Page Text
________________
કર્મવાદનાં રહસ્યો
કરનાર વ્યકિત તેને પ્રતિકૂળ વેદના થાય એવાં જ કર્મો ખડકે છે. આ વાતોને ખ્યાલમાં રાખી આપણા આચાર-વિચાર ગોઠવીએ તો ભાવિની કેટલીય અશાંતિ અને પ્રતિકૂળ સંવેદનોથી બચી જઈએ. જો કે અહીં એ વાતનો ઉલ્લેખ કરવો અનિવાર્ય છે કે સાનુકૂળ વેદન-શાતાવેદનીય કર્મના ભોગવટા વખતે જે સાવધ નથી રહેતો અને છકી જાય છે. તે જીતેલી બાજી હારી જાય છે, કારણ કે રુચિર સંવેદન એ છે તો સાંસારિક સુખ; જેનો ભોગવટો ઘણુંખરું માણસને પાપપ્રવૃત્તિમાં વધારે જોડે છે.
હવે આપણે જે કર્મનો વિચાર કરવાનો છે તેને મોહનીય કર્મને નામે ઓળખવામાં આવે છે. તત્ત્વવેત્તાઓએ તેને સૌથી વધારે ઘાતક કર્મ ગયું છે કારણ કે જેનું મૂળથી જ વાંકું તેનું પછી બધુંય વાકું દારૂ પીધેલ વ્યકિતને જેમ વસ્તુનું યથાર્થ ભાન થતું નથી વળી તેના હલનચલનમાં સંતુલન હોતું નથી તેમ મોહનીય કર્મથી જકડાયેલા
વ્યક્તિને જીવન વિષેનો સાચો ખ્યાલ આવતો નથી. જો ભૂલેચૂકે તેને યથાર્થ દર્શન થઈ જાય તો પણ તેનો આચાર યથાર્થ રહેતો નથી. જેણે પ્રગતિ કરવી છે, સાચું સુખ મેળવવું છે તેણે માણસને મત્ત પ્રમત્ત બનાવનાર આ કર્મથી બચવું જોઈએ. આ કર્મના બે વિભાગો પાડવામાં આવે છે. દર્શન મોહનીય - જે કર્મ જીવની માન્યતા ઉપર અસર કરનારું છે અને ચારિત્ર મોહનીય - જે જીવના વર્તન આચરણને અસર કરનાર છે. દર્શન મોહનીયના પ્રતાપે આત્માને ભ્રમ થાય છે. તે સત્યને અસત્ય તરીકે જુએ છે અને અસત્યને સત્ય તરીકે જુએ છે. તેને બધું વિપરીત ભાસે છે. જ્યારે ચારિત્ર મોહનીય કર્મને કારણે માણસને જે સત્ય લાગ્યું હોય તે મુજબ તે આચરણ કરી શકતો નથી. આત્માના ગુણોનો સૌથી વધારે ઘાત કરનાર કર્મ ન બંધાય અથવા ઓછું બંધાય માટે જીવે સતત જાગૃતિ રાખવાની છે. આ કર્મ કષાયોના એટલે ક્રોધ અભિમાન કપટ લોભ મોહ અને જેને સહાયક કષાયો એટલે કે નોકષાયો તરીકે ઓળખવામાં આવે છે તે હાસ્ય રતિ(ગમો), અરતિ(અણગમો), ભય, શોક, જુગુપ્સા, પુરુષવેદ સ્ત્રીવેદ અને નંપુસક વેદ – આ
| SR No. | 005708 |
| Book Title | Karmvadna Rahasyo |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrahas Trivedi |
| Publisher | Gurjar Agency |
| Publication Year | 2013 |
| Total Pages | 178 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 13 MB |