Ansho Shastrona

Author(s): Amarguptasuri, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 12

બ્રહ્મચર્યની નવ (૯) પ્રકારની ગુપ્તિ એટલે શિયલની નવવાડોને જાળવી રાખે. તે નવ ગુણ નીચે પ્રમાણે : (૧) સ્ત્રી, પશુ, નપુંસક જ્યાં ન હોય ત્યાં વસે. (૨) સ્ત્રીની સાથે રાગથી વાતો ન કરે. (૩) સ્ત્રી બેઠી હોય તે આસને પુરુષ બે ઘડી સુધી બેસે નહીં અને પુરુષ બેઠો હોય તે આસને સ્ત્રી ત્રણ પહોર સુધી બેસે નહીં. (૧ પહોર તત્ત્વાર્થ વિવે.પા. પ૬૫ માં વિ.રાજશેખર મ. મહેસાણાવાળી) (૪) રાગ વડે સ્ત્રીનાં અંગોપાંગ જુએ નહીં. (૫) સ્ત્રી-પુરુષ સૂતા હોય અગર કામભોગની વાત કરતા હોય ત્યાં ભીંતના અંતરે રહે નહીં. (૬) અગાઉ ભોગવેલા વિષયાદિને સંભારે નહીં. (૭) સ્નિગ્ધ આહાર કરે નહીં, (૮) નીરસ એવો પણ અધિક આહાર કરે નહીં.
(૯) શરીરની શોભા ટાપટીપ કરે નહીં. જ કષાયના ત્યાગના ચાર (૪) ગુણ : (૧) ક્રોધ (૨) માન (૩) માયા
(૪) લોભ - આ ચાર કષાય આચાર્યભગવંત કરે નહીં. જ પાંચ મહાવ્રતના પાંચ (૫) ગુણ : (૧) પ્રાણાતિપાતવિરમણ : કોઇ જીવનો વધ કરવો નહીં. (૨) મૃષાવાદવિરમણ : ગમે તેવું કષ્ટ આવી પડે તોપણ અસત્ય વચન
બોલવું નહીં. (૩) અદત્તાદાનવિરમણ કોઇની નહિ આપેલી નજીવી ચીજ પણ લેવી નહીં.
મૈથુનવિરમણ : મન, વચન, કાયાએ કરી બ્રહ્મચર્ય પાળવું. વિષય
સુખ ભોગવવા નહીં. (૫) પરિગ્રહવિરમણ : કોઇ પણ વસ્તુનો સંગ્રહ કરવો નહીં તેમ જ
ધર્મોપકરણ, પુસ્તકાદિ વસ્તુ પોતાની પાસે હોય તેના પર મૂચ્છ રાખવી નહીં. એ પંચ મહાવ્રત આચાર્ય ભગવંત પાળે છે. આચારના પાંચ (૫) ગુણ : જ્ઞાનાચાર : જ્ઞાન ભણે, ભણાવે, લખે-લખાવે; જ્ઞાનભંડાર કરે
કરાવે, ભણનારને સહાય આપે. (૨) દર્શનાચાર : શુદ્ધ સમ્યકત્વને પોતે પાળે, બીજાને પળાવે અને સમ્યકત્વથી પડતાને સમજાવી સ્થિર કરે.
9 અંશો શાસ્ત્રોના ૪ )
(૩) ચારિત્રાચાર : પોતે શુદ્ધ ચારિત્ર પાળે અને બીજાને પળાવે તેમ જ
પાળનારને અનુમોદે. (૪) તપાચાર : છ બાહ્ય અને છ અભ્યતર એમ બાર પ્રકારના તપ પોતે
કરે, કરાવે અને કરતાને અનુમોદે. વીર્યાચાર : ધર્મક્રિયા કરવામાં છતી શક્તિ ગોપવે નહીં તથા તમામ
આચાર પાળવામાં વીર્યશક્તિ સંપૂર્ણ રીતે ફોરવે. - સમિતિના પાંચ (૫) ગુણ :
ઇર્યાસમિતિઃ સાડા ત્રણ હાથ મુખ આગળ દૃષ્ટિ નીચી રાખીને ચાલવું. (૨) ભાષાસમિતિ : સાવઘવચન બોલવું નહીં. (૩) એષણાસમિતિ : અપ્રાસુક આહારપાણી વહોરવાં નહીં. (૪) આદાનભંડમત્તનિક્ષેપણાસમિતિ : વસ્ત્ર, પાત્ર, અણપૂંજી ભૂમિ
ઉપર લેવું-મૂકવું નહીં. પારિષ્ઠાપનિકાસમિતિ : મળમૂત્ર અણપૂંજી જીવાકુલ ભૂમિકામાંહે પરઠવવાં નહીં.
ગુપ્તિના ત્રણ (૩) ગુણ : (૧) મનગુપ્તિ : મનમાં આરૌદ્ર ધ્યાન ધ્યાવે નહીં. (૨) વચનગુતિ : નિરવદ્ય વચન પણ કારણ વિના બોલવાં નહીં. (૩) કાયગુપ્તિ : શરીર અણપડિલેહ્યું હલાવવું નહીં.
૫ ઇન્દ્રિયના વિષયને રોકવા, ૯ બ્રહ્મચર્યની વાડ, ૪ કષાયથી રહિત, ૫ મહાવ્રત, ૫ આચાર, ૫ સમિતિ, ૩ ગુપ્તિનું પાલન મળી ૩૬ ગુણ આચાર્યમહારાજના.
૪. ઉપાધ્યાયમહારાજના પચ્ચીસ ગુણ :
૧૧ અંગ : (૧) આચારાંગ (૨) સૂયગડાંગ (૩) ઠાણાંગ (૪) સમવાયાંગ (૫) ભગવતી (૬) જ્ઞાતા-ધર્મકથા (૭) ઉપાશકદશાંગ (૮) અંતગડ (૯) અનુત્તરોવવાદ (૧૦) પ્રશ્નવ્યાકરણ (૧૧)
વિપાક – એ અગિયાર અંગ. $ ૧૨ ઉપાંગ : (૧) વિવાહ (૨) રાયપાસેણી (૩) જીવાભિગમ (૪) પન્નવણા (૫) જંબુદ્વીપપન્નત્તિ (૬) ચંદ્રપત્તિ (૭) સૂરપન્નત્તિ (૮)
વ અંશો શાસ્ત્રોના પ