mATe A puSpo kharIdIne aMdara jaI bhagavAnane phUla caDhAve. keTalAka e lothI bhagavAnanI suMdara aMgaracanA kare. phUlapUjAthI zobhatI bhagavAnanI mUrtinAM darzana karatAM keTalAya mANasonA haiyAmAM AnaMdanI helI UThe. AkhA zaheramAM A mALInI vADInAM phUla vakhaNAya ane zaheranA keTalAya maMdiro-derIo ityAdi dharmasthaLomAM e phUla vaparAya. paNa A mALI pote eka phUla paNa bhagavAnane na caDAve. pote to bhagavAnanI pUjA mATe eka paNa phUla maphata na Ape paNa gharamAMthI koIne ema phUla ApavA na de. unALAnA divaso hatA. tApa vadhAre paDato hato. vADImAM phUla ochAM UtaratAM hatAM. emAM eka divasa tene moDuM thayuM. yogAnuyoga te divase maMdiramAM koIe phulapUjAno manoratha karelo ane samaya thaI gayo hato. tethI te utAvaLe utAvaLe phUlanI chAba laIne jato hato. tyAM aDaphaTamAM kaMIka AvyuM. jethI teNe samatulA gumAvI. teno paga saheja lathaDyo ane phUlanI chAba vAMkI vaLI gaI ane keTalAMka phUlo nIce kAdavamAM paDI gayA. nIce paDelAM puSpo Ameya devasevA mATe levAya nahIM ane A to vaLI kAdavamAM kharaDAyelAM hatAM. mALIno 124 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 pApanuM puNyamAM parirvatana jIva to ghaNo baLI gayo paNa have zuM thAya? chevaTe tene vicAra Avyo : ATalA badhA loko bhagavAnanI lothI pUjA kare che to lAvane huM paNa Aje bhagavAnane phUlo arpaNa karuM, Ama je phUlo nIce paDI gayAM che te paNa kAmamAM AvI jaze. vaLI maMdiranI bahAra te besI raheto hato tethI kathA-vArtAnA cAra zabdo paNa tene kAne paDelA ke bhagavAnanI pUjAmAM bhAva ja bahu mahattvano che. te pUrNa bhAvathI bolavA lAgyo. A phUlo huM bhagavAnane arpaNa karuM chuM. "kRSNArpaNa'. Ama bolIne te AgaLa vadhyo ane maMdiramAM pahoMcI bAkInAM badhAM puSpo vecI dIdhAM. phUlo vecIne te ghare pAcho Avyo paNa pelAM paDI gayelAM puSpo tenA manamAMthI khase nahIM tethI vAre vAre "kRSNArpaNa-kRSNArpaNa" ema bolato jAya ane manomana bhAva kare ke he bhagavAna A phUla meM tamane arpaNa karyA. kALe karIne mALI mRtyu pAmyo ane yamadUtoe tene dharmarAjAnA darabAramAM khaDo karyo. citragupta copaDo kADhI tenA pApa-puNyano hisAba joyo to tyAM pApathI ja pAnAM bharAyelAM. kyAMya puNyanuM nAmanizAna maLe nahIM. chevaTe cheka chelle pAne thoDuMka puNya jamA thayeluM dekhAyuM. te divase jamIna upara paDI gayelAM lo teNe kRSNArpaNa karelAM eTaluM ja puNya. paNa vAraMvAra bhAvathI kRSNArpaNa-kRSNArpaNa" ema bolelo tethI puNyano guNAkAra thaI gayo hato. dharmarAjAe nirNaya jaNAvyo - "mALIne pUchI lo ke teNe pahelAM puNya bhogavavuM che ke pahelAM pApa bhogavI levuM che?" mALIne vicAra Avyo ke pApa to ghaNuM che. koNa jANe kyAreya pUruM thAya? eka vAra puNya bhogavI lauM to pachI pApa bhogavatI vakhate bIjo kaMI vicAra na Ave. - nirAMte pApa bhogavAya. mALIe prathama puNya bhogavavAnuM pasaMda karyuM. dharmarAjAe mALInA puNyanuM phaLa darzAvyuM A mALIne devalokanA suMdara udyAnamAM - bagIcAmAM laI jAo. be ghaDI te devalokanA bagIcAnuM sukha bhogave. pachI pApa bhogavavA tene Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 karmavAdanAM rahasyo daridralokamAM mokalI Apo.' devanA dUto mALIne svarganA udyAnamAM laI AvyA. mULeya mALI ane vaLI devono bagIco. raMgaberaMgI puSpo ane tenI divya sugaMdhathI mALI to jANe gAMDAtura thaI gayo. vaLI bagIcAmAM vahetAM nAnAM jharaNAMo ane bhAtabhAtanA phuvArAomAMthI jaLano je chaMTakAva thAya tenAthI mALInuM tapta aMga zItaLatA anubhavavA lAgyuM. zItaLatA, sugaMdha, ramaNIyatA A badhAMthI mALInuM mana zAMta thaI gayuM. tyAM tenA manamAM vicAra jhabakacoH jo bhoMya upara paDelAM cAra-cha phUlo kRSNArpaNa karyAnuM ATaluM badhuM sukha maLe to A AkhAya bagIcAnAM phlo kRSNArpaNa karyAM hoya to to keTaluMya sukha maLe! basa pachI to mALIe choDo uparathI, latAo uparathI bAke bAcake phUla toDavA mAMDyAM ane 'kRSNArpaNa-kRSNArpaNa' ema bolI nIce pheMkavA mAMDyAM. thoDIka vAramAM to mALI AkhA bagIcAmAM pharI vaLyo ane phlonA DhagaleDhagalA pUrNabhAvathI kRSNArpaNa karI dIdhA. svarganuM udyAna be ghaDImAM to jANe ujjaDa thaI gayuM ane bagIcAmAM cogaradama phUlonA DhagaleDhagalA thaI gayA. devadUto AvyA tyAre udyAnanI dazA joI acaMbAmAM paDI gayA ane tene dharmarAjA pAse punaH rajU karatAM kahyuMH 'A mANase svargano bagIco ujjaDa karI nAkhyAnuM mahApApa karyuM che. jenI sajA paNa lakhI Apo.' dharmarAjAe pAcho copaDo ughADyo to temAMthI pApanAM pAnAM lagabhaga bhUMsAI gayelAM ane puNyanAM pAnepAnAM bharAI gayAM hatAM. dharmarAjAe hisAba mAMDI cukAdo ApyoH 'have A mALIne daridrI lokamAM nahIM mokalAya. tene sAre ThekANe pRthvI upara mokalI Apo jyAM tene IzvarasevAnI taka maLe. have te eka takano adhikArI banyo che.' vAstavikatAmAM devalokamAM koI citragupta besato nathI. ane Ama nyAya thato nathI; paNa A paurANika kathAmAM karmavAdanuM eka mahAna rahasya chupAyeluM che. sAmAnya rIte koI paNa jIva-manuSya ekaluM ja Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanuM puNyamAM parirvatana 127 pApa ja nathI karato ke kevaLa puSya ja nathI karato. puNya ane pApa sAthe cAle che. baMne ekabIjAne dhakko mArI potAnI jagyA karI le che. je prabaLa hoya te AgaLa AvI jAya; je nabaLuM paDe te pAchaLa rahI jAya ane tenI asara khAsa na vartAya. vaLI A kathA e tarapha nirdezana kare che ke jyAre anukULa samaya hoya - saMjogo hoya tyAre puNya karI levA jevuM che. puNyanuM bhAthuM bharI lIdheluM haze to bhavATavImAM game tyAre kAma AvI zakaze. jyAM sudhI mokSamArga sIdho na maLe tyAM sudhI puNyakarmano sahAro Avazyaka che. puNe pApa ThelAya te lokokitamAM ghaNuM tathya che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. saMpanna daridrI (bhogAMtarAya) magadhano rAjavI tenA mahelanA jharUkhAmAM Ubho Ubho varSanA bhayaMkara tAMDavane nihALI rahyo che. duzmananA daLa jevA kALA DIbAMga. vAdaLAMono kyAMya cheDo dekhAto nathI ane bAreya megha vinA roka-Toka anarAdhAra varasI rahyA che. AkAzane cIrI nAkhatI vIjaLInA kaDAkAthI jAgI UThelI rANIe joyuM ke pati palaMgamAM nathI. eTale te paNa jharUkhAmAM AvIne ciMtita patine khabhe mAthuM nAkhI UbhI rahIne prakRtinA A mijAjane joI rahI che. tyAM vIjaLIno eka moTo lisoTo thayo ane teNe pAtharelAM ajavALAmAM rAjA-rANIe sAme UchaLatI zoNa nadInA pANImAM eka mANasane kaMIka zodhato joyo. gAMDItUra banelI nadInA vaheNamAM taNAI AvelAM lAkaDAMne, A mANasa nadImAM UtarIne bahAra laI AvI kinArA upara bhegAM karato hato. A mANasanI hAlata joI rANIthI bolyA vinA na rahevAyuM. 'rAja! tame to kevA rAjavI! AvI bhayaMkara meghalI rAte tamAro eka prajAjana nadImAM paDIne lAkaDAM ekaThAM kare che. tene kevuM duHkha haze? keTalo daridrI haze?" rAjAe nIce pharatA cokIdArane hAka mArI bolAvI e mANasane laI AvavA sUcanA ApI. keDe nAnI potaDI vIMTelo pANIthI bhIMjAyelo e mANasa sAme hAtha joDIne Ubho rahyo. rAjAe pUchaparacha karatAM teNe jaNAvyuM, 'mArI pAse be baLada che. emAM eka baLada to barobarano che. paNa bIjo baLada barAbara nathI. tethI baLadanI joDa jAmatI nathI. mArI e khaMDita joDI pUrNa karavA - sarakhI karavA mATe A kALI rAte majUrI karavI paDe che. hamaNAM lAkaDAM moMghA che ane pUramAM ghaNAMya taNAya che. 128 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpanna daridrI jo te bhegAM karI lauM to thoDo kharca bace ane baLadanI joDI barobaranI karavAnI mArI icchA pAra paDe.' rAjAe kahyuM, "vRddha, tame phikara na karo. kAle tame rAjyanI pazuzALAmAM AvIne joIe tevo vRSabha laI jajo. paNa have AvI bhayaMkara adhora rAtrIe nadImAM lAkaDAM bhegAM karavA na paDazo.' 129 bIje divase e daridra dekhAto mANasa AvIne Ubho rahyo. rAjasevaka tene rAjyanI pazuzALAmAM laI gayA ane ekekathI caDe tevA baLado batAvyA paNa pelA mANase ekeya baLada pasaMda na karyo. sevakoe pAchA AvI rAjAne kahyuM, 'mahArAja! A mANasane to pazuzALAmAMno ekeya baLada pasaMda paDato nathI.' na rAjavIe vRddhapuruSa sAme joyuM to teNe potAnI muzkelI jaNAvatAM kahyuM, 'mahArAja! mArA ghare je baLado che te suvarNamaya ane ratnajaDita che. eka baLada to meM pUro sajAvyo che. bIjo paNa Ama to pUro thavA Avyo che paNa tenAM ziMgaDAM mATe thoDAM ratno khUTe che.' rAjA-rANIe A mANasano baLada jovAnuM nakkI karyuM. teo garIba lAgatA A mANasanI havelIe AvyA. havelI vizALa hatI. pelo mANasa rAjA-rANIne uparane mALe laI gayo. tyAM teNe be baLada UbhA karelA hatA. teNe baLado uparanuM AcchAdita kapaDuM dUra karyuM tyAM to AkhA khaMDamAM jhagamagATa thaI gayo. suvarNathI maDhelA baLado tejanA puMja sarakhA hatA. vaLI A baLado upara vicitra prakAranAM ratno jaDelAM hatAM. eka baLadanA ziMgaDAM upara keTalAMka ratno jaDelAM hatAM. paNa thoDAM bAkI hatAM. e baLadane batAvatAM pelA mANase kahyuM, 'mahArAja! A ziMgaDAM pUrNa karavAnI mArI abhilASA che. tenA mATe mAre thoDAM ratnonI jarUra che.' rAjAe jhaverIone bolAvI e ratnonI parIkSA karAvI to temaNe baLadanI kiMmata karoDo sonaiyAnI karI. ratno paNa amUlya che tema jaNAvyuM. rAjA UMDA vicAramAM garaka thaI gayo che tyAM pelA mANase Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanAM rahasyo rAjAne page paDatAM kahyuM, 'mahArAja! jo rAjabhaMDAramAMthI khUTatAM ratno maLI jAya to pachI mAre kaMI mahenata karavAnI jarUra na rahe. basa, pachI badho vyavasAya baMdha karIne zAMtithI rahuM.' rAjAe kahyuM, 'tamArA baLadonI joDI pUrNa karavA mArA rAjabhaMDAramAM ratno nathI. tamArI dhana-dolata joI mane khuzI thAya che. paNa kALI rAte pUre caDhelI nadImAM lAkaDAM bhegA karatA evA tamAro vicAra karatAM mAruM mana mUMjhavaNamAM paDI jAya che.' 130 tyAM to A kaMjUsa mANasanA cAkaro rAjA-rANI mATe kaMI haLavo peya padArtha laIne AvyA. rAjavI pAse temaNe e kaTorA mUkyA ane bIjA eka vAsaNamAM temanA zeTha mATe bAphelA coLA ane thoDuMka tela mUkyuM. rAjAne A vicitra vyavahAra jotAM navAI lAMgI. tyAM teNe spaSTatA karatAM kahyuM, 'rAja! mArI pAcanazakti vicitra che. bAphelAM coLA ane tela sivAya huM bIjuM kaMI laI zakato nathI. mArA jIvanamAM evI bIjI paNa viSamatAo che. koI kImatI vastuno upabhoga karuM chuM to huM asvastha thaI jAuM chuM. jo kaThina zArIrika zrama na karuM to mane nidrA nathI AvatI. paNa jyAM hAtha nAkhuM tyAMthI mane lakSmI maLe che. dhana-saMpatti joIne mane apUrva AnaMda Ave che. ghaNI vAra mane mArA jIvananI viSamatAo vize vicAra Ave che paNa tyAre te vAta mane samajAtI nathI.' magadhanA rAjavIne A mANasanI viSamatA vize jANavAnI utkaMThA thaI. yogAnuyoga pRthvIne pAvana karatAM bhagavAnanAM pagalAM teja bhUmi upara paDatAM hatAM. rAjavIe bhagavAna pAse jaIne prazna karyo, 'prabhu! A mANasa eka bAju aDhaLaka saMpattino mAlika che. ane bIjI bAju te bAphelA coLA sivAya kaMI khAI zakato nathI, kaMI bhogavI zakato nathI ane parizrama karyA vagara sUkhe sUI zakato nathI - tenuM rahasya zuM ?" trikALane joI zakatI bhagavAnanI dRSTimAM to sau vAta hastAmalaka hatI. temaNe A dhanasaMpanna mANasanA AgaLanA bhavo joyA eka Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpanna daridrI bhavamAM te pUrA premathI - bhAvollAsathI sAdhu mahAtmAone gocarImAM lADu Ape che. kyAMkathI AvelA badhA ja lADu te sAdhu mahAtmAnA pAtramAM ThAlavI de che. pachI vAsaNamAM coMTI rahela lADunA bhUkAne teNe momAM mUkyo to te tene khUba svAdiSTa lAgyo. tenA svAdamAM te eTalo to kSubdha thaI gayo ke te doDato doDato sAdhu mahArAjanI pAchaLa gayo ane temanI pAse eka lADu pAcho mAgyo. sAdhue tene samajAvyuM ke eka vakhata bhikSApAtramAM paDeluM anna pAchuM ApavAno temano AcAra nathI. vaLI gurunI AjJA vinA bhikSAnta koIne apAya nahIM - teno upayoga paNa na thAya. eka vAra dAna dIdhA pachI te anna have sAdhunuM thaI gayuM. je have gRhastha laI zake nahIM. tene A rIte pAchuM ApavAno zAstromAM niSedha che. paNa A mANasa kaMI vAta mAnyo nahIM. chevaTe teNe sAdhunA pAtra upara tarApa mArI emAMthI lADu laI levA koziza karI. koI rIte A mANase lADu pAcho levAnI jIda na choDI eTale na chUTake sAdhue pAtramAMthI lADu kADhIne hAthathI masaLI nAkhI teno cUro karIne dhULamAM bheLavI dIdhA. A joIne o mANasa khUba gusse thaI gayo. ane sAdhunI niMdA karato, temanA AcArane vakhoDato pote ApelA dAna aMge khUba pazcAttApa karavA lAgyo. A vAta tenA manamAMthI divaso sukhI khasI nahIM. teNe sAdhune ApelA dAna mATe khUba pastAvo karyo ane sAdhuonA AcAranI niMdA karI. 131 A jIve khUba premathI ane bhAvathI sAdhune sarasa AhAranuM dAna dIdhuM hatuM tethI teNe aDhaLaka puNya bAMdhyuM hatuM tene pariNAme tene A janmamAM aDhaLaka saMpatti maLe che paNa teNe sAdhune ApeluM dAna pAchuM levA je utpAtta karyo hato ane sAdhune bhikSAntathI vaMcita karyA hatA tenA pariNAme te A bhavamAM have kaMI bhogavI zakato nathI. emAMya vizeSa karIne sAruM bhojana karI zakato nathI ane jIravI zakato nathI. pUrNa bhAvathI dAna ApI tenI anumodanA-prazaMsA karavAthI lAbhAMtarAya karma tUTe che tethI jIvane jyAM hAtha nAkhe tyAMthI lAbha ja Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 " karmavAdanAM rahasyo thAya. paNa prApta thayelA lAbhane bhogavavA mATe bhogAMtarAya karma tUTeluM hovuM joIe. maLatA lAbhane bhogavavA mATeno havAlo bhogAMtarAya ane upabhogavaMtarAya karma pAse che. vastuno lAbha eka vAta che ane teno bhogavaTo bIjI vAta che. bhogAMtarAya ke upabhogAMtarAya karma naDatuM na hoya to jIva vastu bhogavI zake pachI bhalene vastunI mAlikI tenI nA hoya to bIjI bAju jo lAbhAMtarAya karma tUTeluM hoya to lAbha maLe ane dhana-dolatanA ghare DhagalA thAya. karmanI A sUkSma vAta che. vastu prApta karavAnuM karma ane vastu bhogavavAnuM karma e be bhinna prakAranAM karma che. baMnenI prApti mATenuM puNya paNa judA prakAranuM che. je A vAta eka vAra samajamAM AvI jAya to saMsAramAM jovA maLatI AvI aneka viSamatAono tALo maLI jAya. nokara-cAkarane khAtAM uThADIe, pazuone khAtAM hAMkI kADhIe, pakSIone caNatAM uDADI mUkIe, koInA hAthamAM Avelo koLiyo mukAvI daIe to AvAM bhogAMtarAya ane upabhogAMtarAya karma baMdhAya. A vAta ekalA bhojananI ja nathI. koIne sukhe paheravA-oDhavA na daIe to ApaNe koI bhavamAM pAse kapaDAMthI paTArA bharAyelA hoya paNa te paheravAno ApaNane joga ja na thAya. koInI nidrAmAM vikSepa pADIe to ApaNe sukhe nidrA na laI zakIe. karmanI A gahana vAto samajIne ApaNe ApaNo vyavahAra rAkhIe to AvI aneka viSamatAo ApaNA jIvanamAM na Ave. jainazAsanamAM A kathA mammaNa zeThanI kathA tarIke jANItI che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. vahAlAMno viyoga (aMtarAya karma ane teno anubaMdha) vIrasiMha eka moTo girAsadAra hato. tenA ghare sukha-saMpatti hatAM paNa khoLAno khUMdanAra vinA rAjagaDha sUno hato. vaLatI uMmare e vAtanI paNa khoTa bhagavAne bhAMgI paNa te putrIthI. kanyAratnane paNa vIrasiMha ane rANIe vadhAvI lIdhuM. rAja-jyotiSIe janmakuMDaLI mAMDI paNa bhaviSya bhAkhatAM jarA vicAramAM paDI gayA. vIrasiMha rAjapUta hato. teNe jozIne kahyuM, 'game te hoya paNa mane spaSTa vAta karajo. vIrasiMhanuM haiyuM vajjaranuM che." jozIe kahyuM, 'bApu, evI ciMtAno viSaya nathI. kanyA badhI vAte sukhI thaze, paNa vacce viyogano jarA vicitra yoga dekhAya che. vicitra eTalA mATe ke viyoga kAyamano nathI. akhaMDa cUDI-cAMdale bahenabA jAya tevo yoga che. tethI sAra eTalo che ke lagna karavAmAM kALajI rAkhajo.' vAtane varSo vItI gayAM. aMjalino kanyAkALa vahI rahyo hato ane yauvanane pagathAra teNe pagalAM mAMDyAM hatAM. vIrasiMhe putrI mATe samovaDiyA kuMTuMbamAMthI janmapatrikAo maMgAvavA mAMDI ane rAjaputronAM citro maMgAvyAM. ema karatAM be rAjakumAra aMjaline yogya lAgyA. rAja-jyotiSIe AvIne e baMnenI kuMDaLIo mAMDI grahonuM gaNita gaNavA mAMDyuM. chevaTe te bolyA, "rAjana! baMne rAjakumAra kuMvarI mATe Ama to yogya che. sujAnasiMha vadhAre dharmajJa che paNa tenuM AyuSyabaLa mane alpa lAge che. jyAre bIjA pavanasiMhanuM AyuSya lAMbuM che paNa jarA utAvaLIyo nIvaDaze. bAkI to baMne lagabhaga sarakhesarakhA Utare che. tethI ApaNe pavanasiMhane pasaMda karIe to vadhAre sAruM rahe. vaLI, atyAre kanyAnA lagnano prabaLa yoga che. te cUkI jaIe to pachI * 133 133 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 karmavAdanAM rahasyo ghaNo kALa rAha jovI paDe ema lAge che." vIrasiMhanI ANa ane zAna sArI hatI. pavanasiMhanAM mAtA-pitAe AnaMda sAthe aMjalinuM kaheNa svIkArI lIdhuM ane ghaDiyAM lagna levAyAM. pavanasiMhe aMjalinA rUpa-guNa viSe ghaNI vAto sAMbhaLI hatI tethI tene kanyA jovAnuM mana thayuM. paNa te kALanA rajapUta rivAjo mujaba te vAta svIkArya bane tema hatI nahIM. tethI ghare koIne khabara ApyA vinA eka mitrane laIne virasiMhanA gAmamAM AvI pahoMcyo. rAjegaDhamAM jatAMAvatAM kanyAne joI lIdhI. kanyAne joIne pavanasiMha ghaNo mohita thai gayo tethI vadhAre rokAI gayo. sAMje aMjali tenI sakhI sAthe gAmanI bahAra AvelA maMdire javA nIkaLI tyAre baMne mitro chupAIne tenI pAchaLa pAchaLa gayA. bhagavAnanAM darzana karI baMne sakhIo pAse AvelA : bagIcAmAM vizrAma karavA beThI tyAre paNa A baMne mitro jhADavAMnI othe chupAIne UbhA rahyA. hamaNAM vivAha thayelA hovAthI aMjalinI sakhIe mokaLAza jo vAta kADhI : " bahenabA, sAMbhaLyuM che ke tamArA hAtha mATe sujAnasiMha ane pavanasiMha baMnenI vAta cAlatI hatI. emAM sujAnasiMha vadhAre guNiyala, jJAnI ane zIla-saMskAramAM AgaLa hato paNa tene alpa AyuSyano yoga hato tethI tamArA pitAe tene pasaMda nA karatAM pavanasiMhane pasaMda karyo." pavanasiMhe uttara sAMbhaLavA kAna saravA karyA tyAM aMjali to sahajabhAve bolIH "bahena amRtanAM to cAra TIpAMye kyAM? be biMdu amRtanI mIThAze to AyakhuM bharAI jAya, jyAre kUvAne kAMThe to roja pANI bharavuM paDe." sAmAnya abhiprAya tarIke bolAyelA zabdo sAMbhaLI pavanasiMha saLagI UThyo ane baMne mitro jhADanI othethI nIkaLI potAnA gAma tarapha javA nIkaLI paDyA. Ameya A mulAkAta khAnagI hatI ane vAta koIne kahevAya tevI hatI nahi. vaLI lagana ThelavA mATe A kAraNa vajUdavALuM gaNAya nahIM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAlano viyoga 135 tethI lagna to levAI gayAM paNa pavanasiMhane aMjalinA zabdonI je jhALa lAgI hatI hatI tethI te lagnanI rAte ja aMjalino tyAga karI dezATane javA nIkaLI gayo. putranA Ama ekAeka jatA rahevAnuM kAraNa aMjali ja che - evuM pAmI javAmAM zvasura kuMTuMbane jhAjhI vAra nA lAgI. Ama, apazukaniyALa gaNAyelI vahune keTalA kALa pachI gAmane chevADe AveluM eka ghara laI ApI judI kADhI ane tenI sAtheno saMbaMdha toDI nAkhyo. aMjalie piyerathI A vAta zarUAtamAM gupta rAkhI hatI paNa evAmAM vIrasiMhano dehAMta thayo ane thoDAka kALamAM temano girAsa paNa jato rahyo. A AghAta na jIravI zakavAthI aMjalinI mA paNa svarge sidhAvI. Ama, aMjaline mATe piyaranAM dvArA paNa baMdha thaI gayAM. duHkha Ave tyAre cAreya bAjuthI Ave - e vAta banI. pavanasiMha ghaNo kALa dezATana karato pharyo paNa manamAM kyAMya zAMti na lAgatAM himAlayanAM tIrthasthaLomAM bhramaNa karavA lAgyo. eka divasa sarovarane kAMThe sAMja vItI gayA pachI te gamagIna thaIne beTho hato tyAM teNe eka pakSIne AkraMda karatuM joyuM. bhomiyAne pUchatAM tene jANa thaI ke rAtrI paDatAM have potAno prItama cakravAka nahi maLe tethI A cakravAkI vilApa kare che. A prasaMgathI pavanasiMhane aMjalidevI yAda AvI. viyogano bhogavaTAkALa pUro thavA Avyo haze tethI tene vicAra Avyo vinA vAMke tyajAyelI mArI priyA aMjali Ama ja vilApa karatI haze. Ama vicAratAM tenuM hRdaya bharAI AvyuM ane svadeza pAchA pharavAno teNe nirNaya karyo. pavanasiMha gAma pahoMcyo tyAre saMdhyAnA oLA UtarI cUkyA hatA. ghare Avyo tyAre khabara paDI ke aMjaline gAmane chevADe nAnuM makAna phALavavAmAM AvyuM che ane te tyAM rahe che. pote aMjalino tyAga karyo temAM aMjalino kaMI doSa nathI paNa potAnI ja bhUla hatI te vAta saune samajAvI te aMjalinA gRhe pahoMcyo. aMjalinI sthiti joI tene khUba Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 karmavAdanAM rahasyo duHkha thayuM ane teNe aMjalinI kSamA mAgI. aMjaline to jANe varSonI tapazcaryA phaLI. patinI punaHprApti tene mana mahattvanI hatI. potAnA bhAgyanA doSe ja te duHkhI thaI che - ema kahI aMjali pavanasiMhane page paDI. rAtabhara vAto karI baMnene virahI haiyA haLavAM thaI gayAM. savAre maMdire jaI bhagavAnane page lAgI pachI ghare javAnuM nakakI thaI gayuM. sUryanuM prathama kiraNa nIkaLyuM tyAM to baMne jaNa maMdira pahoMcI gayAM. bhagavAnane page lAgI gadgada kaMThe stuti karatAM teo bahAra nIkaLatAM hatAM tyAM temaNe maMdiranA prAgaNamAM vahelI savAre dharmakathA karatA eka tejasvI mahAtmAne joyA. temanI vANI prabhAvazALI hatI ane yogAnuyoga teo karmanI ja vAta karatA hatA. emAM kayAMya viyoganI vAta sAMbhaLI baMnene kathA sAMbhaLavAnuM mana thaI gayuM ane tyAM ja besI paDyAM. mahAtmAjI kahetA hatAH jIva hasIne karma bAMdhe che paNa te samaye tene khyAla nathI hoto ke e karma raDIne bhogavavA paDaze. kayAreya koIne tenA ISTa janathI viyoga na karAvavo. pazu-pakSIne paNa chUTAM na pADavAM. koIne kaMI gamatuM hoya, kaMI ISTa lAgatuM hoya to tenAthI teno vijoga na karAvavo. koIne gamatI vastu laI levAmAM corIno to doSa lAge che paNa ISTanA - priyanA viyogathI jIvane je duHkha thAya che. tenuM bhAre karma baMdhAya che ane pariNAme koI bhavamAM virahanI bhAre vedanA veThavI paDe che. karmanA vipAka kevI rIte thAya che te bAbatamAM samajAvatAM mahAtmAe kathAnuyogamAM AvatI satI aMjanAnI kathA kahI. aMjanA pUrvabhavamAM koI dhanavAnanI patnI hatI. tenI sAthe tenI zokya paNa rahetI hatI je khUba dhArmika hatI. te tenI pAse devasevA rAkhatI hatI ane devanI sevA-pUjA karyA vinA moMmAM annano kaNa ke pANInuM TIpuMya mUkatI nahi. aMjanA pote kaMI khAsa dharmiSTha hatI nahi, vaLI, te patine priya hatI tethI gharamAM tenuM ja calaNa hatuM. zokyanI IrSAthI ane kaMI TIkhaLathI teNe zokyanI devasevAnI pratimA guma karI dIdhI ane vADAmAM eka Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAlAMno viyoga 137 khUNAmAM mUkI upara dhULa vALI dIdhI. savAre iSTadevanI pratimA na jotAM aMjanAnI zokya khUba duHkhathI AkraMda karavA lAgI. tene duHkhI thatI jotAM aMjanA vizeSa AnaMdamAM AvI gaI. pratimAnuM pUjana karyA vinA pelI strIe moMmAM annano dANoya na mUkyo ane jaLa paNa na pIdhuM. Ama ne Ama bAra muhUrta nIkaLI gayAM. chevaTe zokyane bhUkhI-tarasI joI aMjanAne dayA AvI ane teNe devanI pratimA batAvI dIdhI. devanA upara lAgelI dhULa dUra karI tenuM pUjana-arcana karI chevaTe te strIe anna-jaLa lIdhAM. bAra muhUrta sudhI te strIne tenA ISTadevano-priyano viyoga karAvI aMjanAe tene je mAnasika trAsa Apyo ane tenI pIDA joI vaLI je AnaMda lIdho tene lIdhe viyoganA karmano evo sajajaDa baMdha paDyo pariNAme bIjA janmamAM tene tenA patithI bAra muhUrta nahi paNa bAra varasa viyoga veThavo paDyo ane jhUravuM paDayuM. mahAtmAnI vAta sAMbhaLIne aMjali ane tenA patine potAnA manamAM ghoLAtA praznano jANe uttara maLI gayo. temaNe manamAM nakakI karyuM ke have kyAreya koI vahAlAmAM vijoga na paDAvavo. koInI priya vastu oLavavI nahIM. are mazkarImAM paNa koIne tenI priya ke ISTa vyakitathI athavA vastuthI paNa vikhUTuM pADavuM nahi. have temanA manamAM koInA pratye kaMI kaDavAza rahI nahi. . karmanA gaNitamAM bhAvathI ke rasathI AvA guNAkAra thAya che. koIne duHkha ApyuM ke turata ja yathAtathA karma bAMdhatI vakhate jeTalo temAM rasa reDyo, jeTaluM rAcA-mAgyA tenA upara karmanA bhogavaTAnI tIvratA ane samaya nakakI thAya che. karma to cAsaNI jevuM che. sAkara jeTalI vadhAre UkaLe teTalI cAsaNI kaDaka thAya ane vadhAre tAra kADhe. karmanA gaNitamAM jema guNAkAra thAya che tema bhAgAkAra paNa thAya che. karma karyA pachI pazcAttApa thAya, tenuM prAyazcitta thAya ane sAcA dilathI dukha thAya to karmano bhAgAkAra paNa thaI jAya. mATe jJAnIo kahe che ke duSkarmano pastAvo karo paNa saddharmanI prazaMsA karo - anumodanA karo. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. dhyAnanI badalAtI dhArA (karmanI vidAraNA) potanapura rAjavI parama tatvane pAmavA saMsArane asAra gaNI rAjapATano tyAga karI vananI vATe gayo che. bALakuMvarano rAjyAbhiSeka karI rAjyanI dhurA maMtrIonA hAthamAM soMpI che. rAjya bahAra AvelA upavanamAM sUryanI AtApanA letAM dhyAnamAM lIna thaIne ubho che. rAjAe saMsAramAMthI citta khaseDI lIdheluM che ane AtmAbhimukha karyuM che. tyAM bAjunI keDI uparathI be sainiko pasAra thaI rahyA che. rAjavIne sAdhunA vezamAM kaSTadAyaka Asane Ubhelo joI eka sainika bolyo, "aho! dhanya che. A muni bhAre tapa karI rahyA che. temane mATe devaloka to zuM, mokSa paNa dUra nahi hoya." tyAM bIjo sainika munine jotAM bolyo, "are! A to potanapuranA rAjA prasannacaMdra che. nAnA bALaka putrane mAthe AkhA rAjyano bhAra nAkhI, maMtrIone kArabhAra soMpI pote bhagavAnane meLavavA nIkaLI paDyA che. Ama kaMI mokSa maLaze? tyAM rAjyamAM to maMtrIo khaTapaTa karI rahyA che. caMpAnagaranA rAjA dadhivAhana sAthe kaMIka raMdhAya che. thoDAka divasamAM kaMI navAjUnI thaze. rAjya to javAnuM ja paNa rAjakumArano jAna bace to paNa ghaNuM." dhyAnastha avasthAmAM paNa munine UMDe UMDe A vAta saMbhaLAI. pote saMsArano tyAga karyo che chatAMya potAnA putrano ghAta thaI jaze evI vAta sAMbhaLatAM temanI dhyAnanI dhArA tUTI ane saMsAra prati vahevA lAgI : "are, haju hamaNAM to rAjyanI dhurA meM maMtrIone soMpI che. maMtrIoe vaphAdArIpUrvaka rAjyano vahIvaTa karavAnuM ane kumArane 138 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 dhyAnanI badalAtI dhArA saMbhALavAnuM vacana ApyuM che ane cAra divasamAM A vAta ATale AvI pahoMcI! A maMtrIone dhikkAra che. huM rAjasiMhAsana upara hota to eka ekane bhAre daMDa deta ane pAMzarA karI nAkhata." tyAM vaLI temanA kAnamAM pelA zabdono jANe paDagho paDyo-maMtrIo kumArano ghAta paNa kare. rAjakumArano jAna bace to paNa ghaNuM-basa pachI to rAjavI manomana UkaLI UThyAH haju to huM ahIM jIvato beTho chuM. maMtrIo samaje che zuM? temane to ThekANe ja pADavA rahyA. ane Ama ne Ama prasannacaMdra manomana maMtrIo sAthe yuddha caDyA. bAhya rIte to teo dhyAnanI kaSTamaya mudrAmAM ja sUryanI AtApanA laI rahyA che. paNa aMdara to dhyAnanI dhAra badalAI gaI. manathI to rAjavI maMtrIo sAthe ghamasANa yuddha kare che. tyAM rAjamArga uparathI mahArAjA zreNika potAnA rasAlA sAthe bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA jaI rahyA hatA. temanI najara prasannacaMdra upara paDI ane te vicAravA lAgyAH "dhanya che A rAjavIne. huM to haju rAjakAjamAM labdhAyelo paDyo chuM jyAre temaNe to paLavAramAM TuMba, samRddhi, vaibhava badhuM choDI dIdhuM. Ama, muninI prazaMsA karatAM zreNika mahArAjAe temane vaMdana karyA ane AgaLa vadhyA. bhagavAna pAse AvIne vaMdana karIne beThA pachI zreNike sahaja jijJAsAthI prazna karyo, "prabhu mArgamAM AvatAM meM prasannacaMdra rAjarSine joyA. teo AkaruM tapa karatA dhyAnamAM lIna hatA. teo jo e ja avasthAmAM mRtyu pAme to temano jIva kyAM jAya?' sAtamI narake'. prabhue TUMko uttara Apyo. zreNikane lAgyuM ke kyAMka gerasamaja thaI che kAraNake sAdhune to naraka gamana saMbhave ja nahi. tethI thoDIka vAra rahIne temaNe pharIthI prazna karyo, he bhagavAna! prasannacaMdra RSi jemaNe saMsAra choDyo che, rAjyano tyAga karyo che ane atyAre tapa tapI rahyA che temanI vAta huM karuM chuM ke teo atyAre kALa kare (mRtyu pAme to temano jIva kaI gatimAM jAya?" Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 karmavAdanAM rahasyo bhagavAna mahAvIre uttara Apyo, 'sarvArthasiddha nAmanA uccatama . devalokamAM jAya." zreNika bhagavAnanI paraspara virodhI lAgatI vAtothI mUMjhAI gayA tethI temaNe spaSTatA karavA bhagavAnane pharIthI pUchayuM, "bhagavaMta, Ape thoDIka vAranA aMtaramAM Ama paraspara be virodhI vAta kahI tethI mane samaja nathI paDatI ke mAre zuM mAnavuM?" bhagavAne spaSTatAM karatAM kahyuM, "zreNika teM jayAre prathama vAra prazna karyo tyAre e rAjavInA manamAM ghamasANa cAlatuM hatuM. teo manomana temanA maMtrIo sAthe yuddha caDelA hatA ane temano vadha karavA tatpara thayA hatA. AvA raudra dhyAnamAM jIva mare to te sAtamI narake jAya. te bIjI vAra prazna karyo tyAre te rAjavInA manobhAva palaTAI gayA hatA. maMtrIo sAthe mAnasika yuddha karatAM temanAM badhAM zastro pUrAM thaI gayAM. tethI chevaTe temaNe potAnA mAthA upara rahelo mugaTa kADhI tenAthI duzamano sAthe laDavA mAthA upara hAtha mUkayo, tyAM temane bhAna thayuM ke mAthuM to muMDita che-muMDAyeluM che. teo to sAdhu thayelA che ane temaNe rAja-pATano tyAga karelo che. temane ane rAjyane zo saMbaMdha? potAnuM koNa ane pArakuM koNa? mATe sAdhune vaLI zatru kevA? ane yuddha kevuM? kaSAyo-rAga ane dveSa-e ja mArA zatruo. mAre to temanI sAthe laDavAnuM che. pelA saininI vAta sAMbhaLIne huM kayAM vaLI durgAnamAM caDI gayo? arara! haju to mArA manamAM saMsAra dabAIne chupAIne paDelo che. eka UMDANamAM haju rAga ane dveSanA agninA kaNiyA pUrA bujhAyA nathI. tenA upara rAkha vaLelI che paNa aMdara to agni saLage che jemAMthI nimita maLatAM bhaDako thayo. Ama ciMtana karatAM teo pazcAttApa karavA lAgyA. manathI karelA yuddhanI niMdA karatAM temanA dhyAnanI dhArA palaTAI ane AtmA tarapha vaLI gaI. pachI AtmAnA guNonuM ane saMsAranA svarUpanuM ciMtana karatAM dharma dhyAnanI dhArAe UMce caDavA lAgyA tethI paristhiti tadana badalAI gaI. te samaye sAdhaka mRtyu pAme to uccatama devalokamAM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnanI badalAtI dhArA 141 jAya. tethI meM te pramANe uttara Apyo. Ama, thoDIka vAramAM tane judA judA be uttaro maLyA eTale tuM mUMjhAI gayo paNa tenuM kAraNa temanI aMdara palaTAtA bhAvo ane badalAtA dhyAnanI dhArA che.' mahArAjA zreNika haju to bhagavAne karelI vAtano vicAra kare che eTalAmAM to jarA dUra deva-duMdubhi vAgyA lAgyAM. Ama acAnaka divya dhvani sAMbhaLatAM zreNike vismayathI prazna karyo, 'bhagavAna! A badhuM zuM banI rahyuM che? A divya dhvani kyAMthI AvI rahyo che?" prasannacaMdra rAjarSine kevaLajJAna prApta thayuM. AtmAnA guNono ghAta karanArAM tamAma ghAtI karmono temaNe nAza karI nAkhyo tethI devo mahotsava manAvI rahyA che." bhagavAne gaMbhIra vANImAM vAta samajAvI. prasannacaMdra rAjarSino prasaMga karmanI eka gahana vAta samajAve che. karoDo janmonAM karma bhogavIne pUrAM na thAya. karmonA A akhUTa saMcaya toDavA mATe, khAlI karavA mATe dhyAna jevuM koI saphaLa sAdhana nathI. jema agnino eka kaNiyo AkhA jaMgalane saLagAvI zake che tema dhyAnAgni prajvalita thatAM aneka janmonAM karmo paLavAramAM bhasmIbhUta thaI jAya che. paNa te dhyAna ucca koTInuM hovuM joIe ane AtmAnAM pariNAma satata vizuddha thaIne caDhatAM rahevAM joIe. prasannacaMdra rAjarSinI dhyAnanI dhArA jevI palaTAI ke turata ja temanA AyuSya baMdhanI yogyatAmAM ghaNA moTA pheraphAro thaI gayo. dhyAnadhArA kaluSita banI hatI tyAre teo sAtamI narakanuM AyuSya bAMdhatA hatA. paNa dhyAnadhArA jevI vizuddha banI gaI tyAre AyuSyanA karmabaMdhanI yogyatA uccatama devalokanI thaI gaI. vaLI vizuddha dhyAnanI dhArI eTalI prabaLa banatI rahI ke chevaTe uccatama AyuSyabaMdhanI kSamatAne pAra karIne tethI AgaLa UMce kevaLajJAnane prApta karIne viramI prasannacaMdra kRtyakRta thai gayA. A prasaMgane samAMtara kahI zakAya evI bIjI eka vAta jIraNa zeThanI Ave che. bhagavAna mahAvIra cAturmAsa upavAsa choDe tyAre teo potAne Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 karmavAdanAM rahasyo tyAM pAraNAM kare tevo temane bhAva che. A mATe teo roja bhagavAnane vinaMtI karavA jAya che ane ghare AvI potAnA kuTuMba sAthe, bhagavAnanAM pAraNAM samaye zuM-zuM karIzuM tenI ullAsapUrvaka carcA-vicAraNA kare che. Ama, vAto karatAM karatAM eka vakhate temanA manamAM bhagavAna, bhagavAnano prarUpelo dharma, saMsAranuM viSama svarUpa, bhagavAnanuM tapa ane potAne tyAM bhagavAna jevA bhagavAna pAraNAM karavA padhAraze ema ciMtavana karavA lAgyA. ciMtana karatAM karatAM temanI bhAvadhArA zuddha-vizuddha thavA lAgI ane AtmAnAM pariNAmo uttarottara caDhatAM hatAM. tyAM bhagavAnanAM pAraNAM bIje kyAMka thaI gayAno sUcaka devadaMdubhi nAda temane kAne paDatAM temanA dhyAnanI dhArA tUTI. kathAkAra kahe che ke jIraNa zeThanI e dhyAnadhArA na tUTI hota to thoDIka vAramAM temane kevaLajJAna thaI gayuM hota eTalA temanA bhAvo zuddha hatA ane AtmAnAM pariNAmo caDatA hatA. A dhyAnadhArA tUTavAne lIdhe temaNe bAramA devalokanuM AyuSya bAMdhyuM. Ama, eka bAju dhyAnanI dhArA saheja tUTI ane palaTAI tyAM bIjI bAju kevaLajJAnanI prAptimAM asaMkhya varSonuM AMtaruM paDI gayuM. karma ja saMsAramAM rakhaDAve che. karmasattA khUba prabaLa che. paNa teno parAjaya karavA mATe dhyAna jevuM kaMI asarakAraka nathI. paNa A vAta che dharmadhyAnanI. dharmathI dhyAnanI dhArAe caDhelo jIva chevaTe zukla dhyAnanI dhArA pakaDI le che ane pachI to mokSa ghaNo najIka AvI jAya che. Ama joIe to avazya lAge ke dhyAnano mArga TUMkAmAM TUMko che paNa te dekhAya che eTalo saraLa nathI. dhyAna mArga khUba durgama che. ahIM atyAranAM pracalita dhyAnonI vAta nathI. evA dhyAnothI zarIranI kSamatA vadhe ke mana uparanI tANa ochI thAya ane mana zAMta temaja svastha banI zake. paNa karmano gaDha jItavA mATe e dhyAnonI tAkAta ghaNI ochI paDe. ApaNe A vivAdamAM nathI paDavuM paNa teno ullekha eTalA mATe karyo che ke ApaNe dhyAnanA bhramamAM rahIne kyAMka bhavabhramaNa vadhArI na daIe. dhyAna moTe bhAge to Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnanI badalAtI dhArA apavAda mArga che. bAkI rAjamArga to che paMcAcAranA pAlanano. * 143 paMcAcAra zabda jaina paripATIno che. jJAna, dhyAna, ityAdi mArgo kaThaNa, parizrama, AtmAnuM baLa ane apUrva zuddhi mAgI le che je sau jIvo mATe sugama nathI. tethI jainAcAryoe paMcAcArano Agraha rAkhyo che; ane tenuM khUba mahattva AMkyuM che. paMcAcAra pAMca che. jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra.. jJAnAcAramAM AtmA, karma, baMdhana, mukti, dharma e badhA viSayo jANavA mATe abhyAsa karavAno hoya che ane gurunI nizrAmAM ke doravaNI heThaLa A badhuM yogya rIte jANavAmAM Ave to pachI AgaLa vadhavuM muzkela na rahe. darzanAcAramAM bhagavAnanAM darzana-vaMdana-pUjana ityAdi haMmezAM karatA rahevAnuM hoya che. jethI vivekapUrvakanI dharma upara zraddhA thAya ane darzananI zuddhi thAya. tethI ApaNe tyAM derAsara baMdhAvavAmAM Ave che ane darzananAM vidhi-vidhAno goThavavAmAM AvyAM che. jANyuM, joyuM, mAnyuM paNa tenuM AcaraNa na karyuM to badhuM vyartha nIvaDyuM, mArga jANIe paNa tenA upara cAlIe ja nahIM to pachI hatA tyAM ne tyAM ja rahI javAnA. A che cAritrAcAra. temAM AcaraNa ane saMyamanA pAlananuM mahattva che. jaina dharma karmarahita avasthAne mokSa gaNe che. ane karmane toDavA mATe, karmathI mukta thavA mATe tapa jevuM koI sulabha sAdhana nathI. tethI jaina dharme tapAcAranuM pAlana Avazyaka gaNyuM che. jyAre chello Ave che - vIryAcAra. ahIM vIryAcAra zabda, puruSArtha, utsAha, pravartana evA arthamAM vaparAya che. jANavA mATe, jANeluM draDha karavA mATe, AcaraNa karavA mATe ane tapa karavA mATe - ema cAreya AcAranuM pAlana karavA mATe vIrya (zArIrika arthamAM nathI) phoravavAnuM che. eTale utsAha rAkhavAno che, puruSArtha karavAno che. Ama, paMcAcAranuM pAlana e jaina dharmano rAjamArga che. ucca bhUmikA prApta karyA vinA, paMcAcAranI avagaNanA karanAra moTe bhAge bhaTakI jAya che. potAnI bhUmikA UMcI che. ema mAnanArA ghaNuMkharuM AtmavaMcanA karatA rahI jAya che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. suvarNapuruSa? (karmano udayakALa) Azare baso traNaso varSa pahelAMnI vAta che. aMgrejonA zAsananI zarUAta thaI na hatI. deza aneka rAjyonA sImADAothI utaraDI gayelo hato. te samayanAM rAjyomAM zeTha zrImaMtonI bhAre vaga cAlatI hatI. rAjadarabAramAM temanuM sthAna mahattvanuM banI rahetuM kAraNa ke rAjA kaho ke jAgIradAra kaho temane A mahAjanonI madadanI vAre-kavAre madadanI jarUra paDatI hatI. evA kALamAM eka vacalA vagAnA zahera jevA gAmamAM eka kaMjUsa zeTha raheto hato paNa teno vepAra dUra dezAvara sudhI patharAyelo hato. ghare aDhaLaka saMpatti hatI paNa sagA chokarA-vahune paNa kaMI ApatAM teno jIva kacavAto hato. yogAnuyoga e gAmamAM koI saMta-mahAtmA cAturmAsa mATe rokAyA hatA. zeTha vyavahAra khAtara roja temanA vyAkhyAnamAM dharmazravaNa mATe jatA hatA. tyAM saMta ghaNI vAra dAna-dharmano mahimA samajAve. comAsuM pUruM thavAnI taiyArI hatI eTale saMte gAmamAM koI sadAvrata kholavAnI bhalAmaNa karI. AkhI sabhAmAM saue A zeThanuM nAma AgaLa karyuM. Ama, bIjI bAju zeThanA manamAM paNa have thoDI lokeSaNAnI bhUkha jAgI hatI. vaLI roja kathA sAMbhaLatA dAna karavAno thoDo bhAva paNa thayo hato. lokoe to mazkarI khAtara ja zeThanuM nAma AgaLa karyuM hatuM. paNa zeThe to sAcesAca sadAvrata kholavAnI 'hA' bhaNI. zeThe saMtanA hAthe sadAvratanuM udghATana karAvyuM. have to gAmamAM roja savArathI sAMja sudhI sadAvratamAM je jAya tene dALa-roTI maLI rahetI hatI. sadAvratanA prabhAve zeThanI AbarU vadhI gaI ane loko vAha-vAha karavA lAgyA. kIrti e paNa nazo che - jeno 144 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNapuruSa? 145 zeThane pAsa lAgI gayo. ane zeThe sadAvrata mATe moTI sakhAvata karI. paNa mULamAM to zeThe A badhuM kIrti mATe ane vadhAre to kaMjUsAInuM kalaMka dhovA mATe karyuM hatuM. bAkI temanA hRdayamAM kayAMya karuNAno vAsa na hato. mULa svabhAva to evo ne evo ja kRpaNa rahyo hato. eka vAra sadAvratano samaya pUro thaI gayo hato tyAM paragAmathI Avelo koI bhikhArI AvI pahoMcyo. zeThe bIjA divase AvavA jaNAvyuM. bhikhArI traNa divasano bhUkhyo hato. ghaNuM karagaryo paNa zeTha samayapAlananA temanA niyamamAM aDaga rahyA. kAraNa ke temanA dilamAM dayA to hatI nahIM. temanA dAna pAchaLano bhAva nAmano -kIrtino hato. bhUkhyo nirbaLa bhikhArI lathaDI paDyo ane bhoMya upara paDatAM ja rAmazaraNa thaI gayo. paNa tyAM to eka kautuka thayuM. bhikhArInA paDavAno dhaDIma karatAkane je avAja thayo te vicitra lAgatAM zeThe pAse jaI joyuM to bhikhArInuM zaba sonAnuM thaI gayeluM lAgyuM. zeThe khAtarI karI zabamAMthI banela suvarNapuruSane sadAvratanI nIcenA bhaMDakiyAmAM mUkI dIdho. keTalAka divaso pachI vaLI Avo ja banAva banyo ane sadAvratanA AMgaNAmAM marI janAra bhikSukano suvarNapuruSa banI gayo hato. pachI to zeThane lobha lAgyo. sadAvratane AMgaNe paDIne koI mare tenI teo AturatAthI rAha jovA lAgyA. paNa divaso sudhI koI maryuM nahIM. tethI eka vakhata zeTha sAMjane pahore eka dUbaLA pAtaLA bhikhArIne koI jotuM nathI teno khyAla rAkhI lAkaDIthI pADI mArI nAkhyo ane te paNa marIne suvarNapuruSa thaI gayo. zeThe tene paNa bhaMDakiyAmAM bhaMDArI dIdho. paNa yogAnuyoga zerInA vaLAMka upara AvI rahelA eka mANase A banAva joyo. suvarNapuruSanI to tene khabara na hatI. paNa zeThanA A atyArathI tenuM dila kakaLI UThya he bhagavAna! AvA pApIne tyAM dhananA bhaMDAro bharAya che. koI tenuM nAma paNa letuM nathI ane UlaTAnI lokomAM-rAjadarabAramAM tenI kIrtinI - sakhAvatanI vAto thAya che. bIjI bAju dharma ane sIdhA mANasane tyAM jANe dhADa paDe che ane Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 karmavAdanAM rahasyo rAjya paNa tene raMjADe che. dharma-sadAcAra ane nItithI rahenArane tyAM khAvAnA sAMsA paDatA hoya che. vaLI loko paNa teno anAdara kare che.' tevAmAM gAmanI bhAgoLe AvelA eka avAvaru maMdiramAM eka bAvAjI dhUNI dhakhAvIne beThA hatA. te koInI sAthe jhAjhI vAta karatA nahi paNa lokomAM temanA camatkAranI vAto thatI hatI. bIje divase pelo mANasa bAvAjI pAse jaIne besI rahyo. sAMje avarajavara baMdha thaI eTale teNe bAvAjI pAse sarakIne zeThanI ane sadAvratanI vAta karI. chevaTe teNe najare joyelo zeThano atyAcAra kahetAM pUchayuM, "bApajI! A jagatamAM bhagavAna-bagavAna jevuM kaMI rahyuM ja nathI. Ama ne Ama cAle to amArA jevA je thoDoke dharma karatA haze temano paNa dharmamAMthI vizvAsa UThI jaze." bAvAjI gaMbhIratAthI A mANasanI vAta sAMbhaLI rahyA hatA. thoDIka vAramAM temaNe AMkho mIMcI dIdhI ane samAdhi lagAvI. keTalAka samaya pachI samAdhimAMthI bAvAjI bahAra AvyA. sAme paDelA kuMDamAMthI thoDI rAkha kADhIne temaNe A mANasanA kapALamAM lagADI zakitapAta karatAM kahyuM "beTA aba dekho-kayA dikhatA hai?" mANase thoDIka vAramAM dhyAnamAM UtaratAM kahyuM, 'bApajI, ghIthI bharelo eka sagara meM joyo ane tene kAMThe nAno dIvo Tama-Tama thato baLe che- jANe holavAI javAnI taiyArImAM che." basa, ye bAta hai. puNyakA dIpaka bujhanevAlA hai ora pApakA sAgara jala uThegA." bAvAjI bolyA. thoDAka divasa gayA tyAM pelA kRpaNa zeThe vaLI koIne mArIne bhaMDakiyAmAM suvarNapuruSane mUkI dIdho. have to zeTha khuzakhuzAla rahetA hatA. temaNe sadAvratamAM chUTe hAthe dAna devA mAMDyAM. have to rAta sudhI sadAvrata khulluM rahetuM hatuM ane lAga Ave tyAre koIne mArIne suvarNapuruSa meLavI letA hatA. eka bAju zeThanA dAnanI dhArAno paTa vistarato gayo tethI lokomAM temanI vAha-vAha thavA lAgI. bIjI bAju Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvarNapuruSa? 147 gAmamAM gane-hane vAta phelAvA lAgI ke mAno na mAno sadAvrata pAse kaMI kautuka thAya che ane tyAM gayelo mANasa ghaNI vAra pAcho pharato nathI. jANe sadAvrata tene gaLI jAya che. Ama keTaloka samaya cAlyuM. tyAM eka divasa sadAvrata khulatAM bhikSukoe nAka ADe kapaDuM dabAvI dIdhuM. karmacArIone paNa samaja na paDI ke A asahya durgadha kyAMthI Ave che? chevaTe badhAne lAgyuM : mAno ke na mAno paNa durgadha sadAvratanI nIcenA bhoMyarAmAMthI Ave che. chevaTe bhikSakoe bhoMyarAnA bAraNAM toDI nAMkhyAM to durgadhano jANe dhodha vachUTyo. zeThe aMdara mUkelA badhA suvarNapuruSanAM vaLI pAchAM zaba thaI gayelAM ane temAMthI asahya durgadha nIkaLatI hatI. gAmamAM ho-ho thaI gaI. thANedAra Avyo. sipAIo AvyA. zeThanA hAthamAM kaDIo nAkhIne temane kedamAM nAkhyA. rAjye temanA A kura kRtya mATe AkarI sajA karI ane temanI badhI milakata japta karI lIdhI. tyAM pelo mANasa doDato bAvAjI pAse gayo ane teNe zeThanI A badhI lIlA varNavI. bAvAjIe smita karatAM vaLI tenA kapAlamAM bhabhUti lagAvI to tene dekhAyuM ke ghIno dIvo holavAI gayo che ane bAjumAM rahelo ghIno Akho sAgara saLagI UThyo che ane temAMthI bhISaNa jvALAo bhabhUkI rahI che. A che pApakarma ane puNyakarmanA udayanI AMTIghUMTI je ghaNA samajatA nathI. ane tene kAraNe temane dharma, nIti ane sadAcAranI saphaLatAmAM zaMkA jAge che. janasamAjamAM eka moTI bhrAmaka mAnyatA pravarte che ke karelA karmanuM pariNAma turata ja Ave. amuka gaNyAgAMThyA apavAdo sivAya karelAM karmo bhAgye ja te janmamAM udayamAM Ave che. karmone udayamAM AvavAnI avadhi Ama to karoDo varSo ane karoDo janmonI che paNa jo bahu ja jaladIthI te udayamAM Ave to paNa betraNa bhava nIkaLI jAya ke sahejamAM so-baso varSa nIkaLI jAya. ApaNe pahelA bhAgamAM tenI carcA karI che ke karma baMdhAtI veLAe te kyAre Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 karmavAdanAM rahasyo udayamAM Avaze tenA kALanI avadhi nakkI thaI jAya che. kayAre te satvare udayamAM Ave ane jyAre varSo pachI teno paripAka thAya tenuM gaNita che. te na jANatA hovAne kAraNe ApaNe utAvaLA thaIne abhiprAya bAMdhI daIe chIe ke jagatamAM nyAya jevuM kaMI nathI. karmasattA bilakula niSpakSa rahIne teno nyAya kare che, paNa tenI vyavasthA viSe jo ApaNane jJAna na hoya to ApaNe khoTe ravADe caDI jaIe. ' A kathAnakamAM paNa zeThanuM je pApakarma udayamAM AvyuM te moTe bhAge A janmanA pApanuM na hoya, aneka janmonAM pApakarma, koI prabaLa puNyakarmanA udayathI pAchaLa rahI gayAM hatAM. puNyakarma bhogavAI jatAM pApakarma udayamAM AvyAM. ane jeno paraco ApaNe joyo. je samaye je karmanA udayano pravAha joradAra hoya temAM anya karmo kheMcAI paNa jAya ane tenI khAsa asara na vartAya. puNyakarmano pravAha jyAre dhasamasato vahI rahyo hoya tyAre pApakarmo kAM to temAM taNAI jAya ke kAM to kinAre pheMkAI jAya. grISmamAM zoSAI gayela nadInI jema jevo puNyapravAha pAtaLo paDe ke turata ja pApakarmono udaya vartAvA lAge. AvI ja vAta pApakarmanA pravAha mATe paNa kharI kare. karmavAdanuM rahasya enA udayanA kALanI avadhimAM che. karmane udayamAM AvatAM varSonAM varSo ane janmonA janmo thAya che. je karmano prabaLa udaya pravartato hoya temAM nabaLuM karma potAno prabhAva na dekhADI zake. eka vAta khAsa samajavA jevI che ke A janmamAM karelAM karmone ApaNe bhAgye ja A janmamAM bhogavIe chIe. temAM eka be apavAda che paNa tenuM gaNita jUduM che - jenI vAta ahIM asthAne che. ApaNane jyAre lAge ke ApaNI dazA palaTAI rahI che tyAre paNa te gata janmonAM karmonA udayanI adalAbadalI thavAne kAraNe hoya che. A janmamAM karelAM puNyakarmanuM ke pApakarmanuM phaLa A janmamAM bhAgye ja maLe che. A janmanA karmano udaya to Rarest of rarest durlabhamAMya durlabha che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. AMtarika puruSArtha (vachUTatAM karmo) pUrve yajJadeva nAmano eka brAhmaNa hato jene potAnA jJAnano khUba ghamaMDa hato. dharma aMge vAda karavA te haMmezAM utsuka raheto hato. tenI e zarata hatI ke je mane vivAdamAM harAvaze teno huM ziSya thaI ne rahIza ane jo sAmI vyakti hAre to teNe mArA ziSya thavuM paDaze. yogAnuyoga tene eka bALasAdhu sAthe milApa thayo. tenI teNe avahelanA karatAM bALasAdhue kahyuM, 'tame mArA guru sAthe vivAda karo. mane nAno jANI zA mATe raMjADo cho?" yajJadeva Ama anya dharmanA vayaska sAdhu sAthe vivAda karavA gayA. lAMbo samaya teNe potAnA matanuM khaMDana karyuM ane anya matanuM khaMDana karyuM chatAMya te vAdavivAdamAM hArI gayo. zarata pramANe teNe anya dharmanI dIkSA aMgIkAra karI ane harAvanAra guru pAse ziSya thaIne rahevA lAgyo. kALakrame tene anya dharmanI vAto yathArtha lAgI ane pUrNa utsAhathI te yati dharma pALavA lAgyo. paNa yajJadevanA sAdhu thavAthI tenI strI ghaNI nArAja hatI. te yajJadevano viraha sahana na karI zakI tethI teNe yajJadevane punaH prApta karavA tenA kAmaNa-TramaNano prayoga karyo. durbhAgye tenI avaLI asara thaI ane yajJadeva mRtyu pAmyo. patinA mRtyunI pIDAthI ane pastAvAthI e strI paNa chevaTe sAdhvInuM jIvana jIvavA lAgI ane samaya jatAM te mRtyu pAmI. pUrva bhavano sneha ane Asakita hovAthI A baMne jaNa trIje bhave eka ja nagaramAM janmyAM. strIno jIva nagaranA zreSThInI patnInI kukhe pAMca putro pachI kanyA tarIke janmyo. pAMca putro pachI janmelI kanyA, mAtA subhadrA ane saune khUba priya 149 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 karmavAdanAM rahasyo hatI. ane tenuM nAma suSamA rAkhavAmAM AvyuM. pUrva saMbaMdhone kAraNe AyuSyano je yoga paDyo hato tethI zeThanI paDozamAM ja rahetI eka dAsInA udaramAM yazadevano jIva utpanna thayo hato. tene loko dAsInA nAmathI cilAtIputra tarIke oLakhatA hatA. subhadrAe A cilAtIputrane kaMIka dayAthI potAnI lADakI kanyA suSamAne ramADavA rAkho. dAsI, zeThanA temaja AsapAsanAM gharonuM kAma karatI hatI ane tenA putrane zeThane tyAMthI khAvA-pIvAnuM temaja vastra Adi maLI rahetAM hatAM. suSamAne A chokarA sAthe sAruM goThatuM hatuM. kyAreka suSamA raDavA lAge tyAre A dAsIputra tenA guptAMgo upara hAtha pheravato jethI suSamA raDatI baMdha thaI jatI hatI ane AnaMdamAM AvI jatI. eka vakhata zeThane A vAtanI khabara paDI jatAM temaNe dAsI ane tenA putrane gharamAMthI kADhI mUkyAM. kALe karIne rakhaDatAM rakhaDatAM A cilAtIputra corI upara nabhanArA lokonI pallImAM AvI pahoMcyo ane tyAM TharIThAma thaI gayo. evAmAM corono saradAra mRtyu pAmyo ane A cilAtIputra zarIre rujha-puSTa ane hiMmatavALo hovAthI lokoe tene saradAra tarIke sthApyo. cilAtIputra yauvanamAM AvI gayo hato. paNa bALapaNanI sakhI suSamA tenAthI bhulAtI na hatI. eka vakhate teNe suSamAnA gAme jaI tenA zreSThI pitAnuM ghara lUMTavAnI yojanA banAvI je corone khUba pasaMda paDI. teNe corone kahI dIdhuM "zeThanI je kaMI milakata tame lUMTI lo te tamArI. mAre temAMthI kaMI bhAga joIto nathI. huM to phakta suSamAne ja laIza ane tene mArI patnI banAvIza." corone A goThavaNa sAme kaMI vAMdho hato nahIM. barAbara yojanA karI coronI ToLakI ociMtAnA suSamAnA gAma upara rAtre trATakI. temanuM nizAna zreSThInuM ghara hatuM. bhAgaMbhAga ane cIsAcIsa thaI gaI. tenI vacce cilAtIputra suSamAne laIne tvarita gatie nAsI gayo. anya cora luMTAya eTalI milakata laIne nAThA. zeThe suSamAne laIne nAsI jatA cilAtIputrane joyo eTale temaNe kolAhala karI mUkayo. tenAthI jAgI UThelA nagararakSaka temaja zeTha sahita temanA pAMceya putro Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtarika puruSArtha 151 suSamAne bacAvavA cilAtIputranI pAchaLa paDyA. pAchaLanI kumaka moTI hatI. ane temanI pAse vegIlA azvo hatA. tethI cilAtIputra pakaDAI javAnI aNI upara AvI gayo. tene lAgyuM ke have suSamAne gumAvavI ja paDaze ane pachI to te tene kyAreya nahIM maLe tethI teNe hatAzAmAM AvI jaIne potAnI pAsenA khaDagathI suSamAnuM mAthuM kApI nAkhI sAthe laI lIdhuM ane dhaDa choDI dIdhuM. suSamAnuM AvuM kamakamATI bhareluM mRtyu joIne zeTha ane temanA putro dhaDa laIne pAchA pharyA. have cilAtIputranI pAchaLa paDavAno kaMI ja artha hato nahIM. cilAtIputre AvezamAM ane hatAzAmAM bhale suSamAnuM mastaka kApI nAkhyuM. paNa chevaTe to tene suSamA mATe anahada rAga hato. suSamAnI hatyAthI te pote manathI sAva bhAMgI paDyo. potAnI jAta upara tene ghaNA thaI. tenA hAthamAM haju to suSamAnuM lohI nIgaLatuM mastaka hatuM. zarIra uparanAM vastro lohIthI kharaDAyelAM hatAM. mAthAnA vALa Ama-tema UDatA hatA ane AkhuM zarIra lohIthI ane dhULathI kharaDAyeluM hatuM. have zuM karavuM te tene samajAtuM hatuM nahIM tyAM tenI najara eka dhyAnastha muni upara paDI. nirjana pradezamAM muni dhyAna karI rahyA hatA. teNe munine halAvI nAkhyA ane bolyo, "mane mArga batAvo, mane dharma kaho. jaladI bolo, nahIM to A suSamA jevA ja tamArA hAla karI nAkhIza." dhyAna tUTatAM muni jAgI gayA. sAme vicitra hAlatamAM lAlacoLa AMkhovALo vihvaLa cilAtIputra joyo. tenA hAthamAM haju to suSamAnuM lohI nIgaLatuM mastaka hatuM. bIjA hAthamAM khaDyuM hatuM. koNa jANe kema paNa munine lAgyuM ke have A jIvane bodha ApavAnI kSaNa AvI pahoMcI che. jIva yogyatAvALo che. temaNe zAMta citte kahyuM, "upazamaviveka-saMvara' cilAtIputra kaMI samaje te pahelAM to muni AkAzagAminI vidyAnuM uccAraNa karIne tyAMthI cAlyA gayA. ' have coronA saradAra cilAtIputra pAse kaMI mArga na hato. teNe suSamAnuM mastaka nIce mUkI dIdhuM. muni jayAM UbhA hatA tyAM ja Ubho cAraNa karIne mArga na hato ubho Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 karmavAdanAM rahasyo rahIne "upazama-viveka ane saMvara' zabdo upara vicAra karavA lAgyo. tapelA lokhaMDa upara paDeluM pANInuM TIpuM jema paLavAramAM zoSAI jAya tema A zabdo tenA cittamAM UMDA UtarI gayA. dhIme dhIme tene zabdonA artha samajAvA lAgyA. 'upazama'-zAMta thA. te zAMta thavA mAMDyo. tyAM bIjo zabda AgaLa Avyo. 'viveka." vaLI aMdarathI prakAza relAyo. karavA jevuM zuM che ane choDavA jevuM zuM che te samaja. te ja viveka. tenI samakSa potAnI AkhI jiMdagIno citAra khaDo thayo. saMsAra choDavA jevo lAgyo ane moha osaravA lAgyo. tyAM trIjo zabda AgaLa Upasyo - saMvara." saMvara eTale rokavuM. zuM rokavAnuM? vicAradhArA AgaLa vadhI. sAme mArga dekhAyo. mana-vacana ane kAyAnA badhA vyApArone rokI le. sthira thaI jA. te dhyAnanI dhArAe caDyo. zarIranuM zuM thaI rahyuM che tenI teNe ciMtA na karI. lohIthI kharaDAyelA zarIra upara kIDIonuM kTaka caDI AvyuM hatuM ane tene caTakA bharatuM hatuM. paNa have tenI cetanA dehAtIta thaI gaI hatI. te to dhyAnanI dhArAe upara caDyo. vedanAne teNe na gaNakArI. Amane Ama zarIranI asahya vedanAnI upekSA karato te aDhI divasa Ubho rahyo. ane 'upazamasaMvara-viveka upara ciMtana karato rahyo. aDhI divasa sudhImAM kIDIoe tenA zarIrane caTakA bharI cALaNI jevuM karI nAkhyuM hatuM. ane bhUkhyo tarasyo deha chevaTe DhaLI paDyo ane te mRtyu pAmyo. Ama, asahya zArIrika pIDA sthiratAthI - samatAthI sahana karatAM, 'upazama-viveka ane saMvara'nAM traNa padonuM ciMtana karatAM cilAtIputre potAno deha choDyo ane A aMtima paNa prabaLa AMtarika puruSArthane pariNAme devalokamAM utpanna thayo. A rocaka kathA karmanA siddhAMtanA ghaNA mahattvanA muddAone sparze che. eka to pUrva bhavano rAga cilAtIputra ane suSamAne navA bhavamAM najIkamAM ja lAvI mUke che ane baMnene paraspara sahaja sneha rahe che. vaLI, yazadevanA mRtyunuM kAraNa tenI patnIe kareluM kAmaNa hatuM. tethI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMtarika puruSArtha 153 cilAtIputra paNa bIjA bhavamAM suSamAnA mRtyunuM kAraNa banyo hoya. pUrvabhavamAM je kaMI banyuM temAM sneha ane viraha ja mahattvanAM paribaLa hatAM. te paNa A bhavamAM astitvamAM che. pUrvabhavamAM cilAtIputra sAdhudharma aMgIkAra karyo hato ane pAchaLathI to purA manathI pALyo hato. tethI tenA jIvanA utkarSanAM bIja vavAI cUkyAM hatAM. suSamAno mArga paNa ujjavaLa rahyo haze ema mAnI zakAya kAraNa ke gata bhavamAM tene potAnA kAmaNa prayoga mATe pazcAttApa karyo hato ane sAdhvI dharma aMgIkAra karyo hato. kathAkAre A bAbatane sparza nathI karyo. tethI ApaNe e vAta choDI daIe chIe. karmanI khUba mahattvanI vAta che. cilAtIputranA upazama-viveka ane saMvara' e tripadInA ciMtananI - dhyAnanI. dAsIputra tarIkenuM tenuM jIvana corI-jUTha Adi pApothI bhareluM che. vaLI nirdoSa strInI kAramI hatyAnuM pApa te karI cUkyo che chatAMya aDhI divasanI tapazcaryA ane dhyAnathI te keTalAMya karmone toDI nAkhe che ane kheravI nAkhe che. pariNAme te svarga " sidhAve che - devalokmAM utpanna thAya che. ahIM caitanyanI anargaLa zakitanI pratIti thAya che. jo caitanya jAgI UThe to game tevAM karmonA bhUkkA bolAvI tenAthI mukata thaI javAnI caiitanyamAM tAkAta che. pachI te eka zuM aneka janmonAM karmo toDI nAkhI zake che paNa te mATenuM sabaLa sAdhana che "dhyAna. dhyAnanI dhArAmAM upara caDato jIva eka vAra to saghaLAM karmone saLagAvI mUkavAnI tAkAta dharAve che - jo dhyAnanI dhArA kyAMya na tUTe to. ane A dhyAna e AMtarika puruSArthanI vAta che. atyaMtara puruSArthamAM ghaNuM baLa hoya che enI A kathAnaka pratIti karAve che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. vicakSaNa sukAnI (karmanA bhogavaTAnI kathA) A sadInA pUrvArdhanI vAta che. bhAratamAM briTizarAje potAnA paga majabUta karI dIdhA hatA. pIMDhArA-Dhago vagereno upadrava zAMta thayo hato. lokone zAMti ane salAmatIno ahesAsa lAgavA mAMDyo hato. saurASTranA khUNe AvelA nAnA gAmano eka moTo zeTha deza-dezAvara sAthe vepAra kheDato hato. nAnA gAmamAM zeThanI moTI peDhI cAle paNa zeThanI zAkha dezanA sImADAo sudhI pahoMcelI hatI. roja gAma-paragAmathI vANotaro Ave ane zeThanA gumAstAo AkhI sAla khepa karatA rahe. bahoLo vepAra karanAra zeThano eka vicitra niyama hato. savAre zeTha bhAgoLe javA nIkaLe tyAre sAthe eka sonAnI IMTa letA jAya. A sonAnI IMTa cAmaDAthI maDhelI. upara vaLI kaMtAnanuM bAradAna, IMTa upara, cAmaDA upara ane bAradAna upara zeThanI peDhInuM nAma-saranAmuM vagere lakhelAM. zeTha savAre bhAgoLethI pAchA pharatAM A IMTa mArgamAM kayAMka nAkhI de. pachI ghare jaI snAnAdi karI deva-darzana jAya. tyAMthI kathA vArtA sAMbhaLavA jAya ane chevaTe gurubhagavaMtane vaMdana karIne nirAMte peDhIe jAya. peDhI upara jaI bhagavAnanuM nAma-smaraNa karatA gAdItakiye bese. eka pachI eka gumAstA AvatA jAya. sau bhagavAnanI chabIne vaMdana karI pota-potAnI jagyAe bese paNa peDhInuM kAma zarU na thAya. zeTha gAdI upara besI IzvaranuM nAma-smaraNa karatA besI rahe. evAmAM koIne koI gAmamAMthI ke paragAmamAMthI AvI pahoMce ane kahe, zeTha, A tamArI IMTa rastAmAM paDI hatI. upara tamArI peDhInuM nAma vAMcyuM eTale leto Avyo." zeTha IMTa lAvanArano AbhAra mAne ane bakSisa Ape. pachI munimane 154 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicakSaNa-sukAnI 155 bolAvI IMTane tijorImAM mukAve. IMTa tijorImAM mukAI jAya pachI zeThanA hukamo chUTe. peDhInuM badhuM kAmakAja zarU thaI jAya. zeTha deza-dezAvaranA sodA pADe. copaDA jovAya, hisAbo thAya. mANasonI avara-javara zarU thaI jAya. AkhI peDhI cahala-pahalathI jANe dhamadhamI UThe. jo koI divasa IMTa pAchI pharatAM vAra lAge to zeTha gAdI upara besI rahe paNa peDhIno kArabhAra zarU na thAya. IMTa AvI jAya pachI ja kAmakAja zarU thAya ane IMTa roja pAchI AvI ja jAya. eka divasa zeTha madhyAhna sudhI besI rahyA paNa IMTa laIne koI AvyuM nahIM. munimo, gumAstA, nokaracAkara badhA zeThanI sAme joIne besI rahyA hatA. bapora thatAM zeTha mUMgA mUgAM jamavA gayA. peDhImAM Aje sopo paDI gayo hato. bapore jamIne AvyA pachI zeTha IMTa mATe pUchyuM. javAbamAM munime mAthuM dhuNAvyuM. zeTha UbhA thayA. darekanI jagyA pAse jaIne kAmanI sUcanAo ApavA lAgyA. paNa A badhI sUcanAo vepAra kApavAnI hatI. koI navo sodo zeThe karyo nahIM. vizvAsu munine ekAMtamAM jaIne zeThane kahyuM "zeTha, caDato bajAra che. atyAre to kamAvAno samaya che. ane tame kema pAchA paDo cho?" zeThe zAMtithI kahyuM "Aje sonAnI IMTa pAchI nathI karI. peDhInI dazA badalAI. dhaMdho kApo. ugharANI gharabhegI karo. navuM jokhama lezo nahIM. have udhAra paNa baMdha. soDa saMkorIne besI jAva." . munie AjJAno Adara karatAM pUchyuM to pachI dAna-dharma-sadAvata e badhAnA kharcA TuMkAvIzuM ke baMdha karIzuM?' - zeThe uttara Apyo, 'dAna-dharmanI dhArA na aTakavI joIe. emAM koIe mana moLuM karavAnuM nathI.' peDhImAM saune lAgyuM ke zeTha hAthamAM AvelI bAjI gumAve che. sonAnAM naLiyAM thAya evI bajAranI rUkha che tyAre zeTha pANImAM besI gayA. paNa zeThane kahe koNa? ane koI kahe to zeTha mAne kharA? Ama keTalAka mahinAo sudhI peDhIno kArabhAra A rIte ja cAlyA karyo. zeThanI nIti Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 karmavAdanAM rahasyo paga majabUta karavAnI ja rahI. jakhama mAtra levAnuM nahIM. Ama ne Ama AkhuM varSa nIkaLI gayuM. kharcA moTA ane dhaMdhA choTA jevo ghATa thayo hato. sau akaLAyA kare. kAma vinA badhA moTe bhAge besI rahe paNa zeTha sahejeya TasanA masa na thAya. ema cAlyA karatuM hatuM tyAM eka divasa zeTha rojanA niyama pramANe kathA-vArtA, deva-darzana ItyAdi patAvIne peDhIe AvIne beThA tyAM eka mAchImAra jevo artho nAgo-pUgo mANasa Avyo. tenA hAthamAM pelI IMTa hatI. bAradAna uparanuM nAma dhovAI gayuM hatuM cAmaDuM phUlI gayuM hatuM paNa tenA uparanuM nAma thoDuM vaMcAtuM hatuM. pelo mAchImAra kahe "A IMTa mane pANImAMthI maLI hatI. gharamAM lAvIne mUkI hatI. kayAMka bhAra mUkavAno hoya tyAM ame teno upayoga karatA hatA. paNa Aje koI : bhaNelo chokaro Avyo hato. teNe tamArI peDhInuM nAma vAMcyuM ane kahe ke A to ApaNA gAmanA dAtAra zeTha. jevI khabara paDI ke doDato IMTa laIne AvI pahoMcyo. zeTha mApha karajo, koNa jANe keTalAya samayathI tamArI A IMTa amArI pAse paDI hatI. abhaNa ane AMdhaLA beya sarakhA tenA jevI vAta thaI." zeThe hasIne IMTa laIne bAjue mUkI. macharAne sArI evI bakSisa ApI vidAya karyo. basa, pachI to baMdUkamAMthI goLI vachUTe tema zeThanA momAMthI hukamo chUTavA lAgyA. A sodo karo. pelo dhaMdho sulaTAvo. navo mAla kharIdo ane godAmo bharavA mAMDo. dezAvaramAM saMdezAo mokalo. thoDIka vAramAM to AkhI peDhI kAmakAjathI dhamadhamI UThI. munima zeThanI sAme joI maraka-maraka hasI rahyo hato. zeTha munimanA smitano marma samajI jatAM bolyA, 'munima, Aje sonAnI ITa pAchI pharI che. dazA ghare AvI. have paga saklIne besavAno vakhata nathI." Ama, zeTha, munima, vANotara, gumAstA, nokara-cAra sau utsAhamAM AvI gayA. zeThe dhaMdhAnI lagAma DhIlI karI dIdhI ane saune udAra hAthe ApavA mAMDyuM. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicakSaNa sukAnI 157 sonAnI IMTanI kathAmAM karmano mahatvano eka marma chupAyelo che. zeTha vicakSaNa hatA, dharmiSTha hatA ane karmanA niyamonA jANakAra hatA. karelAM karmane badalavAM eka vAta che ane te ghaNI muzkela che. paNa udayamAM AvelAM karma to bhogavavAM ja paDe. zeTha sonAnI IMTanA eMdhANathI udayamAM AvI rahelAM karmone pArakhI jatA hatA. puNyakarmano udaya Ave tyAre cAre bAju vAha-vAha thAya, bhUla thAya to paNa te lAbhamAM Utare. pApakarmano udaya Ave tyAre badhuM avaLuM paDe. zeTha IMTa pAchI phare che ke nahIM tene AdhAre potAnI badalAtI dazAno aMdAja lagAvI letA hatA ane te pramANe potAnI pravRttimAM vadhaghaTa karI letA hatA. tethI sArI dazAno temane vadhAre lAbha maLato hato ane kharAba dazAmAM nukasAna ochuM thatuM hatuM. vaLI, teo jANatA hatA ke karmanA udaya pramANe dazA palaTAya che. tethI dAna-dharma jevI puNyapravRttiomAM oTa na AvavA detA. Ama, mAThI dazAmAM paNa teo puNya to ekaThuM karaMtA rahetA. karmanA udayathI mAhitagAra hovAne kAraNe game te dazAmAM paNa teo svastha rahI zakatA hatA. tethI dazA paNa temane jhAjhI herAna karI zakatI nahIM. Ama zeTha sArI dazAno pUro lAbha laI letA ane mAThI dazAnI veLAe sAvadha hovAthI moTA nukasAnamAMthI bacI jatA hatA. Ama zeTha bahu vicakSaNa hatA. karmanA marmane teo samajatA hatA tethI jema kuzaLa sukAnI sAgaranI sapharamAM pavanane pArakhIne nAvanA saDha kholI nAkhe ke utArI le tema zeTha AvatI dazAnAM eMdhANa vartI potAnI pravRttino dora laMbAvatA ke TUMko karatA. ApaNe je karmanI nIti-rIti samajIne kAma karIe to ApaNI Apattio alpa thAya ane saMpatti vipula thAya. Apattino ghA ocho lAge ane saMpatti samatAthI jIravAya. karmano bhogavaTo e paNa eka kaLA che. emAMya puruSArthane avakAza che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. mAM prati nizALe (nimittanI prabaLatA) rAjanagarImAM namaMDaLI AvI che ane rAtre core cauTe heratabharyA prayogo kare che - e vAta nagarajanomAM khUba carcAtI hatI. sAMja paDI nathI ane nagaranAM AbAlavRddha sau vahelA vahelA taiyAra thavA lAge ane Aje kaI jagyAe naTonA khelo thavAnA che tenI tapAsa karI tyAM veLAsara pahoMcI jaIne sArI jagyA meLavI laIne goThavAI jAya. aMgabhaMginA vividha prayogo karanAra ghaNIya maMDaLIo dara sAla nagaramAM AvatI hatI paNa A naTamaMDaLIe to AkhA nagarane gheluM karI mUkyuM hatuM. temanA khelomAM kauzalya hatuM, sAhasa hatuM paNa naTo je najAkatathI prayogo karatA hatA tenAthI loko khUba prabhAvita thaI jatA hatA. ATaluM jANe ochuM hoya tema A maMDaLImAM vaLI eka rUpALI naTI paNa hatI. te jAte khela to kyAreka ja karatI hatI paNa haMmezAM muMdarA bajAvatI ane vacce vacce mIThA lahekAthI naTane utsAha ApatI hatI. A naTInA sUranA vaheNamAM yuvAno to zuM paNa vRddhoya jANe vahI jatA hatA. puruSonI kyAM vAta karavI? A naTakanyAne jovA, sUramAM sAMbhaLavA ane tenI mohaka adAone nihALavA nagaranI strIo paNa cokamAM AvI jatI hatI. nagara AkhuM A naTamaMDaLInA khela-kUdanA prayogo jovA hele caDyuM hatuM. corAyAnI vacce khoDelA vAMsanA thAMbhalA uparanA doraDA upara sarakatA naTa sAme AMkhamicolI karatI naTakanyA, mRdaMga upara thAya ApatI tyAre doraDA upara nartana karatA naranA pagamAM kaMIka anokhA baLano saMcAra thato hato ane te avanavI kaLAo dekhADato hato. naTI vAMsanI ANa sAcIne UbhI rahetI hatI paNa tenI najara to doraDA upara sarakatA naTa 158 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 mA pramAdi nizAtyaye upara ja ramyA karatI hatI. bIjI bAju khela jovA bhegA thayelA lokonI AMkho naTanA khela jovA karatAM vadhAre to nakanyAnA dehalAlitya upara maMDAyelI rahetI hatI. tarulatA jevA hAthanI mRdaMga upara paDatI thapATe thapATe lokonAM haiyAM nAcI UThatAM hatAM. madharAta pachI doraDA upara nAcato rUpALo naTa nIce Utare tyAre naTInI AMkho jANe tene bheTI letI hoya tema AnaMdathI chalakAI jAya. naTakanyAnA mukhamAMthI eka veNa na nIkaLe paNa tenI AMkho naTanI saphaLatA ane salAmatInA raMgathI jANe raMgAI jAya. divase paNa nagarajano A na.maMDaLInA adbhuta khelo ane naTInI najAkatanI vAto karatAM thAkatA nahi. naTamaMDaLInI carcAno zora eTalo moTo ane vyApaka hato ke chevaTe te rAjagaDhanI UMcI dIvAlo kUdIne paNa vayovRddha rAjavI sudhI pahoMcI gayo. sAmAnya rIte aphINanA pAsamAM ane sattAnA kephamAM DUbelo rAjavI nagarajanonI vAto upara jhAjhuM dhyAna Apato nahi paNa A naTamaMDaLInA ajAyaba prayogo ane naTInA adbhuta saundaryanI vAtothI eTalo to prabhAvita thai gayo ke tene A prayogo jovAnuM ane khAsa to naTIne nIrakhavAnuM mana thayuM. rAjadarabAranuM AmaMtraNa maLatAM naTamaMDaLI to khuzakhuzAla thaI gaI. rAjagaDhamAM khela karavAno divasa nakkI thayo. te divasa mATe namaMDaLIe saune mATe raMgaberaMgI vastro ane AbhUSaNo khAsa taiyAra karAvyAM. vadhAre heratabharyA prayogo karI rAjAne rIjhavavA be-cAra khUba jokhamI khelo paNa taiyAra karyA. pelA rUpALA naTe te mATe keTalIya riyAjha karI lIdhI. namaNI naTaDI riyAjhamAM mRdaMgane tAla ApI sahayoga karatI hatI paNa tenuM mana AnaMdane badale koI agamya bhItithI bharAI jatuM hatuM. jyAre bIjI bAju naTamaMDaLInA sabhyo to AnaMdathI thanaganI rahyA hatA ane rAjagaDhamAM chello khela pADI rAjAne rIjhavI bhAre InAma meLavI A nagarImAMthI vidAya thavAnI taiyArIo paNa karatA hatA. rAjagaDhanI aMdara thanArA khelanI pUrvataiyArI rUpe naTamaMDaLIe eka Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 karmavAdanAM rahasyo saptAha pahelAM anya sthaLoe khela karavA javAnuM baMdha karI dIdhuM hatuM, paNa gAmanI bahAra paDelA naTono taMbuo to divasa-rAta riyAjhanI. cahalapahalathI bharAyelA rahetA hatA. bhAMgI rAte paNa mRdaMga paDatI mUdu thapATonA tAlano nAda dUra dUra sudhI relAto hato. je lokone rAjagaDhamAM khela jovAnuM AmaMtraNa maLyuM hatuM teo potAne nasIbadAra mAnatA hatA ane je rahI gayA te AmaMtraNa meLavavAnI peravIo karatA hatA. naTamaMDaLInA nagaranivAsano chello divasa AvI pahoMcyo. rAjagaDhamAM dIpamAlAo jhaLahaLI UThI ane mahelanI AgaLanA vizALa cokamAM vAMsa khoDAI gayA. raMga-beraMgI vastro laherAvI namaMDaLIe rAjagaDhamAM praveza karyo. badhI goThavaNo thaI gayA pachI naTakanyAe mRdaMga upara rozathI thApa mArI ane rAjAne jANe lalakAryo. darabArIo potapotAnA sthAne goThavAI gayA hatA. rANIvAsa cakanI pAchaLa AvIne besI gayo hato. chevaTe vayovRddha rAjavI yauvanane pakaDIne cAlatA hoya tema AvIne jharUkhAmAM beThA. kephathI temanI AMkhonA khUNAmAM lAla Tasaro tarI AvelI dekhAtI hatI. naTamaMDaLInA naToe khUkIne rAjAnuM abhivAdana karyuM zaMkha-koDIo ane chIpalAMnA dAgInA paherIne raMgIna AbhUSaNothI sajja thayelI namaNI nadIe jyAM potAnuM mastaka saheja namAvIne rAjAne vaMdana karyuM tyAM rAjAnI AMkhamAM jANe eka bhaDako thayo. A bhaDako joIne dUrathI paNa A naTI jANe dAjhI gaI. paNa InAma akarAma meLavavAnI AzAmAM nAcatA-kUdatA naTone to teno aNasAra na Avyo. rAtri jAmatI gaI ane naTamaMDaLInA khelo thatA gayA ane darabArIo tene tALIonA gaDagaDATathI vadhAvI letA hatA. ema karatAM karatAM madharAta vItI gaI. keTalIka rANIo to UThIne sUvA paNa cAlI gaI. darabArIo paNa have UMdhe bharAvA lAgyA hatA, naTo paNa thAkatA jatA hatA paNa rAjA ekalo aNanama hato. jANe khelathI khuza thayo na hoya tema te naTonA mukhIyAne kaMIka avanavA khela batAvavA sUcanA karato hato. chevaTe nTakanyA pharI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA pramAdi nizAtyaye 161 AgaLa AvI ane mRdaMga upara roza ane jozathI thApa mArI tyAre tenI AMkhomAM tejano koI aMgAro hoya tema lAgyuM. pelo sohAmaNo naTa pharI pAcho be vAMsa vacce jhUlatA doraDA upara caDI gayo ane lokoe kayAreya joyA na hoya tevA adbhuta khela karavA lAgyo paNa rAjA rIjhato nathI. rUpALA naTe vaLI vadhAre jokhamI khela karI rAjA sAme joyuM paNa rAjAnI najara to naTaDInA aMga upara ja pharatI hatI. naTa pAmI gayo ke rAjA tenAthI rIjhavAno nathI. doraDA uparathI Ama tema saraktA naTe, nIce UbhelI naTI sAme joI izArAthI kaMI pUchyuM. badhA to izArAnI A bhASA na samajyA paNa doraDA upara nartana karatA paganI vAta mRdaMga upara ramatA komaLa hastanI nAjuka aMgulIo samajI gaI. naTaDIe rozamAM AvI mRdaMga upara thApa mArI tAla badalyo ane mIThA kaMThe lalakAryuM mA pramAdi nizAtyaye ... naTaDIe paMktinA pratyeka akSarane sUra sAthe evo to vahAvyo ke rAtri jANe karuNAthI bharAI gaI. naTe izArAmAM pUchyuM hatuM ke have rAjA khelathI rIjhe tema nathI kAraNa ke tenI najara tArA rUpa upara che. tenA uttaramAM mRdaMgano tAla badalI sUramAM naTakanyAe saMbhaLAvyuM ke have to rAtri pUrI thavA AvI che tuM pramAda na karIza. rAtano aMta najIkamAM che A khela paNa chello che. tuM ATalo khela ALasa karyA vagara karI le. pachI ApaNe badhuM saMkelI laIzuM. have rAjA rIjhe ke na rIjhe tenI sAme joIza nahi. thoDIka vArano ja khela che. utAvaLa na karIza. rAtri pUrI thavAnI taiyArImAM che ane prabhAta najIkamAM ja che. naTakanyAno kaMTha relAyA kare che ane rAtrinA nIrava vAtAvaraNamAM sUranA pratyeka Aroha-avaroha sAthe mRdaMga tAla-mela sAdhI rahyuM che. tyAM acaraja thayuM. rAjAnI bAjunA jharUkhAmAMthI sohAmaNA rAjakuMvare hAtha uparathI vIMTI utArIne naToe pAtharelA uparaNA upara nAkhI. e vIMTI uparanuM pAnuM dIpamAlAonA tejathI camakI rAtanA aMdhakAramAM tejakiraNo phelAvatuM hatuM. A vIMTI koNe nAkhI e sau jANe e pahelAM to bAjunA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 karmavAdanAM rahasyo jharUkhAmAMthI svarUpavAna rAjakanyAe potAnA hAtha uparathI utArIne suvarNanuM kaDuM nIce pheMkayuM. kaDA upara jaDelAM ratno dIpamAlAonA tejathI jhabakI rahyAM. rAjAe camakIne baMne tarapha pRcchAnI najare joyuM tyAM to dIvAlanI othe chupAyelA eka saMnyAsIe AgaLa AvIne potAnI kaMthAmAMthI eka hIro kADhIne naTonI AgaLa dharI dIdho. khela jovA bhegA thayelA darabArIo ane rAjakuMTuMbanA anya sabhyo AzcaryathI, ociMtA paDelI bheTone visphArita netre joI rahyA. tyAM to rAjAe pote gaLe laTakato hIrAno hAra kADhIne namaMDaLIe bichAvelA uparaNA upara nAkhyo. sau digamUDha thaI gayA. khela samApta thayo. doraDA uparathI naTa nIce Utaryo. naTaDInI AMkho harSanAM AMsuthI chalakAI gaI. naTono mukhIyo amUlya ratno ane darabArIoe paNa nAkhelI bheTa-sogAdothI bharAyelA uparaNAne sameTatAM saune mUkI-jhUkIne salAma karato hato. tyAM rAjAe saune rokyA ane rAjaputrane pUchyuM, huM to rAjA chuM sauthI prathama bheTa ApavAno adhikAra mAro che paNa e zirastAno bhaMga karI teM mArAya pahelAM vITIM kema nAkhI." ' rAjakumAre kahyuM, 'pitAzrI tame ATalA vRddha thayA cho, chatAMya rAjyanI dhUrA mArA hAthamAM soMpatA nathI. mArI kaMI sattA nathI. koNa jANe kayAreya marazo ane huM kayAreya rAjA thaIza. kayAre mAro hukama cAlaze-Ama keTalAya vakhatathI huM vicAra karyA karato hato. kAle savAre baLavo karI tamane mArIne rAjagAdI kabaje karI levAno chevaTe meM vicAra karyo hato. tyAM naTaputrInA A gIta ane mIThI halake mane DhaMDhoLyo ke pitAzrI jIvI jIvIne keTaluM jIvaze? thoDAka samaya mATe pitAnI hatyA karI zA mATe temanA lohIthI hAthe raMgavA? rAtri pUrI thavAnI che ane savAra paDavAnI taiyArI che - ema sUcavatI paMkita sAMbhaLI mAro vicAra badalAI gayo. Ama, A naTIno moTo upakAra che tethI meM utsAhamAM AvI jaIne vIMTI pheMkI." Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA pramAdi nizAtyaye 163 rAjAe rAjakuMvarI sAme joyuM to teNe AMsubharI AMkhoe rAjAne page paDatAM kahyuM bApujI! mane mApha karo. mAro yauvanakALa vahI gayo che paNa tame kayAMya mArAM lagna nathI karAvatA. jyAM jyAM kaMI prayAsa thAya tyAM kaMIne kaMI tame vAMdhA-vacakA kADho cho ane mArA vivAhanI vAta aTakI paDe che. tamane tamArA vaTano khyAla che paNa vItI rahelA mArA yauvanano khyAla nathI rahyo. tethI meM mArA premI sAthe nAsI javAnI goThavaNa karI hatI. mAro premI rajapUta atyAre gaDhanI bahAra ghoDAM taiyAra rAkhIne ja Ubho haze. A nATakanyAnA gIta ane madhura kaMThe mane vicAra karatI karI mUkIhave pitAzrI keTaluM jIvaze? mArA A kRtyathI temanI zAna dhULamAM maLI jaze ane teo A AghAta nahi jIravI zake. Ama vicAratAM meM mAro nirNaya badalyo ne saveLA eka apakRtya karavAmAMthI bacI gaI tenI khuzImAM meM mArA hAtha uparanuM kaDu nadI tarapha pheMkayuM." rAjAe chevaTe pelA sAdhu tarapha joyuM to te page lAgIne bolyo, 'rAjAjI, mArI to vAta ja na karazo. nAno hato tyArathI saMsAra choDIne saMnyAsI thayo chuM paNa kayAMya bhagavAna dekhAyA nahi. vaLI have ghaDapaNa thatAM Ama bhaTakI-bhIkhIne khAvAnuM ane game tyAM paDyA rahevAnuM veThAtuM nathI. tethI kAle savAre sAdhuno bhekha utArIne huM saMsAramAM pAcho vaLavAno hato. tyAM naTaDInA gItathI huM coMkI UThayo - re jIva, have keTalA sAru A bhava bagADavo ane uttama sAdhupaNuM-cAritra gumAvavuM? thoDuka veThI le. have jhAjhuM jIvana bAkI nathI. mohanI rAta pUrI thavAnI taiyArImAM che tyAre pramAda na rAkhIza - ALasa na karIza. Ama, A narakanyAnA gIte ane tenI mIThI halake mane bacAvI lIdho. Ama tenA lIdhe mAruM sAdhujIvana bacI gayuM - je thoDIka vAra rAha na jovAne kAraNe gumAvI beTho hota. mArI pAse bacAvI rAkhela eka hIro hato je meM A kaMthAmAM-godaDImAM chupAvI rAkhyo hato. amUlya sAdhupaNuM bacI gayuM tenI khuzImAM meM te hIro AvIne naTaputrInI AgaLa dharI dIdho.' paroDhanA samaye darabAragaDhamAM eka pachI eka Azcarya bahAra paDatAM Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 kaMrmavAdanAM rahasyo hatAM. chevaTe saunI najara rAjA sAme maMDAI. rAjAe gaMbhIra avAje kahyuM: 'sAcuM pUcho to huM A naTaDInA rUpa upara mugdha thaI gayo hato. A naTaputrI doraDA upara nAcatA-ramatA naTanA premamAM che te mane dekhAtuM hatuM tethI mane thayuM ke jo A naTa uparathI paDIne marI jAya to pAchaLathI sAmadAmathI lobhAvIne A naTIne mArI banAvI zakIza. tyAM mRdaMganI haLavI thapATo sAthe relAvelA gItanA zabdoe mane DhaMDhoLyo ke have ATalI to uMmara thaI. mota to mArAM bAraNAM khaTakhaTAve che.huM to A naTInA pitAtulya chatAMya mArI najaramAM A jhera bhaLyuM. mane tenA gItanA zabdonI coTa vAgI ke have to mAre motanI taiyArI karavI joIe. jIvana pUruM thavA AvyuM che. AgaLanA jIvananuM suMdara prabhAta jovuM hoya to mAre have viSaya-kaSAyomAM na ramatAM mArA AtmAnA hitano vicAra karavo joie ane bAkInuM jIvana japa-tapa-dAna-ityAdi pravRttio tarapha vALI levuM joIe. mArI pAse have samaya ocho che, mAre dharma sAdhIne bAkInA jIvanano uttama upayoga karI levo joIe. gherI mohanidrAmAMthI mane jagADanAra A naTakanyA che. ApaNA sau upara A naTakanyAno moTo upakAra che. have huM pUro jAgI UThyo chuM. rAjakumAranA rAjayAbhiSekanI taiyArI karavAno huM Adeza ApuM chuM. rAjakumArInA premIne sanmAna sAthe laI Avo. huM tenAM ghaDiyAM lagna karAvuM chuM.' tyAM pUrva dizAmAM prabhAtano bALasUrya surabhIbharyuM potAnuM moM kADhI bahAra AvI rahyo hato. eka pachI eka AvI paDelAM AzcaryothI badhAM stabdha thaI gayAM hatAM. naTamaMDaLI avAk thaI gaI hatI. chevaTe naTaputrIe AgaLa AvI rAjAne vaMdana karyA. rAjAe pelA rUpALA naTane pAse bolAvyo. te rAjAne page lAgyo. rAjAe khuza thaIne tenA gaLAmAM potAnI motInI mALA nAkhI ane rAjya taraphathI temanAM lagna karAvI ApavAnI ghoSaNA karatAM naTakanyAne kahyuM, 'beTI AjathI A darabAragaDhane tAruM piyara mAnaje. tuM to amArI jananI jagadaMbA jevI che. tArI kRpAthI ame sau bacI gayAM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA pramAdi nizAtyaye karmanA udayamAM nimittanI prabaLatA darzAvatI A kathA che. nimitta eka ja che. naTakanyAe gAyelI paMkita mA pramAvi nizAye... paNa tenI saunA upara kevI asara thaI te ApaNe joI gayA. hA, pUrvabhUmikA saunI potapotAnI hatI. upAdAnamAM baLa hatuM je prabaLa nimitta maLatAM chatuM thaI gayuM. baLavAna nimitta zuM nathI karI zakatuM? karmanA udayamAM nimittanuM khUba mahatva che. Aja-kAla ghaNA loko nimittanuM mUlya nathI gaNatA paNa nimittanI avagaNanAmAM keTaluM moTuM jokhama che te A kathA uparathI samajAya che. are! nimitta to eTaluM baLavAna che ke te ghaNI vAra aMdara paDelA karmane samaya pahelAM kheMcI lAvIne udayamAM lAve - jene karmanI uddIraNA kahe che. yogya nimittane abhAve sAruM karma paNa bAjue paDyuM rahe che ane teno prabhAva batAvI zakatuM nathI. sArAM nimitto zubha karmanA udayanI anukULatA karI Ape ane jIva upara sArA saMskAra paNa pADe jyAre kharAba nimitto azubha-kharAba karmanA udayanI anukULatA karI Ape ane jIva upara tenI bhUMDI chApa choDatuM jAya. ApaNI dareka dharmakriyAo ane anuSThAno sArAM nimitto pUrAM pADe che. tethI to lagabhaga badhA ja dharmoe deva - darzana - pUjana - arcana - vaMdana - kIrtana - prArthanA ityAdino Agraha rAkhyo che. emAMya satsaMganuM to bahu ja mahattva che. satsaMga jevuM koI prabaLa nimitta nathI. 165 bIjI paNa eka majAnI vAta - nimittanA prabhAvathI koI puNyakArya udayamAM tenA samaya pahelAM AvI gayuM hoya ane te ja samaye bIjA pApakarmano kALa pAkI gayo hoya ane te paNa udayamAM Ave to puNyakarmanA udayamAM, pApakarmanA udayane bhaLavuM paDe jethI pApakarmano prabhAva ghaNo ghaTI jAya. vaLI e puNyakarmano udaya prabaLa hoya to pApakarmane potAno khAsa prabhAva batAvyA vinA AtmAthI vikhUTA paDI javuM paDe jene pradezodayathI bhogavAyela karma kahe che. karmavAdanAM AvAM gahana rahasyone jo ApaNe samajyA hoIe to nimittone ApaNe saheja paNa alpa na AMkIe. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda-samaja karmabaMdha = karma paramANuonuM AtmA sAthe joDAvuM. karmano udaya = baMdhAyelA karmanI asara vartAvA mAMDe. vipAkodaya = phaLanI jema amuka samaya pachI pAkIne karmanuM udayamAM AvavuM. kAryarata thavuM. bAMdhelA karmanuM pariNAma AvavuM. pradezodaya = karmanuM udayamAM AvIne asara karyA vinA kharI paDavuM. svaprakRti = je prakRtinuM karma baMdhAyuM hoya e ja prakRtimAM karmanuM udayamAM AvavuM. paraprakRti = karma udayamAM Ave paNa anya prakRtinA karmanA udaya sAthe te bhaLI jAya jethI tenI asara-tAkAta ghaTI jAya. * sattAmAM raheluM karma = je karma udayamAM AvyuM nathI paNa samaya thatAM udayamAM AvavAnuM. sattAmAM paDelA karmamAM pheraphAra thaI zake. prakRtibaMdha = baMdhAyela karma kayA prakAranI asara karaze. sthitibaMdha = baMdhAyelAM karma AtmA sAthe keTalo samaya raheze. rasabaMdha = baMdhAyela karma keTalI tIvratAthI asara karaze. anubaMdha = karmanI paraMparA nakakI karanAra karmabaMdha mithyAtva = vastunuM svarUpa hoya tenAthI viparIta dekhAvuM. aviratI = saMyamamAM na rahevuM. kaSAya = krodha, mAna, mAyA, lobha vagere vRttio. nokaSAya = hAsya, rati (gamo), arati(aNagamo), bhaya, zoka, jugupsA ityAdi sahacArI bhAvo. yoga = mana, vacana ane kAyAnI pravRtti jJAnAvaraNIyakarma = jJAnazakita-jANavAnI zakitane AvaranAra karma darzanAvaraNIya karma = darzanazakita-javAnI zaktine AvaranAra karma 166 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda-samaja 167 mohanIya karma = jene kAraNe jIvane rAga-dveSanI pariNatI thAya ane saMsAra vadhe. vedanIya karma = je karma udayamAM AvatAM jIvane sukha duHkhanuM saMvedana thAya. AyuSya karma = manuSya, tiryaMca (pazu-pakSI), deva ane nArakI ema cAra gatimAMthI jIva kaI gatimAM jaze te nakkI karI ApanAra karma. nAmakarma = aMga-upAMga, dehAkRti, rUpa-raMga vyakitatva, jaza-apajaza, svara ityAdi ApanAra karma. gotrakarma = ucca ke nIca kuTuMbamAM, jJAtimAM, jAtimAM janma ApanAra karma. aMtarAyakarma = bhoga-upabhoga, lAbha, dAna, utsAha, baLa ityAdinI ADe AvanAra karma.. darzanamohanIyakarma = sAcA-khoTAno khyAla na AvavA de tevuM karma cAritramohanIyakarma = je kharuM lAge tenuM AcaraNa na thavA de tevuM karma. saMyama na levA de. ghAtI karma = AtmAnA guNono aizvaryano dhAta karanAra karma. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane vedanIya. aghAtI karma = A janmanA zarIra sAthe saMlagna karma. vedanIya, nAma, gotra ane AyuSya karma.. saMkramaNa = baMdhAyela karmamAM anya karmanuM bhaLavuM jenAthI tenI tAkAtamAM vadhaghaTa thAya. A pheraphAra sajAtIya prakRtimAM ja thaI zake. pariNAme tenI asaramAM pheraphAra thaI jAya. * uddIraNA = udayamAM AvavAnI vAra hoya tevA karmane vahelA udayamAM lAvavuM. nikAcIta = je karmamAM pheraphAra na thaI zake evuM gADha karma udayAvalikA = udayamAM AvavA AgaLa AvIne goThavAyeluM karma jeno udaya rokI zakAya nahi. rasadhAta = baMdhAyela karmanI asarane ochI karavI. sthitighAta = baMdhAyela karmanI udayamAM AvavAnI mudatane ochI karavI. anartha daMDa = vagara levA-devAe bAMdhela karma jenAthI AtmA phogaTano daMDAya. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 karmavAdanAM rahasyo upazama = karmanA paramANuonuM TharIne nIce besavuM jethI tenI tAtkAlika asara na thAya. viveka = sArA khoTAnI parakha. saMvara = AtmA sAthe joDAvA AvatA karma paramANuone rokavA. nirjarA = jIva sAthe joDAyela karma paramANuone kheravI nAkhavA. mokSa = AtmAnI karma rahita avasthA. anaMta AnaMdamAM zAzvata sthiti. " audAyika bhAva = karmanA udaya vakhate pravartato bhAva. aupathamika bhAva = je bhAvathI karmanuM zamana thAya jethI tenI tAtkAlika asara na thAya. kSAyika bhAva = je bhAvane kAraNe karmono kSaya thAya-karmo tUTIne AtmAthI alaga thaI jAya. kSAyopathamika bhAva = je bhAvane kAraNe thoDAM karmono kSaya thAya ane AtmAthI alaga thAya to keTalAMka karmo zamI jAya. kSapaka zreNI = uttarottara vadhato bhAvollAsa je samagra karmone AtmAthI alaga karIne ja rahe. avadhijJAna = amuka maryAdA sudhInA kSetramAM ane kALamAM joI zakavAnI zakitavALuM jJAna. kevaLajJAna = AtmAnI phakta jJAnamaya avasthA-kRtakRtya avasthA. jemAM AtmAnI anaMta saMpadAno AvirbhAva thAya. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavAdanI mArmikatAno graMthA " 'karmavAdanAM rahasyo' caMdrahAsa trivedInuM mArmika ane maulika kahI zakAya tevuM vAcanakSama saraLa pustaka che. pustakanI zarUAtamAM karmanA siddhAMtanI saraLa bhASAmAM 'carcA-vicAraNA karavAmAM AvI che. pachInA bhAgamAM rasALa kathA dvArA karmavAdanA mahAna ane sarvasvIkRta 'siddhAMtane khullA karI ApavAmAM AvyA che. lekhakanI A rIta rocaka che temaja vAMcakane khabara paNa na paDe tema siddhAMtanA marmane tenA manamAM utArI de che. vidvAna temaja | sAmAnya bhaNelA saune samajAya, gamI jAya ane marma aMdara 'Utare tevuM A pustaka che. A dRSTie A graMtha karmavAdanI mArmikatAno eka sarvajanabhogya graMtha banI rahe che."