________________
દવ્ય-ગુણ–પર્યાય ઘડે છે? સ્વયં નિરાકાર ઈશ્વરે સાકાર રચના કેવી રીતે કરી? સારાંશ એ છે કે ઈશ્વર જગકર્તા નથી.
જગકર્તા જીવ અને કમ–ત્યારે જે જીના તેવા તેવા કર્મના હિસાબે જ ઈવર સર્જન કરે છે માટે ઈશ્વરને
ર્તા માન છે, તો એવું માનવાથી સર્યું. કહો કે કમ જ સર્જન કરે છે. મોટા પર્વત, નદીઓ, સૂર્ય-ચંદ્ર વગેરેને કમ બનાવે છે. એ બધાં સર્જન જીવેના શરીરના જુથ છે. તે તે જીવેના તેવા કેવા કર્મના હિસાબે તેવા તેવા શરીર બને છે; એનું જ નામ પર્વત, વૃક્ષ, પૃથ્વી વગેરે છે, એ કેઈ જીવતા શરીર છે માટે જ કપાવા-છેદાવા છતાં મનુ. બ્દશરીરના ઘાની જેમ ફરીવાર પુરાઈ–રુઝાઈ જાય છે, અને બરાબર અખંડ જેવાં થઈ જાય છે. અને જીવ નીકળી જતાં એવું નથી બનતું. માનવ શરીરમાંથી પણ જે જીવ નીકળી જાય છે તે ઘા પુરાત-રુઝાતું નથી. એને અર્થ જ એ, કે જીવ છે તે જ કર્મના સહારે નવાં શરીરનું કે શરીરના અન્ય ભાગોનું સર્જન-સમારકામ થાય છે.
જમીન, ખાતર, બીજ, પાણી વગેરે વિદ્યમાન હવા છતાં ત્યાં જ દાખલ થઈને જ બીજમાંથી લીલે અંકુર, કસ્થાઈ થડ, લીલાં પાન, ગુલાબી ફૂલ, મધુરું ફળ, વગેરેરૂપે પિતપોતાના શરીર બનાવે છે.
૧૦. દ્રવ્ય–ગુણુ-પર્યાય પહેલાં કહી આવ્યા કે વિશ્વ છ દ્રવ્યમય છે, અને એ દ્રવ્યમાં, ગુણ-પર્યાયનું કામકાજ ચાલે છે તે વિશ્વનું
