________________
૧૧૫
ગમો અને અણગમો રહેવાનું મન થાય છે. કોઈ ભવમાં એ સ્થળે આપણા જીવનના જે સારા-માઠા પ્રસંગો બન્યા હોય છે તેની આ ભવમાં પણ સૂક્ષ્મ અસર વર્તાય છે અને તે જોતાં જ આપણા મનમાં વિવિધ પ્રકારના ભાવો જાગે છે.
આ બધાંની પાછળ કર્મ રહેલું છે. જે કર્મના ગાઢ સંસ્કાર આપણા ઉપર પડ્યા હોય છે તે ભવાંતરે-બીજા ભવમાં જે-તે નિમિત્ત મળતાં ઊભરાય છે. આ ભવમાં અકારણ થતા ગમા-અણગમાનું કારણ આમ ભવાંતરના સંસ્કારમાં છે અને સંસ્કારનું કારણ તે ભવના કર્મમાં રહેલું છે.
ગૌતમ સ્વામીના દર્શનથી-સહવાસથી ખેડૂતને શાતાનો અનુભવ થયો અને મહાવીરને જોવા માત્રથી અશાતાનો (અશાંતિનો) અનુભવ થયો એની પાછળ પૂર્વભવનાં શાતા વેદનીય અને અશાતા વેદનીય કર્મ રહેલાં હતાં.