Ansho Shastrona

Author(s): Amarguptasuri, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 66

૧૭૩. એક અક્ષૌહિણી :
(ધર્મ કલ્પદ્રુમ ૪થા પલ્લવમાં ભા.પા. ૧૬૬).
દશ હજાર હાથી, તેથી દશ ગુણા રથ, તેથી દશ ગુણા અશ્વ, તેથી દશ ગુણા પદાતિ વડે એક અક્ષૌહિણી અથવા અગિયાર હજાર હાથી, એકવીસ હજાર રથ, નવ લાખ યાદવ, દસ લાખ અશ્વ અને છત્રીસ લાખ ઉદાર સેવકો વડે એક અક્ષૌહિણી કહેવાય.
(૪)
મિથ્યાત્વાદિ આત્મદોષો ૧૭૪.મિથ્યાત્વના પંદર પ્રકાર : (૧) અભિગ્રહિક : પોતે ગ્રહણ કરેલા કુધર્મને છોડે જ નહીં. (૨) અનભિગ્રહિક : સર્વ ધર્મને એકસરખા માનવા. (૩) અભિનિવેશ: ખોટું છે એવું જાણવા છતાં માનપાનાદિની લાલસાના
કારણે છોડે નહીં. સાંશયિકઃ સર્વજ્ઞના વચનમાં શંકા રાખે અર્થાત્ સર્વજ્ઞભગવંતે આમ
કહ્યું તે સાચું હશે કે કેમ – એવું વિચારે. (૫) અનાભોગિક: મુખ્યપણે અસંજ્ઞી જીવોને અનુપયોગપણે વર્તે છે તે.
(આ પાંચ પ્રકાર થયા. બીજા દસ નીચે પ્રમાણે.)
(૧) ધર્મને અધર્મ કહેવો. (૨) અધર્મને ધર્મ કહેવો. (૩) માને ઉન્માર્ગ કહેવો. (૪) ઉન્માર્ગને માર્ગ કહેવો. (૫) સાધુને અસાધુ કહેવો. (૬) અસાધુને સાધુ કહેવો. (૭) જીવને અજીવ કહેવો. (૮) અજીવને જીવ કહેવો. (૯) મૂર્તિને અમૂર્ત કહેવો. (૧૦) અમૂર્તને મૂર્ત કહેવો.
(૩) લૌકિક ધર્મગતઃ લૌકિક પર્વો જેવાં કે હોળી, બળેવ, નોરતાં આદિને
લોકોત્તર પર્વની બુદ્ધિએ માને છે. લોકોત્તર દેવગત : વીતરાગદેવને આ લોક અને પરલોકના
પૌદ્ગલિક સુખના ઇરાદાથી માને-પૂજે તે. (૫) લોકોત્તર ગુરુગતઃ કંચન કામિનીના ત્યાગી ગુરુઓને ઉભય લોકના
સુખના ઇરાદાથી માને, આહારપાણી આપે. (૬) લોકોત્તર ધર્મગત : સર્વજ્ઞ ભગવંતે કહેલા દાન, શીલ, તપ અને
ભાવનારૂપ ધર્મને ઉભયલોકના પૌગલિક સુખ મેળવવા માટે આરાધે. ગાઢ મિથ્યાત્વ: આભિગ્રહિક અને આભિનિવેશિક : એ બે મિથ્યાવિપરીત આગ્રહરૂપ હોઇ અનેક ભવોની દુ:ખની પરંપરાના મૂળભૂત હોવાથી આકરાં (ગાઢ) છે. બાકીનાં ત્રણ તેવાં આકરાં નથી. કારણ કે તે પોતાની કે ઉપદેશક ગુરુની અજ્ઞાનતાને યોગે થતાં હોવાથી સત્ય સમજાવનારનો યોગ મળતાં ટળી જાય તેવાં છે અને તેમાં મિથ્યા-દુરાગ્રહનો અભાવ હોવાથી તેનાથી ક્રૂર કર્મોની પરંપરા પણ ચાલતી નથી. અસદ્ દુરાગ્રહથી અનર્થકારક પ્રવૃત્તિઓ થાય છે. (ધર્મસંગ્રહ પા. ૧૧૨)
૧૭૬.મિથ્યાત્વના ચાર પ્રકાર : (૧) પ્રરૂપણા : જિનભાષિત અર્થથી અવળી પ્રરૂપણા કરે. (૨) પ્રવર્તન : લૌકિક અને લોકોત્તર મિથ્યાત્વની કરણી કરે. (૩) પરિણામ મનમાં જૂઠો હઠવાદ રાખે અને કેવળીભાષિત નવતત્ત્વના
યથાર્થ અર્થની શ્રદ્ધા ન કરે. (૪) પ્રદેશ : આત્માની સાથે સત્તામાં રહેલી મોહનીયકર્મની સાત પ્રકૃતિ.
૧૭૫.મિથ્યાત્વના છ પ્રકાર : (૧) લૌકિક દેવગત : રાગી, દ્વેષી, કુદેવને સુદેવ તરીકે માનવા. (૨) લૌકિક ગુરુગત : અનેક આરંભ-સમારંભમાં રક્ત અને સંસારના સંગીઓને ગુરુ તરીકે માને છે.
અંશો શાસ્ત્રોના ૧૧૨ >
૧૭૭.મિથ્યાત્વના સાત પ્રકારો : (ઉપદેશપદ ગા.૨૮ની ટીકામાં ભા.પા.૫૪)
વ અંશો શાસ્ત્રોના ૧ ૧૧૩