________________
૧૧૩
વ્યવહારમાં ગુણવાનેને કુલવાન બાળાઓ સ્વયંવરા હોય છે, પણ ગુણહિનાઓના સામું જોવા પણ તૈયાર હોતી નથી.
આ જગતમાં જે કાંઈ સારું દેખાય છે, અને એ સારા પ્રત્યે જીવોની રૂચી છે, તે બધું પુણ્યથી મળે છે, અને એ મેળવવા જી ધર્મ કરે છે, પરંતુ સમ્યગદર્શન મેળવવા પ્રયત્ન કરનારા વિરલા હોય છે, સમ્યગદર્શનની પ્રાપ્તિ બહુ જ દુર્લભ છે અને એ જ ખરૂં આત્માનું ધન છે, જે શાશ્વત છે, દુન્યવી ધન વિનાશી છે, પરાધિન છે, અને એને લેભ–રાગ એ ચાર ગતિમાં રખડાવનાર હેઈ, ઈચ્છવા જેવું નથી, મેળવવા જેવું નથી અને મળે તે લેવા જેવું પણ નથી. સમગદર્શનની પ્રાપ્તિ દુર્લભ બતાવતાં કહે છે કે – “સુલતે વિમાણ વાસે, સુલહા એગ છત્તા મેહીણિય; દુલહા પુણ જીવાણું, જિમુંદવર સાસણે બેહિં.” વિમાનવાસી દેવ થવું સુભલ છે, એક છત્રા રાજ્યની પ્રાપ્તિ પણ સુલભ છે. પરંતુ જેન શાસનને પાયે જે સમ્યગૂદર્શનની પ્રાપ્તિ થવી દુર્લભ છે. સમ્યગ્દર્શનના પાયા પર દેશવિરતિ, સર્વવિરતિ ધર્મ ટકી શકે છે અને મેક્ષ ન મળે ત્યાં સુધી સંસારમાં જે કાંઈ વૈભવે મળે છે તેમાં સમ્યગ્દર્શન ગુણ રાગ થવા દે નહિ એ એને પ્રભાવ છે.
આ પુસ્તકમાં જ અગાઉ આપણે જોઈ ગયા કે, દમયંતીને સમ્યગ્દર્શનના પ્રભાવે વનમાં સિંહ, વાઘ, રાક્ષસ કાંઈ ઉપદ્રવ કરી શકવા સમર્થ થયા નહિ, સુકી નદીમાં પાણી આવ્યું, તાપસને મુશળધાર વરસાદમાં પણ પાણીને મુદ્દલ ઉપદ્રવ નડ્યો નહિ, વનમાં હું કાર માત્રથી ભીલે હલે લઈ આવેલા નાસભાગ કરી ગયા, સવયંવરમાં નળ રાજાને દમયંતીએ વર.
૫. પા. ફા. ૮
