Ansho Shastrona

Author(s): Amarguptasuri, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 32

૮૩. વૈયાવચ્ચના ૧૦ પ્રકારો :
અરિહંત, સિદ્ધ, ચેય, મુઝે ય ધર્મો ય સાદું સૂરીઓ । લ, રાળ, સંઘે ય તદ્દા, વૈવાનાં ભવે સદા ।।
(રત્નસંચય પા.૩૩૬) (બીજી રીતે) : (૧) જિનેશ્વર (૨) આચાર્ય (૩) ઉપાધ્યાય (૪) સાધુ (૫) બાળમુનિ (૬) સ્થવિરમુનિ (૭) ગ્લાન (૮) તપસ્વી (૯) ચૈત્ય અને (૧૦) શ્રમણસંઘ. (૧૬મી વીશસ્થાનક પૂજામાં)
4
•
૮૪. દસ પ્રકારના સ્થવિર :
(૧) તપ (૨) શ્રુત (૩) ધૈર્ય (૪) ધ્યાન (૫) દ્રવ્ય (૬) ગુણ (૭) પર્યાય (૮) જ્ઞાન (૯) સ્વરૂપરમણ (૧૦) વયસ્થવિર.
૮૫. યોગસંગ્રહના બત્રીસ પ્રકારો :
(૧) શિષ્યે વિધિપૂર્વક આચાર્યને આલોચના દેવી. (પોતાના અપરાધો નિષ્કપટભાવે ગુરુને યથાર્થ કહી સંભળાવવા). (૨) આચાર્યે પણ શિષ્યે કહેલી આલોચના-અપરાધ બીજાને નહીં જણાવવા. (૩) આપત્તિના પ્રસંગોમાં પણ ધર્મમાં દઢતા કેળવવી. (૪) આલોક-પરલોકના સુખની અપેક્ષા વિના ઉપધાન (વિવિધ તપ) કરવા. (૫) ગ્રહણ અને આસેવનરૂપ બે પ્રકારની શિક્ષાનું સેવન કરવું. (વિધિપૂર્વક જ્ઞાન ભણવું અને ક્રિયામાં પ્રમાદ કરવો નહીં.) (૬) શરીરનું પ્રતિકર્મ (શુશ્રુષા, શોભા વગેરે) નહીં કરવું. (૭) બીજો જાણે નહીં તેમ ગુપ્ત તપ કરવો. (૮) નિર્લોભતા માટે યત્ન કરવો, લોભ તજવો. (૯) પરિષહો ઉપસર્ગો આદિનો જય કરવો, સમભાવે સહેવા, દુર્ધ્યાન નહિ કરવું. (૧૦) સરળતા રાખવી. (૧૧) સંયમમાં તથા વ્રત વગેરેમાં (મૂળ-ઉત્તર ગુણોમાં) પવિત્રતા રાખવી. (અતિચાર નહીં સેવવા.) (૧૨) સમ્યક્ત્વની શુદ્ધિ સાચવવી. (દૂષણાદિ નહીં સેવવું.) (૧૩) ચિત્તમાં સમાધિ કેળવવી. (રાગ-દ્વેષાદિ નહીં કરવા.) (૧૪) આચારોનું પાલન કરવું. (દેખાવ નહીં કરવો.) (૧૫) વિનીત થવું, માન નહીં કરવું, કરવાયોગ્ય દરેકનો વિનય કરવો. (૧૬) ધૈર્યવાન થવું. (દીનતા નહીં કરવી.) (૧૭) સંવેગમાં (મોક્ષની જ એક સાધનામાં) તત્પર અંશો શાસ્ત્રોના ૪૪ ૨૦
રહેવું. (૧૮) માયાનો ત્યાગ કરવો. (૧૯) દરેક અનુષ્ઠાનોમાં સુંદર વિધિ સાચવવી. (૨૦) સંવર કરવો. (નવા કર્મબંધને બને તેટલો અટકાવવો.) (૨૧) આત્માના દોષોનો ઉપસંહાર (ઘટાડો) કરવો. (૨૨) સર્વ પૌદ્ગલિક ઇચ્છાઓના વિરાગ(ત્યાગ)ની ભાવના કેળવવી. (૨૩) મૂળ ગુણો(ચરણસિત્તરી)માં વિશેષ વિશેષ પચ્ચક્ખાણ કરવાં. (૨૪) ઉત્તરગુણોમાં સવિશેષ પચ્ચક્ખાણ કરવાં. (૨૫) દ્રવ્યથી બાહ્ય ઉપધિ આદિનો અને ભાવથી અંતરંગ રાગદ્વેષાદિનો ત્યાગ કરવો. (૨૬) અપ્રમત્તભાવ કેળવવો. (૨૭) ક્ષણે ક્ષણે સાધુસામાચારીનું પાલન કરવું. (૨૮) શુભધ્યાનરૂપ સંવરયોગ સેવવો. (૨૯) પ્રાણાંત વેદનાના ઉદયે પણ મનમાં-ધર્મમાં ક્ષોભ નહીં કરવો. (૩૦) પૌદ્ગલિક સંબંધોનું સ્વરૂપ સમજવું અને તેનો ત્યાગ કરવા માટે સવિશેષ પચ્ચક્ખાણ કરવાં. (૩૧) અપરાધોનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવું. (૩૨) અંતકાળે આરાધના(સંલેખના) કરવી.
૮૬. પડિલેહણ-વિધિ :
(૧)
પ્રથમ, વજ્રને મજબૂત પકડી ત્રણ ભાગ (આદિ, મધ્ય, અંત) બુદ્ધિથી કલ્પી દૃષ્ટિપડિલેહણ કરવું. ત્યાર બાદ વસ્રને ફેરવી બીજી બાજુ દૃષ્ટિપડિલેહણ કરવું. પછી પફોડવા - ખંખેરવાની ક્રિયા કરવી. ત્રીજી વાર હાથપ્રમાર્જના કરતાં બોલો બોલવા.
(૨) પડિલેહણ કરતાં વસ્ર અને શરીર ટટ્ટાર રાખવું એટલે કે ઉભડક પગે બેસી શરીર કે વસ્ત્ર પરસ્પર અવયવોથી સંઘટ્ટિત ન થાય તેનું ધ્યાન રાખવું. (૩) સાધુને દરરોજ ત્રણ પ્રતિલેખના કરવાનો વિધિ છે. એક પ્રભાતે,
બીજી ત્રીજા પ્રહરને અંતે, ત્રીજી સૂર્યોદયથી પોણા પ્રહરે. > પ્રથમ પડિલેહણા પ્રભાતેઃ (૧) મુહપત્તી (૨) ચોળપટ્ટો (ઉપલક્ષણથી કંદોરો) (૩-૪-૫) એક કામળી અને બે સુતરાઉ કપડાં (૬-૭) રજોહરણની બે નિષદ્યા (અંદરનું સુતરાઉ અને ઉપરનું ઊનનું ઓધારિયું) (૮) રજોહરણ (૯) સંથારો (૧૦) ઉત્તરપટ્ટો. એમ કલ્પચૂર્ણિના અભિપ્રાયે . (૧૧) દાંડો - એમ ૧૧ વસ્તુની પ્રતિલેખના સૂર્યોદય પહેલાં કરવી.
અંશો શાસ્ત્રોના ૪૫