________________
૬૮
જૈનધર્મને સરળ પરિચય રસ તીવ્ર યા મંદ નકકી થયે તે રસબંધ. એમાં પુદ્ગલજશે અમુક આવ્યો તે પ્રદેશબંધ. આમાં સ્થિતિકાળ પાકે ત્યારે તે કર્મ ઉદયમાં આવે છે, અને પિતાની પ્રકૃતિ મુજબ જ્ઞાનને રોકે છે. એમાં ય રસબંધના અનુસારે તે તીવ્ર હેય તે જ્ઞાનને ગાઢપણે રોકે છે જેથી ભણવા સમજવાની મહેનત કરવા છતાં થોડું ય જ્ઞાન પ્રગટતું નથી. જે સંદરસ હોય તે જ્ઞાન એના પ્રમાણમાં પ્રગટે છે. કમની મૂળ ૮ પ્રકૃતિ : વાદળની ઉપમા
“જીવનું મૌલિક અને વિકૃત સ્વરૂપવાળા પ્રકરણમાં સમજાવ્યું છે તે પ્રમાણે જીવ જાણે એક સૂર્ય છે, તેમાં ૮ જાતના ગુણરૂપી પ્રકાશ છે, તેના પર ૮ જાતના કર્મ. રૂપી વાદળ છે, તેથી વિકૃતિ રૂપી અંધકાર બહાર પડે છે. તેને નીચેના કે ઠાથી સમજી શકાશે. જીવના ૮ ગુણ [ ૮ કમ
વિકૃતિ (પ્રકાશ) | (વાદળ) (૧) અનંત જ્ઞાન જ્ઞાનાવરણ | અજ્ઞાન (૨) છ દર્શન | દશનાવરણ | અંધાપો, નિદ્રા વગેરે (૩) વીતરાગતા | મેહનીય મિથ્યાત્વ, રાગ, ડેષ, કષાયો,
હાસ્યાદિ, કામ, (૪) અનંત વીર્યાવિ અંતરાય કુપણુત પરાધીનતા, દરિદ્રતા,
| દુર્બળતા (૫) , સુખ | વેદનીય
શાતા, અશાતા. (૬) અજરામરતાનું આયુષ્ય જન્મ-મૃત્યુ (૭) અરૂપિપણું ) નામકર્મ શરીર, ઈન્દ્રિય, વર્ણાદિ, ચાલ,
ત્ર-સ્થાવર પણું યશ
અપયશ, સૌભાગ્ય–દૌભગ્ય વગેરે. (૮) અગુરુલઘુપણું ગોત્રક
ઊંચકુળ, નીચકુળ.
-
