________________
૧૩
અને ભેગાંતરાય બાંધ્યું હોય, તે ન દાન આપી શકાય કે ન ભેગાવી શકાય. લાભાંતર તૂટ્યો હોય ત્યારે અણધાર્યા લાભ મળે, રાજી થાય, આનંદમાં ગરકાવ થાય, પરંતુ દાનાંતરાયના ઉદયથી દાન આપી શકાય નહિ એનું દુઃખ હોતું નથી, એવા માણસે ભવિષ્યમાં લાભાંતરાય કર્મને જોરદાર બનાવે છે. અને ભવિષ્યના જન્મમાં એ ઉદયમાં આવે ત્યારે, ભીખ માગતાં પણ પેટપુરૂં પામી શકતા નથી.
સુખ અને સત્તાને ભુપે કહ્યું પાપ ન કરે તે કહેવાય નહિ. ભુખ જ એવી છે કે સારા શ્રીમંત ગણતાને અવસરે પામર બનાવે છે. જેવા જઈએ તે આ જગતમાં લગભગ બધા ભુખ્યા હાઈ કણ કેની ભુખ ભાંગે એ પ્રશ્ન છે. ભુખના અનેક પ્રકાર છે. ધનભુખ્યા, ધાન્યભુખ્યા, માનભુખ્યા, પ્રશંસાભુખ્યા, કીર્તિભુખ્યા, સત્તાભુખ્યા વગેરે ભુખના પ્રકારે છે. એ ભુખ અવસરે રાંક પામર બનાવે છે. ધનભુખ્યા ધન મેળવવા ધનવાનને હાથ જોડે છે, ધનવાન અપમાન કરે તે સહન કરી લે છે, સાહેબ મારા સામું જુવે એમ પગે પડી પગચંપી પણ કરે છે, છતાં નિર્ભાગીને ધન મળતું નથી. જે ધનવાને છે એમને પણ ચાલ્યું ન જાય, ચેરી ન થઈ જાય, આગમાં ખલાસ ન થઈ જાય, સરકાર લુટી ના લે એવી અનેક ચિંતાઓ એના કાળજાને કેરી ખાય છે. આ તે ધનવાન અને ધનભુખ્યાની વાત થઈ. તેમ ધાન્યભુખ્યા પેટને માટે અમને ખાવા આપે, અમારા પર દયા કરે, ત્રણ દિવસથી ખાધું નથી, ભગવાન તમારું ભલું કરશે વગેરે દીનતા લાચારી દશામાં દિવસે ગુજારે છે. માનભુખ્યાને માન ન મળે તો જોયું લોકેને કદર જ નથી, આટલું ખચ્યું, અમુક સારું કામ કર્યું પરંતુ લેકે જ એવા છે કે એની કાંઈ જ કિંમત કરી શકતા નથી.
