________________
- જનધર્મને સરળ પરિચય છવાઈ ગયેલ આત્માને જ્ઞાનપ્રકાશ જેટલા કમ–આવરણ ખસવાથી ખુલે થાય, એટલા જ પ્રમાણમાં રેય વસ્તુને પ્રકાશ થાય. એટલા જ વિષયને જાણે. સમસ્ત આવરણ દૂર થતાં સમરત યનું જ્ઞાન ખુલ્લું થાય. એ યમાં ભૂતભવિષ્ય-વર્તમાન ત્રણેય કાળના સમસ્ત જીવ-જડના સર્વ ભાવ જણાય.
બાકી જીવના મૂળસ્વરૂપમાં (૧) અનંતજ્ઞાન છે, એમ (૨)અનંતદર્શન છે,(૩)અનંતસુખ છે, (૪)ક્ષાયિક સમ્યકત્વ અને ક્ષાયિક ચારિત્ર યાને વીતરાગતા છે, (૪) અક્ષય-અજર-અમર સ્થિતિ છે,(૬)અરુપિપણું છે,(૭)અગુરુલઘુ સ્થિતિ છે, (૮) “અનં. તવીર્ય વગેરે શકિત છે. એક મહારત્ન કે સૂર્યની જેમ જીવમાં આ આઠ મૂળ તેજસ્વી સ્વરૂપ છે. પરંતુ વાદળથી છવાઈ ગયેલા સૂર્યની જેમ અથવા માટીથી લેપાયેલા ખાણના રત્નની જેમ જીવ આઠ જાતના કર્મયુગલથી છવાઈ ગયેલ છે, ઢંકાઈ ગયેલ છે, તેથી એનું મૂળ સ્વરૂપે પ્રગટ નથી. ઉલટું એકેક કર્મ-આવરણના લીધે એમાં મેલું સ્વરૂપ પ્રગટે છે. દા. ત. જ્ઞાનાવરણ કમના લીધે અજ્ઞાન સ્વરૂપ બહાર પડયું છે, દર્શનાવરણકર્મના લીધે દર્શનશક્તિ હણાઈ ગઈ હેવાથી અંધાપ, અશ્રવણ, વગેરે તથા નિદ્રાઓ બહાર પડી છે. આઠે કર્મથી જુદી જુદી વિકૃતિ, ખરાબી ઊભી થઇ છે. આને સૂર્ય પર વાદળના ચિત્રથી સમજી શકાશે.
- અહિં ધ્યાન રાખવાનું કે ચિત્રની સરળતા ખાતર સૂર્ય કે રત્નના માત્ર એકેક ભાગમાં જ એકેક પ્રકાશ, કર્મ
