________________
ઉપદેશ-૭ મેક્ષમાં જવાને યોગ્ય આત્માઓ
૫૩
કહ્યું છે કે- “ત્રણ ત્રિક જોડકા, અને ત્રણ એક એક (એવા ત્રણ વિભાગ) વેગમાં પાડીએ, અને ત્રણ બે એક, ત્રણ બે એક, અને ત્રણ બે એક એવા ત્રણ વિભાગ કરણમાં પાડીએ તે એક અને ત્રણ વિક, બે નવડા, અને ત્રણ, નવ, નવ આ ક્રમથી નવ ભાંગાના કુલ ભંગ ४८ थाय छे.' | योग ३३३ २२२|१११ | एवं सर्वमीलने सप्तचत्वारिंशदधिकं भङ्गकशत करण ३२१३२१
भवति, एकोनपञ्चाशतां त्रिगुणितानामेतावतां भावात् । | परिणाम १३३ ३९९ ३९९ तत्रातीतकालमपेक्ष्य मनसा कृताद्वा 'हतोऽहं येन मया तदासौ न हत' इत्येवमनुध्यानाद्विरमणम् , इतरस्याऽसत्त्वेन निवर्तयितुमशक्यत्वात्, मनसा कारिताच्च विरमण 'हन्त न युक्त कृतं यदसौ परेण न घातित' इति चिन्तनात्, मनसानुमताच्च विरमणं हताद्यनुस्मरणेन तदनुमोदनात् । एवं वचसा तथाविधवचनप्रवर्तनात्, कायेन च तथाविधाङ्गविकारकरणात्, अथवा कृतादीनां मनःप्रभृतिना निन्दनेन तदनुमोदननिषेधान्निवत्तिः, अन्यथा तन्निन्दनाभावे तदनुमोदनाऽनिवृत्तेः कृतादेः क्रियमाणादितुल्यतापत्तेः । वर्तमानकालमपेक्ष्य भावना च सुगमैव । भविष्यकालमपेक्ष्य तु मनसाऽकरणं हनिष्याम्येनमित्यचिन्तनात्, अकारणं च घातयिष्याम्येनमित्यचिन्तनात् , अननुमतिश्च भाविनं वधमनुश्रुत्य हर्षाऽकरणात्, एवं वाचा कायेन च तथाविधचेष्टाभिस्तत्तन्निवत्तिर्भाव्या । अथ कायवाङ्मनसां यथाक्रम करणकारणानुमतय एवं सम्भवन्ति न कारणादीनीति चेत् ? न, वक्तृविवक्षाधीनविकल्पतल्पगतकारणादिभेदस्यापि दुष्परिहरत्वात्, कर्मबन्धविशेषप्रयोजकप्रयत्नभेदस्य प्रामाणिकत्वाच्च, अत एव कथं मनसा करणादीति प्रश्ने यथा वाक्काययोरित्येव सिद्धान्तितं वृद्धैः । तथा चाहुः-[श्रावक प्रज्ञप्ति]
४३आह कहं पुण मणसा करणं कारावणं अणुमई अ । जह वइतणुजोगेहिं करणाई तह भवे मणसा ॥३३६॥ ४४तयहीणत्ता वयतणुकरणाईणं च अहव मणकरणं । सावज्जजोगमणणं पण्णत्तं वीयरागेहिं ॥३३७॥ ४५कारावणं पुण मणसा चितेइ कारउ एस सावज्ज । चितेइ अ काऊणं सुकयं अणुमई होइ ॥३३८॥ ति
ઉપરોક્ત રીતે પ્રાપ્ત થતા ૪૯ ભાંગા અતીત, અનાગત અને વર્તમાનકાળની અપેક્ષાએ ૪૯ ને ત્રણે ગુણવાથી ૧૪૭ કુલ ભાંગા થાય. તેમાં અતીતકાળની અપેક્ષાએ મનથી કત પાપની નિવૃત્તિ એટલે કે “હે અને તે વખતે મારી ન નાંખે, તે બહુ ખરાબ કર્યું એ ४३ आह कथं पुनर्मनसा करणं कारापणमनुमतिश्च । यथा वाक्तनुयोगाभ्यां करणादि तथा भवेन्मनसा ।। ४४ तदधीनत्वाचस्तनु फरणादीनां चाथवा मन:करणम् । सावद्ययोगमननं प्रज्ञप्तं वीतरागैः ॥ ४५ कारापणं पुनर्मनसा चिन्तयति कारयतु एष सावद्यम् । चिन्तयति च कारापयित्वा सुकतमनमतिर्भवतीति ।।
