________________
વિધિ પ્રત્યે બહુમાન; વિધિનો આગ્રહ; એના પરિપાલન વખતે આત્માને નિશ્વલ બનાવવાનો પ્રયત્ન અને તે તે અનુષ્ઠાનોની વિધિના સંબંધમાં સતત ઉપયોગ-આ પ્રણિધાન છે. ઊઠવાથી માંડીને ઊંઘવા સુધીની દિવસભરની બધી ક્રિયાઓમાં તે તે ક્રિયાઓના સમયમાં, રીતમાં અને એના સાધનાદિની પ્રાપ્તિમાં સતત ઉપયોગ રાખનારાઓને પ્રણિધાન સમજાવવાની જરૂર નથી. માત્ર આ પ્રણિધાન; ધર્મક્રિયાઓમાં પ્રાપ્ત કરવા માટે પ્રયત્ન કરવાની જરૂર છે. પ્રણિધાનશૂન્ય કોઇ પણ અનુષ્ઠાન વસ્તુતઃ ફળશૂન્ય બનતું હોય છે. આવું કાર્ય કોઇ પણ બુદ્ધિમાન ન કરે ને ? માટે હજુ પણ સમજવાની જરૂર છે. વર્તમાનકાળમાં અમારી કે તમારી ધર્મપ્રવૃત્તિમાં પ્રણિધાન દેખાતું નથી - એનું શું કારણ છે ? ધર્મ ગમે છે માટે કે ધર્મ કરવા છતાં એ ગમતો નથી માટે ! આ બધું શાંત અને સ્થિરચિત્તે વિચારવાની જરૂર છે. ઊંઘવા માટે પથારી ક્યારે કરવાની ? અને પૂજા-પ્રતિક્રમણની તૈયારી ક્યારે કરવાની ? પૂજાનાં અને પ્રતિક્રમણનાં ઉપકરણો ભૂલી જવાય ! દુકાનમાં આવું બને ? બને તો સારું લાગે ? ખૂબ જ નિખાલસતાથી આ બધું વિચારશો તો તમો સમજી શકશો કે આપણો ધર્મ પ્રત્યેનો રાગ બનાવટી છે. એ કારણે આપણે પ્રણિધાન પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. એટલું જ નહિ, પરંતુ એ પ્રામ કરવાનું આપણને મન પણ થતું નથી. આવું પ્રણિધાન આપણે મેળવી લઇએ તો આજે પણ આપણો ધર્મવ્યાપાર પરિશુદ્ધ બની જાય. આવો ધર્મવ્યાપાર જેને પ્રાપ્ત થાય છે તેને પોતાના કરતાં હીનગુણવાળા
G
Jain Education International
૧૬
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
