________________
૨. કર્મનું અસ્તિત્વ
જગતના લગભગ બધા જ ધર્મોએ કર્મની મહત્તા સ્વીકારી છે. સંસારમાં વ્યક્તિ વ્યકિત વચ્ચે જે અસમાનતા દેખાય છે તેને કેવી રીતે વાજબી ગણવી એ મહાપ્રશ્ન છે. પૂર્વકર્મનું અસ્તિત્વ સ્વીકાર્યા સિવાય, સંસારમાં પ્રવર્તતી અસમાનતા સમજાવવાનું લગભગ અશક્ય છે. તેથી સર્વ ધર્મોએ એક કે બીજે પ્રકારે કર્મનું પ્રભુત્વ સ્વીકાર્યું. આમ, અસમાનતાનું કારણ શોધતાં શોધતાં સૌને કર્મ કે પૂર્વકર્મનો સહારો લેવો પડ્યો.
કોઈ એક બાળક ધનવાનને ત્યાં જન્મે છે અને અનાયાસે જન્મતાંની, સાથે જ કરોડોની સંપત્તિનો માલિક બની જાય છે. જયારે બીજું કોઈ બાળક ગંદી-અંધારી કોટડીમાં જન્મે છે જેને માટે સામાન્ય અન્ન કે વસ્ત્ર મેળવવાં પણ મુશ્કેલ હોય છે. કોઈ જન્મતાંની સાથે ખોડખાંપણવાળું હોય છે તો કોઈને ગમે તેમ અથડાવા-કુટાવા છતાંય કંઈ થતું નથી. કોઈને ભણવા માટે નિશાળે જવાનાં કાણાં હોતાં નથી તો વળી બીજા કોઈ માટે જીવનમાં આગળ વધવાની તકો સહજ પ્રાપ્ત હોય છે. કેટલાક માણસ ગમે તેવા પ્રતિકૂળ સંજોગોમાંથી માર્ગ કાઢી આગળ વધે છે તો બીજી બાજુ કેટલાક મળેલા ભાગ્યને-તકોને ગુમાવીને છેવટે રસ્તે રખડતા ભિખારી થઈ જાય છે. કોઈ દેખાવે સુંદરસોહામણું હોય છે તો કોઈની સામે જોવાનું પણ મન થાય નહીં તેવું કદરૂપું હોય છે. કોઈ પોતે દેખાવમાં સાવ સામાન્ય હોય પણ તેને રૂપાળી પત્ની મળે તો બીજી બાજુ કોઈ સ્વરૂપવાન સ્ત્રીને સાવ સામાન્ય પતિની પત્ની થઈ સંસાર માંડવો પડે છે. કોઈને સુશીલ સ્વભાવની પત્ની મળે છે તો કોઈ મહાન માણસને કર્કશા સ્વભાવની પત્ની મળે છે. કોઈનો પડ્યો બોલ ઝીલાય તો કોઈ પગમાં પડે તો પણ
