________________
પ્રવેશ
૩
આ ઉપરથી સમજાશે કે આ જગતમાં થતાં સનેા પાછળ જીવ અને જડ એ એ તત્ત્વ કામ કરી રહ્યા છે. જીવને પાતાનાં કમ ભેાગવવાનું તેના તેવા શરીર દ્વારા થાય છે. વળી એમાં પાછા જીવની મિથ્યા વાસના, તેવી તેવી લાગણીઓ (દા.ત. તરીકે વનસ્પતિકાયમાં પણ ભય, લજ્જા, માહુની લાગણીઓ), મૂઢતા તેમજ, કાયિક પ્રવ્રુત્તિ વગેરે દ્વારા નવાં નવાં કર્મીની રજ ચાંટે છે, એ કમના વિપાક થતાં વળી તેવાં તેવાં સર્જન થાય છે. જીવ એક શરીરમાંથી નીકળી ખીજું શરીર ધારણ કરે છે. બીજામાંથી નીકળી ત્રીજી,....આમ સમસ્ત વિશ્વની આવી વિચિત્ર ઘટ માળ ચાલ્યા કરે છે. જવના સહારા વિના એકલાં જડનાં પણ સર્જન થાય છે. (દા. ત. સંધ્યાના રંગ, મેઘના ગજન શબ્દ, વરાળ, ધૂમાડા, છાયા, અંધકાર, અદૃશ્ય અણુમાંથી મોટા મેટા સ્કન્ધ ઇત્યાદિ.) વિશ્વમાં આ બધુ સર્જનસ'ચાલન અનાદિ કાળથી ચાલ્યુ આવે છે. કાઈ પણ કાર્ય, કારણુ–સામગ્રી વિના ખની શકે જ નહી'. એટલે કયારેક પહેલા આ વિશ્વમાં કશું જ નહાતુ અને પછી જીવ અને જડ અચાનક ફૂટી નીકળ્યાં, અગર એકલા જડ પદા પહેલાં હતા અને પછી જીવ પદાર્થ નવા જ ખની ગયા, અગર જીવ તદ્દન ચાખ્ખા હતા અને એકાએક શરીર ધારણ કરવા લાગ્યા, આવુ કાંઈ ઘટી શકે જ નહી. કાય અને એટલે પૂર્વ કારણેા હાવાનુ માનવું જ પડે. એ કારણેાને પણ ઊભા થવામાં એના પણુ કારણ માનવા જ પડે, એમ ક્યારેક તદ્દન પ્રાથમિક શરૂઆત નથી થઈ, પરંતુ પૂર્વ પૂર્વ
