________________
૧૪૬
ઉપદેશમાળા
जइ ता तणकंचणलुट्ठ-रयणसरिसोवमो जणो जाओ । तइया नणु वच्छिन्नो, अहिलासो दव्वहरणम्मि ||४५८|| आजीवगणनेया, रज्जसिरिं पयहिऊण य जमाली । हियमप्पणी करितो, न य वयणिजे इह पडतो ॥। ४५९ ।। इंदियकसायगारवमएहिं, सययं किलिट्ठपरिणामो । कम्मघणमहाजालं, अणुसमयं बंधइ जीवो || ४६०||
(૪૫૮) ત્યારે જો બુદ્ધિમાન મનુષ્ય તૃણ (ઘાસ) કે કંચન, માટીનું ઢેકું કે રત્ન(રાશિ) પ્રત્યે (નિસ્પૃહતાથી) સમાન બુદ્ધિવાળો બની જાય, તો તો નિશ્ચિત છે કે એને પરદ્રવ્ય-હરણની ઇચ્છા જ ખલાસ થઈ ગઈ. (માટે આ વિચારીને સન્માર્ગે ચાલવું. એમાં સ્ખલનાથી મોટાઓની પણ વાસ્તવિકતા યાને કિંમત ઊંડી જાય છે.)
(૪૫૯) (‘દ્રવ્યલિંગ’=સાધુવેશ માત્રથી લોક પર આધાર રાખીજીવનારા) ‘આજીવક' =નિહ્નવોનાસમુહનો નેતા જમાલિ રાજ્ય સંપત્તિ છોડી આવેલો ! (ને આગમ ભણેલો ! એણે જો ‘કડેમાણે કડે’ એ જિનવચનનો અપલાપ યાને નિહ્નવપણું ન કર્યું હોત ને) પોતાના આત્માનું (જિનોક્ત) હિત સાચવ્યું હોત તો ‘અહીં’ આ ભવમાં જ નિંદ્ય ન બનત. (‘આ નિહ્નવ છે’ એવી નિંદા ન પામત. દુષ્કર તપ-સંયમ કરવા છતાં હિત ભૂલવાથી છઠ્ઠા દેવલોકે ભંગી જેવું કિલ્બિષિક દેવપણું પામ્યો.)
(૪૬૦) ઇન્દ્રિયો-કષાયો-ગારવો અને મદ વડે સતત સંક્લિષ્ટ ‘પરિણામ’ = અધ્યવસાયવાળો જીવ પ્રત્યેક સમયે કર્મરૂપી મેઘના મોટા સમૂહને બાંધે છે, (આત્મપ્રદેશ સાથે એકમેક કરે છે. કર્મ એ જીવરૂપી ચંદ્રને આવરે છે માટે કર્મ એ મેઘ-વાદળ
