________________
મંગલ નામના કોઈ રાજસેવકે ભીમરથ રાજાને દધિપણું રાજા આવી ગયાની વાત કરવાથી રાજા તૈયારી કરી સામે ગયે. મિત્રની જેમ બને રાજાઓ મળ્યા. સ્થાન વિગેરે ઉતારાની વ્યવસ્થા કરી ખૂબ જ આતિથ્ય કર્યું. આતિથ્ય કરીને ભીમરથ રાજાએ દધિપણું રાજાને પૂછ્યું : હે મહારાજ ! તમારો રસોયે સૂર્ય પાક રસવતી જાણે છે તે કુબજને જોવાની મારી ઈચ્છા છે. બીજી વાતે પછી, મને બતાવે.
દધિપણ રાજાએ મુજને રદ કરવા ફરમાવ્યું, અને સામગ્રી મેળવીને સૂર્યમંત્રથી ક્ષણવારમાં રાઈ તૈયાર થયાથી સપરિવાર રાજા જયે. દવદન્તીને પણ થાળ મોકલ્યા. એ પણ જમી. રાઈના આસ્વાદનથી દવદન્તીએ કુજને–આ નક્કી નળ છે એવું જાણ્યું.
દવદન્તીએ પિતાને કહ્યું હે તાત! પૂર્વે જ્ઞાની ગુરુ પાસેથી મેં સાંભળ્યું છે કે, આ ભરતક્ષેત્રમાં નળ સિવાય સૂર્ય પાક સેઈનું જ્ઞાન બીજા કોઈને પણ નથી. એ મુજ હોય, કુટે, પાંગળ ગમે તે હોય, પરંતુ એ નળ છે એમાં મને જરા પણ સંશય નથી. છતાં બીજી એક પરીક્ષાની પોતાની આંગળીથી સ્પર્શ કરે તે નક્કી હું રોમાંચિત થાઉં તે પાકી ખાતરી થાય. રોમાંચિત ના થાઉં તે તે બીજે જ હશે જાણવું. માટે એ મુજ મને તિલક કરતો હોય એમ કપાળમાં સ્પર્શ કરે.
દવદનતીના કહેવાથી ભીમરથ રાજાએ કુજ પ્રત્યે કહ્યું : ભે કુજ ! તું નળ છે? ત્યારે કુજ બે –
તમે બધા ભ્રમમાં પડ્યા છે. દેવના જેવા રૂપવાળે નળ ક્યાં? અને જેના સામું પણ જેવું ગમે નહિ એ બિભત્સ હું ક્યાં. રાજાએ આગ્રહ કરીને કુજને કહ્યું: શંકા નિવારવા
