________________
તુલાનો શનિ પણ શૂન્ય
૧૧૯ સ્વપ્નો સેવવાને બદલે, મળ્યામાં સંતોષ માનીને ધર્મ તરફ વળી જાવ અને પુરુષાર્થ કરતા રહો. આ ભવ તો બગડ્યો પણ આવતો ભવ તો સુધારી લો.” જોશીએ તત્ત્વની વાત કરી .
આવાં છે કર્મનાં રહસ્યો. જ્યોતિષ વિદ્યા સાચી પણ તે તો કર્મના પડછાયા જેવી. પૂર્વ જન્મોનાં કર્મ પ્રમાણે જન્મની કુંડળી પડે. ગ્રહો જાતે કોઈનું સારું ખોટું કરતા નથી. તે તો ગત જન્મોનાં કર્મનાં આ જન્મે કેવાં ફળ મળશે એ જ બતાવે છે. કર્મસત્તાને કોઈ થાપ આપી શકતું નથી. કન્યાના નિસાસે નિસાસે જે કર્મ બાંધ્યું તે નિસાસે નિસાસે જ ભોગવવું રહ્યું. એ કોણ મિથ્યા કરે?
સંત તુલસીદાસે કહ્યું છેઃ તુલસી હાય ગરીબકી કભી ન ખાલી જાય, મુએ ઢોર, ચામસે લોહા ભસ્મ હો જાય. તુલસીદાસના દુહાનો અર્થ ખૂબ સૂચક છે. લોખંડની છરીથી કસાઈએ ઢોરને મારી નાંખ્યું. મરેલા ઢોરના ચામડામાંથી લુહારની કોઢમાં ધમણ બની. કોઢમાં લોઢાને ઓગાળવા માટે લુહાર ધમણ ફૂંકતો જાય અને તેના પવનથી અગ્નિ તેજ થઈને લોઢાને ઓગાળી નાખે. તુલસીદાસને ધમણના ટૂંકાતા અવાજમાં પેલા મરેલા ઢોરના નિસાસા સંભળાય છે. એ નિસાસાના પવનથી અગ્નિ તેજથી જલી ઊઠે છે. અને જે લોઢાની છરીએ ઢોરને મારેલું તે જ લોઢાને એ નિસાસા ઓગાળી નાખે છે – લોખંડને ભસ્મ કરી નાખે છે.. | વિપાકમાં આવેલા કર્મના ભોગવટામાંથી નાસભાગ કરવાનો કંઈ અર્થ નથી. એમાંથી બચી ન શકાય. જે કર્મનો વિપાક થઈ ચૂક્યો છે તે તો વેઠવું જ પડે. પણ ધર્મ આપણા હાથની વાત છે. અર્થપ્રાપ્તિ માટે પ્રારબ્ધ જોઈએ. પણ ધર્મ કરવામાં પુરુષાર્થ જોઈએ એ વાત ઘણા ભૂલી જાય છે. જે બગડી ચૂક્યું છે તેને સુધારવાનું આપણા હાથમાં નથી. પણ હવે બીજું તો ન બગડે તે વાત તો આપણા હાથની છે – આપણા ઉદ્યમની છે.
