________________
૫૧
ઉપદેશમાળા * देहो पिवीलियाहिं, चिलाइपुत्तस्स चालणी व्व कओ । तणुओ वि मणपओसो, न चालिओ तेण ताणुवरिं॥१७४।। पाणच्चए वि पावं, पिवीलियाए वि जे न इच्छंति । ते कह जई अपावा, पावाइं करेंति अन्नस्स ? |१७५।। * जिणपहअपंडियाणं, पाणहराणं पि पहरमाणाणं ।
न करंति य पावाइं, पावस्स फलं वियाणंता ।।१७६।। * वहमारणअब्भक्खाण-दाणपरधणविलोवणाइणं । सव्वजहन्नो उदओ, दसगुणिओ इक्कसि कयाणं ।।१७७।।
(૧૭૪) (કર્મે વિવર આપેલા જીવો તો સંયમરણાર્થે શરીરને પણ છોડી દે છે, જેમ) ચિલાતીપુત્રના શરીરને કીડીયોએ (ફોલી ખાઈ) ચાલણી જેવું કર્યું (છતાં) તે મહાત્માએ મનમાં કીડીઓ પર લેશ પણ દ્વેષ ન ઊઠવા દીધો.
(૧૭૫) જે પ્રાણાંતે પણ કીડી જેવી પ્રત્યે ય દ્વેષ કરવાનું ઈચ્છતા નથી તે નિષ્પાપ (સાવદ્ય-ત્યાગી) મુનિ ભગવંતો બીજાની પ્રત્યે અપરાધ કેમ કરે ?
(૧૭૬) (નિરપરાધીને તો તે ન દંડે, પરંતુ અપરાધીનું કેમ સહન કરે? તો કે) પાપના ફળ (રીરવ નરકાદિ)ને જે જાણતા હોય છે એ જિનકથિત માર્ગના અજાણ અને જીવઘાતક એવા (શસ્ત્રથી) ઘા કરનારાઓની પ્રત્યે પણ (દ્રોહનો વિચાર, મારણા ચિંતન આદિ) પાપ નથી કરતા. (ઊલટું અહીં કરુણા ચિતવે છે કે “અરે! અમારું નિમિત્ત પામી આ બિચારા પાપ કરી નરકમાં પડશે?').
(૧૭૭) તાડન, પ્રાણનાથ, જૂઠા આળ ચડાવવા, પરધન-હરણાદિ (“આદિ પદથી બીજાનાં ગુપ્ત મર્મ ઉઘાડવા
