________________
ઉપદેશમાળા
महव्वयअणुव्वयाई छंडेउं, जो तवं चरइ अन्नं । સો ઉન્ના મૂઠો, નાવવુિ મુખયવ્વો /૦૧// सुबहुं पासस्थजणं नाऊणं, जो न होइ मज्झत्थो । न य साहेइ सकज्जं, कागं च करेइ अप्पाणं ।।५१०।।
નથી બોલતો. (સહસા પણ અસત્ય ન બોલાઈ જાય એની કાળજી રાખે છે.) ત્યારે સાધુ દીક્ષા લઈને પણ અસત્ય બોલે? તો (એને) દીક્ષાથી શું? (અર્થાત કાંઈ જ હિત નહિ, આત્મરક્ષણ ન મળે.)
(૫૦૯) (કહો, “તપથી બધું સાધ્ય છે' એ શાસ્ત્ર વચનથી સંયમ નહિ પણ તપમાં યત્ન રાખે તો?) મહાવ્રતો-અણુવ્રતોનો ત્યાગ કરીને જે તપને આચરે છે તે અજ્ઞાની છે; કેમકે મોહથી હણાયેલો છે. એને સમુદ્રમાં નાવડાને ભેદી એમાંના લોખંડના ખીલાને મેળવી લેનાર) નાવાબોદ્ર=નાવામૂર્ખ જેવો જાણવો. (કાણી કરેલી નાવા સમુદ્રમાં ડુબાડી દે, પછી ખીલો મળ્યો તે વ્યર્થ ! કશો ઉપયોગી ન થાય; એમ સંયમ-ભંગ ભવમાં ડૂબાડી દે એટલે પૂર્વ તપ સાધેલો વ્યર્થ જાય.)
(૫૧૦) “સુબહુ=અનેકાએક પ્રકારના પાસત્થા લોકોને જોઈને જે મધ્યસ્થ નથી બનતો, (મૌન રાખ્યા કરવાનું નથી કરતો, ને તેથી રાગ-દ્વેષમાં આવી જવા દ્વારા) જે પોતાની સાધનાને સારી નથી સાધતો, એ પોતાના આત્માને કાગડા જેવો કરે છે. (કેમકે મૌન ન ધરતાં એ લોકોના દોષ બોલવા જતાં પેલાઓ ભેગા થઈને લોકોમાં પોતે ગુણવાન હંસ જેવા અને આને ગુણહીન કાગડા જેવો ઓળખાવે, એમ બને.)
