________________
પણ આપણા નાશનુ રૂપક ખીજું હશે એ ભુલવા જેવું નથી. કરેલું પાપ જ્યારે ઉદયમાં આવે ત્યારે-રેલ્વે અકસ્માતમેાટરના એકસીડંટ, વીમાન હેાનારત, પાણીની રેલ-ધરતીકંપ અણુ એમ વગે૨ે મહાભયા મેાજુદ છે. અબજોના ખર્ચે અને ભગીરથ પુરૂષાર્થ કરીને જે કાંઈ સર્જન કર્યુ હશે તેને વર્ષો લાગ્યાં હશે, એ સર્જનને એક સેકન્ડમાં વિસર્જન ( નષ્ટ ) કરવાની કાઈ અદૃશ્ય શક્તિ કામ કરતી હાય છે એ ભુલવા જેવું નથી. એ અદૃશ્ય શક્તિને કાઈ કુદરતના કાપ, તા કાઈ બીજી જ કહેશે, જ્યારે તત્ત્વજ્ઞા એને કમ સત્તા જ કહેશે, અને એ વાત તદ્દન સાચી છે. જે કમ`સત્તાએ રામને, પાંડવાને, નળરાજાને વનવાસ અપાવ્યેા, સતી સીતાજી, ક્રમયતી, અજના સતી વગેરેને મહા કષ્ટો આપ્યાં, દ્રૌપદી આદ્ધિ મહા સતીએની કેવી દશા કરી તે શાસ્ત્રામાં છે. વર્તમાનકાળે પણુ નિઝામ-ગાયકવાડ જેવા રાજવીઓને ઉઠાડી મુકથા એ કમસત્તા સૌ કાઇ ઉપર સત્તા ચલાવી રહેલી છે. અને એ ક્રમ સત્તાએ જ જીવાને પામર-લાચાર-ટ્વીન બનાવી મુકયા છે. કમના પ્રકાર મુખ્યતાએ એ છે. પૂણ્યકમ અને પાપકમ. જેને શુભાશુભ કમ આપણે કહીએ છીએ. શુભનુ ફળ વિનાશી સંસારનું વિનાશી સુખ, અશુભનું ફળ સંસારમાં દુઃખ આપે છે. કમ ના કર્તા જીવ છે, લેાક્તા પણ જીવ છે, શુભકમ થાડું સુખ આપી રાગાસક્ત બનાવી નરકાદિ દુૠતિમાં જીવને પટકે છે. પટકે છે એટલા માટે કહેવાય છે કે જાતે દુર્ગતિમાં જવું નથી, પર ંતુ ક*સત્તાથી પરતંત્ર મનેલેા જીવ લાચાર પામર હાઇ અનિચ્છાએ જવુ પડે છે. પેાતાની પસંદગીથી જન્મ લેવાના હાય તા ગર્ભમાં ઊંધા માથે લટકવા અને જ્યાં અસહ્ય દુર્ગધ છે, ત્યાં નવ નવ માસ સુધી રહેવાનું કાણુ પસંદ કરે? કાઈ જ નહિ. માટે જ જ્ઞાનીઓ કહે છે
