________________
૧૭૪
ઉપદેશમાળા चरणकरणालसाणं, अविनयबहुलाण सययऽजोगमिणं । न मणी सयसाहस्सो, आवज्झइ कुच्छभासस्स ।।५३०।। नाउणकरगयामलं व सब्भावओ पहं सव्वं । धम्मम्मि नाम सीइज्जइ, त्ति कम्माइं गुरुआईं ॥५३१।। धम्मत्थकामुक्खेसु, जस्स भावो जहिं जहिं रमइ । वेरग्गेगंतरसं न इमं सव्वं सुहावेइ.॥५३२॥
(૫૩૦) ચરણ-કરણ(ના સમ્યફ પાલન)માં પ્રમાદી અને બહુ પ્રકારના અવિનયથી ભારોભાર ભરેલાને આ (ઉપદેશમાળાવસ્તુ દેવી એ) “સતત'=સર્વદા અનુચિત છે. “કુચ્છ ભાસસ્સ’=કાગડાને (કોટ) લાખના મૂલ્યનું રત્ન ન બંધાય. (બાંધનારો હાંસીપાત્ર બને છે, એમ દુર્વિનીતને ઉપદેશમાળા દેનાર હાંસીપાત્ર બને.)
(૫૩૧) (આવા ઉપદેશના થોકથી અયોગ્યને સુધારો કેમ નહિ? તો કે) હાથમાં રહેલા આમળાની જેમ સઘળોય જ્ઞાનાદિ મોક્ષમાર્ગ “સદ્દભાવથી”=ઉપાદેય તરીકે સ્પષ્ટ જાણવા છતાં ધર્મમાં સદાય (પ્રમાદીથવાય) છે, એ પરથી જણાય છે કે એમના કર્મો ભારે છે. (અર્થાતુ એ બિચારા કર્મોને ગાઢ પરતંત્ર હોવાથી, જાણકાર હોઈને ય, સુધરતા નથી.)
(૫૩૨) (વળી) ઘર્મ, અર્થ, કામ અને મોક્ષ (જ્યારે ઉપદેશાતા હોય ત્યારે) એમાંથી જેનો “ભાવ'=અભિપ્રાય યાને અતિરસિકતા જે જે ધર્મ કે કામ કે અર્થમાં હોય (તેમાં તેમાં જ) એ રક્ત બને છે, (બધામાં કે માત્ર ધર્મમાં નહિ. તો) વૈરાગ્યના એકાંતે રસવાળું આ શાસ્ત્ર બધાયને આલ્હાદ ન આપે (એ સહજ છે. ઊલટું ભારે કર્મીને આ વિમુખ કરે છે, અરુચિકારક બને છે. તેથી એવાને આ નહિ દેવું.)
