________________
૧૨૨
ઉપદેશમાળા पंचसमिया तिगुत्ता, उज्जत्ता संजमे तवे चरणे । वाससयं पि वसंता, मुणिणो आराहगा भणिया ।।३९१॥ तम्हा सव्वाणुन्ना, सव्वनिसेहो य पवयणे नस्थि । आयं वयं तुलिज्जा, लाहाकंखि व्व वाणियओ ।।३९२।।
(૩૯૧) પાંચ સમિતિથી સમિત (સમ્યક પ્રવૃત્તિવાળા), અને ત્રણ ગુપ્તિ (મન-વચન-કાયાએ સત્મવૃત્તિ-અસતુ નિવૃત્તિ)થી ગુપ્ત (સુરક્ષિત), તથા (૧૭ પ્રકારે) સંયમ, (૧૨ પ્રકારે) તપ અને (૧૦ પ્રકારના યતિધર્મ સહિત સાધ્વાચાર રૂપ) ચરણમાં ઉઘુક્ત મુનિઓને (કદાચ) એકસો વરસ સુધી પણ એક જ ક્ષેત્રે રહેવું પડે, તો ય એમને (તીર્થકર-ગણધર ભગવંતોએ) આરાધક કહ્યા છે.
(૩૯૨) એટલા જ માટે સર્વજ્ઞના આગમમાં (બધા જ કર્તવ્યો અંગે આ કરવું જ એવી સર્વથા અનુજ્ઞા નથી) તેમજ (બધા જ અ-કર્તવ્ય અંગે “આમ ન જ કરવું' એવો) સર્વથા. નિષેધ નથી. (કારણ આગમમાં સર્વ કર્તવ્યો-અકર્તવ્યોનું દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાલ-ભાવની અપેક્ષાએ વિધાન-નિષેધ છે. તેથી ક્યારેક તેવા વિચિત્ર દ્રવ્ય-ક્ષેત્રાદિની અપેક્ષાએ વિધેયના. ત્યાગનો કે નિષિદ્ધના આદરનો અવસર આવે. એટલા માટે) આયં વય' તુલિજ્જા=જ્ઞાનાદિના લાભ અને હાનિની તુલના કરવી; જેમકે લાભની આકાંક્ષાવાળો વણિક (વેપારાદિમાં નફા-નુકશાનનો હિસાબ માંડી) બહુ લાભવાળી પ્રવૃત્તિ કરે છે. મુનિએ અહીં પ્રવૃત્તિ નિવૃત્તિમાં ધ્યાન આ રાખવાનું કે રાગ-દ્વેષના ત્યાગ પૂર્વક સ્વાત્માને સમ્યગુ સંતોષવો. પરંતુ માયાથી દુષ્ટ આલંબન ન લેવું. કેમકે
