Ansho Shastrona

Author(s): Amarguptasuri, Chandraguptasuri
Publisher: Anekant Prakashan Jain Religious

Page 62

(૩) વિચિકિત્સા : ધર્મના ફળનો સંદેહ ક૨વો અર્થાત્ હું ધર્મકરણી કરું, તેનું ફળ મને આવતા ભવમાં મળશે કે કેમ ? એવો વિચાર કરવો. (૪) મિથ્યાર્દષ્ટિપ્રશંસા : અન્ય ધર્મીઓની પ્રશંસા કરવી. (૫) તત્સંસ્તવ : અન્ય ધર્મો તથા કુલિંગીઓનો પરિચય કરવો.
વ્યાપારાદિના કારણ સિવાય ઉપરના પાંચ અતિચારો ટાળવાથી સમ્યક્ત્વ અતિ ઉજ્જવળ બને છે માટે તે અતિચારો ન લાગે તેમ વર્તવું.
૧૫૭.સમ્યક્ત્વના છ આગારો :
કોઇ કટોકટીના પ્રસંગે ફસાઇ જવાથી કારણસર કુદેવ,કુગુરુ, કુધર્મને નમસ્કાર આદિ કરવા પડે તો સમ્યક્ત્વનો ભંગ ન થાય માટે તેના છ આગારો (જયણા-છૂટ) રાખવામાં આવ્યા છે.
(૧) રાજાભિયોગ ઃ રાજા અગર નગરના માલિકની આજ્ઞાથી કરવું પડે. (૨) ગણાભિયોગ : જનસમૂહના બલાત્કારથી કરવું પડે.
(૩) બલાભિયોગ : ચોર આદિના કહેવાથી કરવું પડે. (૪) દેવાભિયોગ : દેવતા આદિના બલાત્કારથી કરવું પડે. (૫) ગુરુનિગ્રહ : ગુરુ આદિ વડીલના કહેવાથી કરવું પડે. (૬) વૃત્તિકાંતાર : આજીવિકાના કારણસર કરવું પડે.
•
૧૫૮.સમકિતના સડસઠ બોલ :
◊
ચાર સદ્દહણા : (૧) પરમાર્થસંસ્તવ - જીવાદિક તત્ત્વનું જાણવું. (૨) પરમાર્થજ્ઞાતૃસેવન - પરમાર્થના જાણકાર એવા જ્ઞાની ગુરુની સેવા કરવી. (૩) વ્યાપન્નદર્શનવર્જન - હીનાચારી એવા કુગુરુનો સંગ નકરવો. (૪) કુદર્શનવર્જન - અન્યમિથ્યાદર્શનીનો પરિચય ત્યજવો. ♦ ત્રણ લિંગ : (૧) શુશ્રુષા - ધર્મ સાંભળવાની અભિરુચિ. (૨) ધર્મરાગ – ભૂખ્યો અને અટવી ફરીને બહાર આવેલ બ્રાહ્મણને સારા ઘેબર મળતાં લેવાની જેવી ઇચ્છા થાય તેવી ધર્મ મેળવવાની ઇચ્છા. (૩) વૈયાવચ્ચ - દેવગુરુની ભક્તિ-બહુમાનાદિ કરવું. દશ પ્રકારનો વિનય : (૧) અરિહંતદેવનો (૨) સિદ્ધભગવાનનો (૩) જિન-ચૈત્યનો (૪) શ્રુત-સિદ્ધાંતનો (૫) યતિધર્મનો (૬) સાધુ અંશો શાસ્ત્રોના ૧૦૪ p
મહારાજનો (૭) આચાર્યભગવંતનો (૮) ઉપાધ્યાયભગવંતનો (૯) પ્રવચન - સંઘનો (૧૦) સમ્યગ્દર્શન - સમકિતનો.
ત્રણ શુદ્ધિ : (૧) મનશુદ્ધિ (૨) વચનશુદ્ધિ (૩) કાયશુદ્ધિ. પાંચ દૂષણ : (૧) શંકા - જિનવચનમાં શંકા કરવી. (૨) કાંક્ષા - પરમતની વાંછા કરવી. (૩) વિચિકિત્સા ધર્મના ફળનો સંદેહ ધરવો. (૪) મિથ્યાત્વીની પ્રશંસા કરવી. (૫) મિથ્યામતિનો પરિચય કરવો. આઠપ્રભાવક ઃ (૧) શાસ્ત્રના પારગામી (૨) અપૂર્વ ધર્મોપદેશક (૩) ૫૨વાદીને નિરુત્તર કરનાર (૪) નૈમિત્તિક (૫) તપસ્વી (૬) મંત્ર અને વિદ્યામાં પ્રવીણ (૭) સિદ્ધિસંપન્ન (૮) શ્રેષ્ઠ કવિતા કરનાર. - પાંચ ભૂષણ : (૧) જિનશાસનમાં કુશળતા (૨) જિનશાસનની પ્રભાવના (૩) તીર્થસેવા (૪) ધર્મમાં નિશ્ચળતા (૫) શુદ્ધ દેવગુરુની ભક્તિ.
-
>
♦ પાંચ લક્ષણ : (૧) ઉપશમ (૨) સંવેગ (૩) નિર્વેદ (૪) અનુકંપા (૫) આસ્તિક્ય.
> છયતના ઃ (૧) પરતીર્થિકાદિને વંદન-હાથ જોડવા. (૨) પરતીર્થિને માથું નમાવવું. (૩) કુપાત્રમાં પાત્રની બુદ્ધિએ ભક્તિપૂર્વક દાન દેવું તે. (૪) અનુપ્રદાન-વારંવાર દાન આપવું. (૫) આલાપન. (૬) સંલાપન - આ છ પ્રકારે જયણા પાળવાથી, પરતીર્થિને વંદનાદિ નહીં કરવાથી સમકિત શોભે છે.
♦ છ આગાર ઃ (૧) રાજાભિયોગ (૨) ગણાભિયોગ (૩) બલાભિયોગ (૪) દેવાભિયોગ (૫) કાંતારવૃત્તિ - આજીવિકાની અણધારી મોટી આપત્તિ (૬) ગુરુનિગ્રહ - વડીલના કારણે પ્રતિજ્ઞાવિરુદ્ધ કરવું પડે. ♦ છ ભાવના : (૧) સમકિતને ધર્મવૃક્ષનું મૂળ. (૨) ધર્મનગરનું દ્વાર. (૩) ધર્મમંદિરનો પાયો . (૪) ધર્મનો આધાર. (૫) ધર્મનું ભાજન. (૬) ધર્મનો નિધિ માને.
છ સ્થાન : (૧) જીવ છે. (૨) જીવ નિત્ય છે. (૩) જીવ કર્મનો કર્તા છે. (૪) જીવ કર્મનો ભોક્તા છે. (૫) જીવનો મોક્ષ છે. (૬) મોક્ષનો ઉપાય પણ છે.
+
+ +
અંશો શાસ્ત્રોના ૧૦૫ ૦