________________
પરિવર્તન અને વિસર્જન
કયાંથી રહે? કર્મનો પ્રદેશોદય સ્વાભાવિક રીતે પણ થાય અને જાણીબૂઝીને પણ કરી શકાય.
બીજી બાજુ એવું પણ બને છે કે શકિતશાળી મહાપુરુષો જ્યારે બધાં કર્મોનો હિસાબ ચૂકવવા બેઠા હોય ત્યારે ઉઘરાણી કરવા જે કર્મો ન આવ્યાં હોય તેમને પણ સામેથી બોલાવીને, આગળ ખેંચી લાવીને ભોગવી લે છે. પછી ભલેને વિપાકથી તે કર્મ ભોગવવાં પડે. તેને ઉદ્દીરણા કહે છે. આવા જીવો બધી અનુકૂળતા હોય ત્યારે પુરુષાર્થ કરીને કર્મને આગળ ઘસડી લાવે અને તેનો વિપાક વેઠી લે. સારા દિવસો હોય ત્યારે આવેલી આફતો સહી લેવાય પણ કપરા કાળમાં આવતી મુશ્કેલીઓ જીવલેણ લાગે છે. આમ, અધ્યાત્મ ક્ષેત્રના વીરલાઓ સામેથી કર્મને બોલાવીને તેનો હિસાબ ચૂકતે કરી દેવાનું પસંદ કરે છે.
આ બધું કેવી રીતે થઈ શકે તેની વાતો ઘણી ગહન છે અને આ પુસ્તકમાં વ્યાપની બહાર છે તેથી આપણે અહીં તેને છોડી દઈએ.