________________
૧૧૪
કર્મવાદનાં રહસ્યો
મારી નાખ્યો હતો તેથી મને જોતાં તેને મારા પ્રત્યે ભારે અણગમો થઈ ગયો અને તે નાસી ગયો. પણ મેં તે જીવ સાથે માયાળુ અને દયાપૂર્ણ વ્યવહાર રાખ્યો હતો, તેને અંતિમ સમયે સાત્ત્વન આપ્યું હતું -શાતા આપી હતી જેથી તેને જોતાં જ ખેડૂતને ખૂબ શાંતિ લાગી, તને સાંભળતા ખૂબ આનંદ થઈ ગયો અને તારામાં તેને વિશ્વાસ બેઠો. તારી સાથે રહેવા મળશે તે વિચારથી તે સંસાર છોડવા તૈયાર થઈ ગયો પણ. મને જોતાં જ નારાજ થઈ ગયો. તેને મારામાં વિશ્વાસ ન પડ્યો. મારા તરફ તેને દ્વેષ થયો.”
કર્મની આવી વાતો આપણા જીવનમાં અજાણી નથી પણ આપણે તેની ઉપર યથાયોગ્ય ધ્યાન આપતા નથી. સૌ કોઈને અનુભવ છે કે કેટલીક વ્યક્તિઓને જોતાં આપણને અકારણ આનંદ થાય છે તો કોઈને જોતાં જ આપણને અણગમો થઈ જાય છે. કોઈ વ્યકિત સૌને ગમતી હોય, બધા તેનાં વખાણ કરતાં ધરાતા ન હોય પણ આપણને તે ન ગમે, ત્યાં તેની પ્રશંસાની તો વાત જ કયાં રહે? કેટલીક વ્યકિતઓ પ્રતિ આપણે ઉદાસીનતાનો ભાવ અનુભવીએ છીએ. તેમને જોઈને આપણા દિલમાં તેમને માટે નથી ગમો થતો કે નથી આણગમો થતો. આ બધાની પાછળ ગત જન્મોના તે જીવો સાથેના આપણા સંબંધી મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે.
જે જીવે આપણને કોઈ ભવમાં શાંતિ-સુખ આપ્યાં હોય તે જીવવાળી વ્યક્તિ આપણને જોતાં જ ગમી જાય છે. જે જીવે આપણને કોઈ ભવમાં પીડા આપી હોય, દુઃખ આપ્યું હોય તે જીવવાળી વ્યકિતને આ ભવમાં જોતાં જ આપણા મનમાં એક પ્રકારની ધૃણા, દ્વેષ થઈ આવે છે અને તેનાથી દૂર જતા રહેવાનું આપણને મન થાય છે.
અરે વ્યક્તિઓ તો શું સ્થળ માટે પણ આપણને આવા અનુભવો થાય છે. કોઈ સ્થળ આપણને જોતાં જ ગમી જાય છે. મન થાય છે તો કોઇ સ્થળ ગમે એટલું સુંદર હોય તો પણ તે જોતાં જ આપણે ઉચાટમાં પડી જઈએ છીએ. ક્યારેક તો અમુક સ્થળેથી આપણને જતા
