________________
કાય
જીવનભરને માટે વિવિધ વ્રત, નિયમ, પ્રતિજ્ઞામાં રહેવુ. નહિતર અત્રત-અવિરતિથી ફાગઢ અથાગ કમના ભાર વધતા રહે છે. એટલે પહેલુ તા જે પાપે આપણે કરતા નથી દા. ત. શિકાર જુગાર માંસાહાર વગેરે, એના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા કરી લેવી. પછી જે પાપા કરાતા હોય એમાં મર્યાદા માંધી, ઉપરના પાપ બંધ કરવા.
અવિરિત સ્થૂલરૂપે ૧૨ પ્રકારની હાય છે. (૧) પાંચ ઇન્દ્રિય અને મન સમધી વિષયાનાં ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા ન હાવી એ ૬, તથા (૨) હિંસા, ઝૂડ, ચારી, મૈથુન, પરિગ્રહ અને રાત્રિભાજનના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા ન હોવી એ ૬. એમ કુલ ૧૨. આમાંથી અમુક પ્રમાણમાં પ્રતિજ્ઞા કરાય તે તે દેશવત કરી કહેવાય. એમાં જો સંપૂર્ણ પ્રતિજ્ઞા પાપ ન કરૂ, ન કરાવુ, કે ન અનુમેટ્ઠ' એમ ત્રણ રીતે; અને એ દરેક વળી ન કાયાથી, ન વાણીથી અને ન મનથી એમ કુલ નવ પ્રકારે કરાય, એ સવરિત કરી કહેવાય. એને નવકાટ પચ્ચક્ખાણુ (પ્રતિજ્ઞા) પણ કહે છે. આમાં જેટલી કેાટિ ઓછી એટલી અવિરત ઊભી રહી ગણાય.
6
કાય
કષ=સંસાર, આય = લાભ. કષાય એટલે જીવને જે સસારના લાભ કરાવે છે તે. ક્રોધ, અભિમાન, માયા–કપટ અને લેાલ એ સંસારના લાભ કરાવે છે. માટે એને કષાય કહેવાય છે. એ ક્રોધાદિના અનેક રૂપક છે. દા. ત. રાગ, દ્વેષ, ઈર્ષ્યા, વેર, ઝેર, મદ, પાલિસી-ચાલાકી-પ્રપંચ, તૃષ્ણા,
