Page Text
________________
કર્મવાદનાં રહસ્યો
તેનાથી બચવું મુશ્કેલ છે. તેથી પ્રથમ તો આપણે એ વાત વિચારી લઈએ કે ક્યાં કારણોથી કર્મો બંધાય છે? શુભ કર્મ અને અશુભ કર્મ બંને માટે ક્યાં પરિબળો જવાબદાર છે? જે કર્મ બંધાઈ ચૂક્યાં છે તેને માટે શું થઈ શકે તે વાત આગળ ઉપર વિચારીશું પણ પહેલાં તો જાગ્યા ત્યાંથી સવાર ગણીને આગળ વધીએ.
૩૮
આપણે આગળ ઉપર આઠ પ્રકારનાં કર્મોની વાત કરી હતી તો તે આઠેય પ્રકૃતિનાં કર્મોનું જીવ કેવી રીતે ઉપાર્જન કરે છે તે વિશે ચર્ચા કરીએ.
મનુષ્યને અજ્ઞાન જેટલું કોઈ કષ્ટ નથી. અજ્ઞાન જેવો કોઈ અંતરાય નથી. માણસ જ્ઞાન મેળવવા પ્રવૃત્ત થાય નહીં અને થાય તો પણ તેને જ્ઞાન કોઠે ચડે નહીં – આવું કર્મ હોય છે. જ્ઞાન, જ્ઞાની, જ્ઞાનનાં સાધનો ઇત્યાદિની ઉપેક્ષા કરનાર, તેની નિંદા કરનાર, તેનો નાશ કરનાર, તેનો દુરુપયોગ કરનાર જીવ, જ્ઞાનાવરણીય - જ્ઞાનને અવરોધનાર કર્મ બાંધે છે. જેટલા રસથી કે ઉત્સાહથી આવી અવહેલના કરી હોય એ પ્રમાણે આ કર્મનો બંધ પડે છે. કોઈ ભણતું હોય તેને વિક્ષેપ પાડીએ, કોઈને ભણવા ન દઈએ તો પણ આ કર્મ બંધાય છે. જ્ઞાન આપતાં પુસ્તકો વગેરેને અશુચિ ભરેલી જગાઓએ નાખીએ કે ત્યાં બેસીને વાંચીએ તો પણ આ બંધ પડે છે. ટૂંકમાં જ્ઞાન, જ્ઞાની કે જ્ઞાનનાં સાધનોની વિરાધના કરવી. જે આવી વિરાધના કરે છે તે પરભવમાં જ્ઞાનથી વંચિત રહે છે. તેમને જ્ઞાન કોઠે ચડતું નથી. તેઓ શૂન્ય મનવાળા જડ અને વિવેકરહિત થાય છે. આથી ઊલટું જ્ઞાનીના વિનયથી, જ્ઞાનના બહુમાનથી, જ્ઞાનનાં સાધનો તરફના આદરથી, અન્ય જીવોને જ્ઞાનપ્રાપ્તિમાં સહાય કરવાથી જ્ઞાનનો ઉઘાડ થાય તેવું કર્મ બંધાય છે.
-
જૈન તત્ત્વજ્ઞોએ જ્ઞાન અને દર્શન બંનેને જુદાં પાડ્યાં છે. જ્ઞાન એટલે વિશેષ બોધ અને દર્શન એટલે સામાન્ય બોધ. નિદ્રાને પણ દર્શન સાથે સંબંધ છે. દર્શનશક્તિને અવરોધનાર કર્મને દર્શનાવરણીય કર્મ કહે છે. જે દર્શન, દર્શની અને દર્શનનાં સાધનોની વિરાધના કરે છે
| SR No. | 005708 |
| Book Title | Karmvadna Rahasyo |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrahas Trivedi |
| Publisher | Gurjar Agency |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 178 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |