________________
ઉપદેશમાળા * मुच्छा अइबहुधणलोभया य, तब्भावभावणा य सया ।
बोलंति महाघोरे, जरमरणहासमुइंमि ।।३०९।। * एएसु जो न वट्टिजा, तेणं अप्पा जहडिओ नाओ ।
मणुआण माणणिज्जो, देवाण वि देवयं हुज्जा ||३१०।। * जो भासुरं भुअंगं पयंडदाढाविसं विघट्टेइ । तत्तो चिय तस्संतो, रोसभुअंगोवमाणमिणं ।।३११।।
(૩૦૯) મૂચ્છ, ધનની અતિઘણી લોભિતા અને સદા લોભ ભાવના'=ચિત્તને લોભથી રંગી નાખવું, (અર્થાત ચિત્તમાં જે કોઈ વિચારણા ચાલે તે લોભના પાયા પર જ ચાલે.) (લોભના આ અતિ સંગ્રહશીલતાદિ સ્વરૂપો) જરા-મરણ કરી મહા-ભયંકર અપાર સંસાર સમુદ્રમાં ડૂબાડે
છે.
(૩૧૦) (અકષાયી એ સાચો આત્મજ્ઞ :) એ ઉપર્યુક્ત ક્રોધાદિમાં જે રહેતો (ફસાતો) નથી તેણે આત્માને યથાર્થ (અર્થાત્ જ્ઞાન-દર્શન-સુખ-વીર્યાત્મક સ્વરૂપે તથા કર્મથી જુદા તરીકે) ઓળખ્યો છેઅને તે મનુષ્યોને માનનીય અને દેવોનો પણ (પૂજ્ય હોઈ) દેવ જેવો બને છે.
(૩૧૧) (ક્રોધ એ પ્રચંડસર્પ-) જે રૌદ્ર અને દાઢમાં પ્રચંડ ઝેરવાળા સર્પને છેડે (સતાવે) છે, તેનો તે સર્પથી જ અંત =નાશ (મરણ) થાય છે. એ ઉપમા ક્રોધૂ સર્પની છે. (અર્થાતુ ક્રોધ જગાવનારો આત્મા નાશ પાન છે, સંયમાદિ ભાવ પ્રાણથી અને સદ્ગતિથી રહિત થાય છે.)
