________________
વસૂલાત
જે વેદના સહેવી પડી હતી તેનો પણ આમાં હિસાબ આવી ગયો. ગૌરી અને વિનાયક પુત્રના આમ અકાળે થયેલા અવસાનથી જીવનભર હવે જે ત્રાસ અને વેદના સહેશે એમાં કુમારની વેદનાની બાદબાકી થઈ. હવે ગૌરી અને વિનાયકને જીવનમાં કોઈ રસ-કસ રહ્યો નહીં. સમૃદ્ધિ અકારી થઈ પડી. આમ, દુઃખનું ખાતું સરભર થયું અને પેલી પાડોશણ ડોશી આ જન્મે કુંવારી વિધવા થઈ તેનાં કર્મ જીવનભર ભોગવશે.
કર્મના સિદ્ધાંતથી જે માહિતગાર ન હોય, જેને કર્મની વસૂલાત નીતિ-રીતિનો ખ્યાલ ન હોય તેને તો ભાગ્યે જ ખબર પડે કે આ હિસાબ કેવી રીતે મંડાયો અને કેવી રીતે ચૂકતે થયો. કુમારના મૃત્યુ પછી ગૌરીને ચડતા દિવસ રહ્યા અને જતે દિવસે પુત્રનો જન્મ થયો ત્યારે કોણ સમજી શકે કે આ તો કર્મ બાજી ગોઠવી રહ્યું છે. લેણું લેવા પણ પુત્ર આવે. લગ્નની પહેલી રાત્રિ પણ જોયા વિના લગ્નના દિવસે વરનું અવસાન અને કુમળી કન્યાનું વૈધવ્ય જોતાં લોકોને કર્મની વ્યવસ્થા જાણ્યા વિના કૅવી રીતે સમજાય કે કુદરત ક્રૂર નથી. ભગવાન કોઇનું સારું-માઠું કરતો નથી. આ તો બધાં આપણે કરેલાં કર્મોનાં લેખાં-જોખાં છે. અને પૂર્વજન્મનાં લેણાં-દેણાંની વસૂલાત છે.
૯૩
