________________
ઉપદેશમાળા
૬૧
जं जं नज्जइ असुई, लजिज्जइ कुच्छणिजमेयं ति । तं तं मग्गइ अंगं, नवरमणंगुत्थ पडिकूलो ।।२०९॥ * सव्वगहाणं पभवो, महागहो सव्वदोसपायट्टी।
कामग्गहो दुरप्पा, जेणभिभूयं जगं सव्वं ॥२१०।। जो सेवइ किं लहइ ? थामं हारेइ दुब्बलो होइ । पावेइ वेमणस्सं, दुक्खाणि य अत्तदोसेणं ॥२११।। *जह कच्छुल्लो कच्छं, कंडुयमाणो दुहं मुणइ सुक्खं । मोहाउरा मणुस्सा, तह कामदुहं सुहं बिति ।।२१२।।
(૨૦૯) જે જે અંગ બાળ વડે પણ અશુચિ અશુદ્ધ સમજાય છે, અને “આ ગંદુ છે” એમ કરી જેનાથી લજ્જા પમાય છે, તે (સ્ત્રીના ગંદા) અંગની જ ઈચ્છા કરાય છે એમાં માત્ર અનંગ-કામદેવ-કામવાસનાની વક્રતા જ કામ કરે છે. (કેમકે એ જ કામ ગંદામાં સુંદર તરીકેનો ભ્રમ કરાવે છે.)
(૨૧૦) સમસ્ત ઉન્માદોનું ઉત્પત્તિસ્થાન એવો મહા ઉન્માદ કોણ ? સર્વ દોષોનો પ્રવર્તક કોણ ? તો કે દુરાત્મા. કામનો , ઉન્માદ, જેણે આખું જગત વશ કર્યું છે.
(૨૧૧) (એ કામને) જે સેવે છે એ શું પામે છે? (અર્થાત્ વાસ્તવ તૃપ્તિ વગેરે કશું જ પામતો નથી માત્ર) બળ ગુમાવે છે. તેથી દુબળો પડે છે. તેમજ ચિત્તનો ઉગ અને (ક્ષયરોગાંદિ) દુઃખો પામે છે, આ જે પામે છે, તે પોતાના જ વાકે પામે છે.
(૨૧૨) (વળી) જેમ ખસ-ખરજવાવાળો એને ખણતો હોય ત્યારે એ રોગનાં દુ:ખને સુખ માને છે, એમ કામવાસના જનિત ભ્રમવાળા મનુષ્ય કામાગ્નિનાં દુઃખને સુખ કહે છે. (કામવાસના એ વાસ્તવમાં ભયંકર રોગ છે).
