________________
• શબ્દસમીપ • પણ તુરત બેનીએ ઈડનો હાથ શોધી લઈને પકડી લીધો અને એને ચૂપ કરતાં કહ્યું : “જો ઈડ. તું મને એટલો વહાલો છે કે હું તારે ખાતર ફરી મરી જવા તૈયાર છું. મારી કહેવાની મતલબ એટલી જ કે પાણીમાં ગૂંગળાઈને ડૂબી મરવું મને હવે નહિ ગમે, પણ બીજી કોઈ રીત હોય તો તે તારે ખાતર હજી મને માન્ય છે. કહે ઈડ, હું • યારે અને કઈ રીતે વિદાય લઉં ? “બસ, બેની ! હવે હિસાબ ચોખો થઈ જાય છે. સાંભ, જો તું મારે ખાતર મરી જવા તૈયાર હો તો હું મિસ મેરી મારબલને હવે તું જ પરણે એ વાત સ્વીકારવા તૈયાર છું. તું જિંદગીનો ભોગ આપવા તૈયાર તો આટલો મારો ભોગ. અને બેની, અમે રહ્યા જ્યુ. આ મેરીને પરણું તો કદી ક અમારા ઘરમાં તકરાર પણ થાય. એટલે હવે તું જ એને પરણ. તમને બંનેને ભારે લાગણી પણ છે, અને એ તારી દેખસંભાળ પણ સારી રાખશે. મારા તને અંતરના આશીર્વાદ.' અને પછી મિસ મેરી મારબલ મિસિસ બેની બની.''
સંગ્રહની કેટલીક વાર્તાઓની જેમ ‘બ્લડપ્રેશર’ વાર્તા પણ હું દ્વારા કહેવાઈ છે. એમાં રસ્ટી ચાર્લી સાથે નાથાનનો અડ્ડી, બોહેમિયન • લબ અને મિસિસ તુસ્ત્રીના મેથીપાકનો અનુભવ આલેખાયાં છે. વાર્તાનો નાયક આરંભે અને અંતે ડૉ. બ્રેનનને મળે છે. આ હું એક પછી એક અડ્ડામાં જાય છે. જુદા જુદા અનુભવો મેળવતો રહે છે, પણ સાથોસાથ સાહજિક વળાંકો લેતી વાર્તામાં એની બ્લડપ્રેશરની વાત સતત પડઘાયા કરે છે. વાર્તાનો પ્રવાહ અને એની ગૂંથણી બંને વાચકના ચિત્તને હરી લે તેવાં છે. ‘એક પ્રેમકહાણી'માં બ્રાંડવેની દુનિયાના માહોલની વચ્ચે ટોબિયાસ શ્વિની અને ડેબોરાની અદ્દભુત પ્રણયકથા છે. ડેબોરાનો અનાદર. વિનીની શ િતને પડકારે છે. અને એને પરિણામે વિશ્વની મશહૂર ગનમેન બને છે. એક સમયે શ્વિનીનો અનાદર કરનારી ડેબોરા એની આગળ પ્રેમની આજીજી કરે છે. લેખક કહે છે. આવા લૌકિક, ધાંધલિયા. ફિલ્મી ઉશ્કેરાટના લયમાં છેલ્લે જે પરિણામો આવે તે પણ આવ્યાં હશે, બંને પરણી પણ ગયાં હશે.''
આમેય આ કથા એવી રીતે આલેખાઈ છે કે જાણે પ્રણયરંગી ફિલ્મકથાનું એક પછી એક દૃશ્ય પસાર થતું ન હોય !
‘એક પ્રામાણિક પુરુષનો પ્રેમ’ નવલિકામાં લેખકે પગિયો સામનું યાદગાર ચિત્ર આપે છે.
1 ૧૨૦ ]
• બ્રાંડવેની સૃષ્ટિ • "હવે એ ઓળખાય. પહોળા પગિયો સામ, પહૌબા પગિયો – કારણ, પગની બંને પાનીએ ભો રહે ત્યારે એક હોરિઝોન્ટલ જમણી દિશામાં અને બીજી હોરિઝોન્ટલ ડાબી દિશામાં - બંને ૧૫૦ ડિગ્રીમાં નહિ, દેશ દશ છોડી દો, એટલો ૧૫૦ ડિગ્રીનો બુક્સો પડે, ૧૩૦ ડિગ્રીનો કે એવો લગભગ, પણ આપણી કથામાં એના આ ખુણા સાથે આપણને ખપ નહિ પડે. સામ, પ્રામાણિક, પૈસા આપે, અપાવે. લે એમાં તારીખવારનો ફરક નહિ, કોઈ પાસે દશ હજાર ડૉલર પણ લઈ આવે. એની તારીખ પ્રમાણે એ પહોંચાડે, એના ઓળખીતા બધા એની શાખ પ્રમાણે, અને આ આપ-લે, લેનાદેનામાં એની દલાલી એ કસરખી નહિ. • જ્યાંથી હોય, એક તો મુદત ઉપર આધાર, ધીરાણના વ્યાજ ઉપર આધાર, અને વળી જેને ધીરવામાં આવે એની, આબરૂ પર આધાર. લાંબા ગાળાનો આ ધંધો નહિ, પણ એની આડીઅવળી આંટીઘૂંટીમાં મને બહુ રસ નહિ, અને મને બહુ સમજણ પણ નહિ. પણ નાણાબજારમાં શેરબજારમાં, ફુગારખાનામાં, ઘરૂના પીઠામાં, દરા-પંદર મહિનામાસની લેવડદેવડમાં આ ફરતા રામની આબરૂને, અને તડાકામાં એને કોઈ નહિ પહોંચે."
આ પગિયો સામે પોતાની પ્રેમિકા હોરર્નર્સને માટે પોતાની ખોપરી વેચવા પણ તૈયાર થાય છે. હોરનેટ્સને ચાહતો ડૉ• ટર એ ખોપરી ખરીદવા માગે છે અને અંતે હોરનેટ્સને સાચી વાતની જાણ થતાં પ્રામાણિક પુરુષના પ્રેમનો સુખદ અંત આવે છે . ‘ડુંખ' વાર્તાના આરંભે સર્જક જ પોતાની અટપટી વાર્તાની ઓળખ આપતાં કહે છે, “ ખીલી, ચટકીલી, રાજકારણે રસીલી, સામસામા બે દુકાનદારોને કારણે કુદરતી રીતે • પસેલી.• યાંથી આરંભાયેલી અને આખરે અણધારી ઘટનામાં પરિણમેલી અને થોડી ગમ્મત થકીયે ભરેલી એવી, એટલે અટપટી છતાં વાંચવી ગમે એવી આ ઘટના છે.”
કjખ'માં રૂપની જિંદગીમાં આવતી આશા-નિરાશા અને નોકરી ગુમાવવાની ઘટના આલેખાઈ છે. આ નવલિકામાં લેખકે ન્યૂયૉર્કના કોલંબસ સ્કવેરનું સુંદર ચિત્ર આપ્યું છે.
"દુનિયામાં બે મશહૂર ક્ષેત્રો છે : એક લંડનના હાઇડ પાર્ક અને બીજું ન્યૂયૉર્કનો કોલંબસ ફર્વર. એ કાદ ટેબલ, ખુરશી કે બાંકડો ભાડે નહિ તો મફત પણ મળે.
૧૨૧ ]
