Ansho Shastrona

Author(s): Amarguptasuri, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 73

અદત્તાદાન સેવવું. (૧૭) સચિત્તાદિ દોષવાળી પૃથ્વી ઉપર બેસવું. (૧૮) જાણ્યા પછી પણ ગોચરીમાં સહસા અનુપયોગથી આવી ગયેલ કંદમૂળ અભક્ષ્યાદિ ચીજો લાલસાથી વાપરવી. (૧૯) એક વરસમાં દસ વાર ઉદકલેપ કરવો એટલે કે નાભિથી વધારે પાણીવાળી નદી ઊતરવી. (૨૦) એક વરસમાં દસ વાર માતૃસ્થાન – માયાકપટ સેવવું. (૨૧) કાચા પાણીવાળા હાથે વહોરાવાતી ગોચરી લેવી. (ઉપરનાં એકવીસ કાર્યો ચારિત્રને શબલ એટલે ડાઘ-કલંકથી કાબરચીતરું કરનારાં હોઇ શબલસ્થાનો કહેવાય છે. તેથી તે ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે.)
અઠ્ઠ નિમિત્તગાઇ, દિલ્ડ, પાય, તલિફખ, ભોમ ચ, અંગ, સર, લખણ, વંજણ, તિવિહં, પુણ હોઇ ઇક્કિક્ક. ૪૨૭ સુત્ત, અત્યં, તદુભયં ચ પાવઇ સુઅ ગુણતીસવિહં, ગંધત્વ, નટ્ટ, વલ્થ, આઉ, ધણુબેય સંજુi. ૪૨૮
(૨નસંચય ગ્રંથ પા. ૧૭૧)
૨૦૨.ઓગણત્રીસ પાપશ્રુતપ્રસંગ :
પાપના કારણભૂત શ્રુત તે પાપગ્રુત અને તેના પ્રસંગો એટલે સેવા (આચરણ) તે પાપગ્રુતપ્રસંગ. તે સેવવાદિથી અતિચાર લાગે છે.
જ નિમિત્તશાસ્ત્રનાં આઠ અંગો(૧) દિવ્ય - વ્યંતરાદિ દેવોના અટ્ટહાસ્ય વગેરેના ફળનું વર્ણન જેમાં હોય.
ઉત્પાત - રુધિરનો વરસાદ વગેરેના ફળનું વર્ણન જેમાં હોય. (૩) અંતરિક્ષ - આકાશમાં થતાં ગ્રહોના ભેદનું વર્ણન જેમાં હોય. (૪) ભૌમ - ભૂમિકંપાદિ પૃથ્વીના વિકારનું વર્ણન જેમાં હોય.
અંગ – શરીરની ચેષ્ટા ઉપરથી તેના ફળનું વર્ણન જેમાં હોય. સ્વર – ‘પંજ' વગેરે સ્વરો(અને પક્ષીઓ વગેરેના સ્વરો)નું ફળ
જેમાં હોય. (૭) વ્યંજન - શરીર ઉપરના મસ, તલ વગેરેનું ફળ જેમાં હોય. (૮) લક્ષણ – અંગની રેખાઓ ઉપરથી તેનું ફળ જેમાં હોય. (હસ્તરેખા)
આ નિમિત્તશાસ્ત્રનાં આઠ અંગોના દરેકના ત્રણ ત્રણ ભેદો (૧) સૂત્ર (૨) વૃત્તિ (અર્થનું સંસ્કૃતમાં વિસ્તૃત નિયમન) અને (૩) વાર્તિક (વૃત્તિના કોઇ ભાગનું વિશેષ સ્પષ્ટીકરણ) એ ત્રણથી ગુણતાં ૨૪, સંગીતશાસ્ત્ર ૨૫, નૃત્યશાસ્ત્ર ૨૬, વાસ્તુવિદ્યા (શિલ્પશાસ્ત્ર) ૨૭, વૈદ્યક(ઔષધનું) શાસ્ત્ર ૨૮, ધનુર્વેદ(શસ્ત્રકળા જ્ઞાપક)શાસ્ત્ર ૨૯. (‘અંગવિજ્જા પન્ના સૂત્રમાં દિવ્યને બદલે સ્વપ્રશાસ્ત્ર કહેલું છે.)
4 અંશો શાસ્ત્રોના ૧૨૬ Se
૨૦૩.ત્રીસ મોહનીયસ્થાનો :
(૧) ક્રૂરતાથી પાણીમાં ડુબાડીને સ્ત્રી વગેરે ત્રસ જીવોને હણવા. (૨) હાથથી કે કપડા વગેરેથી બીજાનું મુખ બંધ કરીને (ડૂચો દઇને, ગળે ટુંપો દઈને કે એવી ક્રૂરતા કરીને)નિર્દયપણે મારી નાંખવા. (૩) રોષથી ચામડાની લીલી વાધર વગેરેથી મસ્તક વીંટીને મારી નાંખવા. (૪) ક્રૂરતાથી મસ્તકે મોગર, હથોડો, ધણ વગેરે મારીને માથું વગેરે ફોડીને મારી નાંખવા. (૫) સંસારસમુદ્રમાં ડૂબતા પ્રાણીઓને રક્ષણ કરવામાં સમર્થ એવા ધર્મના નાયક ગણધર, આચાર્ય વગેરેને હણવા. (૬) છતે સામર્થ્ય કઠોર પરિણામથી ગ્લાનની ઔષધાદિ સેવા ન કરે. (૭) સાધુને કે મુમુક્ષુને બલાત્કારે ધર્મભ્રષ્ટ કરે. (દીક્ષા લેતાં રોકે). (૮) મોક્ષમાર્ગની વિપરીત પ્રરૂપણા અને સાધુ કે ધર્મસાધનોની નિંદા વગેરે કરીને તેના ઉપર બીજાઓને અરુચિ અસદૂભાવ પ્રગટ કરવા દ્વારા સ્વ-પરનો અપકાર કરે. (લોકોને જૈન શાસનના દ્વેષી બનાવે.) (૯) કેવળજ્ઞાન છે જ નહીં અથવા કોઇ કેવળી બને જ નહીં વગેરે તીર્થકરોની કે કેવળજ્ઞાનીઓની નિંદા કરે. (૧૦) આચાર્ય, ઉપાધ્યાય વગેરે સાધુવર્ગની (તેઓના જાતિ-જ્ઞાન વગેરેની નિંદા કરે. (૧૧) જ્ઞાનદાન વગેરેથી ઉપકાર કરતા પોતાના ઉપકારી આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, ગુરુ આદિની સેવા-વૈયાવચ્ચ ન કરે. (૧૨) પુનઃ પુનઃ નિમિત્તકથનાદિ દ્વારા અધિકરણ (આહાર, ઉપાધિ આદિ) મેળવે. (૧૩) તીર્થનો ભેદ (કુસંપ) કરાવે. (૧૪) વશીકરણાદિ કરે. (૧૫) ત્યાગ કરેલા ભોગોની ઇચ્છા કરે. (૧૬) વારંવાર બહુશ્રુત ન હોય છતાં પોતાને બહુશ્રુત કે તપ ન કરવા છતાં તપસ્વી તરીકે જાહેર કરે. (૧૭) ઘણાઓને અગ્નિના ધુમાડામાં ગુંગળાવીને મારી નાંખે. (૧૮) પોતે પાપકર્મ કરીને બીજાને શિરે ચડાવે. (૧૯) પોતાની ઉપધિ-પાટાને કપટથી છુપાવે. (પોતાના અસદ્
વ અંશો શાસ્ત્રોના જ ૧૨૭ -