________________
ઉપદેશમાળા
૧૬૧ राया जिणवरचंदो, निब्बीयं धम्मविरहिओ कालो । खित्ताई कम्मभूमी, कासववग्गो य चत्तारि ।।४९७।। अस्संजएहिं सव्वं, खइयं अद्धं च देसविरएहिं । साहुहिं धम्मबीअं, उत्तं नीअं च निप्फत्तिं ।।४९८॥ जे ते सव् लहिउं, पच्छा खुट्टति दुब्बलधिइया । तवसंजमपरितंता, इह ते ओहरिअसीलभरा ।।४९९।।
'વરવા |
આ અમે હવે પકડાવાના !” એવા ભયથી) “સંત્રસ્તા =ત્રાસ પામી ગયા (વ્યાકુલતાથી એમની આંખો ફાટી ગઈ, અને રાજાનો પ્રચંડ હુકમ હોવાથી સિપાઈઓથી પકડાતાં) ભારે કષ્ટથી પાયમાલી પામે છે.
(૪૯૭-૪૯૮) (ઉપરોક્ત દ્રષ્ટાન્તનો ઉપનય બતાવે છે) રાજા તરીકે અહીં જિનેશ્વર ભગવાન છે. નિર્બેજ કાળ તરીકે ધર્મરહિત કાળ છે, ખેતરો તરીકે કર્મભૂમિઓ છે, અને ખેડૂત વર્ગ તરીકે (૧. અસંયતઃ અવિરતિ ઘર, ૨. દેશ વિરતિધર, ૩. સર્વ વિરતિધર સુસાધુ અને ૪. પાસત્યા, એ) ચાર છે. (એમને જિનેન્દ્ર દવે કેવળજ્ઞાન રૂપી દ્વીપમાંથી વિરતિરૂપ ધર્મબીજ લાવીને મોક્ષ-ધાન્યના પાક માટે સોંપ્યા. (૪૯૮) અવિરતિધરો એ વિરતિ-બીજ બધું જ ખાઈ ગયા, (કેમકે એમને વિરતિ નથી;) ને દેશ વિરતિધરી અધું ખાઈ ગયા, સાધુઓએ (વિરતિરૂપ) ઘર્મબીજ (પોતાના આત્મક્ષેત્રે) વાવ્યું, ને (સમ્યક પાલનથી) પાક સુધી પહોંચાડ્યું.)
(૪૯૯) (પરંતુ ચોથા પ્રકારના પાસસ્થા-ખેડૂત એવા છે કે,-) જે એ બધું જ વિરતિ-ધર્મબીજ પામીને પછીથી - જિનેન્દ્રરાજાના આદેશ વિરુદ્ધ વર્તીને (પેલા ચોર ખેડૂતની જેમ)
