________________
૧૭૩
ઉપદેશમાળા किं मूसगाण अत्थेण, किं वा कागाण कणगमालाए? । मोहमलखवलिआणं, किं कज्जुवएंसमालाए ? ।।५२९।।
સર્વથા છોડી દેનારા સાધુવર્ગનો (વિચાર કરીએ તો) તેને થોડી પણ જીવદયા હોય જ છે, એ કારણે “સંવિગ્નપક્ષ” = મોક્ષાભિલાષી સુસાધુના પક્ષપાતવાળાને જયણા(પૂર્વોક્ત મનાકુ શુભ પરિણતિ) હોવાનું (ભગવાને) જોયું છે. તાત્પર્ય, બહુકાળ કુપથ્થસેવનથી રોગી બનેલાને સુવૈદ્યના સંપર્યાદિથી પથ્થસેવન દ્વારા લાભ દેખવા મળતાં આરોગ્યની આકાંક્ષાથી સર્વથા કુપથ્થત્યાગની ભાવના થાય છે. ને હૈયાથી તો એ પથ્થસેવનને જ ઝંખતો હોય છે; છતાં અમલમાં કુપથ્થત્યાગ ધીરે ધીરે કરતો આવે છે; એમ અહીં બહુકાળ પાસત્થાપણું સેવીને રોગીષ્ઠ બનેલાને સુસાધુજનના સંપર્યાદિથી તીવ્ર ધર્મશ્રદ્ધા અને ગાઢપણે સંયમરાગ ઊભા થવા છતાં પાસસ્થાપણાનો સર્વથા ત્યાગ દુષ્કર હોઈ એ ધીરે ધીરે ત્યાગ કરતો આવે છે. એમાં એ સંવિગ્ન-પાક્ષિકપણું આરાધે છે. માટે એને ત્રીજા માર્ગ તરીકે અર્થાત્ મોક્ષની પરંપરાએ કારણ તરીકે કહ્યો. બાકી પહેલાં સુસાધુતા પાળી, પણ પછીથી એ છોડી દઈ સુસાધુમાર્ગ પ્રત્યે અનાદરવાળો બને તો એ સંવિગ્નપાક્ષિક પણ નથી.)
(પર૯) (આ અનેક પ્રકારના સદ્ ઉપદેશોની માળા સ્વરૂપ ઉપદેશમાળા અયોગ્યને નહિ આપવી; કેમકે) ઉંદરોને (સોનૈયાદિ) પૈસા મળવાથી શું? કાગડાઓને સોનાની યા સોને જડેલી રત્નોની માળાથી શું ? (અર્થાત્ કાંઈ પ્રયોજન ન સરે. એમ) મિથ્યાત્વાદિ કર્મ-કીચડથી ખરડાઈ ગયેલા (જીવો)ને ઉપદેશમાળાથી શું પ્રયોજન સરે? (અર્થાત કાંઈ જ ઉપકાર ન થાય.)
