________________
૭૮
ઉપદેશમાળા जस्स गुरुम्मि परिभवो, साहूसु अणायरो खमा तुच्छा । धम्मे य अणहिलासो, अहिलासो दुग्गईए उ ।।२६३।। सारीर-माणसाणं, दुक्खसहस्साण वसणपरिभीया । नाणंकुसेण मुणिणो, रागगइंदं निरंभंति ।।२६४।। सुग्गइमग्गपईवं, नाणं दितस्स हुज्ज किमदेयं ? | जह तं पुलिंदएणं, दिन्नं सिवगस्स नियगच्छि ।।२६५।।
હોય છે, પરંતુ જેને જે સ્થાને કે જે કાળમાં ભવિષ્યમાં જવું હોય છે તેને કરણી પણ (તેવી) તેને અનુરૂપ હોય છે. (એ કરણી કેવી ? તો કે)
(૨૬૩) જે (જડમતિ જીવ) ધર્મગુરુનો પરાભવ-અપમાન કરે છે, સાધુઓનો જે આદર કરતો નથી, જેનામાં ક્ષમા નથી યા તુચ્છ (સ્વલ્પ) છે અને જેને શ્રુત ચારિત્રધર્મની અભિલાષા નથી, તેની અભિલાષા (પરમાર્થથી) દુર્ગતિની જ છે. (તાત્પર્ય, તેવી ચેષ્ટાથી તે દુર્ગતિ ઇચ્છી રહ્યો છે. એથી ઊલટું)
(૨૬૪) શારીરિક અને માનસિક હજારો દુઃખોની પીડા-આફતથી ભય પામેલા મુનિઓ જ્ઞાનરૂપી અંકુશથી રાગરૂપી ઉદ્ભુખ ગજેન્દ્રને (એના પર આક્રમણ કરી) નિગૃહિત કરે છે (તાત્પર્ય રાગ એ ભવહેતુ છે, ભવ દુઃખાત્મક છે. તેથી ભવના ભીરુ તેના હેતુભૂત રાગને જ પહેલેથી તોડે છે.)
(૨૬૫) (રાગનિગ્રહ સમ્યજ્ઞાનથી થાય માટે) શ્રેષ્ઠ ગતિ મોક્ષના માર્ગને દીપકની જેમ પ્રકાશનારા સમ્યજ્ઞાન આપનારા ગુરુને બદલામાં શું આપવા યોગ્ય નથી? અર્થાત પ્રાણ પણ આપી દેવાય ! જેમકે તે (શિવની ભક્ત) એક ભિલ્લે (શિવના મૂર્તિનું એક નેત્ર ઉખડી ગયેલું જોઈ) પોતાનું નેત્ર ઉખેડીને તે મૂર્તિને ચોઢી
