________________
૧૬૪
કંર્મવાદનાં રહસ્યો
હતાં. છેવટે સૌની નજર રાજા સામે મંડાઈ. રાજાએ ગંભીર અવાજે કહ્યું: ‘સાચું પૂછો તો હું આ નટડીના રૂપ ઉપર મુગ્ધ થઈ ગયો હતો. આ નટપુત્રી દોરડા ઉપર નાચતા-રમતા નટના પ્રેમમાં છે તે મને દેખાતું હતું તેથી મને થયું કે જો આ નટ ઉપરથી પડીને મરી જાય તો પાછળથી સામદામથી લોભાવીને આ નટીને મારી બનાવી શકીશ. ત્યાં મૃદંગની હળવી થપાટો સાથે રેલાવેલા ગીતના શબ્દોએ મને ઢંઢોળ્યો કે હવે આટલી તો ઉંમર થઈ. મોત તો મારાં બારણાં ખટખટાવે છે.હું તો આ નટીના પિતાતુલ્ય છતાંય મારી નજરમાં આ ઝેર ભળ્યું. મને તેના ગીતના શબ્દોની ચોટ વાગી કે હવે તો મારે મોતની તૈયારી કરવી જોઈએ. જીવન પૂરું થવા આવ્યું છે. આગળના જીવનનું સુંદર પ્રભાત જોવું હોય તો મારે હવે વિષય-કષાયોમાં ન રમતાં મારા આત્માના હિતનો વિચાર કરવો જોઇએ અને બાકીનું જીવન જપ-તપ-દાન-ઇત્યાદિ પ્રવૃત્તિઓ તરફ વાળી લેવું જોઈએ. મારી પાસે હવે સમય ઓછો છે, મારે ધર્મ સાધીને બાકીના જીવનનો ઉત્તમ ઉપયોગ કરી લેવો જોઈએ. ઘેરી મોહનિદ્રામાંથી મને જગાડનાર આ નટકન્યા છે. આપણા સૌ ઉપર આ નટકન્યાનો મોટો ઉપકાર છે. હવે હું પૂરો જાગી ઊઠ્યો છું. રાજકુમારના રાજયાભિષેકની તૈયારી કરવાનો હું આદેશ આપું છું. રાજકુમારીના પ્રેમીને સન્માન સાથે લઈ આવો. હું તેનાં ઘડિયાં લગ્ન કરાવું છું.’
ત્યાં પૂર્વ દિશામાં પ્રભાતનો બાળસૂર્ય સુરભીભર્યું પોતાનું મોં કાઢી બહાર આવી રહ્યો હતો. એક પછી એક આવી પડેલાં આશ્ચર્યોથી બધાં સ્તબ્ધ થઈ ગયાં હતાં. નટમંડળી અવાક્ થઈ ગઈ હતી. છેવટે નટપુત્રીએ આગળ આવી રાજાને વંદન કર્યા. રાજાએ પેલા રૂપાળા નટને પાસે બોલાવ્યો. તે રાજાને પગે લાગ્યો. રાજાએ ખુશ થઈને તેના ગળામાં પોતાની મોતીની માળા નાખી અને રાજ્ય તરફથી તેમનાં લગ્ન કરાવી આપવાની ઘોષણા કરતાં નટકન્યાને કહ્યું, ‘બેટી આજથી આ દરબારગઢને તારું પિયર માનજે. તું તો અમારી જનની જગદંબા જેવી છે. તારી કૃપાથી અમે સૌ બચી ગયાં.
