________________
કર્મબંધનું કબૂટર
૨૫ એવાં કર્મો બાંધ્યાં છે કે જે ઉદયમાં આવતાં આપણે તે યથા-તથા ભોગવ્યા વિના છૂટકો નથી.
ઘણી વાર એમ સાંભળવામાં આવે છે કે નાનું બાળક કોઈ મોટા અસાધ્ય રોગનો ભોગ બન્યું હોય છે. કોઈ સારો માણસ આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિથી પીડાતો હોય તો કોઈ અનાચારી, લુચ્ચો માણસ લહેર કરતો હોય છે. આવું જોઈને કે સાંભળીને આપણને પ્રશ્ન થાય કે આમ કેમ બને? આવી વાતથી ઘણી વાર માણસોને કર્મ ઉપરથી શ્રદ્ધા ઊઠી જાય છે. પણ એક સામાન્ય ગેરસમજને કારણે આપણે આ સંજોગોને મૂલવવામાં ભૂલ કરી બેસીએ છીએ. આપણે આવા સમયે મનુષ્યના વર્તમાનને જોઈને વિચાર કરીએ છીએ તેથી આ ભૂલ થાય છે. વર્તમાન જીવનના પડદા પાછળ હજારો-લાખો જન્મોના ઇતિહાસ પડ્યો છે. જે આપણી નજર બહાર રહે છે. આ જન્મો દરમિયાન જીવે કેટલાય કર્મો બાંધ્યાં હોય છે તે અત્યારે ઉદયમાં આવ્યાં હોય છે. કર્મની વ્યવસ્થા
ન સમજવાને કારણે, તેના નિયમોથી અજાણ હોવાને કારણે, માણસો : આ જન્મનાં કે આ કાળનાં કર્મોને નજરમાં રાખીને અભિપ્રાય આપે છે
કે તારણ કાઢે છે ત્યારે તે મૂંઝાય છે અને તેને કર્મ સાથે ખાસ મેળ બેસતો હોય તેમ લાગતું નથી. આપણે એક વાત બરોબર સમજી લઈએ કે કર્મ એ મહાસત્તા છે જેના કાળની સીમાઓ હજારો અને લાખો જન્મો સુધી ફેલાયેલી છે. . • આમ આપણે જે પ્રકારના કર્મબંધોની વાત કરી તેને પ્રકૃતિ-બંધના શબ્દથી ઓળખવામાં આવે છે અને તેનું વિભાગીકરણ કરી બતાવનાર
પારિભાષિક શબ્દો છે: (૧) જ્ઞાનાવરણીય (૨) દર્શનાવરણીય . (૩) વેદનીય (૪) મોહનીય (૫) આયુષ્ય (૬) નામ (૭) ગોત્ર અને (૮) અંતરાય.
જીવ કેવા પ્રકારે કર્મ ભોગવશે તે પ્રકૃતિબંધથી નક્કી થાય છે. અને તેને માટે જીવનાં મન, વચન અને કાયાના યોગો વધારે જવાબદાર હોય છે. વળી, આગળ આપણે ચર્ચા કરી ગયા હતા કે કર્મબંધ વખતે જીવ
