________________
૧૬૪
ઉપદેશમાળા
'
संसारो अ अणंतो, भट्ठचरित्तस्स लिंगजीविस्स । पंचमहव्वयतुंगो, पाग़ारो भिल्लिओ जेण ||५०६ || न करेमि त्ति भणित्ता, तं चेव निसेवर पुणो पावं । पच्चक्खमुसावाई, मायानियडीपसंगो य ||५०७ || लोएऽवि जो ससूगो, अलिअं सहसा न भासए किंचि । अह दिक्खि ओऽवि अलियं, भासइ तो किं च दिखाए ||५०८||
કરે છે તો બાકીનું (અનુષ્ઠાન) કોની આજ્ઞાથી કરે છે ? (તાત્પર્ય, આજ્ઞાભંગે વિડંબણા જ છે.)
(૫૦૬) જેણે પાંચ મહાવ્રતરૂપી ઊંચો કિલ્લો તોડી નાખ્યો (ચારિત્રના પરિણામ નષ્ટ કર્યા) એવા ચારિત્ર ભ્રષ્ટ અને ‘લિંગજીવી’ = સાધુ વેશને (ધંધાનો માલ બનાવી એના) આધારે જ જીવનારાને ‘અનંત'=અપરિમિત (દીર્ઘ દુઃખદ) સંસાર ભવભ્રમણા નીપજે છે. (પાંચ મહાવ્રત એ ઊંચો કિલ્લો એટલા માટે કે એથી જીવરૂપી નગરની રક્ષા થાય છે અને એમાં ગુણસમુદાય સુરક્ષિત રહે છે.)
(૫૦૭) (આજ્ઞાભંજક ભ્રષ્ટ-ચારિત્રી કેવોક મહાસાહિસક છે, કે-) ‘હું સર્વ સાવદ્ય યોગ નહિ કરું,' એમ પ્રતિજ્ઞા કરીને પાછો એ જ (સ્વયં નિષેધ કરેલા) પાપને બેફામ સેવે છે ! એ સાક્ષાત્ જુઠાં બોલનારો છે, (ધોળે દહાડે ચોરી કરનાર જેવો છે, સુધારાને અયોગ્ય છે. એમાં એને) ‘માયા -નિકૃતિ' = આંતર -બાહ્ય દંભ કેળવવાનો જ અવસર રહે છે.
(૫૦૮) (એ જનસામાન્ય કરતાં પણ પાપિષ્ઠ છે; કેમકે,-) લોકમાં પણ જે કાંક ‘સચૂક’=કોમળ પાપભીરુ હોય છે, કે (વિચારપૂર્વક કાર્ય કરનારો હોઈ) એકાએક કાંઈ પણ અસત્ય
