________________
* ૧ પાત્ર : સંયમની જયણા આદિ માટે શાસ્ત્રીય મર્યાદા પ્રમાણે
ઉપયોગમાં આવતું લાકડાનું પાત્ર.
૧ પાત્રબંધ : ઝોળી. ૪ ૧ પાત્રકેશરીકા : પાત્રો પૂજવાની મુહપત્તી, ચરવળી. * ૧ પડલા : ઝોળી પર રખાતાં પલ્લાં. ૨૪ ૧ રજસ્ત્રાણ : પાટા બાંધતી વખતે વચ્ચે રખાતું વસ્ત્ર. * ૧ ગુચ્છક : પાનાં બાંધ્યા પછી ઉપર ચઢાવવાનો ગુચ્છો. છે ૧ પાત્રસ્થાપન: પાટાં મૂકવાનું આસન-નીચેનો ગુચ્છો. કુલ-૧૪. તેમાં સાત પાત્રોનાં ઉપકરણો અને સાત બીજાં ઉપકરણો-૧૪. ઔપગ્રહિક ઉપધિ નીચે મુજબ : ૧ સંથારો, ૧ ઉત્તરપટ્ટો, ૧ રજોહરણની અંદરની નિષદ્યા - સુતરાઉ વસ્ત્ર. ૧ રજોહરણની બહારની નિષદ્યા-ઊનનું વસ્ત્ર. ૧ દાંડો. ૧ વર્ષાકલ્પ એટલે ચોમાસામાં કારણ પ્રસંગે સામાન્ય વરસાદની ફરફરની વિરાધનાદિથી બચવા વપરાતી કાંબલ એટલે ભરવાડની ધાબળી. એમ કુલ-૬,
આ ઉપરાંત જરૂર પડ્યે જેનાથી જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રની આરાધના; સંસ્કારોની પ્રોજ્જવલે ખીલવણી થઇ શકે તેવાં બધાં સાધનોનો સમાવેશ ઔપગ્રહિક ઉપધિમાં થાય છે.
મુખવાળાં પાત્રોમાં જયણા પણ સાચવી શકાય નહીં માટે પહોળા
મોંવાળું પાડ્યું હોવું જોઇએ. જે ઝોળી : પાનું મૂક્યા પછી ગોઠવાવ્યા બાદ ચારે છેડા ચાર આંગળ
જેટલા લટકતા રહી શકે તેટલા માપની હોવી જોઇએ. જે ઉપર-નીચેનો ગુચ્છો અને ચરવળી : આ ત્રણેનું માપ ૧ વેંત ૪
આંગળનું હોવું જોઇએ. છે પડલા : ઉનાળામાં ત્રણે, ચોમાસામાં પાંચ અને શિયાળામાં ચાર
હોય. જે પલ્લાં ભેગાં કર્યાથી સૂર્ય તેમાંથી ન દેખાય તેવા ઘન વસ્ત્રના પલ્લાં બનાવવાં. વળી તે પલ્લાં કોમળ સ્પર્શવાળાં હોવાં જોઇએ, જેથી જીવવિરાધનાનો સંભવ ન રહે. તે પલ્લાં અઢી હાથ લાંબાં અને
છત્રીશ આગળ પહોળાં હોવાં જોઇએ. જે રજસ્ત્રાણ : પાત્રો બાંધતી વખતે પ્રદક્ષિણાકારે વચમાં ચાર ચાર
આંગળ જે વસ્ત્રોનો ભાગ આવી રહે તેટલું માપ તેનું જાણવું. કપડાં : બે સુતરાઉ અને એક ઊનનું : એમ ત્રણે કપડાં અઢી હાથ પહોળાં શરીર પ્રમાણ. રજોહરણ : દાંડીમાં ઘનતા હોવી જોઇએ જેથી જીવજંતુ ભરાય નહીં. દશીઓ કાંબલના ટુકડાના છેડાઓને વ્યવસ્થિત કરીને બનાવેલ હોય. તે દશીઓ કોમળ સ્પર્શવાળી અને વગર ગંડેલી હોવી જોઇએ તથા આખા ઓઘાની જાડાઇ અંગુઠાના પહેલા વેઢા ઉપર તર્જની આંગળી વક્રાકારે મૂકવાથી જે ગોળાઇ થાય તેટલી હોવી જોઇએ અને દશીઓ આઠ આંગળની અને દાંડી ચોવીશ આંગળની મળી બત્રીશ આંગળનું માપ રજોહરણનું હોવું જોઇએ. કારણ પ્રસંગે એકના પ્રમાણની હીનતા કે અધિકતાએ બીજાનું પ્રમાણ વધારી કે ઘટાડી બત્રીશ આંગળનું માપ જાળવવું જોઇએ. તેની ઉપર અંદર અને બહાર હાથપ્રમાણ પહોળી બે નિષઘા ચઢાવી ત્રણ આંટા દેવા. મુહપત્તી : એક વેંત અને ચાર આંગળનું માપ દરેકે પોતપોતાના હાથથી માપીને જાળવવું અથવા કાજો કાઢતી વખતે મુહપત્તીને તીર્થો રીતે મોંઢા આગળ કરી કંઠના પાછળના ભાગે ગાંઠ દઇ શકાય તેટલી મુહપત્તી રાખવી.
વ અંશો શાસ્ત્રોના ૦ ૪૯ ૦
૮૯. ઉપધિનું પ્રમાણ :
પાત્રા : સામાન્યતઃ પાત્રાનું પ્રમાણ જઘન્ય, મધ્યમ અને ઉત્કૃષ્ટ : એમ ત્રણ જાતનું હોય છે. જે પાત્રાનો ઘેરાવો ત્રણ વેંત અને ચાર અંગુલ હોય તે મધ્યમ કહેવાય અને તેથી હીન હોય તે જઘન્ય કહેવાય અને તેથી વધારે હોય તો ઉત્કૃષ્ટ કહેવાય અથવા પોતાની ગોચરી-આહારના પ્રમાણને અનુકૂળ જે હોય તથા પાસું ગોળ, સમચોરસ, પડઘીવાળું, અશુભ ચિહ્નોથી રહિત અને સારા વર્ણાદિવાળું હોવું જોઇએ તેમ જ જેમાંથી વસ્તુ બહાર કાઢતાં કે ધોતાં હાથ ન ખરડાય તેટલાં પહોળાં મોઢાવાળાં પાનાં હોવાં જોઇએ. સાંકડા
૧ અંશો શાસ્ત્રોના ૦ ૪૮ )
