________________
હોવાથી, નથી એ કલ્યાણકારિણી બનતી કે નથી એ શાસનપ્રભાવનાનું કારણ બનતી. વિનિયોગની ઉતાવળમાં ને ઉતાવળમાં શાસ્ત્રવિહિત ઉપાયોનું અનુસરણ પણ નાશ પામ્યું છે. શાસ્ત્રોક્ત તે તે ઉપાયોથી અતિરિક્ત ઉપાયો દ્વારા વિનિયોગની પ્રવૃત્તિ આજે જે રીતે વધતી ચાલી છે – એ ખરેખર જ ચિંતાનો વિષય છે. આવી પ્રવૃત્તિથી કોઈ પણ સાધકને સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થવાની નથી. શાસનની આરાધના અને પ્રભાવના શાત્રે બતાવેલા ઉપાયો દ્વારા જ થવી જોઈએ - એવું જેઓ માનવા પણ તૈયાર નથી, તેઓ વિનિયોગના અધિકારી જ નથી. એવા લોકો પાસેથી કોઈ પણ જાતની સારી અપેક્ષા સાધકે નહીં રાખવી જોઈએ. સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કર્યા પછી શાસ્ત્રોક્ત ઉપાયોનું અતિક્રમણ(ઉલ્લંઘન) કર્યા વિના વિનિયોગ કરવાથી સાધકને તે તે ધર્મસ્થાનની ઉત્તરોત્તર વિશિષ્ટ પ્રકારે પ્રાપ્તિ થાય છે અને તેનાથી શ્રેષ્ઠમાં શ્રેષ્ઠ ધર્મસ્થાનની પ્રાપ્તિ થાય, જે નિર્વાણપદનું કારણ છે. આ રીતે પાંચ આશાય(પરિણામોથી યુક્ત કોઈ પણ પરિશુદ્ધ ધર્મની પ્રવૃત્તિને યોગ કહેવાય છે. આથી સારી રીતે સમજી શકાશે કે કેવળ યોગની પ્રવૃત્તિ એ યોગ નથી; યોગનો પરિણામ તે યોગ છે અને યોગના પરિણામપૂર્વકનું કોઈ પણ અનુષ્ઠાન - તે પણ યોગસ્વરૂપ છે. નિશ્ચયથી આ રીતે યોગના સ્વરૂપનું વર્ણન કરીને આ ગ્રન્થમાં જે યોગના સ્વરૂપનું વર્ણન કરવાનું છે - તે વર્ણવતાં ગ્રન્થકારપરમર્ષિ ફરમાવે છે કે-
કાગો વિષે | આશય એ છે કે સામાન્ય રીતે મોક્ષની સાથે જોડી આપનાર સઘળાય પરિશુદ્ધ ધર્મવ્યાપારને
૩૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
