________________
૯૪
ઉપદેશમાળા * जो आगलेइ मत्तं, कयंतकालोवम वणगइंदं ।
सो तेणं चिय छुजइ, माणगइंदेण इत्थुवमा ।।३१२।। विसवल्लिमहागहणं, जो पविसइ साणुवायफरिसविसं । सो अचिरेण विणस्सइ, माया विसवल्लिगहणसमा ॥३१३|| घोरे भयागरे सागरम्मि, तिमिमगरगाहपउरम्मि | जो पविसइ सो पविसइ, लोभमहासागरे भीमे ।।३१४।।
(૩૧૨) (માન એ જંગલી હાથી,-) જે જમરાજ જેવા મદોન્મત્ત જંગલી હાથીનો સામો થવા જાય છે, તે તેનાથી જ ચૂરાઈ જાય છે. એ ઉપમાં માન કષાય રૂપ હાથીને લઈને છે. (અર્થાત્ માનને પણ કરનારો આત્મા નાશ પામે છે.)
(૩૧૩) (માયા એ) વિષવેલડી-વન છે; એ વિષવેલડીઓના મહાભયંકર જંગલમાં (સામા પવને) ઝેરી પવન એને સ્પર્શે તે રીતે જે પેસે છે, તે (એ ઝેરી પવનના સ્પર્શ અને ગંધથી) તત્કાળ નાશ પામે છે. તેમ માયા એ વિષવેલડીઓના જંગલ જેવી છે. કેમકે માયા આત્માની મારક અને ભવોની માતા, ને મરણોની સર્જક છે.)
(૩૧૪) (લોભ ભયંકર મહાસાગર,-) જે લોભરૂપી ભયંકર મહાસમુદ્રમાં પ્રવેશ કરે છે, તે તિમિ=મોટા મચ્છો, મગરો, અને “ગાહ =ઝૂંડ (વગેરે જળચર જીવો)થી ભરપૂર ભયંકર મોટા સમુદ્રમાં પ્રવેશ કરે છે, (અર્થાત્ લોભને વશ થવું તે અનંત દુઃખરૂપી જળચરથી વ્યાપ્ત ભયંકર સંસાર-સાગરમાં ડૂબવા બરાબર છે.)
