________________
કર્મબંધની પરંપરા
૫૧ પુણ્યનો જ હોય. એમાંય જો ભાવો શુદ્ધ કે વિશુદ્ધ હોય તો અનુબંધ એટલો શકિતશાળી પડે કે જીવને ઝપાટાબંધ પરમ સુખ અને પરમ ઐશ્વર્યમાં પહોંચાડીને જ વિરમે.
આ છે અનુબંધનાં રહસ્યો જેના વિષે અન્ય કર્મ-સિદ્ધાંતો આટલા ઊંડે ઊતર્યા નથી અને આ વિષયમાં મોટે ભાગે મૌન સેવે છે.
જૈન દર્શનમાં સમ્યમ્ દર્શનનું જે મહત્વ છે તેનાં અનેક કારણો છે પણ એમાં એક પ્રબળ કારણ છે પુણ્યનો અનુબંધ. સમ્યગુ દર્શન જેને પ્રાપ્ત થયું હોય તેને કદાચ પાપનો બંધ હોય પણ અનુબંધ તો પુણ્યનો. આમ તેની પરંપરા પુણ્યની જે શુભમાં રાખીને છેવટે શુદ્ધમાં લઈ જઈ મુક્તિપથ ઉપર છોડી દે. '
આમ, કર્મના બંધ અને અનુબંધ વિષે જો આપણી જાણકારી હોય તો આપણે સાવધ થઈ જઈએ અને આપણે આપણી પ્રગતિનો માર્ગ ચાતરી લઈ શકીએ. આપણી પ્રગતિ, ઉન્નતિ આપણા જ હાથમાં છે પણ તે માટે આપણે પોતે પુરુષાર્થ કરવાનો છે. જો કોઈ માર્ગ બતાવનાર ભગવાનના પગ પકડીને બેસી જાય અને જે તે ચાલે જ નહીં તો તે બચી ન શકે. ભગવાને બતાવેલા માર્ગે ચાલવાનું છે આપણે. ભગવાને માર્ગ બતાવ્યો એટલું જ નહીં પણ અઢી હજાર વર્ષ પહેલાં આપણી સમક્ષ તેના ઉપર ચાલી બતાવ્યું. છતાંય આપણે બેસી જ રહીએ તો તેમાં ભગવાન પણ શું કરે?
