________________
૬૮
રાજકન્યા ચંદ્રવતીના રત્નના અલંકારના ડાભડા ચાર્યાં હતા. પકડાઈ જવાથી રાજાજ્ઞા મુજબ એને બાંધીને ડીમડીમ વગાડવા પૂર્વક ધ્યભૂમિમાં લઈ જઈએ છીએ. ચારે દવદન્તી સામે દિનતાથી જોયું અને મેલ્યા કે ‘હે દેવી ! તારા દેખતાં શું હુ આવી કદના અને વિડંબનાપૂર્વક મૃત્યુ પામીશ ? મને બચાવ-શરણ આપ”. એ પ્રમાણે ચારતું ખેલવું સાંભળી ધ્રુવદન્તીએ રક્ષકાને કહ્યુ': ભાઈએ! આ રાંકને છેડી મુકા, એ દયાપાત્ર છે. જવાખમાં રાજાની આજ્ઞાના અમારાથી ભંગ ના થાય, માટે છેડાય નહિ. મહાદયાળુ દવદન્તી આગળ આવીને ખેલી. જો હું સતી હોઉં તા આનાં બંધના તુટી જાએ, એમ કહીને ચારના સામે ત્રણવાર પાણી છાંટયું : તે જ ક્ષણે મધના તુટી ગયાં, રક્ષકે વિસ્મય પામ્યા, ખબર પડવાથી ઋતુપર્ણ રાજા ત્યાં આણ્યે. વિસ્મય અને વિકસીત નયણે દવદન્તીને કહ્યું': હે પુત્રી! અમારા હુંમેશાં રાજધમ શિષ્ટજનાનું રક્ષણ અને દુષ્ટજનાને શિક્ષા કરવાના હાઇ, લેાકેા અમેાને કર આપે છે તે આવી રીતે લેાકેાનું રક્ષણ હું ન કરૂ,, અને ચારાને શીક્ષા ન કરૂ તે હું પણ મારી ફરજ ચુકી પાપના ભાગીદાર અનુ એ ન્યાય યુક્ત છે ? જો આ ચારના હું નિગૃહ ના કરૂ તા બીજા લેાકેા પણ નિભ ય થઇ પ્રજાને ઉપદ્રવ કર્યા વિના રહે નહિ. પ્રજાને ઉપદ્રવ થતા રાજા સાંખી લેતા રાજ્ય અને પ્રજા બન્ને નાશ પામી જાય.
ધ્રુવદન્તીએ રાજાને પ્રણામ કરી કહ્યુ', હું તાત! શરણે આવેલા મારા દેખતાં માર્યો જાય તે શ્રાવિકા એવી મારી કુપાળુતા કચાં રહી ? માટે હે પૂજ્ય! મારા ખાતર પણ એને જીવીત મક્ષી મુક્ત કરો. વધારે શું કહું ! એના હૃદયની પીડા દુષ્ટ રાગની જેમ મારા અંતઃકરણમાં સક્રમી ગઈ છે. રાજાએ પણ દવદન્તીના
