________________
કરવી નહીં. (૫) રાજ કથા, દેશકથા, ભક્તકથા, ભોજનકથા, સ્ત્રીકથા કદી કરવી નહીં. (૬) રસ્તે ચાલતાં વિના કારણે ઝાડનાં ફળ, ફૂલ, પાંદડાં તોડવાં નહીં. (૭) શતરંજ, સોગઠાબાજી, ગંજીફા આદિ રમત રમવી નહીં. (૮) ઘંટી, ખાણીયા, સાંબેલા, હળ, કોદારી, કોસાદિ હથિયારો તૈયાર રાખી માંગ્યા આપવાં નહીં. (દાક્ષિણ્ય લગે જયણા.) આઠમા વ્રતમાં પાંચ અતિચાર : (૧) કંદર્પ : કામવિકાર વધે તેવી ચેષ્ટા કરવી, કુચેષ્ટા કરવી. (૨) કૌત્કચ્ય : કામ ઉત્પન્ન થાય તેવી વાર્તાઓ કરવી. (૩) મૌખર્યઃ વાચાળપણાથી જેમ આવે તેમ આડાઅવળાં અસંબદ્ધ
વાક્યો બોલવાં. (૪) સંયુક્તાધિકરણઃ હિંસાવાળાં ઉપકરણોને જોડીને તૈયાર રાખવાં. (૫) ભોગાતિરિક્તતા : ભોગ-ઉપભોગમાં વપરાતી ચીજો કરતાં
લોભથી વધારે રાખવી. (૯) સામાયિક વ્રત: દરરોજ એક સામાયિક તો કરવી જ જોઇએ અગર બાર
મહિનામાં અમુક સામાયિક કરી આપવાનો નિયમ આ વ્રતમાં કરવો. નવમા વ્રતના પાંચ અતિચાર : (૧) મનોદુમ્બ્રણિધાન : મનમાં ખોટા વિચાર કરવા. (૨) વચનદુષ્મણિધાન : પાપવાળાં વચન બોલવાં. (૩) કાયદુષ્મણિધાન : અજયણાએ કાયાને હલાવવી, ચલાવવી,
ભીંતે ઓઠીંગણ દઇને બેસવું. (૪) અનવસ્થાનદોષ : એક સ્થાન છોડી બીજે સ્થાને જવું. (૫) સ્મૃતિવિહીનત્વ : સામાયિક લઇને ટાઇમ જોવો ભૂલી જાય.
અથવા તો સામાયિક પારવું જ ભૂલી જાય. (૧૦) દેશાવગાસિક વ્રત : આખી જિંદગીના માટે લીધેલાં વ્રતોની વિશાળ
મર્યાદાને આ વ્રતમાં અતિસંક્ષેપ કરી લેવામાં આવે છે. મુખ્યતયા છઠ્ઠા વ્રતમાં અમુક ગાઉ સુધી જવાની રાખેલી છૂટને અતિ ટૂંકાવી દેવામાં આવે છે. હાલ આ વ્રતમાં જઘન્યથી એકાસણું કરી સવાર, સાંજનાં પ્રતિક્રમણ સાથે વચમાં આઠ સામાયિક કરવામાં આવે છે.
અંશો શાસ્ત્રોના ૦ ૭૨ છે.
ઉપાશ્રયથી ઘેર સુધી અથવા ગામમાં અમુક સ્થાન સુધી જવાની
મર્યાદા નક્કી કરાય છે. જ દશમા વ્રતના પાંચ અતિચાર : (૧) આનયનપ્રયોગ : ધારેલી ભૂમિ કરતાં આગળની ભૂમિથી કોઇ
વસ્તુ મંગાવવી. (૨) પ્રેધ્યપ્રયોગ : ધારેલી હદની બહાર કોઇ વસ્તુ મોકલવી. (૩) શબ્દાનુપાત : શબ્દનો અવાજ કરીને હાજરી જણાવવી. (૪) રૂપાનુપાત: જાળી વગેરે ઠેકાણે આવી પોતાની હાજરી જણાવવી,
(૫) પુદ્ગલપ્રક્ષેપ : કાંકરો નાંખી પોતે અહીં છે – એમ જણાવવું. (૧૧) પૌષધવ્રત : દર વર્ષે દિવસ અથવા રાતના અથવા રાતદિવસના ચાર
પ્રહર અથવા આઠ પ્રહરના અમુક પૌષધ કરવા. પૌષધના ચાર પ્રકાર : (૧) આહારપૌષધ : દેશથી અને સર્વથી હોય છે. બાકીના ૩ પૌષધ
સર્વથી હોય છે. દેશથી આહારપૌષધમાં એકાસણું, નીવી, આયંબિલ કરાય છે. સર્વથી આહારપષધમાં ચારે પ્રકારના
આહારનો ત્યાગ કરાય છે. (૨) શરીરસત્કારપૌષધ: પૌષધ નિમિત્તે શરીરને શણગારવું નહીં. (૩) અવ્યાપારપૌષધ : કોઇ પણ સંસારી વ્યાપાર કરવો નહીં. (૪) બ્રહ્મચર્યપૌષધ : બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું. અગિયારમા વ્રતના પાંચ અતિચાર : (૧) અપ્રતિલેખિત શય્યાઃ સંથારા આદિ ઉપધિનેનપડિલેહે, નપ્રમાર્જે. (૨) અપ્રમાર્જિત દુષ્પમાર્જિત : સંથારા આદિને પડિલેહે, પ્રમાર્જે
તો બરાબર ન પડિલેહે ન પ્રમાર્જે. (૩) ઉચ્ચાર અપ્રતિલેખિત : અંડિલ-માનું પરઠવવાની જગ્યાની
પડિલેહણા તથા પ્રાર્થના કરે જ નહીં. (૪) ઉચ્ચાર અપ્રતિલેખિત - દુષ્પતિલેખિત : ચંડિલ-માત્રાની
જગ્યા પડિલેહે, પ્રમાર્જે પણ બરાબર ન કરે. (૫) પૌષધવિધિ વિપરીતતા : પૌષધ સમયસર લે નહીં, મોડો લે અને વહેલો પારે તથા પૌષધમાં પારણાની ચિંતા કરે.
4 અંશો શાસ્ત્રોના ૭૩
