________________
ઉપદેશમાળા
हुज्ज व न व देहबलं, धिइमइसत्तेण जइ न उज्जमसि । अच्छिहिसि चिरं कालं, बलं च कालं च सोअंतो ।।२९१।। लद्धिल्लियं च बोहिं, अकरितोऽणागयं च पत्थितो। अन्नं दाई बोहिं, लब्मिहिसि कयरेण मुल्लेण? ||२९२।। संघयणकालबलदूसमारूयालंबणाई चित्तणं । सव्वं चिय नियमधुरं, निरुज्जमाओ पमुच्चंति ।।२९३।।
(૨૯૧) શારીરિક બળ હો કે ન હો, તો પણ “વૃતિ'= મનઃપ્રણિધાન (મનનો પાકો નિર્ધાર), “મતિ’=બુદ્ધિ, અને સત્ત્વ =(ચિત્તની સ્થિરતા) સ્થિતપ્રજ્ઞતાથી જો તું ધર્મમાં ઉદ્યમ નથી કરતો તો તું દીર્ઘકાળ શરીર બળ અને દુષમ કાળનો શોક કરતો બેસી રહેવાનો. (કિન્તુ સમજી રાખ, શોકથી બચાવ-રક્ષણ નહિ મળે, ને દીનતાની વૃદ્ધિ થશે. માટે મળેલ સામગ્રી-બળ વગેરેથી શક્ય ઘર્મનો ઉદ્યમ કરી એને સફળ
કરવા.)
(૨૯૨) (“ભવાંતરે જૈનધર્મ અને સામગ્રી પામી ધર્મ સાધના કરીશ” આ વિચાર ખોટો છે; કેમકે) વર્તમાનમાં મળેલી બોધિ'=જિન ધર્મની પ્રાપ્તિને (સદનુષ્ઠા નથી) જે સફળ કરતો નથી અને ભવિષ્ય માટે બોધિની માગણી કરે છે, તો (હે મૂર્ખ !) તે બીજી (ભાવીની) બોધિને તું ક્યાં મૂલ્યથી મેળવીશ? (બોધિલાભને સદનુષ્ઠાનથી અમલી કરવામાં શુભ સંસ્કાર ઊભા થાય છે, એ ભવાંતરે બોધિલાભ માટે મૂલ્ય રૂપ બને છે. એ સંસ્કાર વિના તો શી રીતે બોધિ મેળવે ?)
(૨૯૩) (પ્રમાદી જીવો “શું કરીએ?) સંઘયણ બળ નથી, દુષ્કાળ કે પાંચમાં આરાનો કાળ છે (વૈર્ય ઓછું હોઈ) માનસિક
