________________
ઉપદેશમાળા
૧૨૩
धम्मंमि नत्थि माया, न य कवडं आणुवत्तिभणियं वा । फुडपागडमकुडिल्लं, धम्मवयणमुज्जुयं जाण || ३९३ || नवि धम्मस्स भडक्का, उक्कोडावंचणा व कवडं वा । નિષ્કો ર્િ ધમ્મો, હેવનનુઞાસુરે તોપુ ।।૩૬૪||
(૩૯૩) (હે જીવ !) તું સમજ કે ધર્મ (તો સદ્દભાવસ૨ળ ભાવથી સાધ્ય છે તેથી એ)માં માયાનો અત્યંત ત્યાગ હોય, ‘કપટ’=બીજાને ઠગવાની પ્રવૃત્તિ ન હોય, અથવા ‘આણુવત્તિ ભણિયું'=બોલવાનું (સદોષ) બીજાને આવર્જવા માટે ન હોય, કિંતુ ‘સ્ફુટ’=સ્પષ્ટ અક્ષરવાળા, ‘પ્રકટ’=શરમાવું ન પડે એવાં, ‘અકુટિલ’=માયારહિત ધર્મવચન એ ‘ઋજુ’=મોક્ષ પ્રત્યે અનુકૂળ છે.
(૩૯૪) ‘ભડક્કા’(મોટું આસન વગેરે) ભપકો આડંબર એ ધર્મનું (સાધન) નથી, (એમ) ‘ઉકકોડા’=(‘તમે મને આ આપો તો હું આ ધર્મ કરું' એવા રૂપનો) બદલો, યા ‘વંચના’=(સામો કંઈક આપે માટે તત્વજ્ઞાનાદિ આપવાની) માયાભરી ચતુરાઈ અથવા ‘કપટ’=માયાચાર (પરને ઠગવાની પ્રવૃત્તિ), એ ધર્મનું સાધન નથી. (પૂર્વ ગાથા પર આ પુનરુક્તિ કરી તે માયા સાથે ધર્મને અત્યંત વિરોધ બતાવવા. આ અત્યંત વિરોધ હોવાથી જ કહે છે.) ‘નિશ્છદ્મ’=માયા (બહાના) રહિત હોય તે જ ‘કિર ધર્મ’=આસ્રોક્ત ધર્મ તરીકે દેવ- મનુષ્યઅસુર (ભવનપતિ) સહિત લોકમાં પ્રવર્તે છે.
